।।।।।।ஶ்ரீமத்வால்மீகீயராமாயணம்।।।।பாலகாண்ட:।।।।ஶ்ரீஸீதாலக்ஷ்மணஹநுமத்ஸமேதஶ்ரீராமசந்த்ரபரப்ரஹ்மணேநம:।।।।ஶ்லோகஸஹிதவ்யாக்யாநம்।।

ஶ்ரீமதேராமாநுஜாயநம:।।

।। கொவிந்தராஜப்ரணீதராமாயண பூஷணேதி டீகா ।।

ஆசார்யம்ஶடகோபதேஶிகமதப்ராசார்யபாரம்பரீம்ஶ்ரீமல்லக்ஷ்மணயோகிவர்ய்யயமுநாவாஸ்தவ்யநாதாதிகாந்।வால்மீகிம்ஸஹநாரதேநமுநிநாவாக்தேவதாவல்லபம்ஸீதாலக்ஷ்மணவாயுஸூநுஸஹிதம்ஶ்ரீராமசந்த்ரம்பஜே।। 1 ।।

ஶ்ரீமத்யஞ்ஜநபூதரஸ்யஶிகரேஶ்ரீமாருதே:ஸந்நிதாவக்ரேவேங்கடநாயகஸ்யஸதநத்வாரேயதிக்ஷ்மாப்ருத:।நாநாதேஶஸமாகதைர்புதகணைராமாயணவ்யாக்ரியாம்விஸ்தீர்ணாம்ரசயேதிஸாதரமஹம்ஸ்வப்நேऽஸ்மிஸஞ்சோதித:।। 2 ।।

க்வாஹம்மந்தமதிர்கபீரஹ்ருதயம்ராமாயணம்தத்க்வசவ்யாக்யாநேऽஸ்யபரிப்ரமந்நஹமஹோஹாஸாஸ்பதம்தீமதாம்।கோபாரோऽத்ரமமஸ்வயம்குலகுரு:கோதண்டபாணி:க்ருபாகூபாரோரசயத்யத:ஸபதிமஜ்ஜிஹ்வாக்ரஸிம்ஹாஸந:।। 3 ।।

வையர்த்யம்புநருக்ததாமநுசிதாரம்பம்விரோதம்மிதோऽஸாதுத்வம்சபதப்ரபந்தரசநாவாக்யேஷுநி:ஶேஷயந்।ஸ்வாரஸ்யம்சபதேபதேப்ரகடயந்ராமாயணஸ்யஸ்வயம்வ்யாக்யாமேஷதநோதிஸஜ்ஜநமுதேகோவிந்தராஜாஹ்வய:|| 4 ।।

பூர்வாசார்ய்யக்ருதப்ரபந்தஜலதேஸ்தாத்பர்யரத்நாவலீர்க்ராஹம்க்ராஹமஹம்ஶடாரிகுருணாஸந்தர்ஶிதேநாத்வநா।அந்யவ்யாக்ருதிஜாதரூபஶகலைராயோஜ்யஸஜ்ஜீக்ருதை:ஶ்ரீராமாயணபூஷணம்விரசயேபஶ்யந்துநிர்மத்ஸரா:।। 5 ।।

ஸுஸ்பஷ்டமஷ்டாதஶக்ருத்யஏத்யஶ்ரீஶைலபூர்ணாத்யதிஶேகரோऽயம்।ஶுஶ்ராவராமாயணஸம்ப்ரதாயம்வக்ஷ்யேதமாசார்யபரம்பராத்தம்   ।।6।।

க்வசித்பதார்தம்க்வசிதந்வயார்தம்க்வசித்பதச்சேதஸமர்தநாநி।க்வசித்க்வசித்காடநிகூடபாவம்வக்ஷ்யேயதாபேக்ஷமவேக்ஷணீயம்   ।। 7 ।।

அவதாரிகா

ஶ்ரிய:பதிரவாப்தஸமஸ்தகாம:ஸமஸ்தகல்யாணகுணாத்மக:ஸர்வேஶ்வர: “வைகுண்டேதுபரேலோகேஶ்ரியாஸார்த்தம்ஜகத்பதி:। ஆஸ்தேவிஷ்ணுரசிந்த்யாத்மாபக்தைர்பாகவதை:ஸஹ।।” இத்யுக்தரீத்யாஶ்ரீவைகுண்டாக்யேதிவ்யலோகேஶ்ரீமஹாமணிமண்டபேஶ்ரீபூமிநீலாபி:ஸஹரத்நஸிம்ஹாஸநமத்யாஸீநோநித்யைர்மு க்தைஶ்சநிரந்தரபரிசர்யமாண- சரணநலிநோऽபிதத்வதேவஸ்வசரணயுகலபரிசரணார்ஹாநபிதத்தீநாந்ப்ரலயேப்ரக்ருதிவிலீநாந்மதூச்சிஷ்ட- மக்நஹேமகணஸத்ருக்ஷாந்க்ஷீணஜ்ஞாநாந்ஜீவாநவலோக்ய “ஏவம்ஸம்ஸ்ருதிசக்ரஸ்தேப்ராம்யமாணேஸ்வகர்மபி:।ஜீவேது:காகுலேவிஷ்ணோ:க்ருபாகாப்யுபஜாயதே।।” இத்யுக்தரீத்யாதயமாநமநா: “விசித்ராதேஹஸம்பத்திரீஶ்வராயநிவேதிதும்।பூர்வமேவக்ருதாப்ரஹ்மந்ஹஸ்தபாதாதிஸம்யுதா।।” இத்யுக்தப்ரகாரேணமஹதாதிஸ்ருஷ்டிக்ரமேணதேஷாஸ்வசர -ணகமலஸமாஶ்ரயணோசிதாநிகரணகலேவராணிதத்த்வாநதீதரணாயதத்தை:ப்லவைர்நதீரயாநுஸாரேணஸாகரமவகாஹ- மாநேஷ்விவதேஷுதைர்விஷயாந்தரப்ரவணேஷுதேஷாம்ஸதஸத்விவேசநாய ‘ஶாஸநாச்சாஸ்த்ரம்’ இத்யுக்தரீத்யாஸ்வஶாஸநரூபம்வேதாக்யம்ஶாஸ்த்ரம்ப்ரவர்த்யாபிதஸ்மிந்நப்ரதிபத்திவிப்ரதிபத்த்யந்யதாப்ரதிபத்திபிஸ்தைரநாத்ருதேஸ்வ ஶாஸநாதிலங்கிநம்ஜநபதம்ஸ்வயமேவஸாதயிதுமபியியாஸுரிவவஸுதாதிபதி:ஸ்வாசாரமுகேநதாந்ஶிக்ஷயிதும்ராமாதி ரூபேணசதுர்த்தாவதிதீர்ஷுரந்தராऽமரகணை:ஸத்ருஹிணைரப்யர்தித:ஸ்வாராதகஸ்யதஶரதஸ்யமநோரதமபிபூரயிதும்

சதுர்த்தாவததார।தத்ரராமரூபேணாவதீர்யராவணம்நிஹத்யபித்ருவசநபரிபாலநாதிஸாமாந்யதர்மமந்வதிஷ்டத், லக்ஷ்மணரூபேணராவணிம்நிரஸ்யபகவச்சேஷத்வரூபம்விஶேஷதர்மம், பரதரூபேணகந்தர்வாந்நிர்வாஸ்யபகவத்பார–தந்த்ர்யரூபம், ஶத்ருக்நரூபேணலவணாஸுரம்த்வம்ஸயித்வாபாகவதஶேஷத்வம்।தாநிமாந்தர்மாந்தாநீமாநிசாபதாநாநிதத்காலமாத்ரபர்யவஸிதாநிபவிஷ்யந்தீதிமந்வாந:ஸர்வலோகஹிதபர:பிதாம ஹோபகவாந்ப்ரஹ்மாராமசரித்ரபவித்ரிதம்ஶதகோடிப்ரவிஸ்தரம்ப்ரபந்தம்நிர்மாயதம்நாரதாதீநத்யாப்யபூலோகேऽபிஸந்ததராமம ந்த்ராநு- ஸந்தாநஸந்துக்ஷிதஹ்ருதயவால்மீகிமுகேநஸங்க்ரஹேணப்ரவர்த்தயிதும்நாரதம்ப்ரேஷயாமாஸ।ததுக்தம்மாத்ஸ்யே “வால்மீகிநாசயத்ப்ரோக்தம்ராமோபாக்யாநமுத்தமம்।ப்ரஹ்மணாசோதிதம்தச்சஶதகோடிப்ரவிஸ்தரம்। ஆஹ்ருத்யநாரதேநைவவால்மீகாயநிவேதிதம்।” இதி। வால்மீகிரபிநிகிலவேதாந்தவிதிதபரதத்த்வநிர்திதாரயிஷயாயத்ருச்சயோபகதம்நாரதம்ப்ருஷ்ட்வாவகதபரதத்த்வஸ்வரூப:த தநுப்ரஸந்நேநவிதிநாதத்தஸகலஸாக்ஷாத்காரப்ரபந்த– நிர்மாணஶக்திர்வேதோபப்ரும்ஹணமாரபமாண:தஸ்யார்தப்ரதாநஸுஹ்ருத்ஸம்மிதேதிஹாஸதாம்வ்யங்க்யப்ரதாநகாந்தாஸம்மித- காவ்யதாம்சபுரஸ்குர்வந் “காவ்யாலாபாம்ஶ்சவர்ஜயேத்” இதிநிஷேதஸ்யாஸத்காவ்யவிஷயதாம்சநிர்தாரயந்ஸ்வக்ரந்தேப்ரேக்ஷாவதாம்ப்ரவ்ருத்த்யர்தம்ததங்காநிதர்ஶயதிப்ரதமதஶ்சது:ஸர்க்யா।தத்ரப்ரதமஸர்கேணவிஷயப்ரயோஜநேதர்ஶயதி।தத்ரச “தத்வித்திப்ரணிபாதேநபரிப்ரஶ்நேநஸேவயா” இதிவேதாந்தரஹஸ்யஸ்யப்ரஶ்நபூர்வகம்ஜ்ஞேயத்வவிதாநாத் “நாப்ருஷ்ட:கஸ்யசித்ப்ரூயாத்” இத்யப்ருஷ்டோத்தரஸ்யப்ரத்யாதிஷ்டத்வாச்சப்ரஶ்நமாவிஷ்கரோத்யாதித:பஞ்சஶ்லோக்யா।।

தப:ஸ்வாத்யாயநிரதம்தபஸ்வீவாக்விதாம்வரம்।

நாரதம்பரிபப்ரச்சவால்மீகிர்முநிபுங்கவம்।। 1.1.1 ।।

அதப்ராரிப்ஸிதஸ்யக்ரந்தஸ்யநிஷ்ப்ரத்யூஹபரிபூரணாயப்ரசயகமநாயசகுருநமஸ்காரம்தேவதாநமஸ்காரம்சவிததாதிதப ஸ்ஸ்வாத்யாயேதி।தத்ர”ஆசார்யாத்த்யேவவித்யாவிதிதாஸாதிஷ்டம்ப்ராபத்” “ஆசார்யவாந்புருஷோவேத”இத்யாதிஶ்ருத்யாஸதாசார்யோபதேஶஸ்யைவாதிஶயாவஹத்வாத்ஸ்வகுரோராசார்யலக்ஷணபூர்திம்தர்ஶயதித்விதீயாந்தபதை:।  தத்ரவேதஸம்பந்நத்வமாஹதப:ஸ்வாத்யாயநிரதமிதி।தபஶ்சஸ்வாத்யாயஶ்சதப:ஸ்வாத்யாயௌ “அல்பாச்தரம்”இதிதப:ஶப்தஸ்யபூர்வநிபாத:।தப:சாந்த்ராயணாதி, ஸ்வாத்யாயோவேத:।”ஸ்வாத்யாயோவேததபஸோ:”இதிவைஜயந்தீ।தயோர்நிரதம்நிரந்தராஸக்தம்।ஆவஶ்யகத்வாதேததுபயமுக்தம்।ததாஹமநு: “தபோவித்யாசவிப்ரஸ்யநி:ஶ்ரேயஸகரம்பரம்।தபஸாகல்மஷம்ஹந்திவித்யயாஜ்ஞாநமஶ்நுதே” இதி।யத்வாதபோஜ்ஞாநம்। “தபஆலோசநே” இத்யஸ்மாத்தாதோரஸுந்ப்ரத்யய:।ஶ்ருதிஶ்சாத்ரபவதி “யஸ்யஜ்ஞாநமயம்தப:” இதி।யோகஇதியாவத்।ஸ்வாத்யாயோவேத:தயோர்நிரதம்। “ஸ்வாத்யாயாத்யோகமாஸீதயோகாத்ஸ்வாத்யாயமாவஸேத்।ஸ்வாத்யாயயோகஸம்பத்த்யாகமிஷ்யதிபராம்கதிம்।।” இத்யுக்தப்ரகாரேணஸக்தமித்யர்த:।யத்வாதபோவேத:, “தபோஹிஸ்வாத்யாய:” இதிஶ்ருதே:।ஸ்வாத்யாயோஜப:। “ஸ்வாத்யாயோவேதஜபயோ:” இத்யுக்தே:।தத்ரநிரதம்। “ஸ்வாத்யாயாந்மாப்ரமத:।வேதமேவஜபேந்நித்யம்” இத்யுக்தரீத்யாஸக்தமித்யர்த:।யத்வாதபோப்ரஹ்ம “ப்ரஹ்மைததுபாஸ்வைதத்தப:” இதிஶ்ருதே:।தப:ப்ரதாந:ஸ்வாத்யாயஸ்தப:ஸ்வாத்யாய:।ஶாகபார்திவாதித்வாந்மத்யமபதலோபீஸமாஸ:।வேதாந்தஇதியாவத், தத்ரநிரதம்। “ஸ்வாத்யாயப்ரவசநாப்யாம்நப்ரமதிதவ்யம்” இத்யுக்தரீத்யாத்யயநாதிபரமித்யர்த:।யத்வாதபோவ்யாகரணம்। ததோக்தம்வாக்யபதீயே “ஆஸந்நம்ப்ரஹ்மணஸ்தஸ்யதபஸாமுத்தமம்தப:।ப்ரதமம்சந்தஸாமங்கமாஹுர்வ்யா- கரணம்புதா:।” இதி, ததிதரேஷாமங்காநாமுபலக்ஷணம்।தத்ஸஹித:ஸ்வாத்யாய:தப:ஸ்வாத்யாய:தத்ரநிரதம், ஸாங்கவேதாத்யாயிநமித்யர்த:।யத்வாதப:ஸ்வம்யஸ்யாஸௌதப:ஸ்வ:, அத்யாயோவேத: “இங்அத்யயநே” இத்யஸ்மாத்தாதோ: “அத்யாயந்யாய ” இத்யாதிநாநிபாதநாத்।அதஏவ “ஸ்வாத்யாயோऽத்யேதவ்ய:” இத்யத்ரஸ்வஸ்ய

அத்யாய:ஸ்வாத்யாய:, ஸ்வஶாகேத்யாசார்யைர்வ்யாக்யாதம்।தத்ரநிரதோऽத்யாயநிரத:।தப:ஸ்வஶ்சாஸாவத்யாய– நிரதஶ்சதப:ஸ்வாத்யாயநிரத:இதிகர்மதாரய:, தம்।யத்வாதபோப்ரஹ்ம, தத்ரூப: ஸ்வாத்யாய:தப:ஸ்வாத்யாய:தஸ்மிந்நிரதம், ஸாமகாநலோலமித்யர்த:। “வேதாநாம்ஸாமவேதோऽஸ்மி” இதிபகவதாகீதத்வாத்।ஏவம்வேதாத்யயநமுக்தம்।।அத “யததீதமவிஜ்ஞாதம்நிகதேநைவஶப்த்யதே।அநக்நாவிவஶுஷ்கைதோநதஜ்ஜ்வலதிகர்ஹிசித்।।”இதிகேவலாத்யயநஸ்யநிந்திதத்வாத்ததர்தஜ்ஞத்வமாஹவாக்விதாம்வரமிதி।வாக்வேத:। “அநாதிநிதநாஹ்யேஷாவாகுத்ஸ்ருஷ்டாஸ்வயம்புவா” இதிவாக்ஶப்தஸ்யவேதேப்ரயோகாத்।தாம்விதந்திஜாநந்தீதிவாக்வித:வேதார்தஜ்ஞா:தேஷாம்மத்யேபரம்ஶ்ரேஷ்டம்।நிர்த்தாரணேஷஷ்டீ।யத்வாவாக்வ்யாகரணம்। “யஶ்சவ்யாகுருதேவாசம்।வாக்யோகவித்துஷ்யதிசாபஶப்தை:” இத்யாதௌவ்யாகரணபர்யாயத்வேநஶிஷ்டைர்வ்யவஹ்ருதத்வாத்।ஏததங்காந்த- ராணாமுபலக்ஷணம், ஷடங்கவிதாமக்ரேஸரமித்யர்த:।ஏதேநவேதார்தாபிஜ்ஞத்வமர்தஸித்தம்।யத்வாவாக்வித:யாவத்விவக்ஷிதார்தப்ரதிபாதநக்ஷமஶப்தப்ரயோகவித:, தேஷாம்வரம்।பூர்வம்வேதாத்யயநமுக்தம், அத்ரததத்யாபநம்।யத்வாகோபலீவர்தந்யாயேநவாச:வேதவ்யதிரிக்தாநிஶாஸ்த்ராணி, தத்விதாம்வரம்।அநேநசதுர்தஶவித்யாஸ்தாந- வேதித்வமுக்தம்।யத்வாபூமவித்யோபக்ரமேநாரதேநாத்மந:ஸர்வவித்யாபிஜ்ஞத்வமுக்தம்। “ருக்வேதம்பகவோऽத்யேமியஜுர்வேதம்ஸாமவேதமாதர்வணம்சதுர்தமிதிஹாஸபுராணம்பஞ்சமம்வேதாநாம்வேதம்பித்ர்யம்ராஶிம்தைவம்நிதி:வாகோவாக்யமே– காயநம்தேவவித்யாம்ப்ரஹ்மவித்யாம்பூதவித்யாம்க்ஷத்ரவித்யாம்நக்ஷத்ரவித்யாம்ஸர்பதேவஜநவித்யாமேதத்பகவோऽத்யேமி”இதி।ததிதமுச்யதேவாக்விதாம்வரமிதி।யத்வாவாக்ஸரஸ்வதீ “கீர்வாக்வாணீஸரஸ்வதீ” இதிவசநாத்।தயாவித்யந்தேலப்யந்தஇதிவாக்வித:ஸரஸ்வதீபுத்ராமரீச்யாதய:।”வித்ல்ருலாபே” இத்யஸ்மாத்தாதோ:கர்மணிக்விப்।பகவத்பக்ததயாதேஷாம்வரம்।அநேநாபிஜாத்யமுக்தம்।தப:ஸ்வாத்யாயநிரதமித்யநேநவித்யோக்தா।ஸமாஹிதத்வமாஹமுநிபுங்கவமிதி।தேந “அபிஜநவித்யாஸமுதேதம்ஸமாஹிதம்ஸம்ஸ்கர்த்தாரமீப்ஸேத்” இத்யாபஸ்த-  -ம்போக்தமாசார்யலக்ஷணம்ஜ்ஞாபிதம்।முநயோமநநஶீலா:। “மநேருச்ச” இதிஇந்ப்ரத்யய:।புமாம்ஶ்சாஸௌகௌஶ்சேதிபும்கவ:”கோரதத்திதலுகி” இதிஸமாஸாந்தஷ்டச்ப்ரத்யய:।ஶ்ரேஷ்ட இத்யர்த:। “புதேசபுங்கவ:ஶ்ரேஷ்டேவ்ருஷபேபிஷஜாம்வரே” । இதிவிஶ்வ:।முநிஷுபுங்கவோமுநிபுங்கவ:।”ஸப்தமீ” இதியோகவிபாகாத்நாகோத்தமாதிவத்ஸமாஸ:,தம்।தப:ஸ்வாத்யாயநிரதமித்யநேநவேதார்தஸ்யஶ்ரவணமுக்தம்।வாக்விதாம்வரமித்யநேநமநநம்।முநிபுங்கவமித்ய–நேநநிதித்யாஸநம்।யத்வா “தஸ்மாத்ப்ராஹ்மண:பாண்டித்யந்நிர்வித்யபால்யேநதிஷ்டாஸேத்।பால்யம்சபாண்டித்யம்சநிர்வித்யாதமுநி:” இத்யுக்தக்ரமேணத்ரிபிரேதை:பதை:பாண்டித்யபால்யமௌநாந்யுக்தாநி।நரஸ்யஸம்பந்திநாரம் “நராச்சேதிவக்தவ்யம்” இத்யண், அஜ்ஞாநமித்யர்த:।தத்த்யதிகண்டயதீதிநாரத:। “தோஅவகண்டநே” இத்யஸ்மாத்தாதோ: “ஆதேசஉபதேஶேऽஶிதி”இத்யாத்வேஸதி”ஆதோऽநுபஸர்கேக:” இதிகப்ரத்யய:அஜ்ஞாநநிவர்த்தகஇத்யர்த:।உக்தம்சநாரதீயே “காயந்நாராயணகதாம்ஸதாபாபபயாபஹாம்।நாரதோநாஶயந்நேதிந்ருணாமஜ்ஞாநஜம்தம:।।” இதி।யத்வாநாரம்ஜ்ஞாநம்தத்ததாதீதிநாரத:।யத்வாநரதிஸத்கதிம்ப்ராபயதீதிநர:பரமாத்மா। “ந்ரு़நயே” இத்யஸ்மாத்தாதோ:பசாத்யச்।ததுக்தம்பாரதே “நரதீதிநர:ப்ரோக்த:ப்ரரமாத்மாஸநாதந:” இதி।ஸஏவநார:।தம்ததாத்யுபதிஶதீதிநாரத:, தம்।ஏவமாசார்யலக்ஷணபூர்திமுக்த்வாஅதிகாரித்வஸம்பூர்திப்ரதர்ஶநாயஶிஷ்யலக்ஷணமாஹதபஸ்வீத்யாதிநா।தபோऽஸ்யாஸ்தீதிதபஸ்வீ। “தப:ஸஹஸ்ராப்யாம்விநீநீ” இதிமத்வர்தீயோவிநிப்ரத்யய:।பூமாதயோமத்வர்தா:।ததுக்தம் “பூமநிந்தாப்ரஶம்ஸாஸுநித்யயோகேऽதிஶாயநே।ஸம்ஸர்கேऽஸ்திவிவக்ஷாயாம்பவந்திமதுபாதய:||”இதி।ப்ரஶஸ்ததபஸ்கஇத்யர்த:।தேந “தபஸாப்ரஹ்மவிஜிஜ்ஞாஸஸ்வஸதபோऽதப்யதஸதபஸ்தப்த்வாஆநந்தோப்ரஹ்மேதிவ்யஜாநாத்” இதிஶ்ருதம்ப்ரஹ்மஜ்ஞாநஸாதநம்தபஉக்தம்।யத்வாதபோவேதோவ்யாகரணம்ஜ்ஞாநம்ச, தத்வாந்।தப:ஶப்தாநாம்தந்த்ராவ்ருத்த்யேகஶேஷாத்யந்யதமேநஅர்தஸ்மரணே ஸதிஏகபதோபாத்த- -க்ருதிகாலாதீநாமிவஅந்வயபோத:ஸுலப:।ததாசஅதீதஸாங்கஸஶிரஸ்கவேதோऽதிகதால்பாஸ்திரபலகேவல- -கர்மஜ்ஞாநஇத்யுக்தம்।நிர்வேதஶ்சதப:। “தபஸ்வீ தாபஸேஶோச்யே” இதிவைஜயந்தீ।தேநஸஞ்ஜாதமோக்ஷாபிலாஷஇத்யுக்தம், தாத்ருஶஏவஹிப்ரஹ்மஜ்ஞாநாதிகாரீ।தபஸ்வீத்யநேநஶமதமாதிஸம்பத்திரபிஸித்தா।யத்வாதபோந்யாஸ:। “தஸ்மாந்ந்யாஸமேஷாம்தபஸாமதிரிக்தமாஹு:” இதிஶ்ருதே:।ந்யாஸ:ஶரணாகதி:ப்ரணிபாதரூபா, ஏவம்’தத்வித்திப்ரணிபாதேநபரிப்ரஶ்நேநஸேவயா’ இத்யாத்யுக்தாநிப்ரணிபாதபுர:ஸராணிதர்ஶிதாநி।வல்மீகஸ்யாபத்யம்வால்மீகி:। “அதஇஞ்” இதீஞ்ப்ரத்யய:।நந்வஸௌகதம்வல்மீகாபத்யம், யதோऽயம்ப்ருகுபுத்ரஏவப்ரதீயதே।ததாசஶ்ரீவிஷ்ணுபுராணே “ருக்ஷோऽபூத்பார்கவஸ்தஸ்மாத்வால்மீகிர்யோऽபிதீயதே” இதி।அத்ராபிஉத்தரகாண்டேவக்ஷ்யதி “பார்கவேணேதிஸம்ஸ்க்ருதௌ।பார்கவேணதபஸ்விநா” இதிச।அந்யத்ரசப்ரசேதோऽபத்யத்வமபிதீயதே “சக்ரேப்ரசேதஸ:புத்ரஸ்தம்ப்ரஹ்மாப்யந்வமந்யத” இதி। “வேத:ப்ராசேதஸாதாஸீத்” இதிசப்ரஸித்தம்।அத:கதமஸ்யவல்மீகா-பத்யத்வம் ? உச்யதேநிஶ்சலதரதபோவிஶேஷேணாஸ்யவல்மீகாவ்ருதௌஜாதாயாம்ப்ரசேதஸாவருணேநக்ருதநிரந்தரவர்ஷேணப்ராதுர்பாவோऽபூதிதிப்ரு குபுத்ரஸ்யைவாஸ்யப்ரசேதஸோऽபத்யத்வம்வல்மீகாபத்யத்வம்சஸங்கச்சதே।நநுகதம்தத்ப்ரவத்வ- மாத்ரேணததபத்யத்வம் ? மைவம், ‘கோணீபுத்ர:கலஶீஸுத:’ இத்யாதிவ்யவஹாரஸ்யதத்ப்ரபவேऽபிபஹுலமுபலப்தே:।உக்தம்சப்ரஹ்மவைவர்த்தே “அதாப்ரவீந்மஹாதேஜாப்ரஹ்மாலோகபிதாமஹ:।வல்மீகப்ரபவோயஸ்மாத்தஸ்மாத்வால்மீகிரித்யஸ||” இதி। மாஸ்த்வபத்யார்தத்வம், ததாபிவால்மீகிஶப்தஸ்ஸாதுரேவ, கர்ஹாதிஷுபடிதத்வாத்। யத்வாப்ருகுவம்ஶ்ய:கஶ்சித்ப்ரசேதாநாமதஸ்யாயம்புத்ர:ருக்ஷோநாம। ‘சக்ரேப்ரசேதஸ:புத்ர:’ இதிபுத்ரத்வாபிதாநாத்।பார்கவ -ப்ருகுநந்தநஶப்தௌராமேராகவரகுநந்தநஶப்தவதுந்நேயௌ।வால்மீகிஶப்த:புத்ரத்வோபசாராத்। அதஏவக்வசித்’வால்மீகேநமஹர்ஷிணா ‘இதிஸம்பந்தமாத்ரேऽண்ப்ரயுஜ்யதே। ஸத்ஸ்வபிநாமாந்தரேஷுவால்மீகிஶப்தேநாபிதாநம்ஜ்ஞாநாங்கஶமதமாத்யுபேதத்வஸ்போரணாய। பரிபப்ரச்சபரிவிஶேஷேணப்ருஷ்டவாந்।கோந்வஸ்மிந்நித்யாதிவக்ஷ்யமாண- -மிதிஶேஷ:।தபஇதிபிந்நம்பதம்வாப்ரஹ்மவாசி। நாரதம்ப்ரஹ்மபரிபப்ரச்சேத்யர்த:।அதோநத்விகர்மகத்வஹாநி:।உக்தம்ஹிவ்ருத்திக்ருதா “துஹ்யாச்பச்தண்ட்ருதிப்ரச்சிசிஞ்ப்ரூஶாஸுஜிமத்முஷாம்।” இத்யாதிநாப்ரச்சேர்த்விகர்மகத்வம்।பரிபப்ரச்சேதிபரோக்ஷேலிட்। ப்ரஶ்நஸ்யபரோக்ஷத்வம்விவக்ஷிதபகவத்குணாநுஸந்தாநக்ருதவைசித்யாத், ‘ஸுப்தோऽஹம்கிலவிலலாப’ இதிவத்। விபக்திப்ரதிரூபகமவ்யயம்வா।ஸ்வவிநயவ்யஞ்ஜநாயப்ரதமபுருஷநிர்தேஶோவா। “ஈஶ்வர:ஸர்வபூதாநாம்ஹ்ருத்தேஶேऽர்ஜுநதிஷ்டதி” இதிவத்।ஸ்வஸ்மிந்நந்யத்வமாரோப்யபரோக்ஷநிர்தேஶோவா।அநேந “பரீக்ஷ்யலோகாந்கர்மசிதாந்ப்ராஹ்மணோநிர்வேதமாயாத்நாஸ்த்யக்ருத:க்ருதேந।தத்விஜ்ஞாநார்தம்ஸகுருமேவாபிகச்சேத்ஸ– மித்பாணி:ஶ்ரோத்ரியம்ப்ரஹ்மநிஷ்டம்।தஸ்மைஸவித்வாநுபஸந்நாயஸம்யக்ப்ரஶாந்தசித்தாயஶமாந்விதாய। யேநாக்ஷரம்புருஷம்வேதஸத்யம்ப்ரோவாசதாம்தத்த்வதோப்ரஹ்மவித்யாம்” இத்யாதர்வணிகீஶ்ருதிர்குரூபஸதநவிஷயோபப்ரும்ஹ்யதே। ததாஹிதபஸ்வீத்யநேந “பரீக்ஷ்யலோகாந்கர்மசிதாந்ப்ராஹ்மணோநிர்வேதமாயாத்” இத்யஸ்யார்தோऽதர்ஶி।அதீத– ஸாங்கஸஶிரஸ்கவேதோऽதிகதால்பாஸ்திரபலகேவலகர்மஜ்ஞாநதயாஸஞ்ஜாதமோக்ஷாபிலாஷோஹிதபஸ்விஶப்தார்தோவர்ணித:। வால்மீகிரித்யநேந “ஸம்யக்ப்ரஶாந்தசித்தாயஶமாந்விதாய” இத்யஸ்யார்தோதர்ஶித:।ஸ்வாத்யாயநிரத– மித்யநேநஶ்ரீத்ரியபதார்தஉக்த:। “ஶ்ரோத்ரியம்ஶ்சந்தோऽதீதே” இதிஶ்ரோத்ரியஶப்தார்தப்ரகாஶநாத்।வாக்விதாம்வரமித்ய- -நேநவித்வச்சப்தார்த:।முநிபுங்கவமித்யநேநப்ரஹ்மநிஷ்டஶப்தார்த:।நாரதஶப்தநேகுருஶப்தார்த। “குஶப்தஸ்த்வந்த -கார:ஸ்யாத்ருஶப்தஸ்தந்நிரோதக:।அந்தகாரநிரோதித்வாத்குருரித்யபிதீயதே” இதிதந்நிருக்தி:।பரிப–ப்ரச்சேத்யநேந “தத்விஜ்ஞாநார்தம்ஸகுருமேவாபிகச்சேத்” இத்யேததுபபாதிதம்। “விதிவதுபஸந்ந:பப்ரச்ச” இதிஶ்ருதே:। அத்ரப்ரஹ்மவாசிதப:ஶப்தப்ரயோகேணதேவதாநமஸ்காரரூபம்மங்கலமாசரிதம்।ததோக்தம் “அஇதிபகவதோநாராயணஸ்யப்ரதமாபிதாநமபிதததாகிந்நாமமங்கலம்நக்ருதம்” இதி। “தேவதாவாசகா:ஶப்தா யேசபத்ராதிவாசகா:।தேஸர்வேமங்கலார்தா:ஸ்யுர்லிபிதோகணதோऽபிச।।” இதி। நிரந்தரநிரதிஶயாநந்தரூபம்தபோஜ்ஞாநரூபம்ப்ரஹ்மஸ்வாத்யாயம்ஸுஷ்டுத்யாத்வேதிவாதேவதாநமஸ்கார:।  குருநமஸ்காரஶ்சக்ருதோபவதி।கதம் ? தப:ஸுநிரதம்நாரதமாத்யாயபரிபப்ரச்சேதி।யத்வாபரிபூஜயித்வேத்யர்த:। “பரி:ஸமந்ததோபாவவ்யாப்திதோஷ- கதாஸுச।பாஷாஶ்லேஷேபூஜநேசவர்ஜநேவசநேஶுபே।।” இதிவசநாத்। நாரதம்ஸம்பூஜ்யபப்ரச்சேத்யர்த:। “பராஶரம்முநிவரம்க்ருதபௌர்வாஹ்ணிகக்ரியம்।மைத்ரேய:பரிபப்ரச்சப்ரணிபத்யாபிவாத்யச||” இதிவத்।அஸ்யஶ்ரீராமாயணஸ்யகாயத்ர்யக்ஷரஸங்க்யாநுஸாரேணசதுர்விம்ஶதிஸஹஸ்ரக்ரந்தஸங்க்யயாப்ரவ்ருத்தத்வாத்ப்ரதமஸஹஸ்ரோபக்ரமே தகார:ப்ரயோக்தவ்யஇதிஸத்ஸ்வபிப்ரஹ்மவாசகேஷுஶப்தாந்தரேஷுதப:ஶப்தஸ்யைவப்ரயோக:।ப்ரபந்தாதௌதகாரப்ரயோகஶ்சா– வஶ்யக:।தஸ்யவக்துர்வாசகஸ்யசஸௌக்யகரத்வாத்।ததோக்தம் “வஸ்துலாபகரோணஸ்துதகார:ஸௌக்யதாயக:” இதி।ஸாஹித்யசூடாமணௌது “தகாரோவிக்நநாஶக:” இத்யுக்தம்।கிஞ்சதகாரஸ்யஜலம்பூதம்ப்ருஹஸ்பதிர்தேவதா।அத:ஶுபாவஹோऽநேநப்ரபந்தாரம்ப:।அதஏவோக்தம்சமத்காரசந்த்ரிகாயாம் “வர்ணாநாமுத்பவ:பஶ்சாத்வ்யக்தி:ஸங்க்யாதத:பரம்।பூதபீஜவிசாரஶ்சததோவர்ணக்ரஹாஅபி।।” இத்யாரப்ய “ஏதத்ஸர்வமவிஜ்ஞாயயதிபத்யம்வதேத்கவி।கேதகாரூடகபிவத்பவேத்கண்டகபீடித:||” இதி।”காரணாத்பஞ்சபூதாநாமுத்பூதாமாத்ருகாயத:।அதோபூதாத்மகாவர்ணா:பஞ்சபஞ்சவிபாகத:।வாய்வக்நிபூஜலாகாஶா:பஞ்சாஶல்லிபய:க்ரமாத்।பஞ்சஹ்ரஸ்வா:பஞ்சதீர்காபிந்த்வந்தா:ஸந்தயஸ்ததா।தத்ரஸ்வரேஶ:ஸூர்யோऽயம்கவர்கேஶஸ்துலோஹித:।சவர்கப்ரபவ:காவ்யஷ்டவ- -ர்காத்புதஸம்பவ:।தவர்கோத்த:ஸுரகுரு:பவர்கோத்த:ஶநைஶ்சர:।யவர்கஜோऽயம்ஶீதாம்ஶுரிதிஸப்தக்ரஹா:க்ரமாத்||” இதி।அத்ரதப:ஸ்வாஇதியகண:, ஆதிலகுத்வாத்।ததுக்தம் “ஆதிமத்யாவஸாநேஷுயரதாயாந்திலாகவம்।பஜஸாகௌரவம்யாந்திமநௌதுகுருலாகவம்।।” இதி।யகணப்ரயோகஶ்சார்தகரஇத்யுக்தம்சமத்காரசந்த்ரிகாயாம் “கரோத்யர்தாநாதிலகுர்யகணோவாயுதைவத:” இதி।நநுதபஸ்தாப:ஸுதராமாதி:ஸ்வாதிஸ்தயோராயேநிரதமிதிக்ரந்தாரம்பேஅஶ்லீலவசநமநுசிதம்।ததுக்தம் “அஶ்லீலம்யதமாங்கல்யம்ஜுகுப்ஸாவ்ரீடபீகரம்” இதி।மைவம், ப்ரஸித்திவிஶேஷேணதபோவேதயோரேவப்ரதமதரம்புத்த்யாரோஹேணாஶ்லீலத்வப்ரஸங்காபாவாத்।யதாபகிநீலிங்காதி– ப்ரயோகேஷு।அத்ரஸர்வத்ரப்ராயேணபத்யாவக்த்ரம்வ்ருத்தம்।ததுக்தம்வ்ருத்தரத்நாகரே “யுஜோர்ஜேநஸரித்பர்த்து:பத்யாவக்த்ரம்ப்ரகீர்த்திதம்” இதி।வ்ருத்தவிஶேஷாஸ்துதத்ரதத்ரவக்ஷ்யந்தே।அத்ரவ்ருத்த்யநுப்ராஸ:ஶப்தாலங்கார:, தகாராதீநாமாவ்ருத்தே:।ததுக்தம்காவ்யப்ரகாஶே “வர்ணஸாம்யமநுப்ராஸ:” இதி।விஶேஷணாநாம்ஸாபிப்ராயத்வாத்பரிகரோநாமார்தாலங்கார:।உக்தமலங்காரஸர்வஸ்வே “விஶேஷணாநாம்ஸாபிப்ராயத்வேபரிகர:”இதி।தப:ஸ்வாத்யாயநிரதத்வாதீநாம்குரூபஸத்திஹேதுஜ்ஞாநாநுஷ்டாநப்ரதிபாதகத்வாத்பதார்தஹேதுகம்காவ்யலிங்கமலங்கார:। “ஹேதோர்வாக்யபதார்தத்வேகாவ்யலிங்கமலம்க்ருதி:” இதிலக்ஷணாத்।அத்ரவால்மீகிநாரதயோ:ஸ்வரூபகதநேநஶிஷ்யாசார்ய்யாப்யாமேவம்பவிதவ்யமிதித்யோதநாத்வாக்யகதவஸ்துநாவஸ்துத்வநி:।। 1.1.1 ।।

கோந்வஸ்மிந்ஸாம்ப்ரதம்லோகேகுணவாந்கஶ்சவீர்யவாந்।

தர்மஜ்ஞஶ்சக்ருதஜ்ஞஶ்சஸத்யவாக்யோத்ருடவ்ரத:।। 1.1.2 ।।

கதம்பரிபப்ரச்சேத்யாகாங்க்ஷாயாம்ப்ரஶ்நப்ரகாரம்தர்ஶயதிகோந்வித்யாதிஶ்லோகத்ரயேண। “நு:ப்ருச்சாயாம்விகல்பேச” இத்யுமர:।அஸ்மிந்லோகேபூலோகேஸாம்ப்ரதமஸ்மிந்காலே “அஸ்மிந்காலேऽதுநேதாநீம்ஸம்ப்ரத்யேதர்ஹிஸாம்ப்ரதம்” இதிபாண:।லோகாந்தரேவிஷ்ணோர்விதிதத்வாத்।அத்ரைவகாலாந்தரேந்ருஸிம்ஹாதே:ப்ரஸித்தத்வாச்சதத்வ்யாவ்ருத்த்யர்தமே– வமுக்தம்।குணாஅஸ்யஸந்தீதிகுணவாந்।பூமாதயோமத்வர்தா:।அஸ்மிந்லோகேஅஸ்மிந்காலேகோவாஸகலகல்யாணகுணஸம்பந்நஇத்யர்த:।ஏவம்ஸாமாந்யேநகுணஸமுதாயம்ப்ருஷ்ட்வாவிஶிஷ்ய தத்தத்குணாஶ்ரயம்ப்ருச்சதிகஶ்சவீர்யவாந்இத்யாதிநா।யத்வாகுண்யதேஆவர்த்யதேபுந:புநராஶ்ரிதைரநுஸந்தீயதஇதிகுண:ஸௌஶீல்யம்।”குணஸ்த்வாவ்ருத்திஶப்தாதிஜ்யேந்த்ரியாமுக்யதந்துஷு” இதிவிஶ்வ:।ஸுஶீலம்ஹிநாமமஹதோமந்தை:ஸஹநீரந்த்ரேணஸம்ஶ்லேஷ:।தஸ்யாதிக்யம்ஸௌஶீல்யம், தத்வாந்।ஸௌஶீல்யேகுணஶப்தோऽபியுக்தை:ப்ரயுக்த:। “வஶீவதாந்யோகுணவாந்ருஜு:ஶுசி:” இதி।கோவாஸௌஶீல்யவாநித்யர்த:।ஸர்வத்ரப்ரஶ்நேதுநுஇதிகிம்ஶப்தோऽபியத்ரநப்ரயுக்தஸ்த- த்ராநுஷஞ்ஜநீய:।ஏகேநைவகிம்ஶப்தேநோபபத்தாவப்யாதராதிஶயாத்புந:புநஸ்தத்ப்ரயோக:। “ப்ரதாநவதேவததுக்தம்” இதிந்யாயேநப்ரதிகுணம்குண்யாவ்ருத்த்யபிப்ராயேணவாலோகேகுணஸம்பந்தாத்குண்யதிஶய:।இஹதுகுணிஸம்பந்தாத்கு- -ணாதிஶயஇதித்யோதநாயகுணிந:ப்ரதமம்நிர்தேஶ: “குணாஸ்ஸத்யஜ்ஞாந ” இத்யுக்தே:।கஶ்சவீர்ய்யவாந்।சகாரஉக்தஸமுச்சயே।ஸத்ஸ்வபிவிகாரஹேதுஷ்வவிக்ருதத்வம்வீர்யம் ‘ஔஷதம்வீர்யவத்’ இத்யாதௌததாதர்ஶநாத், தத்வாந்।தர்ம:அலௌகிகஶ்ரேய:ஸாதநம், தம்ஸாமாந்யரூபம்விஶேஷரூபம்சஜாநாதீதிதர்மஜ்ஞ:।சகாரோऽநுக்தஸமுச்சயார்த:।பரிஹார்யாதர்மஜ்ஞஶ்சேத்யர்த:।க்ருதமுபகாரம்ஸ்வல்பம்ப்ராஸங்கிகமபிபஹுதயாஜாநாதீதிக்ருதஜ்ஞ:।அபகாராஸ்மரணம்சஶப்தார்த:।வக்ஷ்யதி “நஸ்மரத்யபகாராணாம்ஶதமப்யாத்மவத்தயா।கதஞ்சிதுபகாரேணக்ருதேநைகேநதுஷ்யதி।।” இதி।ஸத்யம்க்ருச்ச்ரேஷ்வப்யந்ருதஶூந்யம்வாக்யம்வசநம்யஸ்யஸ:ஸத்யவாக்ய:।ததாவக்ஷ்யதி “அந்ருதம்நோக்தபூர்வம்மேநசவக்ஷ்யேகதாசந” இதி।த்ருடவ்ரத:நிஶ்சலஸங்கல்ப:। “அப்யஹம்ஜீவிதம்ஜஹ்யாம்த்வாம்வாஸீதேஸலக்ஷ்மணாம்।நஹிப்ரதிஜ்ஞாம்ஸம்ஶ்ருத்யப்ராஹ்மணேப்யோவிஶேஷத:।।” இதி।। 1.1.2 ।।

சாரித்ரேணசகோயுக்த:ஸர்வபூதேஷுகோஹித:।

வித்வாந்க:க:ஸமர்தஶ்சகஶ்சைகப்ரியதர்ஶந:।। 1.1.3 ।।

சரித்ரமாசார:ததேவசாரித்ரம்।வாயஸராக்ஷஸாதிவத்ஸ்வார்தேऽண்ப்ரத்யய:।தேநயுக்த:, ஸர்வதாப்யநுல்லங்கித– குலாசாரஇத்யர்த:।ஸர்வபூதேஷுஸர்வப்ராணிஷுவிஷயே। “பூதம்க்ஷ்மாதௌசஜந்தௌசநஸ்த்ரியாம்குணஸத்த்வயோ:” இதிபாண:।ஹித:ஹிதகர:।ஹிதஶப்தாத் “தத்கரோதி” இதிணிச், பசாத்யச், ணிலோபேபூர்வரூபேசரூபம்।பூதஶப்தேநஸ்வபரதாரதம்யாபாவஉக்த:।ஸர்வஶப்தேநஸாபராதேஷ்வபிஹிதகரத்வமுக்தம்।வேத்தீதிவித்வாந்ஸர்வஶாஸ்த்ரஜ்ஞ:। “விதே:ஶதுர்வஸு:”।ஸமர்த:ஸர்வகார்யதுரந்தர:।ப்ரியம்தர்ஶநம்யஸ்யாஸௌப்ரியதர்ஶந:, ஏகஶ்சாஸௌப்ரியதர்ஶநஶ்சஏக–ப்ரியதர்ஶந:।அயமிவநாந்யோலோகேப்ரியதர்ஶநோऽஸ்தீத்யர்த:।யத்வாஏகப்ரியதர்ஶந:ஏகரூபப்ரியதர்ஶந:।லோகேஹிகஸ்யசித்தர்ஶநம்கதாசித்ப்ரியம்பவதிகதாசிதப்ரியம்சபவதி। “தஸ்மாத்து:காத்மகம்நாஸ்திநசகிஞ்சித் ஸுகாத்மகம்” இதிவசநாத்।அயம்துநததா, கிந்து “க்ஷணேக்ஷணேயந்நவதாமுபைதிததேவரூபம்ரமணீயதாயா:” இத்யுக்தரீத்யாஸதாநுபவேऽப்யபூர்வவத்விஸ்மயமாததாநஇத்யர்த:।ததைவோத்தரயிஷ்யதிஸதைகப்ரியதர்ஶநஇதி। “ஏகேமுக்யாந்யகேவலா:” இத்யுபயத்ராப்யமர:।। 1.1.3 ।।

ஆத்மவாந்கோஜிதக்ரோதோத்யுதிமாந்கோऽநஸூயக:।

கஸ்யபிப்யதிதேவாஶ்சஜாதரோஷஸ்யஸம்யுகே।। 1.1.4 ।।

ஆத்மவாநிதி।ஆத்மவாந்தைர்யவாந்। “ஆத்மாஜீவேத்ருதௌதேஹேஸ்வபாவேபரமாத்மநி” இத்யமர:।அப்ரகம்ப்யதைர்யஇத்யர்த:।ஜிதக்ரோத:விதேயகோப:தண்டார்ஹேஷ்வேவாஹிதகோபஇத்யர்த। “க்ரோதமாஹாரயத்தீவ்ரம்” இதிஹிவக்ஷ்யதி।த்யு –திமாந்காந்திமாந் “ரூபஸம்ஹநநம்லக்ஷ்மீம்ஸௌகுமார்ய்யம்ஸுவேஷதாம்।தத்ருஶுர்விஸ்மிதாகாராராமஸ்யவநவாஸிந:”இதிஹிவக்ஷ்யதி। குணேஷுதோஷாவிஷ்கரணமஸூயா। “அஸூயாதுதோஷாரோபோகுணேஷ்வபி” இத்யமர:।அவித்யமாநாஸூயா

யஸ்யாஸாவநஸூயக:। “ஶேஷாத்விபாஷா” இதிகபி “ஆபோऽந்யதரஸ்யாம்” இதிஹ்ரஸ்வ:।யத்வாஅஸூயக:அஸூங்கண்ட்வாதௌபடித:।தஸ்மாத் “கண்ட்வாதிப்யோயக்” இதியக்ப்ரத்யய:।”அக்ருத்ஸார்வதாதுகயோ:” இதிதீர்க:।ததோ “நிந்தஹிம்ஸ ” இத்யாதிநாவுஞ்।ஸநபவதீத்யநஸூயக:।கஸ்யேதி।தேவாஶ்சேதிசகாரேணாஸுராதய:ஸமுச்சீயந்தே।ஜாதரோஷஸ்யகஸ்யஸம்யுகேதேவாதய:ஸர்வேபிப்யதீத்யந்வய:।அதோந “பீத்ரார்தாநாம் ” இதிகிம்ஶப்தாத்பஞ்சமீ।ஶத்ருவிஷய:கோபோமித்ராணாமபிபயமாவஹதீத்யர்த:।யத்வாசகாரோऽப்யர்த:।அநுகூலாஅபிபிப்யதி, கிம்புந:ப்ரதிகூலாஇத்யர்த:।யத்வாஸம்யுகேஜாதரோஷஸ்யகஸ்யபிப்யதீத்யேவாந்வய:।ஶேஷேஷஷ்டீ। “ஸஞ்ஜ்ஞாபூர்வகோவிதிரநித்ய:” இத்யபாதாநஸஞ்ஜ்ஞாபூர்வகபஞ்சம்யபாவ:।அத்ரஶ்லோகத்ரயேஸம்ருத்தி– மத்வஸ்துவர்ணநாதுதாத்தாலங்கார:।। 1.1.4 ।।

ஏததிச்சாம்யஹம்ஶ்ரோதும்பரம்கௌதூஹலம்ஹிமே।

மஹர்ஷேத்வம்ஸமர்தோऽஸிஜ்ஞாதுமேவம்விதம்நரம்।। 1.1.5 ।।

அதாயம்ப்ரஶ்நோவிஜிகீஷாமூலமிதிநாரதோமந்யேதாபீதிமந்வாந:ஸ்வப்ரஶ்நோஜிஜ்ஞாஸாஹேதுகஇதிதர்ஶயந்ப்ரஶ்நமுபஸம்ஹரதிஏததிதி।ஏதத்பூர்வோக்தகுணாஶ்ரயபூதம்வஸ்துஅஹம்ஜிஜ்ஞாஸு:நவிஜிகீஷு:, ஶ்ரோதும்நதுக்ஷேப்து– மிச்சாமி, நதுப்ரூஹிஇதிநிர்பத்நாமி।அஹம்தாவதிச்சாமிமயிபவத:ப்ரஸாதோऽஸ்திசேத்வக்துமர்ஹஸீதிபாவ:।தத்ரஹேதுமாஹபரமிதி।ஹிர்ஹேதௌ। “ஹிர்ஹேதாவவதாரணே” இதிபாண:।யஸ்மாத்காரணாந்மேபரமுத்க்ருஷ்டம்கௌதூஹலம்விஸ்மயோऽஸ்திதஸ்மாதிச்சாமி।யத்வாஹி:ப்ரஸித்தௌ।முகவிகாஸாத்யநுபாவைர்மமஹர்ஷஸ்தவஸ்பஷ்டஇத்யர்த:।ஸ்வப்ரஶ்நோத்தரதாநேதேஶிகாலாபாந்நிர்விண்ண:।ஸம்ப்ரதிபவத்தர்ஶநேநஸஞ்ஜாதாபிலாஷோऽஸ்மி, ப்ரூஹிமத்ப்ருஷ்டமிதிபாவ:। “ஆசார்யஸ்யஜ்ஞாநவத்தாமநுமாயஶிஷ்யேணோப(ஸ)பத்தி:க்ரியதே” இதிந்யாயேநநாரதஸ்யப்ரஷ்டவ்யவிஷயஜ்ஞாநஸம்பாவநாமாஹமஹர்ஷஇதி।ருஷி:ஜ்ஞாநஸ்யபாரம்கந்தா। “ருஷீகதௌ” இத்யஸ்மாத்தாதோ: “இகுபதாத்கித்” இதீந்।கத்யர்தோஜ்ஞாநார்த:।மஹாம்ஶ்சாஸௌருஷிஶ்சமஹர்ஷி:। “ஆந்மஹத:ஸமாநாதிகரண– ஜாதீயயோ:” இத்யாத்வம்।ஹேதுகர்பவிஶேஷணம்।மஹர்ஷித்வாத்த்வமேவம்விதம்நரம்புருஷம்ஜ்ஞாதுமர்ஹஸி।ப்ரஹ்மண:ஸகாஶாத் விதிதஸகலவிஶேஷஸ்த்வம்கதம்மேஜிஜ்ஞாஸோர்நவதேரிதிபாவ:।அத்ரபூர்வார்தேகாவ்யலிங்கமலங்கார:, உத்தரவாக்யா- ர்தஸ்யபூர்வவாக்யார்தஹேதுத்வாத்। “ஹேதோர்வாக்யபதார்தத்வேகாவ்யலிங்கமலம்க்ருதி:।” இதிலக்ஷணாத்।உத்தரார்த்தேபரிகரஇதிஅநயோ:ஸம்ஸ்ருஷ்டி:।அந்தேசாஸ்யேதிகரணம்போத்யம்।இதிபரிபப்ரச்சேதிஸம்பந்த:।நந்வயம்ப்ரஶ்நோவால்மீகேர்நஸங்கச்சதே,தஸ்யவிதிதஸகலராமவ்ருத்தாந்தத்வேநநிஶ்சயேஸம்ஶயாயோகாத்।வக்ஷ்யதிஹ்யயோத்யாகாண்டே “இதிஸீதாசராமஶ்சலக்ஷ்மணஶ்சக்ருதாஞ்ஜலி:।அபிகம்யாஶ்ரமம்ஸர்வேவால்மீகிமபிவாதயந்||” இதி।கதம்ராமவிஷயமத்யவர்த்தீவால்மீகிஸ்தத்குணாந்நவிஜாநீயாத்?வக்ஷ்யதிஹி”விஷயேதேமஹாராஜராமவ்யஸநகர்ஶிதா:।அபிவ்ருக்ஷா:பரிம்லாநா:ஸபுஷ்பாங்குரகோரகா:||”இதி।கதம்வா “ராமோராமோராமஇதிப்ரஜாநாமபவந்கதா:।ராமபூதம்ஜகதபூத்ராமேராஜ்யம்ப்ரஶாஸதி||” இதிப்ருதக்ஜநைரபிவிதிதம்ராமவைபவம்முநிரேஷநஜாநீயாத், கதம்சைதாவந்மாத்ரம்ஸத்யலோகாதாகதோநாரத:ப்ரஷ்டுமர்ஹதி, யஏவமுத்தரயதி ‘ராமோநாமஜநை:ஶ்ருத:’ இதி।தத்ரோச்யதேநாயமாபாததோபாஸமாந:ப்ரஶ்நார்த:நாப்யுத்தரார்த:।அத்ரகரதலாமலகவத்விதிதராமவ்ருத்தாந்தஸ்யவால்மீகே:குதூஹலாஸம்பவாத் “புத்த்வாவக்ஷ்யாமி” இத்யுத்தரவாக்யாநுபபத்தேஶ்ச।கிந்துவக்த்ருபோத்த்ராநுகுண்யாத்வேதாந்தேஷுநாநாவித்யாஸுதத்தத்குணவிஶிஷ்டதயாவகம்யமாநம்பரம்தத்த்வம்கிம்விஷ்ணு:, உதருத்ராதிஷ்வந்யதமஇதிப்ரஶ்நார்த:।ததிதம்வால்மீகேர்ஹ்ருதயமாகலயந்பகவாந்நாரதோऽபிராமத்வேநாவதீர்ணோவிஷ்ணுரேவவேதாந்தவேத்ய:புருஷ:, ப்ரஹ்மாதய:ஸர்வேதத்ப்ருகுடீபடாஸ்தத்பரதந்த்ரா:।ஸத்ப்ரஹ்மாத்மாதிஶப்தாஶ்சபர்யவஸாநவ்ருத்த்யாவயவவ்ருத்த்யாசவிஷ்ணுபராஇத்யேவமாஶயேநஸகலவேதாந்தோதிதகுணஜாதம்ராமேயோஜயந்நுத்தரயதீதிஸர்வமநவத்யம்।। 1.1.5 ।।

ஶ்ருத்வாசைதத்த்ரிலோகஜ்ஞோவால்மீகேர்நாரதோவச:।

ஶ்ரூயதாமிதிசாமந்த்ர்யப்ரஹ்ருஷ்டோவாக்யமப்ரவீத்।। 1.1.6 ।।

ஏவம் “தத்விஜ்ஞாநார்தம்ஸகுருமேவாபிகச்சேத்” இத்யுக்தம்குரூபஸதநவிதிமுபப்ரும்ஹய “யேநாக்ஷரம்புருஷம்வேதஸத்யம்ப்ரோவாசதாம்தத்த்வதோப்ரஹ்மவித்யாம் “இத்யுக்தம்ப்ரவசநவிதிமுபப்ரும்ஹயதிஶ்ருத்வேத்யாதிநா।தத்ர “நாஸம்வத்ஸரவாஸிநேப்ரப்ரூயாத்” இதிநியமஸ்யஜ்யேஷ்டபுத்ரவ்யதிரிக்தவிஷயத்வாத்வால்மீகேஶ்சப்ருகுபுத்ரதயாப்ராத்ருபுத்ரத்வாத்ஶுஶ்ரூஷா– நிரபேக்ஷம்ப்ரீத்யோபதிதேஶேத்யாஹஶ்ருத்வாசேதி।த்ரயாணாம்லோகாநாம்ஸமாஹாரஸ்த்ரிலோகம்। பாத்ராதித்வாந்நஙீப்।யத்வாத்ரித்வவிஶிஷ்டோலோகஸ்த்ரிலோக:। “நவரஸருசிராம்” இத்யத்ரகாவ்யப்ரகாஶேததைவவ்யாக்யாநாத்।யத்வாத்ரயோலோகாயஸ்மிந்தத்த்ரிலோகமிதிப்ரஹ்மாண்டமுச்யதே, தஜ்ஜாநாதீதித்ரிலோகஜ்ஞ:।பூர்புவ:ஸ்வரிதித்ரைலோக்யம்।யத்வாவிஷ்ணுபுராணோக்தரீத்யாக்ருதகமக்ருதகம்க்ருதகாக்ருதகமிதித்ரயோலோகா:।மஹர்லோகபர்யந்தா:க்ருதகா:ஜநோலோக:க்ருதகாக்ருதக:।ஸத்யலோகோऽக்ருதகஇதி।யத்வாலோகாஜநா: “லோகஸ்துபுவநேஜநே” இத்யமர:।பத்தநித்யமு- க்தாஸ்த்ரயோலோகா:।நாரத:ப்ரஹ்மபுத்ரதயாதஜ்ஜ்ஞாநார்ஹ:।ஏதத்பூர்வோக்தரீத்யாவ்யங்க்யார்தகர்பம்வால்மீகே:ஸ்வாபிம -தஸ்யபுத்ரஸ்யவச:பரிபூர்ணார்தம்வாக்யம்ஶ்ருத்வாநிஶம்ய।சகாரேணததூஹித்வாசேத்யர்த:।ப்ரஹ்ருஷ்ட:ஸ்வேநோபதிதிக்ஷி–தஸ்யைவப்ருஷ்டத்வேநஸந்துஷ்ட:ஶதகோடிப்ரவிஸ்தரராமாயணேஸ்வாவகதஸ்யைவாநேநப்ருஷ்டத்வாத்ராமகுணஸ்மரணாம்ருத– பாநலாபாதபூர்வஶிஷ்யலாபாத்வா “ஸோஹம்மந்த்ரவிதேவாஸ்மிநாத்மவித்” இத்யுக்தரீத்யாஸநத்குமாரம்ப்ரதிஸ்வஸ்யோப- ஸர்பணஸ்மாரகத்வாத்வாப்ரஹ்ருஷ்ட:ஸந்।கர்த்தரிக்த:।ராமகுணாநுஸந்தாநஜநிதம்நிஜவைசித்ர்யம்வ்யாஜேநபரிஹர்தும்ஶ்ரூயதாமித்யாமந்த்ர்யாபிமுகீக்ருத்யவாக்யமுத்தரரூபமப்ரவீத்வ்யக்தமுக்தவாந்।। 1.1.6 ।।

பஹவோதுர்ல்லபாஶ்சைவயேத்வயாகீர்த்திதாகுணா:।

முநேவக்ஷ்யாம்யஹம்புத்த்வாதைர்யுக்த:ஶ்ரூயதாம்நர:।। 1.1.7 ।।

வக்ஷ்யமாணஸ்யாஸதுத்தரத்வபரிஹாராயாத்மநோவால்மீகேராஶயாபிஜ்ஞத்வமாஹபஹவஇதி।பஹவோவிபுலா:, அநேககுண-விததிமூலபூதாஇத்யர்த:।அநேநாப்ருஷ்டாநாமபிவக்ஷ்யமாணாநாம்குணாநாம்நிதாநமுபதர்ஶிதம்யத்வாபஹவ:அபரி -ச்சிந்நாஇத்யர்த।ஶ்ரூயதேஹிஅபரிச்சிந்நத்வம்குணாநாம் “யதோவாசோநிவர்தந்தேஅப்ராப்யமநஸாஸஹ।ஆநந்தம்ப்ரஹ்மணோவித்வாந்நபிபேதிகுதஶ்சந” இதி।அத்ராநந்தஸ்யைகஸ்யாபரிச்சிந்நத்வோக்திரிதரேஷாமப்யபரிச்சிந்ந –த்வப்ரதர்ஶநார்தா।உக்தம்ஹியாமுநாசார்யை: “உபர்யுபர்யப்ஜபுவோऽபிபூருஷாந்” இத்யாதிநா।துர்லபா:பரமபுருஷா– தந்யத்ராஸம்பாவிதா:, அந்யேஷாம் “நப்ரஹ்மாநேஶாந:” இத்யாதிநாஅஸம்பாவ்யத்வாதிவசநாதிதிபாவ:।அநேநப்ரஶ்நஸ்யதேவதாவிஶேஷநிர்த்தாரணபரத்வமாத்மநாவகதமிதிவ்யஞ்ஜிதம்।சகாரஉக்தஸமுச்சயார்த:அநுக்தஸ -முச்சயார்தோவா।தேநஸ்வாபாவிகாநவதிகாதிஶயாஸங்க்யேயகல்யாணரூபாஇத்யுக்தம்।ஏவகாரஇதரத்ரஸர்வாத்மநாஅஸம்பாவிதத்வமபிவ்யநக்தி।யஇதிவேதாந்தப்ரஸித்திருச்யதே।குணா:வீர்யாதய:கீர்திதாஇத்யநேநகுணாநாம்ப்ரஶ்நகாலேऽபிபோக்யதாதிஶய:ஸூச்யதே।தைர்யுக்த:, நதுகல்பிதஇதிநிர்குணவாதநிராஸ:।நர:புருஷ:। “புருஷா:பூருஷாநரா:” இதிநிகண்டு:। “யஏஷோऽந்தராதித்யேஹிரண்மய:புருஷோத்ருஶ்யதே” “புருஷ:புண்டரீகாக்ஷ:” இதிஶ்ருதிஸ்ம்ருத்யநுகத:புருஷஶப்தோऽநேநப்ரத்யபிஜ்ஞாப்யதே।ஶ்ரூயதாம்நதுயதாகதஞ்சித் பரி– கல்ப்யதாம்।ஶ்ருண்வித்யநபிதாநாத்விநயோக்திரியம்।தாத்காலிகம்கிஞ்சித்ப்ரகல்ப்யதஇதிப்ரமம்வாரயதிஅஹம்புத்த்வாவக்ஷ்யாமீதி।மத்பிதுர்ப்ரஹ்மண:ஸகாஶாத்ஶதகோடிப்ரவிஸ்தரராமாயணமுகேந விதித்வாவக்ஷ்யாமி।அநேநஸம்ப்ரதாயாபிஜ்ஞத்வமாத்மநோதர்ஶிதம்।யத்வா, ராமகுணாநுஸந்தாநவைசித்ர்யேநநமேகிஞ்சித்ப்ரதிபாதி, க்ஷணாத்புத்த்வாவக்ஷ்யாமீத்யர்த:।அதோமத்யேவாக்யாந்தரமலங்காராய।அந்யதாவாக்யகர்பிதமிதிகாவ்யதோஷ:ஸ்யாத்।அஹம்வக்ஷ்யாமிஅஹம்பூத்வாவக்ஷ்யாமி, நேதாநீம்நாரதோऽஸ்மி, ராமகுணஶ்ரவணஶிதிலத்வாத்।ராமகுணமக்நோ –ऽயம்நதீப்ரவாஹமக்நஇவஅவலம்பநயஷ்டிமபேக்ஷதேஹேமுநஇதி।யத்வா, ப்ரஶ்நகாலேஸமவதாநவிஶேஷமாலக்ஷ்யஶ்லாகதேமுநஇதி।அதக்ஷணாத்ஸந்துக்ஷிதோநாரதோவாக்யஶேஷம்பூரயதிதைரிதி।நரஇத்யநேநபரதத்த்வநிர்த்தாரணம்ப்ரஶ்நபலிதார்தம்த்யோதயதி।புத்த்வாஇத்யநேநஶ்ருதிஸ்ததத்தச்சப்தார்தோவிவ்ருத:।। 1.1.7 ।।

இக்ஷ்வாகுவம்ஶப்ரபவோராமோநாமஜநை:ஶ்ருத:।

நியதாத்மாமஹாவீர்யோத்யுதிமாந்த்ருதிமாந்வஶீ।। 1.1.8 ।।

அதவேதாந்தோதிதகுணாநாம்ராமேப்ரதர்ஶநமுகேநராமத்வேநாவதீர்ணோவிஷ்ணுரேவவேதாந்தவேத்யம்பரம்தத்த்வமிதிதர்ஶயதிஇக்ஷ்வாகுவம்ஶப்ரபவஇத்யாதிநாஸர்கஶேஷேண।தத்ரவேதாந்தோதிதகுணகணாநாம்நிதீராமத்வேநாவதீர்ணோவிஷ்ணுரேவேதிமஹாவாக்யார்த:।இக்ஷ்வாகுவம்ஶேத்யாரப்யஸத்யேதர்மஇவாபரஇத்யந்தாஸார்தைகாதஶஶ்லோக்யேகாந்வயா।இக்ஷ்வாகுர்நாமவைவஸ்வதமநோர்ஜ்யேஷ்ட:புத்ர:, தஸ்யவம்ஶ:புத்ரபௌத்ராதிபரம்பரா।ப்ரபவத்யஸ்மாதிதிப்ரபவ:ப்ராதுர்பாவஸ்தாநம்।இக்ஷ்வாகுவம்ஶ:ப்ரபவோயஸ்யஸ:இக்ஷ்வாகுவம்ஶப்ரபவ:।ஜநகாதிமஹாகுலேஷுவித்யமாநேஷுகுதோऽத்ரைவபகவாநவதீர்ணஇத்யபேக்ஷாயாமிக்ஷ்வாகுபதம்ப்ரயுக்தம்।இக்ஷ்வாகுர்ஹிசிரம்ஹரிமாராத்யதந்மூர்த்திவிஶேஷம்ஶ்ரீரங்கநாதமலபதேதிபௌராணிகீகாதா।அதஸ்தத்பக்ஷபாதேநதத்வம்ஶேऽவதீர்ணஇதிஸூசயிதுமிக்ஷ்வாகுபதம்।வம்ஶேத்யநேநகுணவாந்கஇதிப்ருஷ்டம்ஸௌஶீல்யமுக்தம்।ரமயதிஸர்வாந்குணைரிதிராம:।”ராமோரமயதாம்வர:”இத்யார்ஷநிர்வசநபலாத்கர்தர்ய்யபிகாரகேகஞ்வர்ண்யதே।யத்வாரமந்தேऽஸ்மிந்ஸர்வேஜநாகுணைரிதிராம:। “அகர்த்தரிசகாரகேஸஞ்ஜ்ஞாயாம்” இதிகஞ்।ததாசாகஸ்த்யஸம்ஹிதாயாமுக்தம்”ரமந்தேயோகிநோऽநந்தேஸத்யாநந்தேசிதாத்மநி।இதிராமபதேநாஸௌபரம்ப்ரஹ்மாபிதீயதே।।” இதிநாமேதிப்ரஸித்தௌ।சித்ரகூடவாஸிநாத்வயாவிதிதோஹீத்யர்த:।நகேவலம்பவதா, பாமரைரபிவிதிதஇத்யாஹஜநை:ஶ்ருதஇதி।ஶ்ருத:அவத்ருத:। “ஶ்ருதம்ஶாஸ்த்ராவத்ருதயோ:” இத்யமர:।தாடகாதாடகேயவதவிஶ்வாமித்ராத்வரத்ராணாஹல்யாஶாபவிமோக்ஷஹரதநுர்பங்கபரஶுராமநிக்ரஹஸப்ததாலவேதவாலிவதஸி ந்துபந்தமூலபலநிபர்ஹணாதிபிரவதாரிதநாராயணபாவஇத்யர்த:। யஏவம்பூத:ஸஏவநியதாத்மாஸஏவமஹாவீர்ய்யஇத்யேவம்ப்ரதிபதம்வக்ஷ்யமாணம்தத்பதமநுஷஜ்யதே। ராமரூபேணாவதீர்ணோவிஷ்ணுரேவவேதாந்தோதிததத்தத்குணகஇதிஸர்வத்ரதாத்பர்யார்த:। ஆதௌஸ்வரூபநிரூபகதர்ம்மாநாஹநியதாத்மேத்யாதிநா।நியதாத்மாநியதஸ்வபாவ:, நிர்விகாரஇதியாவத்। “நாஸ்யஜரயைதஜ்ஜீர்யதேநவதேநாஸ்யஹந்யதேஅபஹதபாப்மாவிஜரோவிம்ருத்யுர்விஶோகோவிஜியத்ஸோऽபிபாஸ:” இத்யாதிஶ்ருதே:।மஹாவீர்ய:அசிந்த்யவிவிதவிசித்ரஶக்திக:। “பராஸ்யஶக்திர்விவிதைவஶ்ரூயதேஸ்வாபாவிகீஜ்ஞாநபலக்ரியாச” இதிஶ்ருதே:।த்யுதிமாந்ஸ்வாபாவிகப்ரகாஶவாந்।ஸ்வயம்ப்ரகாஶ:ஜ்ஞாநஸ்வரூபஇதியாவத்। “விஜ்ஞாநகநஏவப்ரஜ்ஞாநகந:” இதிஶ்ருதே:।த்ருதிமாந்நிரதிஶயாநந்த:। “த்ருதிஸ்துதுஷ்டி:ஸந்தோஷ:” இதிவைஜயந்தீ। “ஆநந்தோப்ரஹ்ம” இதிஶ்ருதே:।ஸர்வம்ஜகத்வஶேऽஸ்யாஸ்தீதிவஶீ, ஸர்வஸ்வாமீத்யர்த:। “ஸர்வஸ்யவஶீஸர்வஸ்யேஶாந:” இதிஶ்ருதே:।। 1.1.8 ।।

புத்திமாந்நீதிமாந்வாக்க்மீஶ்ரீமாந்ஶத்ருநிபர்ஹண:।

விபுலாம்ஸோமஹாபாஹு:கம்புக்ரீவோமஹாஹநு:।। 1.1.9 ।।

அதஸ்ருஷ்ட்யுபயோகிகுணாநாஹபுத்திமாநித்யாதிநா।புத்திமாந்ஸர்வஜ்ஞ:। “ய:ஸர்வஜ்ஞ:ஸர்வவித்” இதிஶ்ருதே:।நீதிமாந்மர்யாதாவாந்।ஶ்ருதிரத்ர “தாதாயதாபூர்வமகல்பயத்।ஏஷஸேதுர்விதரணஏஷாம்லோகாநாமஸம்பேதாய” இதி।ஶோபநாவாகஸ்யாஸ்தீதிவாக்க்மீ। “வாசோக்மிநி:” இதிக்மிநிப்ரத்யய:।குத்வேஜஶ்த்வேசக்ருதேககாரலாபாத்புநர்ககாரஉக்திஶோபநத்வஜ்ஞாபநாயேதிந்யாஸகார:।ஸர்வவேதப்ரவர்த்தகஇத்யர்த:। “யோப்ரஹ்மாணம்விததாதிபூர்வம்யோவைவேதாம்ஶ்சப்ரஹிணோதிதஸ்மை” இதிஶ்ருதி:।ஶ்ரீமாந்ஸம்ருத்தோபயவிபூத்யைஶ்வர்ய:।”ஶ்ரீ:காந்திஸம்பதோர்லக்ஷ்ம்யாம்”இதிபாண:। “ஸர்வமிதமப்யாத்த:” இதிஶ்ருதி:।ஶத்ரூந்தத்விரோதிநோநிபர்ஹயதிநாஶயதீதிஶத்ருநிபர்ஹண:। “பர்ஹஹிம்ஸாயாம்” இத்யஸ்மாத்தாதோ:கர்த்தரில்யுட்। “ஏஷபூதபதிரேஷபூதபால:” இதிஶ்ருதே:।அத “யஏஷோऽந்தராதித்யேஹிரண்மய:புருஷோத்ருஶ்யதேஹிரண்யஶ்மஶ்ருர்ஹிரண்யகேஶ:ஆப்ரணகாத்ஸர்வஏவஸுவர்ணஸ்தஸ்யயதாகப்யாஸம்புண்டரீகமே- -வமக்ஷிணீ।தஸ்யோதிதிநாமஸஏஷஸர்வேப்ய:பாப்மப்யஉதிதஉதேதிஹவைஸர்வேப்ய:பாப்மப்யோயஏவம்வேத ” இத்யந்தராதித்யவித்யோதிதம்ஸர்வாங்கஸுந்தரவிக்ரஹம்தர்ஶயதிவிபுலாம்ஸஇத்யாதிநாஸார்த்தஶ்லோகத்வயேந।விபுலாம்ஸ:உந்நதஸ்கந்த:।உந்நதஸ்கந்தத்வம்சமஹாபுருஷலக்ஷணமிதிஸாமுத்ரிகோக்தம்”கக்ஷ:குக்ஷிஶ்சவக்ஷஶ்சக்ராண:ஸ்கந்தோலலாடிகா।ஸர்வபூதேஷுநிர்த்திஷ்டாஉந்நதாஸ்துஸுகப்ரதா:।।” இதி।மஹாபாஹு:வ்ருத்தபீவரபாஹு:।ஆயதத்வம்துவக்ஷ்யதிஆஜாநுபாஹுரிதி। “ஆஜாநுலம்பிநௌபாஹூவ்ருத்தபீநௌமஹீஶ்வர:” இதிஸாமுத்ரிகலக்ஷணம்।கம்புக்ரீவ:ஶங்கதுல்யகண்ட:।இந்துமுகீதிவத்ஶாகபார்திவாதித்வாந்மத்யமபதலோபீஸமாஸ:। “கம்புக்ரீவஶ்சந்ருபதிர்லம்பகர்ணோऽதிபூஷண:” இதிலக்ஷணம்। “ரேகாத்ரயாந்விதாக்ரீவாகம்புக்ரீவேதிகத்யதே” இதிஹலாயுத:।மஹத்யௌஹநூயஸ்யாஸௌமஹாஹநு:।”ஸ்த்ரியா:பும்வத்” இத்யாதிநாபும்வத்பாவ:।ஹநு:கபோலோபரிபாக:। “அதஸ்தாச்சி -புகம்கண்டௌகபோலௌதத்பரோஹநு:” இத்யமர:।”மாம்ஸலௌதுஹநூயஸ்யபவதஸ்த்வீஷதுந்நதௌ।ஸநரோம்ருஷ்டமஶ்நாதியாவதாயு:ஸுகாந்வித:||” இதிலக்ஷணம்।। 1.1.9 ।।

மஹோரஸ்கோமஹேஷ்வாஸோகூடஜத்ருரரிந்தம:।

ஆஜாநுபாஹு:ஸுஶிரா:ஸுலலாட:ஸுவிக்ரம:।। 1.1.10 ।।

மஹோரஸ்கஇதி।மஹத்விஶாலமுரோயஸ்யாஸௌமஹோரஸ்க:। “உர:ப்ரபதிப்ய:கப்” இதிகப்।லக்ஷணம்து”ஸ்திரம்விஶாலம்கடிநமுந்நதம்மாம்ஸலம்ஸமம்।வக்ஷோயஸ்யமஹீபாலஸ்தத்ஸமோவாபவேந்நர:||” இதி।மாம்ஸலத்வம்துவக்ஷ்யதிபீநவக்ஷாஇதி।மஹாந்இஷ்வாஸோதநுர்யஸ்யாஸௌமஹேஷ்வாஸ:।அநேநததுசிதஸம்ஹநநவிஶேஷோலக்ஷ்யதே, அதோநப்ரக்ரமவிரோத:।கூடேமாம்ஸலத்வேநாப்ரகாஶேஜத்ருணீஅஸம்த்வயஸந்திகதாஸ்திநீயஸ்யாஸௌகூடஜத்ரு:। “ஸ்கந்தோபுஜஶிரோऽஸோऽஸ்த்ரீஸந்தீதஸ்யைவஜத்ருணீ” இத்யமர:। “விஷமைர்ஜத்ருபிர்நி:ஸ்வாஅதிஸூக்ஷ்மைஶ்சமாநவா:।உந்நதைர்போகிநோநிம்நைர்நி:ஸ்வா:பீநைர்நராதிபா:।।” இதிலக்ஷணம்।அரீந்தமயதிநிவர்த்தயதீத்யரிந்தம:। “ஸஞ்ஜ்ஞாயாம்ப்ருத்ரு़வ்ருஜிதாரிஸஹிதபிதம:” இதிகச்।அஸஞ்ஜ்ஞாயாமப்யார்ஷ:।அரிஶப்தேநபாப்மாவிவக்ஷித:, அபஹதபாப்மேத்யர்த:।அநேநாயம்விக்ரஹபரிக்ரஹோநகர்மமூல:, கிந்த்வநுக்ரஹமூல:,”இச்சாக்ருஹீதாபிமதோருதேஹ:” இதிஸ்ம்ருதே:।அத:நப்ரக்ரமபங்க:।ஜாநுஊருபர்வ, தத்பர்யந்தம்விலம்பிபாஹுராஜாநுபாஹு:।ஸுஷ்டுஸமம்வ்ருத்தம்சத்ராகாரம்ஶிரோயஸ்யாஸௌஸுஶிரா:।”ஸமவ்ருத்தஶிராஶ்சைவசத்ராகாரஶிராஸ்ததா।ஏகசத்ராம்மஹீம்புங்க்தேதீர்கமாயுஶ்சஜீவதி||”இதிலக்ஷணம்।ஸுலலாட:।லலாடஸௌஷ்டவம்ப்ரோக்தம் “அர்தசந்த்ரநிபம்துங்கம்லலாடம்யஸ்யஸப்ரபு:” இதி।ஶோபந:விக்ரம:பதவிக்ஷேபோயஸ்யாஸௌஸுவிக்ரம:, ஶோபநத்வம்சகஜாதிதுல்யத்வம்।ததோக்தம்ஜகத்வல்ல– -பாயாம் “ஸிம்ஹர்ஷபகஜவ்யாக்ரகதயோமநுஜாமுநே।ஸர்வத்ரஸுகமேதந்தேஸர்வத்ரஜயிந:ஸதா।।” இதி।। 1.1.10 ।।

ஸம:ஸமவிபக்தாங்க:ஸ்நிக்தவர்ண:ப்ரதாபவாந்।

பீநவக்ஷாவிஶாலாக்ஷோலக்ஷ்மீவாந்ஶுபலக்ஷண:।। 1.1.11 ।।

ஸம:நாதிதீர்கோநாதிஹ்ரஸ்வ:।ததாத்வம்சதத்ரைவோக்தம் “ஷண்ணவத்யங்குலோச்ச்ராய:ஸார்வபௌமோபவேந்ந்ருப:” இதி।ஸமாநிஅந்யூநாதிகபரிமாணாநிவிபக்தாநிஅஶ்லிஷ்டாநிஅங்காநிகரசரணாத்யவயவாயஸ்யஸஸமவிப- -க்தாங்க:।தாநிசோக்தாநிஸாமுத்ரிகை:”ப்ருவௌநாஸாபுடேநேத்ரேகர்ணாவோஷ்டௌசசூசுகௌ।கூர்பரௌமணிபந்தௌசஜாநுநீவ்ருஷணௌகடீ।கரௌபாதௌஸ்பிஜௌயஸ்யஸமௌஜ்ஞேய:ஸபூபதி:।।” இதி।ஸ்நிக்த:ஸ்நேஹயுக்தோவர்ணோயஸ்யஸ:ஸ்நிக்தவர்ண:।தத்ரோக்தம்வரருசிநா “நேத்ரஸ்நேஹேநஸௌபாக்யம்தந்தஸ்நேஹேநபோஜநம்।த்வச:ஸ்நேஹேநஶய்யாசபாதஸ்நேஹேநவாஹநம்” இதி।ப்ரதாபவாந்தேஜஸ்வீ, ஸமுதாயஶோபாஸம்பந்நஇத்யர்த:।பீநவக்ஷாமாம்ஸலவக்ஷா:।விஶாலேபத்மபத்ராயதேஅக்ஷிணீயஸ்யஸ:விஶாலாக்ஷ:। “பஹுவ்ரீஹௌஸக்த்யக்ஷ்ணோ:ஸ்வாங்காத்ஷச்” இதிஷச்।அத்ரஸாமுத்ரிகம் “ரக்தாந்தை:பத்மபத்ராபைர்லோசநை:ஸுகபோகிந:” இதி।லக்ஷ்மீவாந்அவயவஶோபாயுக்த:।ஶுபலக்ஷண:அநுக்தஸகலலக்ஷணஸம்பந்ந:।। 1.1.11 ।।

தர்ம்மஜ்ஞ:ஸத்யஸந்தஶ்சப்ரஜாநாம்சஹிதேரத:।

யஶஸ்வீஜ்ஞாநஸம்பந்ந:ஶுசிர்வஶ்ய:ஸமாதிமாந்।

ப்ரஜாபதிஸம:ஶ்ரீமாந்தாதாரிபுநிஷூதந:।। 1.1.12 ।।

ஏவமாஶ்ரிதாநுபாவ்யதிவ்யமங்கலவிக்ரஹஶாலித்வமுக்த்வாஆஶ்ரிதரக்ஷணோபயோகிகுணாநாஹதர்மஜ்ஞஇத்யாதிநாஸ்வஜநஸ்யசரக்ஷிதேத்யந்தேந।தர்மம்ஶரணாகதரக்ஷணரூபம்ஜாநாதீதிதர்ம்மஜ்ஞ:।வக்ஷ்யதி “மித்ரபாவேநஸம்ப்ராப்தம்நத்யஜேயம்கதஞ்சந।தோஷோயத்யபிதஸ்யஸ்யாத்ஸதாமேததகர்ஹிதம்।।” இதி।ஸத்யாஸந்தாப்ரதிஜ்ஞாயஸ்யஸஸத்யஸந்த: “ப்ரதிஜ்ஞாநேவதௌஸந்தா” இதிவைஜயந்தீ। “அப்யஹம்ஜீவிதம்ஜஹ்யாம்த்வாம்வாஸீதேஸலக்ஷ்மணாம்।நஹிப்ரதிஜ்ஞாம்ஸம்ஶ்ருத்யப்ராஹ்மணேப்யோவிஶேஷத:||” இதி।ப்ரஜாநாம்ப்ராணிநாம்ஹிதேஹிதகரணேரத:தத்பர:।யஶஸ்வீஆஶ்ரி- -தரக்ஷணைககீர்த்தி:। “தஸ்யநாமமஹத்யஶ:” இதிஶ்ருதே:।ஜ்ஞாநஸம்பந்ந: “ய:ஸர்வஜ்ஞ:ஸர்வவித்” இத்யுக்தரீத்யாஸ்வரூபத:ஸ்வபாவதஶ்சஸர்வவிஷயஜ்ஞாநஶீல:।ஶுசி:பாவந:பரிஶுத்தோவா,ருஜுரிதியாவத்।வஶ்ய:வஶங்கத:। “வஶம்கத:” இதிநிபாதநாத்யத்।ஆஶ்ரிதபரதந்த்ரஇத்யர்த:।ஸமாதிமாந்ஸமாதி:ஆஶ்ரிதரக்ஷணசிந்தா,தத்வாந்।ப்ரஜாபதிஸம: “மத்யேவிரிஞ்சிகிரிஶம்ப்ரதமாவதார:” இத்யுக்தரீத்யாஜகத்ரக்ஷணாயப்ரஜாபதிதுல்ய– தயாவதீர்ண:।ஶ்ரீமாந்புருஷகாரபூதயாலக்ஷ்ம்யாஅவிநாபூத:।தாதாபோஷக:। “டுதாஞ்தாரணபோஷணயோ:” இதிதாதோஸ்த்ருச்।ரிபூந்ஶத்ரூந்நிஷூதயதிநிரஸ்யதீதிரிபுநிஷூதந:। “ஸூததீபதீக்ஷஶ்ச” இதிப்ரதிஷேதஸ்யாநித்ய– த்வாத் “அநுதாத்தேதஶ்சஹலாதே:” இதியுச், நந்த்யாதிபாடாத்வால்யு:।ஸுஷாமாதித்வாத்ஷத்வம்।ஆஶ்ரிதவிரோதி– நிரஸநஶீலஇத்யர்த:।। 1.1.12 ।।

ரக்ஷிதாஜீவலோகஸ்யதர்மஸ்யபரிரக்ஷிதா।

ரக்ஷிதாஸ்வஸ்யதர்மஸ்யஸ்வஜநஸ்யசரக்ஷிதா।। 1.1.13 ।।

அதாவதாரைகாந்தாந்குணாநாஹரக்ஷிதேதி।லோகேஸார்வபௌம:ஸ்வகீயஜநரக்ஷணஏவயததே, அயம்துநததா, கிந்துஸர்வஸ்யப்ராணிஜாதஸ்யரக்ஷிதா।தாச்சீல்யேத்ருச்।ஶேஷேஷஷ்டீ।நநுயதிஸர்வேஷாம்ரக்ஷிதாதர்ஹிதுஷ்க்ருதிந- -மபிஸுகிநமாபாதயேதித்யத்ராஹதர்மஸ்யபரிரக்ஷிதேதி।ஆசரணப்ரசாரணாப்யாம்ஸர்வதர்மஸ்யவ்யவஸ்தாபயிதா।உச்சாஸ்த்ரப்ரவர்த்திநோऽபிசிகித்ஸகந்யாயேநஅநக(அலங்க)யிதேத்யர்த:।ஸ்வஸ்யஸ்வகீயஸ்யஶரணாகதரக்ஷணரூ- பஸ்யதர்மஸ்யவிஶேஷதர்மஸ்யவிஶிஷ்யரக்ஷிதா।யத்வா, தர்மஸ்யதத்தத்வர்ணாஶ்ரமதர்மஸ்யநித்யம்ஸமந்ததோரக்ஷிதா।லோகேஸர்வதர்மப்ரவர்த்தகோऽபி “தர்மோபதேஶஸமயேஜநா:ஸர்வேऽபிபண்டிதா:।ததநுஷ்டாநஸமயேமுநயோऽபிநபண்டிதா:||” இதிந்யாயேநஸ்வதர்மாநுஷ்டாநேஸ்கலதி, நததாயமித்யாஹஸ்வஸ்யதர்மஸ்யரக்ஷிதா, ஸ்வாஸாதாரண– -ஸ்யக்ஷத்ரியதர்மஸ்யரக்ஷிதேத்யர்த:।லோகேஸர்வரக்ஷகோऽபிகஶ்சித்ஸ்வஜநரக்ஷணம்கர்த்தும்நப்ரகல்பதே। “தாஸ்யமைஶ்வ– ர்ய்யபாவேநஜ்ஞாதீநாம்சகரோம்யஹம்।அர்தபோக்தாசபோகாநாம்வாக்துருக்தாநிசக்ஷமே।।” இதிபகவதாப்யுக்தே:।ததபிகர்துமீஹதஇத்யாஹஸ்வஜநஸ்யசரக்ஷிதேதி।ஸ்வஜநஸ்யச, ஸ்வஜநஸ்யாபீத்யர்த:।அநேநஸ்வஜநரக்ஷணஸ்யதுர்கடத்வம்ஸூசிதம்।யத்வா, சஸ்த்வர்த:।ஸ்வஜநஸ்யஶரணாகதஸ்யவிஶேஷேணரக்ஷிதா।விஶேஷஸ்துததபராதஸஹிஷ்ணுத்வம்।வக்ஷ்யதி “மித்ரபாவேநஸம்ப்ராப்தம்நத்யஜேயம்கதஞ்சந।தோஷோயத்யபிதஸ்யஸ்யாத்ஸதா- மேததகர்ஹிதம||” இதி।யத்வா, லோகேகஶ்சித்ஸர்வாந்ரக்ஷந்ஸ்வஜநம்பீடயதி,அஸௌதுஸ்வஜநஸ்யாபிரக்ஷிதேத்யர்த:।அதவாஸ்வாவதாரப்ரயோஜநமாஹரக்ஷிதேதி।கீதம்ஹி “பரித்ராணாயஸாதூநாம்விநாஶாயசதுஷ்க்ருதாம்।தர்மஸம்ஸ்தாபநார்தாயஸம்பவாமியுகேயுகே||” இதி।ஸ்வஜநஸ்யஸ்வஶேஷபூதஸ்யேதிஸர்வலோகவிஶேஷணம்ரக்ஷணஹேது- ஸம்பந்தத்யோதநார்தம்।ரக்ஷிதாஇஷ்டப்ராபக:, அநேநஸாதுபரித்ராணமுக்தம்।சஶப்தோऽந்வாசயே।ரக்ஷிதாசஅநிஷ்டநிவர்த்தக:।அநேநாநுஷங்கிகதுஷ்க்ருத்விநாஶஉக்த:।தர்மஸ்யஸாமாந்யவிஶேஷரூபஸ்யஸ்தாபநமாஹேதர– வாக்யத்வயேந।ரக்ஷிதாஸ்வஸ்யதர்மஸ்யஸீதாபரிணயமுகேநஸ்வாஶ்ரமோசிததர்மாணாமநுஷ்டாதா।யத்வா, ஸ்வஸ்யதர்ம:பரத்வம், தஸ்யரக்ஷிதா।ஹரதநுர்பங்கபரஶுராமஜயாதிநாஹிபரத்வம்ஸ்தாபிதம்।யத்வா, தர்மோதநு: “ஸ்வாம்யஸ்வபாவஸுக்ருதேஷ்வஸ்த்ரீதர்மம்துகார்முகே।” இதிபாண:।ஸதாதநுர்த்தர:।ஸ்வஜநஸ்யசரக்ஷிதாஸ்வபூதோஜந:ஸ்வஜந:ஜ்ஞாநீ “ஜ்ஞாநீத்வாத்மைவமேமதம்’ இதிகீதத்வாத், தஸ்யரக்ஷிதாஆத்மநஇவஸர்வயோகக்ஷேமாவஹஇத்யர்த:।। 1.1.13 ।।

வேதவேதாங்கதத்த்வஜ்ஞோதநுர்வேதேசநிஷ்டித:।

ஸர்வஶாஸ்த்ரார்ததத்த்வஜ்ஞ:ஸ்ம்ருதிமாந்ப்ரதிபாநவாந்।। 1.1.14 ।।

அதாஸ்யாஷ்டாதஶவித்யாஸ்தாநாபிஜ்ஞத்வமாஹவேதேதி।விதந்த்யநேநதர்மாதிகமிதிவேத:।கரணேகஞ் ।ஸசதுர்வித:।ருக்யஜு:ஸாமாதர்வணபேதாத்।வேதஸ்யகிஞ்சித்கராணிவேதாங்காநிதாநிசஷட்।ததோக்தம் “ஶிக்ஷாகல்போவ்யாகரணம்நிருக்தம்ஜ்யோதிஷாம்கதி:।சந்தஸாம்விசிதிஶ்சேதிஷடங்காநிப்ரசக்ஷதே||” இதி।தத்ரஶிக்ஷா– நாமஅகாராதீநாம்வேதவர்ணாநாம்ஸ்தாநகரணப்ரயத்நஸ்வராதிபோதிகா, யாகக்ரியாக்ரமோபதேஶ:கல்ப:, ஸாதுஶப்த– வ்யாக்யாநம்வ்யாகரணம் “வர்ணாகமோவர்ணலோபோவர்ணவிபர்யய:” இத்யாதிநாநிஶ்சயேநோக்தம்நிருக்தம், கர்மாநுஷ்டாந -காலாதிப்ரதிபாதகம்ஶாஸ்த்ரம்ஜ்யௌதிஷம், சந்தஸாம்பத்யாநாம்ஶாஸ்த்ரம்சந்தோவிசிதி।வேதாஶ்சவேதாங்காநிசவேதவே- தாங்காநிதேஷாம்தத்த்வம்தத்த்வார்த:தம்ஜாநாதீதிததோக்த:। “இகுபதஜ்ஞாப்ரீகிர:க:” இதிகப்ரத்யய:।தநுர்வேதோநாமதநுர்ஹஸ்தமுஷ்டிஸ்திதிவிஶேஷாகர்ஷணவிமோக்ஷணதிவ்யாஸ்த்ராதிப்ரயோகப்ரதிபாதகோக்ரந்த।சகாரஇதரோபவேதஸமுச்ச–யார்த:।க்ஷத்ரியோதநுர்வேதப்ரதாநஇதிதஸ்யநிர்த்தேஶ:।தேசோபவேதாஶ்சத்வார:।ததாஹி “ஆயுர்வேதோதநுர்வேதோவேதோகாந்தர்வஏவச।அர்தஶாஸ்த்ரமிதிப்ரோக்தமுபவேதசதுஷ்டயம்||” இதி।ஆயுர்வேதோபாஹடம்வைதிகதர்மாநுஷ்டாநவிரோதி –ரோகநிவர்த்தகௌஷதாதிப்ரதிபாதகம்।காந்தர்வவேதோபரதஶாஸ்த்ரம்ஸாமகாநோபயோகி।அர்தஶாஸ்த்ரம்சாணக்யாதி– ப்ரணீதம்நீதிஶாஸ்த்ரம்கர்மாநுஷ்டாநேஷூபயோக்யர்தஸாதநம், தேஷுநிஷ்டித:।ஸர்வஶாஸ்த்ரார்ததத்த்வஜ்ஞஇதி।ஸர்வஶாஸ்த்ராணிஉபாத்தவ்யதிரிக்தாநிஉபாங்காநிகோபலீவர்தந்யாயாத்। “தர்மஶாஸ்த்ரம்புராணம்சமீமாம்ஸாந்வீக்ஷிகீததா।சத்வார்யே –தாந்யுபாங்கநிஶாஸ்த்ரஜ்ஞா:ஸம்ப்ரசக்ஷதே||” இதி।தத்ரதர்மஶாஸ்த்ரம்பூர்வகாண்டோபப்ரும்ஹணம், புராணம்வேதாந்தோபப்ரும்ஹணம், ந்யாயமீமாம்ஸேஸர்வவேதஸாதாரண்யௌதேஷாமர்ததத்த்வம்அர்தயாதாத்ம்யம், நிகூடாஶயமித்யர்த:।தத்ஜாநாதீதிததா।அஷ்டாதஶவித்யாஸ்தாநதத்த்வஜ்ஞ இத்யர்த:।ஸ்ம்ருதிமாந்ஜ்ஞாதார்தவிஷயேவிஸ்மரணலேஶரஹித:।ப்ரதிபாநவாந்வ்யவஹாரகாலேஶ்ருதஸ்யாஶ்ருதஸ்யவாசடிதிஸ்புரணம்ப்ரதிபாநம், தத்வாந்।। 1.1.14 ।।

ஸர்வலோகப்ரிய:ஸாதுரதீநாத்மாவிசக்ஷண:।

ஸர்வதாபிகத:ஸத்பி:ஸமுத்ரஇவஸிந்துபி:।। 1.1.15 ।।

அதஸர்வதாஸதுபாஸ்யத்வமாஹஸர்வேதி।ஸர்வேலோகா:ப்ரியாயஸ்யஸ:ஸர்வலோகப்ரிய:, ஸர்வேஷாம்லோகாநாம்ப்ரிய:ஸர்வலோகப்ரிய:।ஸர்வலோகப்ரியத்வாத்ஸத்பிரபிகந்தவ்யஇத்யர்த:।ஸாது:தத்கார்யஸாதக:।உண்ப்ரத்யய:।யத்வாஸாது:உசித:, ஸதபிகமநோசிதஇத்யர்த:। “ஸாதுஸ்த்ரிஷூசிதேஸௌம்யேஸஜ்ஜநேவார்துஷாவபி” இதிவைஜயந்தீ।அதீநாத்மாஅகார்ப்பண்யாத்மா।அதிகம்பீரப்ரக்ருதிரிதியாவத்।விசஷ்டஇதிவிசக்ஷண:।நந்த்யாதித்வாத்ல்யு: “அஸ்யுஸ்யநேசக்ஷிட:க்யாஞ்நேதிவாச்யம்” இதிவ்க்யாஞாதேஶாபாவ:।விவிதம்வக்தீத்யர்த:।அதஏவஸர்வதாஸதுபாஸ்யமாநத்வமாஹஸர்வதேதி।ஸர்வதாஅஸ்த்ராப்யாஸகாலேஷ்வபிஸத்பி:ஸத்புருஷை:அபிகத:பரிகத:, பரிவாரிதஇத்யர்த:।கதமிவ ? ஸமுத்ர:ஸிந்துபிரிவநதீபிரிவ। “ஸ்த்ரீநத்யாம்நாநதேஸிந்துர்தேஶபேதேऽம்புதௌகஜே।”இதிவைஜயந்தீ।ஸர்வதாபிகத:ஸத்பி:குரலீகேலிஶ்ரமவிஶ்ராந்தஏகாந்தேசாயாமவகாஹமாநேராமேஸந்த:ஸர்வேதத்ததர்தவிஶேஷஶ்ரவணாயபரிவ்ருத்த்யஸ்திதாஇத்யர்த:।ததாசவக்ஷ்யதி “ஜ்ஞாநவ்ருத்தைர்வயோவ்ருத்தை:ஶீலவ்ருத்தைஶ்சஸஜ்ஜநை:।கதயந்நாஸ்தவைநித்யமஸ்த்ரயோக்யாந்தரேஷ்வபி।।” இதி।அஸ்த்ரயோக்யோऽஸ்த்ராப்யாஸ:।ஸமுத்ரஇவஸிந்துபி:।ஏவம்ஸதபிகமநம்நராமஸ்யாஜ்ஞாதஜ்ஞாபநாய, தஸ்யஸ்வதஏவபூர்ணத்வாத்।கிந்துஸ்வேஷாமேவாபூர்வார்தவிஶேஷலாபாய, கத்யந்தராபாவாதிதிபாவ:।ஸிந்தவோஹிஸ்வஸத்தாலாபாயைவஸமுத்ரமபியாந்தி, நதுதஸ்யாதிஶயாபாதநாய              ।। 1.1.15।।

ஆர்ய:ஸர்வஸமஶ்சைவஸதைகப்ரியதர்ஶந:।

ஸசஸர்வகுணோபேத:கௌஸல்யாநந்தவர்த்தந:।। 1.1.16 ।।

ஏவமபிகமநஹேதுபூதம்ஸௌலப்யாதிகம்விஶதயதிஆர்யஇதி।ஆங்பூர்வாத் ‘ருகதௌ’ இத்யஸ்மாத்தாதோ:கர்மணிண்யத்ப்ரத்யய:।அபிகந்துமர்ஹஇத்யர்த:।கிம்ஸதாமேவ ? நேத்யாஹஸர்வஸம:, ஜாதிகுணவ்ருத்த்யாதிதாரதம்யம்விநாஸர்வேஷாமாஶ்ரயணீயத்வேதுல்ய:।அஸ்யகாதாசித்கத்வம்வாரயத்யேவகார:।சகாரஉக்தஸமுச்சயார்த:।கிஞ்சிதுப- தேஶாபாவேऽபிஸௌந்தர்யாதபிகந்தவ்யத்வமாஹஸதைகப்ரியதர்ஶநஇதி।ஸதாநுபவேऽபிநவநவதயாபாஸமாநஇத்யர்த:।அத “இஷுக்ஷயாந்நிவர்த்தந்தேநாந்தரிக்ஷக்ஷிதிக்ஷயாத்।மதிக்ஷயாந்நிவர்தந்தேநகோவிந்தகுணக்ஷயாத்।।” இதிபகவத்குணாநாம்வர்ஷாயுதேநாபிவர்ணயிதுமஶக்யத்வேநஸங்க்ரஹேணவதந்நுத்தரமுபஸம்ஹரதிஸசேதி।கோஸலஸ்யராஜ்ஞோऽபத்யம்ஸ்த்ரீகௌஸல்யா।”வ்ருத்தேத்கோஸலாஜாதாஞ்ஞ்யங்” இதிஞ்யங்ப்ரத்யய:।”யஙஶ்சாப்” இதிசாப்।தஸ்யாஆநந்தம்வர்த்தயதீதிகௌஸல்யாநந்தவர்த்தந।சஶப்தஏவகாரார்த।கௌஸல்யாஸுதத்வேநாவதீர்ணோவிஷ்ணுரேவவேதாந்தோ -திதஸகலகுணஸம்பந்ந:பரமாத்மா, நதுப்ரஹ்மாதிஷ்வந்யதமஇத்யர்த।தஶரதநந்தநஇத்யநுக்தி:புத்ரலாபப–லஸ்யகௌஸல்யயைவலாபாத்।அதஏவவக்ஷ்யதி “கௌஸல்யாலோகபர்த்தாரம்ஸுஷுவேயம்மநஸ்விநீ” இதி।। 1.1.16 ।।

ஸமுத்ரஇவகாம்பீர்ய்யேதைர்யேணஹிமவாநிவ।

விஷ்ணுநாஸத்ருஶோவீர்யேஸோமவத்ப்ரியதர்ஶந:।। 1.1.17 ।।

அதாஸ்யநிஸ்ஸமாப்யதிகத்வம்வக்தும்லோகேப்ரக்ருஷ்டவஸ்தூநாம்ததேகைககுணஸாம்யமாஹஸமுத்ர இவேத்யாதிஶ்லோக– த்வயேந।காம்பீர்யம்நாமஸ்வாந்தர்கதபதார்தாப்ரகாஶகத்வம்।யதாஸமுத்ர:ஸ்வாந்தர்கதம்ரத்நாதிகமப்ரகாஶயந்நேவவர்த்ததேததாயமபிஸ்வீயம்பரத்வமப்ரகடயந்நேவாஸ்தஇத்யர்த:।வக்ஷ்யதி “ஆத்மாநம்மாநுஷம்மந்யே” இதி।தைர்யம்நாமஶோகஹேதுஸத்பாவேऽபிநி:ஶோகத்வம்।தேநஹிமவாநிவஹிமவத்ஸத்ருஶ:। “கிரயோவர்ஷதாராபிர்ஹந்யமாநாநவிவ்யது:।அபிபூயமாநாவ்யஸநைர்யதாதோக்ஷஜசேதஸ:।।” இதிஹ்யுக்தம்।அத்ரவஸ்துத:ஸமுத்ராதேருபமாநத்வாபாவே அபிப்ரதிபத்த்ரு़ணாமுபமாநத்வம்ஸம்பவதீத்யேவமுக்தம்।யதா “இஷுவத்கச்சதிஸவிதா” இத்யத்ர।விஷ்ணுநேதி।வீர்யேவிஷயேவிஷ்ணுநாஸத்ருஶ:।விஷ்ணோரர்தத்வேநராமஸ்யவிஷ்ணுஸாத்ருஶ்யம்ஸுவசமேவ। “ஸஉஶ்ரேயாந்பவதிஜாயமாந:” இத்யுக்தத்வேநததம்ஶஸ்யாபிதத்ஸத்ருஶத்வம்யுக்தமேவ।ஸோமவத்ப்ரியதர்ஶந:ஶோகநிவ்ருத்திபூர்வகமாஹ்லாதகர:।। 1.1.17 ।।

காலாக்நிஸத்ருஶ:க்ரோதேக்ஷமயாப்ருதிவீஸம:।

தநதேநஸமஸ்த்யாகேஸத்யேதர்மஇவாபர:।। 1.1.18 ।।

க்ரோதேகாலாக்நிஸத்ருஶ:, காலாக்நிக்ரோதஸமக்ரோதஇத்யர்த:।ஸ்வவிஷயாபராதமேவஸ்வயம்ஸஹதே।ஸ்வாஶ்ரிதவிஷயாப -ராதகரணேதுஜ்வலஜ்ஜ்வலநஇவஶீதலதரேऽபிஹ்ருதயேகோபமாவஹதீத்யர்த:।ஜலேஹிகாலாக்நிர்ஜ்வலதி।க்ஷமயாக்ஷமாரூபஸத்ருஶதர்மேணப்ருதிவீஸம:ப்ருதிவீதுல்யக்ஷம:, ஸ்வஸ்மிந்நபகாரகரணேஅசேதநவத்வர்த்ததஇத்யர்த:। “நஸ்மரத்யபகாராணாம்ஶதமப்யாத்மவத்தயா।” இதிவக்ஷ்யதி।த்யாகேத்யாகவிஷயேதநதேநகுபேரேணஸம:, தத்வத்தா– தேத்யர்த:।குபேரஸ்யத்யாகித்வம் “த்யாகேசதநதோயதா” இத்யாதிவக்ஷ்யமாணவசநஶதஸித்தம்।நசதஸ்யலுப்தத்வம்குதஶ்சித்ஸித்தம்।”த்யாகேஸத்யபிதநதவதாட்ய:” இதிவ்யாக்யாநம்துப்ரக்ரமவிருத்தம், நஹ்யாட்யத்வம்கஶ்சித் குண:।ததாஸதிலுப்தத்வமேவாஸ்யஸித்தம்ஸ்யாத்।ஸத்யேஸத்யவசநேஅபர:உத்க்ருஷ்டவஸ்த்வந்தரரஹித:தர்ம:தர்மதேவதேவஸ்தித:, தர்மதேவதேவநிரபாயஸத்யவசந இத்யர்த:।ஸத்யேஅபரோதர்மஇவஸ்திதஇதிவ்யாக்யாநேப்ரக்ருதௌபம்யேவிரோத:, தஸ்யோத்ப்ரேக்ஷாரூபத்வாத்।க்வசிதுபமாக்வசிதுல்லேக:க்வசிதுத்ப்ரேக்ஷேதிவிஜாதீயஸங்கரஇத்யப்யாஹு:।। 1.1.18 ।।

தமேவங்குணஸம்பந்நம்ராமம்ஸத்யபராக்ரமம்।

ஜ்யேஷ்டம்ஶ்ரேஷ்டகுணைர்யுக்தம்ப்ரியம்தஶரத:ஸுதம்।। 1.1.19 ।।

ஏவம்வேதாந்தோதிதஜகத்காரணத்வஸர்வஜ்ஞத்வஸர்வஶக்தித்வஸர்வாந்தர்யாமித்வப்ரமுகஸமஸ்தகல்யாணகுணாகரம்ப்ரஹ்மகிம்ராமத்வேநாவதீர்ணோவிஷ்ணு:, உதப்ரஹ்மருத்ராதிஷ்வந்யதமஇதிவால்மீகிநாவேதோபப்ரும்ஹணாயப்ருஷ்டேவேதாந்தோதித- குணாநாம்ததந்யேஷ்வஸம்பவாத்தஸ்யைவஸம்பவாச்சஸஏவவேதாந்தோதிதம்பரம்தத்த்வமித்யுபதிஷ்டம்।தத்ரதத்ரஜகத்கா -ரணப்ரகரணேஷுப்ரயுக்தா:ஸ்வயம்பூஶிவாதிஶப்தா:ஸத்ப்ரஹ்மாதிஸாமாந்யஶப்தவதபர்யவஸாநவ்ருத்த்யாऽவயவவ்ருத்த்யாவாபரமாத்மபராஇத்யப்யர்தஸித்தம்।ஏவம்வேதாந்தஸாரார்த:ஸந்தர்ஶித:।நநுப்ரஹ்மஸ்வரூபமிவபலஸ்வரூபம்ததுபாய- ஸ்வரூபமபிவேதார்தத்வாதுபப்ரும்ஹணீயம், ததுபயம்கிமிதிநப்ருஷ்டம்நோபதிஷ்டம்ச।மைவம்பரிபப்ரச்சேத்யத்ரபரிணாததுபயஸ்வரூபமபிப்ருஷ்டமேவ।உத்தரேச “ப்ரஜாநாம்சஹிதேரத:” இத்யாதிநோபாயத்வம் “ஸதைகப்ரியதர்ஶந:” இத்யாதிநோ -பேயத்வம்சதஸ்யைவேத்யுக்தம்।நநுஸித்தஸ்யைவதஸ்யோபாயத்வேஸர்வமுக்திப்ரஸங்கஇதிசேந்நயஉபாயோபேயாதி– காரீதஸ்யைவபலம்திஶதிநாநதிகாரிணஇதிவ்யவஸ்தாபநாத்।அதிகாரஶ்சதத்ப்ராப்த்யபேக்ஷாஸாதநாந்தரபரி- த்யாகஶ்சேத்யுத்தரக்ரந்தேஸுவ்யக்தம்।நநுவேதோபப்ரும்ஹணமிதம்ராமாயணமித்யுக்தம்।தர்மோऽபிவேதார்த:।ஸகதம்நோபப்ரும்ஹித:, கிஞ்சஇயதாக்ரந்தேநவேதாந்தார்தஉபப்ரும்ஹித:, கிமத:பரேணக்ரந்தேந ? உச்யதேஉக்தாநநுக்தாம்ஶ்சகல்யாணகுணாம்ஸ்தச்சரித்ரநிதர்ஶநமுகேநப்ரதிபாதயிதுமுத்தரக்ரந்த: பூர்வபாகோபப்ரும்ஹணம்சரா மாயணபுருஷாசாரமுகேநஹிஸாமாந்யதர்மோவிஶேஷதர்மஶ்சோபப்ரும்ஹித:।நநுததாபிகதம்பாலகாண்டகதாநோபதர்ஶிதா ? மைவம்தத்ரப்ரதர்ஶநீய -குணவிஶேஷாபாவாத், நசஸாப்யத்யந்தமப்ரதர்ஶிதா। “இக்ஷ்வாகுவம்ஶப்ரபவ:” இத்யவதரணம், “மஹாவீர்ய:” இதிதாடகாதாடகேயாதிவத:, “தநுர்வேதேசநிஷ்டித:” இதிகௌஶிகாதிகதநிகிலதிவ்யாஸ்த்ரவத்த்வம், “ஶ்ரீமாந்” இதிவைதேஹீலாபஶ்சேதிபாலகாண்டகதாஸூசநாத்।அதாயோத்யாகாண்டகதாம்ப்ரஸ்தௌதிதமேவமித்யாதிநா।ஆதௌஶ்லோக- த்வயமேகாந்வயம்।தஶஸுதிக்ஷுரதோயஸ்யஸதஶரத:।அப்ரதிஹதரதத்வேநராமாயராஜ்யம்தத்தம், பீதிதத்தத்வா– பாவேநபுநரநாதாதவ்யத்வமுக்தம்।மஹீபதி:அஸ்வாமிதத்தத்வாபாவஉச்யதே।ஏவம்தாத்ரதோஷேணபுநரநாஹரணீயத்வ- முக்த்வாஸம்ப்ரதாநகுணேநாப்யாஹதமித்யாதிநா।தம்ப்ரஸித்தம்।ஏவம்குணஸம்பந்நம்பூர்வோக்தஸர்வகுணஸம்ருத்தம், ஸர்வஸ்யஸ்வாமிபூதமிதியாவத்।ஸத்யபராக்ரமமமோகபராக்ரமம், ஸர்வரக்ஷணஶக்தமிதியாவத்।ஜ்யேஷ்டம்ஜந்ம -க்ரமேணாபிராஜ்யார்ஹம்।ஶ்ரேஷ்டகுணைர்யுக்தம்நீதிஶாஸ்த்ரோக்தஷாட்குண்யயுக்தம்,ஸந்திவிக்ரஹயாநாஸநத்வைதீபாவ- ஸமாஶ்ரயா:ஷட்குணா:காமந்தகோக்தா:।ப்ரியம்ப்ரீதிவிஷயம்।அநேநதாத்காலிகப்ரீதிதாநவ்யாவ்ருத்தி:।ஸுதம்ஜந்மநைவராஜ்யார்ஹம்।। 1.1.19 ।।

ப்ரக்ருதீநாம்ஹிதைர்யுக்தம்ப்ரக்ருதிப்ரியகாம்யயா।

யௌவராஜ்யேநஸம்யோக்துமைச்சத்ப்ரீத்யாமஹீபதி:।। 1.1.20 ।।

ப்ரக்ருதீநாம்ப்ரஜாநாம்ஹிதை:ஹிதகரணைர்யுக்தம், அநேநஸர்வாநுகூல்யமுக்தம்।ஏவம்பூதம்ராமம்ப்ரக்ருதிப்ரியகாம்யயாஅமாத்யாதீநாம்ப்ரீதிகரணேச்சயா।இச்சாயாம்காம்யச்ப்ரத்யய:। “அப்ரத்யயாத்” இத்யப்ரத்யய:। “அஜாத்யதஷ்டாப்”।ப்ரீத்யாஸ்வப்ரீத்யாச।சகாரோऽர்தஸித்த:। “காமஶ்வம்புருஷம்ஜகத்” இதிவத்।மந்த்ரிவ்ருத்தைராலோசநபூர்வகம்க்ருத– த்வாதப்ரத்யாக்யேயத்வமுச்யதே। “ப்ரக்ருதி:பஞ்சபூதேஷுஸ்வபாவேமூலகாரணே।சந்த:காரணகுஹ்யேஷுஜந்மாமாத்யா– -திமாத்ருஷு” இத்யுபயத்ரவைஜயந்தீ।யுவாசாஸௌராஜாசயுவராஜ:தஸ்யபாவ:கர்மவாயௌவராஜ்யம்।ப்ராஹ்மணா– தித்வாத்ஷ்யஞ்।தேநபிதரிராஜ்யம்நிர்வஹத்யேவஸர்வநிர்வாஹகத்வேநாபிஷிக்த:புத்ரோயுவராஜ:, தஸ்யபாவேநேத்யர்த:।ஸம்யோக்தும்கடயிதுமைச்சத், தத்ஸம்பாராந்ஸமபரதித்யர்த:।। 1.1.20 ।।

தஸ்யாபிஷேகஸம்பாராந்த்ருஷ்ட்வாபார்யாதகைகயீ।

பூர்வம்தத்தவராதேவீவரமேநமயாசத।।

விவாஸநம்சராமஸ்யபரதஸ்யாபிஷேசநம்।। 1.1.21 ।।

ஏவம்புநராதாநாயோக்யம்ராமாயராஜ்யப்ரதாநமுக்த்வாஅபரிஹரணீயமநந்தரபாவிகைகேய்யாயாசநமாஹதஸ்யேதிஸார்த்தஶ்லோகஏகாந்வய:।அதராமாயராஜ்யப்ரதாநேச்சாநந்தரம்தஸ்யராமஸ்யாபிஷேக:கர்மவிஶேஷ:, தஸ்யஸம்பாராநுபகரணாநி। “ஔதும்பர்யாஸந்தீதஸ்யைப்ராதேஶமாத்ரா:பாதா:ஸ்யு:” இத்யாதீநி “ததிமதுஸர்பிராதப- வர்ஷ்யாஆப:” இத்யந்தாநிப்ராஹ்மணோக்தாநித்ருஷ்ட்வாமந்தராமுகேநதர்ஶநஇவஜ்ஞாத்வா।பார்யாபர்தும்யோக்யா, நதுஸ்வாதந்த்ர்யார்ஹா।பூர்வம்பூர்வகாலே।விபக்திப்ரதிரூபகமவ்யயம்।தேநதஶரதேநதத்தவராஶம்பராஸுரவிஜயகாலேஸாரத்யகரணபாரிதோஷிகதயாதத்தவரா।யாசநஹேதுத்வேநேதமுக்தம்। (தச்சப்தஸ்யதஶரதபராமர்ஶிதயாஶம்பரா -ஸுரஸமரம்ஸூசிதம்।தஶஸுதிக்ஷுஅப்ரதிருத்தரதோஹிஸ:।) தீவ்யதீதிதேவீ।பசாத்யச்।தேவடிதிடித்த்வேநபாடாத்ஙீப்।போகோபகரணபூதேதிவ்யாமோஹமூலோக்தி:।கைகயீகேகயாநாம்ராஜாகேகய:। “க்ஷத்ரியஸமாநஶப்தா- ஜ்ஜநபதாத்தஸ்யராஜந்யபத்யவத்” இத்யஞ்। “ஜநபதேலுப்”।கேகயஸ்யாபத்யம்ஸ்த்ரீகைகயீ। “ஜநபதஶப்தாத்க்ஷத்ரி- யாதஞ்” இத்யபத்யார்தேऽஞ்। “டிட்டாணஞ் ” இத்யாதிநா ஙீப்।நந்வஞ்ப்ரத்யயே “கேகயமித்ரயுப்ரலயாநாம்யாதேரிய:” இதீயாதேஶ:கிம்நஸ்யாத் ?உச்யதே “ஜராயாம்ஜரஸந்யதரஸ்யாம்” இத்யதோऽந்யதரஸ்யாமித்யநுவ்ருத்தேஸ்தஸ்யவைகல்பிகத்வாத்।நசேயாதேஶாபாவஆர்ஷஇதிவாச்யம்।கைகேயீகைகயீதிஶப்தபேதப்ரகாஶிகாயாமுக்தே:। “ப்ராக்கைகயீதோபரதஸ்ததோऽபூத்” இதிபட்டிப்ரயோகாத்।கேகயீதிபாடேதுகேகயாந்ஜந்மபூமித்வேநாசஷ்டஇதிகேகயீ। “ததாசஷ்டே” இதிணிஜந்தாதௌணாதிகேஸ்த்ரியாமிகாரப்ரத்யயேடிலோபேணிலோபேசக்ருதே “க்ருதிகாராதக்திந:” இதிஙீஷித்யாஹு:। “பும்யோகாதாக்யாயாம்” இதிவாஙீஷ்।தத்ரயோகஶப்தேநாவிஶேஷாஜ்ஜந்ய- ஜநகபாவோऽபிக்ருஹ்யதே।கேகயஶப்தோமூலப்ரக்ருதிரேவோபசாராத்ஸ்த்ர்யபத்யேவர்த்ததே।ஶார்ங்கரவாதிபாடாத்ஙீநிதிந்யாஸகார:।கைகயீ।ஏநம்தஶரதம்। “த்விதீயாடௌஸ்ஸ்வேந:” இத்யந்வாதேஶேஏநாதேஶ:।ராமஸ்யவிவாஸநம்பரத– ஸ்யாபிஷேசநம்சவரமயாசதஅர்திதவதீ।யாசிர்த்விகர்மக:।। 1.1.21 ।।

ஸஸத்யவசநாத்ராஜாதர்மபாஶேநஸம்யத:।

விவாஸயாமாஸஸுதம்ராமம்தஶரத:ப்ரியம்।। 1.1.22 ।।

ஸஇதி।।ராஜாஸர்வரஞ்ஜக:, “ராஜாப்ரக்ருதிரஞ்ஜநாத்” இதிப்ரயோகாத்।ஔணாதிக:கநிந்ப்ரத்யய:।யத்யபி “ரஜகரஜநரஜஸ்ஸூபஸங்க்யாநம்” இதிவசநாதத்ரநலோபப்ரஸக்திர்நாஸ்திததாபிரஜஸ்ஸாஹசர்யாதௌணாதிகஸ்யதத்ரக்ரஹணம்।ஸபூர்வம்ராமாயதத்தராஜ்ய:, மந்த்ரிப்ரமுகைராலோசநபூர்வகம்ப்ரதிஜ்ஞாதராமாபிஷேகஇத்யர்த:।தஶரத:।தர்ம:பாஶஇவதர்மபாஶ:। “உபமிதம்வ்யாக்ராதிபி:” இதிஸமாஸ:।வ்யாக்ராதேராக்ருதிகணத்வாத்।தேநஸம்யதோபத்த:ஸந்ஸத்யவசநாத்ஸ்த்ரீவிஷயவசநஸித்திஹேதோ:ப்ரியம்ஸுதம்விவாஸயாமாஸ, “ராமோவிக்ரஹவாந்தர்ம:” இத்யுக்தரீத்யாப்ரதமமங்கீக்ருதம்பரமதர்மம்பரித்யஜ்யாநந்தரம்ப்ரவ்ருத்தம்ஸ்த்ரீவிஷயம்க்ஷுத்ரதர்மமவலம்பிதவாநித்யர்த:।ஏதேந “ஸாங்கேத்யம்பாரிஹாஸ்யம்வாஸ்தோபம்ஹேலநமேவவா।வைகுண்டநாமக்ரஹணமஶேஷாகவிநாஶநம்।।” “ஆக்ருஶ்யபுத்ரமகவாந்யதஜாமிலோऽபிநாராயணேதிம்ரியமாணஉபைதிமுக்திம்” “காமாத்கோப்யோபயாத்கம்ஸ:” இத்யேவம்யதாகதஞ்சித்பகவந்நாமவதாம்முக்திஸித்தௌஸர்வதாராமபராயணஸ்யதஶரதஸ்யகதம்நமுக்திரிதிஶங்காதூரோத்ஸாரிதா।ஸித்தஸாதநத்யாகாத்காஶகுஶாவலம்பநாத்தர்மபாஶப்ரதிபந்தாச்சமுக்திப்ரஸங்காபாவாத்ததாசமுமுக்ஷுணாதஶரதவந்நவர்திதவ்யமித்யுக்தம்பவதி।। 1.1.22 ।।

ஸஜகாமவநம்வீர:ப்ரதிஜ்ஞாமநுபாலயந்।

பிதுர்வசநநிர்தேஶாத்கைகேய்யா:ப்ரியகாரணாத்।। 1.1.23 ।।

பித்ருவசநபரிபாலநமவஶ்யம்கர்த்தவ்யம், ஏதத்ராமாசாரமுகேநதர்ஶயதிஸஜகாமேதி।ஸராம:வீரோऽபிராஜ்யபரி -பாலநஸமர்தோऽபிகைகேய்யா:ப்ரியகாரணாத்ப்ரீதிஹேதுபூதாத்ஸ்த்ரீபாரவஶ்யேநோக்தாதபீத்யர்த:।பிதுர்வசநநிர்தேஶாத்வசநமேவநிர்த்தேஶ:ஆஜ்ஞா।”ஆஜ்ஞாயாமபிநிர்தேஶ:” இதிபாண:।தஸ்மாத்தேதோ:ப்ரதிஜ்ஞாம்கைகேயீஸமக்ஷம்க்ருதாம்ப்ரதிஜ்ஞாமநுபாலயம்ஶ்ச। “லக்ஷணஹேத்வோ:க்ரியாயா:” இதிஹேத்வர்தேஶத்ருப்ரத்யய:।வக்ஷ்யதி “தத்ப்ரூஹிவசநம்தேவிராஜ்ஞோயதபிகாங்க்ஷிதம்।கரிஷ்யேப்ரதிஜாநேசராமோத்விர்நாபிபாஷதே” இதிஸ்வப்ரதிஜ்ஞாபாலநார்தம்பித்ருவசநபாலநார்தம்சேத்யர்த:।வநம்தண்டகாவநமுத்திஶ்யஜகாம।। 1.1.23 ।।

தம்வ்ரஜந்தம்ப்ரியோப்ராதாலக்ஷ்மணோऽநுஜகாமஹ।

ஸ்நேஹாத்விநயஸம்பந்ந:ஸுமித்ராநந்தவர்த்தந:।।

ப்ராதரம்தயிதோப்ராது:ஸௌப்ராத்ரமநுதர்ஶயந்।। 1.1.24 ।।

இக்ஷ்வாகுவம்ஶேத்யாதிநாஸமஸ்தகல்யாணகுணபரிபூர்ணத்வோக்த்யாபரத்வமுக்தம்।தமேவமித்யாதிநாஅபிஷேகப்ரவ்ருத்தி –நிவ்ருத்திகதநாத்ஸௌலப்யமுக்தம்।அதபரத்வஸௌலப்யாநுகுணம்ஸமாஶ்ரயணமாஹதம்வ்ரஜந்தமிதி।யத்வாஅதஸித்தஸாதநநிஷ்டை:லக்ஷ்மணவத்கைங்கர்யபரைர்பவிதவ்யமிதிவ்யஞ்ஜயந்நாஹதம்வ்ரஜந்தமிதி, ஸார்த்தஶ்லோகஏகாந்வய:।ப்ரீணாதீதிப்ரிய:।ராமேப்ரீதிமாந்। “இகுபதஜ்ஞாப்ரீகிர:க:” இதிக:।அநேநாநுகதிஹேதுர்பக்தி– ருக்தா।ப்ராதா “ப்ராதாஸ்வாமூர்திராத்மந:”இதிமூர்திபூத:।விநயஸம்பந்ந:கைங்கர்யஹேதுவிநயயுக்த:।விநய:ஶேஷத்வஜ்ஞாநம்ராமகைங்கர்ய்யரூபாசாரோவா। “விநயோதர்மவித்யாதிஶிக்ஷாசாரப்ரஶாந்திஷு” இதிவைஜயந்தீ।ஸுமித்ராயா:ஆநந்தம்வர்த்தயதீதிஸுமித்ராநந்தவர்த்தந:,”ஸ்ருஷ்டஸ்த்வம்வநவாஸாய” “ராமம்தஶரதம்வித்திமாம்வித்திஜநகாத்மஜாம்।அயோத்யாமடவீம்வித்திகச்சதாதயதாஸுகம்||” இதிஸுமித்ரயைவோக்தத்வாத்।தயித:ராமஸ்யேஷ்டதம:।”யமேவைஷவ்ருணுதேதேநலப்ய:” இத்யுக்தரீத்யாப்ரியதமத்வேநவரணீயஇத்யர்த:।லக்ஷ்மண:கைங்கர்ய –லக்ஷ்மீஸம்பந்நோபவிஷ்யதீதிஜ்ஞாத்வாலக்ஷ்மணஇதிவஸிஷ்டேநக்ருதநாமதேய:, “ஸதுநாகவர:ஶ்ரீமாந்” “அந்தரிக்ஷகத:ஶ்ரீமாந்” இத்யுக்தே:।கைங்கர்யலக்ஷ்மீவத்த்வம் “லக்ஷ்மணோலக்ஷ்மீஸம்பந்ந:” இதிவக்ஷ்யதி। “லக்ஷ்ம்யாஅச்ச” இதிபாமாதிகணஸூத்ராந்மத்வர்தீயோநப்ரத்யய:, அகாரஶ்சாந்தாதேஶ:। “லக்ஷ்மீவாந்லக்ஷ்மண:ஶ்ரீமாந்” இதிபர்யாயபாடஶ்ச।ஸுப்ராதுர்பாவ:ஸௌப்ராத்ரம்।பாவேஅண், அநுஶதிகாதித்வாத்உபயபதவ்ருத்தி:।ராமம்விநாக்ஷணமபிஜீவநாக்ஷமத்வம்ஸுப்ராத்ருத்வம்।வக்ஷ்யதி “நசஸீதாத்வயாஹீநாநசாஹமபிராகவ।முஹூர்த்தமபிஜீவாவோஜலாந்ம -த்ஸ்யாவிவோத்த்ருதௌ||” இதி।ராமஸ்யலக்ஷ்மணவிரஹாஸஹத்வம்ஸுப்ராத்ருத்வம்।தச்சவக்ஷ்யதி “நசதேநவிநாநித்ராம்லபதேபுருஷோத்தம:।ம்ருஷ்டமந்நமுபாநீதமஶ்நாதிநஹிதம்விநா||” இதி।ததநுதர்ஶயந்ஸந்।யத்வாஏவம்ஸுப்ராத்ரு- -பிர்வர்த்திதவ்யமிதிதர்ஶயந்நிவேதிகம்யோத்ப்ரேக்ஷா।வ்ரஜந்தம்ஏகாந்தேஸ்வாபிமதஸகலகைங்கர்யப்ரதாநப்ரவ்ருத்தம்ப்ராதரம்।உபலக்ஷணமிதம், “மாதாபிதாசப்ராதாசநிவாஸ:ஶரணம்ஸுஹ்ருத்।கதிர்நாராயண:” இத்யுக்தஸகலவி- தபந்து:।வக்ஷ்யதி “அஹம்தாவந்மஹாராஜேபித்ருத்வம்நோபலக்ஷயே।ப்ராதாபர்த்தாசபந்துஶ்சபிதாசமமராகவ:||”இதி।ஸ்நேஹாத்”பால்யாத்ப்ரப்ருதிஸுஸ்நிக்தோலக்ஷ்மணோலக்ஷ்மிவர்த்தந:” இத்யுக்தராமபக்தேரேவஹேதோரநுஜகாம। “யேநயேநதாதாகச்சதிதேநதேநஸஹகச்சதி” இதிவதபூர்வோऽயம்கஶ்சித்வ்ருத்திவிஶேஷஇதிருஷிர்விஸ்மயதேஹேதி। “ஹவிஸ்மயேவிஷாதேச” இதிபாண:। ஆஶாலேஶமாத்ரேணஸ்வஸ்மிந்நேவாதிகப்ரேமாணம்பகவந்தம்குத்ரசித்ஏகாந்தஸ்தலேஸ்வமநோரதாநுரூபவிஶிஷ்டவிஷயஸகல கைங்கர்யலாபாயாநுஸரந்நதிகார்யத்ரவிநிர்திஶ்யதே।। 1.1.24 ।।

ராமஸ்யதயிதாபார்யாநித்யம்ப்ராணஸமாஹிதா।

ஜநகஸ்யகுலேஜாதாதேவமாயேவநிர்மிதா।। 1.1.25 ।।

அதஸீதாயா:ஸாதநதஶாயாம்புருஷகாரதயாபலதஶாயாம்ப்ராப்யதயாசாந்வயாத்தயாநித்யயோகம்தர்ஶயதிராமஸ்யேத்யாதிஶ்லோகத்வயேந।ராமஸ்யாபிராமஸ்யாபிதயிதாஅபிராமாநித்யம்பார்யாஹ்ருதிஸந்ததம்தார்யா।பிபர்த்தே: “ருஹலோர்ண்யத்” இதிண்யத்।ப்ராணஸமாஉக்தார்தத்வயேஹேதுரயம்।ஹிதாசேதநஹிதபரா। “மித்ரமௌபயிகம்கர்தும்” இத்யாதிவக்ஷ்யதி।ராமஹிதபராவா।வக்ஷ்யதி “ஸ்மாரயேத்வாம்நஶிக்ஷயே” இதி।ஜநகஸ்யகுலேஜாதா, ஆசாரப்ரதாநேத்யர்த:।தேவமாயேவநிர்மிதா।அம்ருதமதநாநந்தரமஸுரமோஹநார்தம்நிர்மிதாவிஷ்ணுமாயேவஸ்திதா। “மாயயாமோஹயித்வாதாந்விஷ்ணு:ஸ்த்ரீரூபமாஸ்தித:” இத்யுக்தே:।யத்வாநிர்மிதாக்ருதமூர்தி:தேவமாயாவிஷ்ணோராஶ்சர்யஶக்திரிவஸ்திதா, அநேநஸௌந்தர்யஸ்யபராகாஷ்டோக்தா।அதவாநிர்மிதாக்ருதாவதாரா।தேவமாயாதேவஸ்யவிஷ்ணோர்லக்ஷ்மீ:।வக்ஷ்யதிஉத்தரகாண்டே “ருதேமாயாம்விஶாலாக்ஷீம்தவ பூர்வபரிக்ரஹாம்” இதி।இவஶப்தோவாக்யாலங்காரேஏவகாரார்தேவா।। 1.1.25 ।।

ஸர்வலக்ஷணஸம்பந்நாநாரீணாமுத்தமாவதூ:।

ஸீதாப்யநுகதாராமம்ஶஶிநம்ரோஹிணீயதா।। 1.1.26 ।।

ஸர்வலக்ஷணஸம்பந்நாஸாமுத்ரிகோக்தை:ஸர்வைருத்தமஸ்த்ரீலக்ஷணை:ஸம்பந்நா।நாரீணாமுத்தமாபூர்வோக்தஸர்வப்ரகாரேணஸர்வஸ்த்ரீஶ்ரேஷ்டா।புருஷோத்தமராமாநுரூபநார்யுத்தமேத்யர்த:।வதூர்தஶரதஸ்நுஷாஅசிரோடாவா। “அசிரோடாவதூ:” இதிவைஜயந்தீ।ஸீதா “ஸீதாலாங்கலபத்ததி:” தஜ்ஜந்யத்வாத்தத்வ்யபதேஶ:।அநேநாயோநிஜத்வோக்தேர்திவ்யலோகவாஸகாலிகஸௌந்தர்யாந்யூநதோக்தா।அபிஶப்தநேலக்ஷ்மணாநுகதி:ஸமுச்சீயதே।ராமமநுகதாநிரவதிகஸௌந்தர்யாக்ருஷ்டஹ்ருதயதயாநுகதவதீ, ரோஹிணீயதா।யதாஶப்தஇவார்த:। “யதாததேவைவம்ஸாம்யே” இத்யமர:।ரோஹிணீநாமசந்த்ரஸ்யாஸாதாரணபத்நீ। “வரிஷ்டாஸர்வநாரீணாமேஷாசதிவிதேவதா।ரோஹிணீநவிநாசந்த்ரம்முஹூர்த்தமபித்ருஶ்யதே।।” இதி।நகேவலம்ராமஸௌந்தர்யாக்ருஷ்டாநுகதா, கிந்துகலங்கிநம்ரோஹிணீவபாதிவ்ரத்யஸ்வரூபப்ரயுக்தாகதேத்யர்த:।அயமர்தோऽநஸூயாஸமக்ஷம்வ்யக்தீபவிஷ்யதி।। 1.1.26 ।।

பௌரைரநுகதோதூரம்பித்ராதஶரதேநச।

ஶ்ருங்கிபேரபுரேஸூதம்கங்காகூலேவ்யஸர்ஜ்ஜயத்।।

குஹமாஸாத்யதர்மாத்மாநிஷாதாதிபதிம்ப்ரியம்।। 1.1.27 ।।

ராமபக்த்யவிஶேஷால்லக்ஷ்மணஸீதாவத்பௌராணாமப்யநுவ்ருத்திம்தர்ஶயதிபௌரைரிதி।பூரேபவா:பௌரா:।அநேநஸ்த்ரீபால -வ்ருத்தாவிஶேஷஉக்த:।தூரமநுகத:இத்யநேநவிரஹாஸஹிஷ்ணுத்வோக்த்யாபௌராணாம்பரமாபக்திருக்தா। “புநர்விஶ்லேஷ -பீருத்வம்பரமாபக்திருச்யதே” இதிவசநாத்।பௌரைரித்யநேநதத்தேஶவாஸஏவராமபக்திஹேதுரித்யுக்தம்।பித்ராதஶரதேநச।சஶப்தோऽந்வாசயே।அல்பமநுகதஇத்யர்த:।ஆத்வாரம்ஹிதேநாநுகதம்।பித்ரேத்யநேநபுத்ரக்ருதவாத்ஸ– ல்யாதநுகதஇத்யுக்தம்।ஏவம்பரத்வஸௌலப்யேதர்ஶிதே।அதவாத்ஸல்யஸௌஶீல்யேதர்ஶயதிஶ்ருங்கிபேரபுரஇதி।தர்மௌஆஶ்ரிதவாத்ஸல்யஸௌஶீல்யேஆத்மாஸ்வபாவோயஸ்யஸ:ததா।ஆஶ்ரிதவாத்ஸல்யஸௌஶீல்யஸ்வபாவோராம:ஶ்ருங்கி– பேரபுரேஶ்ருங்கிண:க்ருஷ்ணஸாராதய:தேஷாம்பேராணிக்ருத்ரிமஶரீராணி। “ப்ரதிச்சந்த:ப்ரதிநிதிர்பேரம்சப்ரதிரூபகம்” இதிவைஜயந்தீ।வஞ்சநேநஸஜாதீயம்ருகக்ரஹணார்தாநியஸ்மிந்தத்ஶ்ருங்கிபேரம்।ததாத்வாத்ததாக்யேபுரேகங்காகூலே, ஶ்ருங்கிபேரபுரஸந்நிஹிதகங்காதீரஇத்யர்த:।ஏதேநகங்காதீரத்வமாத்ரேணநோத்தேஶ்யத்வம், கிந்துபக்தஸேவிதத்வேநேத்யுக்தம்। “ஸாகாஶீதிநசாகஶீதி ” இத்யாத்யபியுக்தோக்தே:।நிஷாதா:ப்ரதிலோமஜாதி -விஶேஷா:। “நிஷாதோம்ருககாதீஸ்யாத்” இதிவைஜயந்தீ।தேஷாமதிபதிரிதிஜாத்யபகர்ஷஉக்த:।ப்ரீணாதீதிப்ரிய:தம், ஸ்வஸ்மிந்ப்ரீதிமந்தமித்யர்த:।கூஹதிகோபயதிவஞ்சயதிபரஸ்வமிதிகுஹ:।இகுபதலக்ஷண:கப்ரத்யய:।தம், ஜாதிதோவ்ருத்திதோகுணத:குலதஶ்சஹீநமபிஸ்வஸ்மிந்நாநுகூல்யமாத்ரேணாதரணீயத்வமுக்தம்।நிஷாதாதிபதிமாஸாத்யேத்யநேநஸௌஶீல்யமுக்தம்।மஹதோமந்தைஸ்ஸஹநீரந்த்ரேணஸம்ஶ்லேஷோஹிஸௌஶீல்யம்।தர்மாத்மேத்யநேநமஹத்த்வமுக்தம்।ஆஸாத்யேத்யத்ராபிவிதிவாசிநாஆஙாஅர்தாந்நைரந்த்ர்யமுக்தம்।ஶ்ருங்கிபேரபுரேகுஹமாஸாத்யேத்யநேநதோஷேऽபிபோக்யத்வரூபம்வாத்ஸல்யமுக்தம்।ஸூதம்ஸுமந்த்ரம், பாரம்பர்யேணாநுவர்த்தமாநமபிவ்யஸர்ஜ்ஜயத்வ்யஸ்ருஜத்।ஸ்வார்தேணிச்।ஸத்ய:ப்ரஸூதவத்ஸவாத்ஸல்யாத்பூர்வவத்ஸம்பரிஹரந்த்யாதேநோரிவவாத்ஸல்யாதிஶயஉக்த:।। 1.1.27 ।।

குஹேநஸஹிதோராமோலக்ஷ்மணேநசஸீதயா।। 1.1.28 ।।

ஸ்வஸ்மிந்நாஶாலேஶமாத்ரேணஜநிதம்குஹவிஷயப்ரேமாதிஶயம்தர்ஶயதிகுஹேநேதி।ராம:குஹேநஸஹித:ஸந்லக்ஷ்மணேநஸீதயாசஸஹித:।குஹஸந்தாநாநந்தரமேவலக்ஷ்மணஸீதாப்யாம்நித்யாநபாயிப்யாம்ஸாஹித்யமாஸீத்।தத:பூர்வம்ஸித்தமபிஸதஸத்ப்ராயமாஸீதித்யர்த:।யத்வாத்ருஷ்டாந்தார்தம்லக்ஷ்மணஸீதாஸாஹித்யகதநம், தாத்ருஶஸௌஹார்தம் (ஸ்நேஹோ) குஹேऽப்யாஸீதிதிபாவ:।ஸஹித:ஸம்ஹித:। “ஸமோவாஹிதததயோ:” இதிமலோப:।ஸ:ராம:லக்ஷ்மணேநஸீதயாசஸஹகுஹேநஹித:ப்ரஹித:கங்காம்தாரிதஇத்யப்யாஹு:।। 1.1.28 ।।

தேவநேநவநம்கத்வாநதீஸ்தீர்த்வாபஹூதகா:।சித்ரகூடமநுப்ராப்யபரத்வாஜஸ்யஶாஸநாத்।। 1.1.29 ।।

தேவநேநஇதிஶ்லோகத்வயமேகாந்வயம்।தேராமாதயஸ்த்ரயஇத்யநேநகுஹநிவர்த்தநம்த்யோதிதம்।வநேநவநம்கத்வாவநாத்வநம்கத்வா।பஞ்சம்யர்தேத்ருதீயா, ஹேதௌத்ருதீயாவா।அநேநநூதநவநாவலோகநகுதூஹலித்வம்நகரப்ரவேஶஸ்யஸ்வாதிகாரவிருத்தத்வம்சத்யோத்யதே।யத்வாஅவநேநவநம்கத்வாஅந்யோந்யரக்ஷணேநவநம்கத்வேத்யர்த:।வக்ஷ்யதி “அக்ரதோகச்சஸௌமித்ரேஸீதாத்வாமநுகச்சது।ப்ருஷ்டதோऽஹம்கமிஷ்யாமித்வாம்சஸீதாம்சபாலயந்।அந்யோந்யஸ்யேஹநோரக்ஷாகர்த்தவ்யாபுருஷர்ஷப।।” இதி।யத்வாஅவநேநபித்ருவசநபரிபாலநேநஹேதுநாவநம்கத்வா, அவநேநலோகரக்ஷணேநஹேதுநாவா।ராவணாதிதுஷ்டநிபர்ஹணமுகேநலோகரக்ஷணார்தம்ஹிதேஷாம்வநகமநம்।யத்வா “தேவ்ருதேவநே” இதிதாதோர்பாவேல்யுட்।தேவநேநதேவநேநலீலயாஅநாயாஸேநேத்யர்த:।ம்ருகயாக்ரீடநேநவா।அநயைவவ்யுத்பத்த்யாதேவநம்பாதஸஞ்சாரஇதிலப்யதே, ஸூதவிஸர்ஜநாநந்தரம்ரதாதவருஹ்யபாதஸஞ்சாரேணவநம்கத்வேத்யர்த:।யத்வாஅவநேநஸஹவநம்கத்வாமத்யேமத்யேஸ்தலப்ரதேஶம்வநம்சகத்வேத்யர்த:।வநேநஜலேநஸஹிதம்வநம், நதுமருகாந்தாரமிதிவார்த:। “பய:கீலாலமம்ருதம்ஜீவநம்புவநம்வநம்” இத்யமர:।பஹூதகா:விபுலோதகா:அதிகோதகாவா। “விபுலாநேகயோர்பஹு:” இதிவைஜயந்தீ।நௌதார்யாஇத்யர்த:।நதீ:கங்காம்தீர்த்வாஉத்தீர்ய। “கங்காநதீநாம்” இதிநதீமுக்யத்வாத்நிருபபதநதீஶப்தேநகங்கோச்யதே। “ஜாத்யாக்யாயாமேகஸ்மிந்பஹு– வசநமந்யதரஸ்யாம்” இதிபஹுவசநம், பூஜாயாம்பஹுவசநம்வா।”அதிதி:பாஶாந்” இதிவதவயவபஹுத்வாபிப்ராயேணவாபஹுவசநம்।அத்ர ‘அக்நிஹோத்ரம்ஜுஹோதி, யவாகூம்பசதி’ இதிவதர்தக்ரமேணநதீஸ்தீர்த்வாவநம்கத்வேதியோஜநீயம்।யத்வாஅபூர்வகாலேऽபிக்த்வாப்ரத்யய: ‘ஆஸ்யம்வ்யாதாயஸ்வபிதி’ இதிவத்।யத்யபி “ஆஸ்யம்வ்யாதாயஸ்வபிதிஸம்மீல்யஹஸதிஇத்யுபஸங்க்யாநம்” இதிவார்த்திகேஸ்தலத்வயமேவோபாத்தம்ததாபிந்யாஸக்ருதா “பராவரயோகேச” இதிபூர்வஸூத்ரேசகாராத்ஸர்வத்ராயம்ப்ரயோக:ஸம்பவதீத்யுக்தம்।யத்வாதேவநேநேத்யநேநகங்காதர- ணமர்தஸித்தம்।நதீஶப்தோயமுநாபர:।யத்வாநதீ:கங்காயமுநாமந்தாகிநீ:।மந்தாகிநீநாமசித்ரகூட– பரிஸரேபரிஸரந்தீஸ்ரவந்தீ।ஸௌகர்யாயயுகபதுக்தம்।யத்வாபூர்வார்த்தேஸராமோலக்ஷ்மணேநஸீதயாசஸஹகுஹேநஹித:ப்ரஹித:, ஸீதாலக்ஷ்மணராமா:குஹேநகங்காம்தாரிதாஇத்யர்த:।அத:பாதஸஞ்சாரேணவநகமநமத்ரோக்தம்।பரத்வாஜஸ்யஶாஸநாத்சித்ரகூடமநுப்ராப்ய।ப்ரஜாபரணஶீலோபரத்வாஜ:।இத்தம்நிருக்தம்ருகாரண்யகே “ஏஷஏவபிப்ரத்வாஜ:ப்ரஜாவைவாஜ:தாஏஷபிபர்த்தியத்பிபர்த்திதஸ்மாத்பரத்வாஜஇத்யாசக்ஷதே” இதி।யத்வாவாஜம்ரேத:, வாஜகரணமித்யாதௌததாப்ரயோகாத்।பிப்ரத்வாஜம்பரத்வாஜ:।நித்யப்ரஹ்மசாரீத்யர்த:। “பரத்வாஜோஹத்ரிபிராயுர்பிர்ப்ரஹ்மசர்யமுவா(பா)ஸ” இதிஶ்ருதே:।தஸ்யஶாஸநாந்நியமநாத்சித்ரகூடேபவத்பி:ஸ்தாதவ்யம், தஸ்யாயமேவமார்கஇத்யேவம்ரூபாத்।அநுஸத்ருஶம் “பஶ்சாத்ஸாத்ருஶ்யயோரநு” இத்யமர:।ராஜகுமாராணாம்ஸ்வேஷாமுசிதமித்யர்த:। “ஸுபகஶ்சித்ரகூடோऽஸௌகிரிராஜோபமோகிரி:।யஸ்மிந்வஸதிகாகுத்ஸ்த:குபேரஇவநந்தநே।।” இதிவக்ஷ்யதி।பஶ்சாத்பாகேவாசித்ராணிஆஶ்சர்யாவஹாநிகூடாநிஶிகராணியஸ்யாஸௌசித்ரகூட:தம்। “ஆஶ்சர்யாலேக்யயோஶ்சித்ரம்” இத்யமர:।ப்ராப்யகத்வா।। 1.1.29 ।।

ரம்யமாவஸதம்க்ருத்வாரமமாணாவநேத்ரய:।

தேவகந்தர்வஸங்காஶாஸ்தத்ரதேந்யவஸந்ஸுகம்।। 1.1.30 ।।

ரம்யம்ரமணீயம்ஜலராமணீயகஸ்தலராமணீயகாதியுக்தம்ஆவஸதம்பர்ணஶாலாரூபம்க்ருஹம்। “திஷ்ண்யமோகோநிவஸநம்ஸ்தாநாவஸதவாஸ்துச” இத்யமர:க்ருத்வாநிர்மாய।அத்ரபர்ணஶாலாநிர்மாணேலக்ஷ்மணஸ்யஸாக்ஷாத்கர்த்ருத்வம்।இதரயோஸ்துஉசிததேஶப்ரதர்ஶநாதிநாப்ரயோஜககர்த்ருத்வம்। “ஸமாநகர்த்ருகயோ:பூர்வகாலே” இத்யத்ரஸூத்ரே ‘க்ருஹைகத்வவது- த்தேஶ்யகதத்வேநத்வித்வஸ்யாவிவக்ஷிதத்வாதநேகக்ரியாஸ்வபிக்த்வாப்ரத்யயஸ்ஸம்பவதி’ இதிந்யாஸகாரோக்தே:க்த்வாப்ரத்யயபாஹுல்யம்।தத்ரவநேசித்ரகூடோபாந்தவநேரமமாணா:லீலாரஸமநுபவந்த:ஸந்த:ஸீதாராமயோ:புஷ்பா –பசயஸலிலக்ரீடாதிகம்ரதி:।”வைதேஹிரபஸேகச்சிச்சித்ரகூடேமயாஸஹ।பஶ்யந்தீவிவிதாந்பாவாந்மநோவா –க்காயஸம்யுதாந்।” இதிஹிவக்ஷ்யதி।லக்ஷ்மணஸ்யதுவிஶிஷ்டவிஷயகைங்கர்யலாபஜாப்ரீதி:।வக்ஷ்யதி “பவாம்ஸ்துஸஹவைதேஹ்யாகிரிஸாநுஷுரம்ஸ்யதே।அஹம்ஸர்வம்கரிஷ்யாமிஜாக்ரத:ஸ்வபதஶ்சதே।।” இதி।த்ரயோரமமாணா:இத்யநேநாந்தஹேதுபேதேऽப்யாநந்தாம்ஶேதௌல்யமுச்யதே “பரமம்ஸாம்யமுபைதி” “போகமாத்ரஸாம்யலிங்காச்ச” இதிவத்।ரமமாணாஇதிவர்த்தமாநநிர்த்தேஶேநநைரந்தர்ய்யமுக்தம்।வர்த்தமாநார்தகஸ்யாப்யஸ்யந்யவஸந்நிதிபூதப்ரத்யயாந்தவிஶேஷணத்வம்। “தாதுஸம்பந்தேப்ரத்யயா:” இத்யநுஶாஸநாத்அக்நிஷ்டோமயாஜீபுத்ரஸ்தேபவிதா’ இதிவத்ஸம்பவதி।அதஏவதேவகந்தர்வஸங்காஶா:ஸந்த:, தேவகந்தர்வாமநுஷ்யகந்தர்வேப்யோऽதிகாநந்தா:।யத்வாதேவீசதேவஶ்சதேவௌலக்ஷ்மீநாராயணௌ। “புமாந்ஸ்த்ரியா”  இத்யேகஶேஷ:।காநம்தாரயதீதிகந்தர்வ:। “ஏதத்ஸாமகாயந்நாஸ்தே” இத்யுக்த:ஸர்வதாஸாமகாநபரோமுக்த: ।  தேவௌசகந்தர்வஶ்சதேவகந்தர்வா:தத்ஸத்ருஶா:தேவகந்தர்வஸங்காஶா:।நிபாதித்வாதுத்தரபதபூதாஏவஸந்த:ஸத்ருஶவசநா:। ததாஹாமர: “ஸ்யுருத்தரபதேத்வமீ।நிபஸங்காஶநீகாஶப்ரதீகாஶோபமாதய:” இதி।தேதஏவஸந்த:ஸாகேதவாஸிந:ஏவஸந்த:ஸுகம்ந்யவஸந்।வக்ஷ்யதி “ஸுரம்யமாஸாத்யதுசித்ரகூடம்நதீம்சதாம்மால்யவதீம்ஸுதீர்தாம்।நநந்தராமோம்ருகபக்ஷிஜுஷ்டாம்ஜஹௌசது:கம்புரவிப்ரவாஸாத்।।” இதி।யத்வாதஏவஸந்த:வநவாஸிநஏவஸந்த:, நாகரிகாஅபிசிரம்வநசராஇவாவஸந்நித்யர்த:।முகக்லாந்யாதிபிஸ்தேஷாம்வைதேஶிகத்வகந்தோऽபிநாஜ்ஞாயதேதிபாவ:। ஸுகம்யதாபவதிததாந்யவஸந்।கதாசிதபிது:கலேஶோऽபிநாந்வபாவீத்யர்த:। அத்ரக்ரியாபேதாத்தச்சப்தத்வயப்ரயோகஇத்யப்யாஹு:।தேதீர்த்வாஜக்முரிதிக்ரியாபதமத்யாஹ்ருத்யகேசித்யோஜயந்தி। அத்ரதேவகந்தர்வஸங்காஶாஇதிபதகதேநோபமாலங்காரேணகிஞ்சித்வஸ்துத்வந்யதேயஸ்தாவத்ஸ்வரூபஜ்ஞாநபூர்வகம்பகவத்யநுரக்தோ பவதிதம்பகவாந்தேவ்யாஸமாகத்யதிவ்யம்விமாநமாரோப்யாதிவாஹிககணை:ஸத்கார்யவிரஜாம்தீர்த்வாதில்யகாந்தார– மாஸாத்யாமாநவேநாநுஜ்ஞாப்யதிவ்யலோகேமஹாமணிமண்டபமுபேத்யதிவ்யஸிம்ஹாஸநாரூட:ஶ்ரியாஸஹமோதமாநஸ்தத்ரசிதஸ ர்வதேஶஸர்வகாலஸர்வாவஸ்தோசிதஸகலவிதகைங்கர்யோऽஸ்மைஸ்வாநந்தஸமமாநந்தம்தத்த்வாதேநஸஹயாவத்காலமாஸ்தஇதி   ।। 1.1.30 ।।

சித்ரகூடம்கதேராமேபுத்ரஶோகாதுரஸ்ததா।

ராஜாதஶரத:ஸ்வர்கம்ஜகாமவிலபந்ஸுதம்।। 1.1.31 ।।

ஏவம்லக்ஷ்மணஸ்யபகவச்சேஷத்வவ்ருத்திம்ப்ரதிபாத்யபரதஸ்யபாரதந்த்ர்யவ்ருத்திம்தர்ஶயதிம்ருதேதுதஸ்மிந்நித்யாதிநா।ததுபோத்காதத்வேநாஹசித்ரேதி।ராமேசித்ரகூடம்ததாஉக்தப்ரகாரேணகதேஸதிதஶரதோராஜாபுத்ரஶோகேநபுத்ராதர்ஶ– நஜது:கேநாதுர:பீடித:ஸந்ஸுதமுத்திஶ்யஹாஸுதேத்யேவம்விலபந்ப்ரலாபம்குர்வந் ஸ்வர்கம்ஜகாம।। 1.1.31 ।।

ம்ருதேதுதஸ்மிந்பரதோவஸிஷ்டப்ரமுகைர்த்விஜை:।

நியுஜ்யமாநோராஜ்யாயநைச்சத்ராஜ்யம்மஹாபல:।। 1.1.32 ।।

ம்ருதேத்விதி।தஸ்மிந்தஶரதேம்ருதேஸதி।ஸ்வர்கப்ராப்திரபிநஶ்வரத்வேநாநுபாதேயேதிம்ருதேஇத்யுக்தம்।மஹாபல:ராஜ்யபரணஸமர்த:அதஏவபரத:।பரதஇதிராஜ்யஸ்யபரணாதித்யுக்தரீத்யாபாவஜ்ஞேநவஸிஷ்டேநபரதஇதிக்ருதநாமாவஸிஷ்டப்ரமுகைர்த்விஜை:வஸிஷ்டாதிபிர்ப்ராஹ்மணை:।ராஜ்யாயராஜ்யம்கர்தும்நியுஜ்யமாந:।”க்ரியார்தோபபதஸ்யசகர்மணிஸ்தாநிந:”இதிசதுர்தீ।ராஜ்யம்ராஜத்வம்। “யேசாபாவகர்மணோ:” இதிப்ரதிஷேதாதநோநப்ரக்ருதிபாவ:।நைச்சத்நாப்யலஷத்।மஹாபலஇத்யநேநஸத்யாமேவஶக்தௌஸ்வரூபவிருத்தத்வாத்ராஜ்யம்நாங்கீசகாரேத்யவகம்யதே।அதஏவவக்ஷ்யதி “ராஜ்யம்சாஹம்சராமஸ்யதர்மம்வக்துமிஹார்ஹஸி।விலலாபஸபாமத்யேஜகர்ஹேசபுரோஹிதம்।கதம்தஶரதாஜ்ஜாதோபவேத்ராஜ்யாபஹாரக:।।” இதி।। 1.1.32 ।।

ஸஜகாமவநம்வீரோராமபாதப்ரஸாதக:।। 1.1.33 ।।

ஸஜகாமேத்யர்த்தமேகம்வாக்யம்।வீர்யேணயுக்தோவீர:।வீர்யமத்ரஶத்ருபூதராகாதிஜேத்ருத்வம்।விஷயாநாக்ருஷ்டசித்தஇத்யர்த:।யத்வா “ஏபிஶ்சஸசிவை:ஸார்த்தம்ஶிரஸாயாசிதோமயா।ப்ரது:ஶிஷ்யஸ்யதாஸஸ்யப்ரஸாதம்கர்துமர்ஹஸி|| ” இத்யுக்தரீத்யாசதுரங்கபலஸஹித:ஸபரத:ராமபாதப்ரஸாதக।பாதஶப்த:பூஜ்யவாசீ।”பூஜ்யேதுபாதநா– மாங்க:” இத்யமரஶேஷ:।ப்ரஸாதக:।”துமுந்ண்வுலௌக்ரியாயாம்க்ரியார்தாயாம்” இதிண்வுல்।பூஜ்யம்ராமம்ப்ரஸாதயிது– மித்யர்த:।யத்வாராமசரணயோ:ப்ரஸாதக:, ராமஸ்யைவப்ரஸாத்யத்வேऽபிபாதயோ:ப்ரஸாத்யத்வோக்தி:ஶேஷபூதவ்யவஹா- ராநுஸாரேண।ராஜாநம்த்ரஷ்டுமிதிவக்தவ்யேராஜபாதௌத்ரஷ்டுமிதிஹிப்ருத்யஜநோவ்யவஹரதி।வநம்ஜகாமப்ராப, வஸ்துதோராமஸ்யகோபாபாவேऽபிபரதாயராஜ்யம்தத்தமிதிபுத்திம்நிவர்தயிதுமித்யர்த:। “பூஜிதாமாமிகாமாதாதத்தம்ராஜ்யமிதம்மம।தத்ததாமிபுநஸ்துப்யம்யதாத்வமததாமம||” இத்யுத்தரத்ராபிவக்ஷ்யதி।। 1.1.33 ।।

கத்வாதுஸுமஹாத்மாநம்ராமம்ஸத்யபராக்ரமம்।

அயாசத்ப்ராதரம்ராமமார்யபாவபுரஸ்க்ருத:।। 1.1.34 ।।

கத்வாத்விதி।அத்ரஸஇத்யநுஷஜ்யதே।ஸஆர்யபாவபுரஸ்க்ருத:புரஸ்க்ருத:ஆர்யபாவ:யேநஸ:।ஆஹிதாக்ந்யா– தித்வாத்பரநிபாத:।யத்வாஆர்யபாவேநஸ்வஸ்யார்யபாவேநபுரஸ்க்ருத:பூஜித:।உசிதமநேநக்ரியதஇதிஶ்லாகிதஇத்யர்த:। “பூஜித:ஸ்யாத்புரஸ்க்ருத:” இதிபாண:।ததாவித:ஸந்ஸுமஹாந்ஆத்மாஅந்த:கரணம்யஸ்யதம், ஸுமஹாத்மாநம்ஸ்வத:ப்ரஸந்நஹ்ருதயமித்யர்த:।ஸத்யபராக்ரமம்ஸத்யேபராக்ரமோऽப்ரச்யுதத்வம்யஸ்யதம்ராமம், கத்வாதுப்ராப்ய, துவிஶேஷோஸ்தி।தஸ்யாக்ரேஸ்திதிரேவாலம், யாசநமதிரிச்யதஇதிபாவ:।ப்ராதரம்ராமமயாசத்ப்ரார்தயாமாஸ, ஸ்வாபீஷ்டமிதிஶேஷ:।யாசேர்த்விகர்மகத்வாத்ஸ்வரிதேத்த்வாதுபயபதீ।க்ரியாபேதாத்ராமஶப்தஸ்யநபுநருக்ததா।। 1.1.34।।

த்வமேவராஜாதர்மஜ்ஞஇதிராமம்வசோऽப்ரவீத்।

ராமோऽபிபரமோதார:ஸுமுக:ஸுமஹாயஶா:।

நசைச்சத்பிதுராதேஶாத்ராஜ்யம்ராமோமஹாபல:।। 1.1.35 ।।

ஸ்வாபீஷ்டமேவாஹத்வமேவேதி।தர்மஜ்ஞ:ஜ்யேஷ்டேவித்யமாநேநகநிஷ்டோராஜ்யமர்ஹதீதிதர்மம்ஜாநந்த்வமேவராஜாநாந்ய:இதிராமம்வசோऽப்ரவீத்। “அகதிதம்ச” இதித்விகர்மகத்வம்।நநுபரதக்ருதாப்ரபத்தி:குதோநாபலத், அதிகாரிவைகுண்யாத்வாஶரண்யவைகுண்யாத்வா ? நாத்ய:அபேக்ஷாதிரிக்தஸ்யாபாவாத்।நாந்த்ய:, தஸ்யஸர்வகுணபரி- பூர்ணத்வாத்இத்யாஶங்க்யப்ரபலப்ரதிபந்தகஸ்யப்ராரப்தஸ்யஸத்பாவாத்நஸாபலிதேத்யாஹராமோऽபீதி।அபிஶப்த:ப்ரதிவிஶேஷணமந்வேதி।ராமோऽபிரமயதீதிவ்யுத்பத்த்யாஸ்வரூபரூபகுணைராஶ்ரிதசித்தரஞ்ஜநஸ்வபாவோऽபிபரமோதாரோऽபிஸ்வபர்யந்தாபேக்ஷிதார்தப்ரதோऽபி “யஆத்மதாபலதா” இதிஶ்ருதே:।ஸுமுகோऽபிஅர்திஜநலாபேநப்ரஸந்நமுகோऽபிஸுமஹாயஶா:அபி “நஹ்யர்திந:கார்யவஶாதுபேதா:ககுத்ஸ்தவம்ஶேவிமுகா:ப்ரயாந்தி” இதிஶ்ரீவிஷ்ணுபுராணோக்தரீத்யாமஹாகீர்திரபிமஹாபலோऽபிஆஶ்ரிதமநோரதபூரணேநிபுணோऽபிராம:பிதுராதேஶாத்பலவத்ப்ரதிபந்தகாந்நைச்சத்।சகாராத்ததவஸாநேத்வைச்சதித்யர்த:।ஆதேஶோநியோக:।। 1.1.35 ।।

பாதுகேசாஸ்யராஜ்யாயந்யாஸம்தத்த்வாபுந:புந:।

நிவர்த்தயாமாஸததோபரதம்பரதாக்ரஜ:।। 1.1.36 ।।

ஸர்வதாப்ரபத்தேர்வைபல்யமநுசிதமிதியாவத்ப்ரதிபந்தகாநிவ்ருத்திபலப்ரதிநிதிம்திஶதிஸ்மேத்யாஹபாதுகேசேதி।சஸ்த்வர்த:।கிந்துபரதாக்ரஜ:பலப்ரதாநோசிதஸம்பந்தஶீல:ராஜ்யாயராஜ்யம்கர்தும்। “க்ரியார்தோபபதஸ்யசகர்மணிஸ்தாநிந:” இதிசதுர்தீ।அஸ்யபரதஸ்யபாதுகேந்யாஸம்ஸ்வப்ரதிநிதிம்தத்த்வா, ராமபாதுகேராஜ்யம்குருத:அஹம்தயோ:பரிசாரகஇதிபாவயேதிதத்த்வேத்யர்த:।புந:புநர்பரதம்தஸ்மாத்தேஶாந்நிவர்த்தயாமாஸ।புந:புந– ரித்யநேநபரதஸ்யராமவிரஹாஸஹிஷ்ணுத்வம்த்யோத்யதே।ஸ்வார்தத்வநிவ்ருத்திபூர்வகபரஸ்வத்வாபாதநரூபத்வாபாவாத்நசதுர்தீ, கிந்துஸம்பந்தஸாமாந்யேஷஷ்டீ।। 1.1.36 ।।

ஸகாமமநவாப்யைவராமபாதாவுபஸ்ப்ருஶந்।

நந்திக்ராமேऽகரோத்ராஜ்யம்ராமாகமநகாங்க்ஷயா।। 1.1.37 ।।

அதப்ரபந்நஸ்யயாவத்ப்ராரப்தநிவ்ருத்திஶேஷிணிவ்ருத்திம்தர்ஶயந்நாஹஸகாமமிதி।ஸபரத:காமம்ராமகைங்கர்யமநோ- ரதமப்ராப்யைவ।ராமபாதௌராமஸ்யபாதுகே।பாதஶப்த:பாதுகோபலக்ஷக:।  உபஸ்ப்ருஶந்ப்ரத்யஹம்ஸேவமாந:ஸந்ராமாகமநகாங்க்ஷயாகதாராமஆகமிஷ்யதீதிப்ரத்யாஶயாசதுர்தஶவர்ஷரூபப்ரதிபந்தக முத்தீர்ய்யகதாராமகைங்கர்யம்லப்ஸ்யஇதிமநோரதமபிவர்தயந்நித்யர்த:।  ராமரஹிததந்நிவாஸஸ்யாதிது:காவஹதயாயோத்யாம்விஹாயநந்திக்ராமேநந்திக்ராமாக்யேஅயோத்யாஸந்நிஹிதேகுத்ரசித்க்ராமேரா ஜ்யமகரோத்ததாஜ்ஞாகைங்கர்யமகரோத் பரஸ்மைபதேந ஸ்வஸ்ய தஸ்மிந் பலத்வநிவ்ருத்திரவகம்யதே||1.1.37 ||

கதே து பரதே ஶ்ரீமாந்ஸத்யஸந்தோ ஜிதேந்த்ரிய: । ராமஸ்து புநராலக்ஷ்ய நாகரஸ்ய ஜநஸ்ய ச|| 1.1.38 ||

தத்ராகமநமேகாக்ரோ தண்டகாந்ப்ரவிவேஶ ஹ || 1.1.39||

அயோத்யாகாண்டப்ரதிபாத்யபித்ருவசநபரிபாலநஸித்திம் நிகமயந்நுத்தரகாண்டார்தம் ப்ரஸ்தௌதி‌‌–கதேத்விதி। அத்ரார்த்தத்ரயமேகம் வாக்யம்। பரதே து விஶேஷோsஸ்தீதி தமேவாஹ। ஶ்ரீமாந் ப்ரதிஜ்ஞாபங்கபயஜநிதவிஷாத– விகமாதுத்பந்நகாந்திவிஶேஷ: ஸத்யஸந்த: பரதநிர்பந்தேநாப்யவிசால்யப்ரதிஜ்ஞ:। ‘ஸந்தா ப்ரதிஜ்ஞா மர்யாதா’இத்யமர:। ஜிதேந்த்ரிய: மாத்ருபரதாதிப்ரார்தநாவ்யாஜே ஸத்யபி ராஜ்யபோகலௌல்யரஹித: ராம:। நகரே பவோ நாகர:।“ தத்ர பவ: இத்யண் “। தஸ்ய ஜநஸ்ய தத்ர சித்ரகூடே புநராகமநமாலக்ஷ்ய ஆலோச்ய சகாராத்ருஷிவிப்ரகாரதர்ஶநாச்ச தத்ப்ரதேஶம் விஹாய ஏகாக்ர: பித்ருவசநபாலநே தத்தாவதாநோ விரோதிபூயிஷ்ட தேஶத்வேந ஸாவதாநோ வா தண்டகாந் ப்ரவிவேஶ। ஹேதி விஷாதே। ‘ஏகஸர்கோநந்யவ்ருத்திரேகாக்ரைகாயநாவபி ‘இதி வைஜயந்தீ । ஸீதாலக்ஷ்மணயோஶ்ச ப்ரவேஶோsர்தஸித்த:।தண்டகஸ்ய ராஜ்ஞோ ஜநபதோ தண்டக:।“ தஸ்ய நிவாஸ:” இத்யண் “ஜநபதே லுப்” இதி லுப்। ஶுக்ரஶாபேந வநதாம் ப்ராப்த:।குத்ஸாயாம்கந்।அவாந்தரவநபஹுத்வாத்பஹு– வசநம்। வக்ஷ்யத்யுத்தரகாண்டே।‘ஶப்தோ ப்ரஹ்மர்ஷிணா தேந புரா வை தண்டகோ ஹத:। தத: ப்ரப்ருதி காகுத்ஸ்த தண்டகாரண்யமுச்யதே। தபஸ்விந: ஸ்திதா யத்ர ஜநஸ்தாநமதோsபவத்’இதி |தண்டகாமிதி பாடே தண்டகோ நாம ராஜாsஸ்யாமடவ்யாமஸ்தீதி தண்டகா।“ அர்ஶாஅதிப்யோsச் ”இத்யச் ப்ரத்யய:। ததஷ்டாப்।க்ஷிபகாதித்வாந்நேத்வம்। ஏவமயோத்யாகாண்டவ்ருத்தாந்தஸம்க்ரஹேண பித்ருவசநபரிபாலநரூபஸாமாந்யதர்ம: ஶேஷபூதஸ்ய ஶேஷிவிஷயகைங்கர்யவ்ருத்தி: ப்ரபந்நஸ்ய பகவத்பாரதந்த்ர்யம் ப்ரதர்ஶிதம்। ஶத்ருக்நவ்ருத்தாந்தப்ரதர்ஶநேந தஸ்ய பாகவதபாரதந்த்ர்யம் ச ஸூசிதம் || 1.1.39||

ப்ரவிஶ்ய து மஹாரண்யம் ராமோ ராஜீவலோசந:। விராதம் ராக்ஷஸம் ஹத்வா ஶரபங்கம் ததர்ஶ ஹ । ஸுதீக்ஷ்ணம் சாப்யகஸ்த்யம் ச அகஸ்த்யப்ராதரம் ததா||1.1.40||அத ப்ராஹ்மணேஷு விஶிஷ்யஸத்யப்ரதிஜ்ஞத்வப்ரதிபாதநபரமாரண்யகாண்டவ்ருத்தாந்தம் ஸம்க்ருஹ்ணாதி—ப்ரவிஶ்யேத்யாதிநா। ராமோ மஹாரண்யம் தண்டகாரண்யம் ப்ரவிஶ்ய।து விஶேஷோsஸ்தி தமாஹ| ராஜீவலோசந:அபூர்வஸம்ஸ்தாநவிபிநவிலோக- நஜநிதகுதூஹலேந விகஸிதநயநாரவிந்த: ஸந் தேநைவோத்ஸாஹேந விராதம் ராக்ஷஸம் ஹத்வாதத்தநநமுபஹாரீ– க்ருத்ய ஶரபங்கம் ததர்ஶ। ஹேத்யைதிஹ்யே। ததநுஜ்ஞயா ஸுதீக்ஷ்ணம் சாபீத்யேகநிபாத: ஸமுச்சயார்தக:। அகஸ்த்யம -கஸ்த்யப்ராதரம் ததர்ஶ। ததேதி ஸமுச்சயே। அகஸ்த்யப்ராதா ஸுதர்ஶநாக்ய:। ததுக்தம் ஸநத்குமாரஸம்ஹிதாயாம- கஸ்த்யேந ‘யவநீயாநேஷ மே ப்ராதா ஸுதர்ஶந இதி ஸ்ம்ருத’இதி। கும்பஸம்பவஸ்யாகஸ்த்யஸ்ய ப்ராதா ஸஹபோஷணாதிதி போத்யம்। அகஸ்த்யம் ச அகஸ்த்யப்ராதரமித்யத்ர ஸந்திகார்யாபாவோ வாக்யே ஸம்ஹிதாயா அநித்யத்வாத்। ததோக்தம் ‘பதேஷு ஸம்ஹிதா நித்யாநித்யா தாதூபஸர்கயோ:। நித்யா ஸமாஸே வாக்யே து ஸா விவக்ஷாமபேக்ஷதே’இதி ||1.1.40||

அகஸ்த்யவசநாச்சைவ ஜக்ராஹைந்த்ரம் ஶராஸநம் ।கட்கம் ச பரமப்ரீதஸ்தூணீ சாக்ஷயஸாயகௌ ||1.1.41 ||

அகஸ்த்யேதி। அத்ர ராம இத்யநுஷஜ்யதே।ராம: பரமப்ரீத: ஸந்। ஜகதேகவீரஸ்ய ஸ்வஸ்ய ஸத்ருஶாயுதஜால- லாபாத்ப்ருஶம் ஸம்துஷ்ட: ஸந் அகஸ்த்யவசநாதேவ ந து ஸ்வாப்யர்தநாத்। ஐந்த்ரமிந்த்ரேணதத்தம்“தஸ்யேதம்”இதி ஸபந்தஸாமாந்யேsண்। ‘தத்தோமம மஹேந்த்ரேண’இதி வக்ஷ்யமாணத்வாத்। இதம் ஶராஸநாதித்ரயஸாதாரணம் விஶேஷணம்। ஶரா அஸ்யந்தே க்ஷிப்யந்தேsநேநேதி ஶராஸநம் தநு: தச்ச। கட்கம் ச அக்ஷயஸாயகௌ ஸமரஸீம்நி ஸஹஸ்ரஶோ விநியோகேsப்யக்ஷயஶரௌ தூணீ நிஷங்கௌ ஜக்ராஹ ஸ்வீக்ருதவாந்। வசநாஜ்ஜக்ராஹேத்யநேந கட்காதிகமகஸ்த்யோ ந ஸ்ப்ருஷ்டவாந் கிந்து நிர்திஷ்டவாநித்யுச்யதே||1.1.41 ||

வஸதஸ்தஸ்ய ராமஸ்ய வநே வநசரை: ஸஹ ।ருஷயோsப்யாகமந்ஸர்வே வதாயாஸுரரக்ஷஸாம்|| 1.1.42 ||

ஸ தேஷாம் ப்ரதிஶுஶ்ராவ ராக்ஷஸாநாம் ததா வநே || 1.1.43 ||

ஏவம் விரோதிநிரஸநாநுகூல்யதர்ஶநலப்தாவஸரமுநிஜநாமப்யர்தநமாஹ—வஸதஇதி । வநே ஶரபங்கவநே தஸ்ய வஸத: தஸ்மிந்வஸதீத்யர்த:। ஷஷ்டீசேதி யோகவிபாகாத் “யஸ்ய ச பாவே ந பாவலக்ஷணம்” இத்யஸ்மிந்நர்தே ஷஷ்டீ। யத்வா ஷஷ்ட்யர்தஸம்பந்தஸாமாந்யஸ்ய உக்தவிஶேஷே பர்யவஸாநம்। ‘ஶரபங்காஶ்ரமே ராமமபிஜக்முஶ்ச தாபஸா,’இதிவக்ஷ்யமாணத்வாச்ச ஶரபங்கவந இதி ஸித்தம் । ஸர்வே வைகாநஸவாலகில்யாதய ருஷய: ஶரபங்காஶ்ரமவாஸிநோ வநசரைஶ்சித்ரகூடபம்பாவநப்ரப்ருதிவநவாஸிபி: ஸஹ। வக்ஷ்யதி ‘பம்பாவநநிவாஸாநா –மநுமந்தாகிநீமபி। சித்ரகூடாலயாநாம் ச க்ரியதே கதநம் மஹத் ‘இதி। யத்வா வநசரை: ஸஹ வநே வஸதஸ்தஸ்ய।“ஷஷ்டீ சாநாதரே” இத்யநாதரே ஷஷ்டீ।ஸவிஶேஷணேஹாதிந்யாயேந தஸ்ய வநே வாஸமநாத்ருத்யேத்யர்த:।வக்ஷ்யதிஹி ‘தே வயம் பவதா ரக்ஷ்யா பவத்விஷயவாஸிந:। நகரஸ்தோ வநஸ்தோ வா த்வம் நோ ராஜா ஜநேஶ்வர’இதி। யதா வநே வஸதஸ்தஸ்ய ஸமீபமித்யுபஸ்கார்யம்। ஆஸுராணி அஸுரப்ரக்ருதீநி ரக்ஷாம்ஸி। அநேந ‘விபீஷணஸ்து தர்மாத்மா ந து ராக்ஷஸசேஷ்டித:’இத்யுக்தவிபீஷணவ்யாவ்ருத்தி:। யத்வா அஸுராஶ்ச ரக்ஷாம்ஸி சேதி த்வந்த்வ:। அஸுரா: கபந்தாதய:। தத்ர தநுஶப்தப்ரயோகாத்। யத்வாஅஸூந்ப்ராணாந் க்ருஹ்ணந்திஇத்யஸுராணி। அஸுராணி ச தாநி ரக்ஷாம்ஸி சேதி கர்மதாரய:।தேஷாம் வதாய வதம் காரயிதும் ப்ரார்தயிதும் வா।“க்ரியார்தோபபதஸ்ய ச கர்மணி ஸ்தாநிந:” இதி சதுர்தீ। அப்யாகமந் அபிமுகதயா ஆகதா:।நஹ்யாபிமுக்யாதந்யச்சரணா- கதிர்நாமாஸ்தி।ஸத்ஸு கார்யவதாம் பும்ஸாமலமேவாக்ரத:ஸ்திதி:’।யத்வா அஸுரரக்ஷஸாம் வநே வஸதஸ்தஸ்யஅஸுரரக்ஷஸாம் வதாயாப்யாகமந்நித்யுபயத்ராப்யந்வய:। காகாக்ஷிந்யாயாந்மத்யமணிந்யாயாத்வா|| 1.1.42 ||

முநீநாம் துர்தஶாமாலோக்ய தத்விரோதிநிரஸநம் ப்ரதிஜ்ஞாதமித்யாஹ- ஸதேஷாமிதி। ஸ ராம: ராக்ஷஸாநாம் வநே தண்டகாரண்யே தேஷாம்ருஷீணாம் ததா ப்ரதிஶுஶ்ராவ।யதா தைரர்திதம் ததா ப்ரதிஜஜ்ஞே இத்யர்த:। ‘ஆஶ்ரவ:ஸங்கர: ஸந்தா ப்ரதிஶ்ரவ: ஸம்ஶ்ரவ: ப்ரதிஜ்ஞா ச’இதி ஹலாயுத:|| 1.1.43 ||

ப்ரதிஜ்ஞாதஶ்ச  ராமேண வத: ஸம்யதி ரக்ஷஸாம்  । ருஷீணாமக்நிகல்பாநாம் தண்டகாரண்யவாஸிநாம் || 1.1.44 ||

முநிபிரார்திதோ ராமேண ப்ரதிஜ்ஞாதஶ்ச கோsர்த இத்யத்ராஹ—ப்ரதிஜ்ஞாதஶ்சேதி। ராமேண ப்ரதிஜ்ஞாதோர்தஸ்துஅக்நிக- ல்பாநாமீஷந்ந்யூநமக்நிஸாத்ருஶ்யம் ப்ராப்தாநாம் “ஈஷதஸமாப்தௌ கல்பப்தேஶ்யதேஶீயர:”இதி கல்பப்ப்ரத்யய:। அத ஏவ தண்டகாரண்யவாஸீநாம்ருஷீணாமித்யத்ர சதுர்த்யர்தே ஷஷ்டீ। ஸம்யதி யுத்தே ‘ஸமுதாய: ஸ்த்ரியாம் ஸம்யத் ஸமித்யாஜிஸமித்யுத:’இத்யமர:। ரக்ஷஸாம் வத: “ கர்த்ருகர்மணோ: க்ருதி” இதி கர்மண்யர்தே ஷஷ்டீ। ப்ரதிஜ்ஞாதம் த்விதி பாடே ஸாமாந்யே நபும்ஸகம்। ப்ரதிஜ்ஞாதம் வஸ்து வத இத்யர்த:|| 1.1.44 ||

தேந  தத்ரைவ வஸதா ஜநஸ்தாநநிவாஸிநீ । விரூபிதா ஶூர்பணகா ராக்ஷஸீ காமரூபிணீ ||1.1.45 ||

அத ப்ரதிஜ்ஞாநிர்வாஹபீஜமுபக்ஷிபதி—தேநேதி।தத்ரைவ ஜநஸ்தாநே வஸதா தேந ராமேண ஜநஸ்தாநே நிவஸிதீதி ஜநஸ்தாநநிவாஸிநீ “ ஸுப்யஜாதௌ ணிநிஸ்தாச்சீல்யே” இதி ணிநி। காமேநேச்சயா ரூபமஸ்யா அஸ்தீதி காமரூபிணீ। ஶூர்பதுல்யா நகா யஸ்யா: ஸா ஶூர்பணகா “பூர்வபதாத்ஸம்ஜ்ஞாயாமக:“ இதி ணத்வம் “நகமுகாத்ஸம் -ஜ்ஞாயாம்” இதி ஙீபப்ரதிஷேத:। ஶூர்பணகாக்யா ராக்ஷஸீ விரூபிதா கர்ணநாஸிகாச்சேதேந வைரூப்யம் ப்ராபிதா। ‘ராமஸ்ய தக்ஷிணோ பாஹு:’இதி லக்ஷ்மணஸ்ய ராமபாஹுத்வாத்ராமஸ்ய விரூபகரணகர்த்ருத்வோக்தி:। ஶூர்பநகீதிபாடே ந ஸா ஸம்ஜ்ஞா|| 1.1.45 ||

தத: ஶூர்பணகாவாக்யாதுத்யுக்தாந்ஸர்வராக்ஷஸாந் । கரம்  த்ரிஶிரஸம் சைவ  தூஷணம் சைவ  ராக்ஷஸம்||1.1.46 ||

நிஜகாந ரணே ராமஸ்தேஷாம் சைவ பதாநுகாந்। ததஇத்யாதி । ஸார்த்தஶ்லோகமேகம் வாக்யம்। தத: ஶூர்பணகாவைரூப்யகரணாநந்தரம்  ஶூர்பணகாவாக்யாதுத்யுக்தாந் யுத்தார்தம் ஸந்நத்தாந் ஸர்வராக்ஷஸாந் சதுர்தஶஸம்க்யாகப்ரதாநராக்ஷஸாந்। தேஷ்வபி ப்ரதாநம் ‘கரம் த்ரிஶிரஸம் சைவ  தூஷணம் சைவ ராக்ஷஸம்’சைவேதிநிபாதத்வயஸமுதாய: ஸமுச்சயார்த:।||1.1.46 ||தேஷாம் பூர்வோக்தாநாம் ராக்ஷஸாநாம் கராதீநாம் ச பதாநுகாந் அநுசராம்ஶ்சரணே யுத்தே நிஜகாந ஹதவாந்। யத்வா கராதீந் தேஷாம் பதாநுகாந் ஸர்வராக்ஷஸாம்ஶ்ச நிஜகாநேதி யோஜநா।

வநே தஸ்மிந்நிவஸதா ஜநஸ்தாநநிவாஸிநாம் । ரக்ஷஸாம் நிஹதாந்யாஸந்ஸஹஸ்ராணி சதுர்தஶ ||1.1.47||

ஹதாந் ராக்ஷஸாந் பரிஸஞ்சஷ்டே—வநஇதி। தஸ்மிந்வநே நிவஸதா ராமேணேத்யநேநாஸஹாயத்வம் தர்ஶிதம்।ஜநஸ்தாநநிவாஸிநாமித்யநேநாரண்யவர்தித்வேநாதிகோரத்வமுக்தம்। ரக்ஷஸாம் சதுர்தஶஸஹஸ்ராணீதி யௌகபத்யமுக்தம்। நிஹதாநீதி நி:ஶேஷத்வமுச்யதே। ஸஹஸ்ராணீதி ஸம்க்யாஸம்க்யேயயோரபேதேந நிர்தேஶ:।

சதுர்தஶஸம்க்யாகாநி ஸைந்யாநி வா|| 1.1.47||

ததோ ஜ்ஞாதிவதம் ஶ்ருத்வா ராவண: க்ரோதமூர்சித: । ஸஹாயம் வரயாமாஸ மாரீசம் நாம ராக்ஷஸம்  || 1.1.48||

ஏவம் ராமஸ்ய ஸத்யப்ரதிஜ்ஞத்வே தர்ஶிதே ஸீதாயா: புருஷகாரத்வம் வக்தும் பீஜமுபக்ஷிபதி—ததஇதி। தத: கராதிவதாநந்தரம் ஜ்ஞாதிவதம் கரவதம்। கரஸ்ய ஜ்ஞாதித்வம் ஸ்வமாத்ருஷ்வஸுர்விஶ்ரவஸோ ஜாதத்வாதித்யாரண்ய– பர்வணி வ்யக்தம்। ஶ்ருத்வா அகம்பநஶூர்பணகாமுகேந ஜ்ஞாத்வா। ராவண: ரௌதி ராவயதீதி ராவண:। வக்ஷ்யத்யுத்த-ரகாண்டே ‘யஸ்மால்லோகத்ரயம் ஹ்யேதத்ரவதோ பயமாகதம்। தஸ்மாத்த்வம் ராவணோ நாம நாம்நா தேந பவிஷ்யஸி’ இதி। யத்வா விஶ்ரவஸோsபத்யம் ராவண: ஶிவாதிகணே விஶ்ரவஸோ விஶ்ரவணரவண இதி பாடாத்ரவணாதேஶ: அண் ச। க்ரோதமூர்சித: க்ரோதேந மூர்சித: மூட:‘மூர்சிதௌ மூடஸோச்ச்ரயௌ ’இதி வைஜயந்தீ। நசாயம் மூர்ச்சதேர்நிஷ்டா மூர்த்த இதி தத்ரூபத்வாத்। கிந்து மூர்ச்சஸ்ய ஸம்ஜாதேதி மூர்சித: தாரகாதித்வாதிதச்। மாரீசம் நாம ராக்ஷஸம் ஸஹாயம் வரயாமாஸ|| 1.1.48||

வார்யமாண: ஸுபஹுஶோ மரீசேந  ஸ ராவண:    । ந விரோதோ பலவதா க்ஷமோ ராவண தேந தே    || 1.1.49 ||

அநாத்ருத்ய து தத்வாக்யம் ராவண: காலசோதித: । ஜகாம   ஸஹமாரீசஸ்தஸ்யாஶ்ரமபதம் ததா    || 1.1.50 ||

தேந மாயாவிநா  தூரமபவாஹ்ய  ந்ருபாத்மஜௌ   ।  ஜஹார பார்யாம் ராமஸ்ய க்ருத்ரம் ஹத்வா ஜடாயுஷம்  || 1.1.51 ||

வார்யமாணஇதி। அத்ராந்தே இதிகரணம் த்ரஷ்டவ்யம்। ஸ ராவண:। ஹே ராவண!தே பலவதா கராதிஷு த்ருஷ்டாபதாநவதா। பலீயஸா தேந ராமேண விரோதோ ந க்ஷமோ ந யுக்த:।‘க்ஷமஸ்த்ரிஷு ஹிதே யோக்யே யுக்தே ஶ்க்தௌ படாவபி’இதி ஶப்தரத்நாகரே। இதி ஸுபஹுஶோ முஹுர்முஹு: வார்யமாணோsபூத்||1.1.49|| அநாத்ருத்யேதி । ராவண:காலசோதித: காலேந ம்ருத்யுநா ப்ரேரித: ஸந் தத்வாக்யம் மாரீசவாக்யமநாத்ருத்ய ஸஹமாரீச: மாரீசஸஹித:। “தேநஸஹேதி துல்யயோகே” இதி ஸமாஸ:।“வோபஸர்ஜநஸ்ய” இதி ஸஹ ஶப்தஸ்ய ஸபாவாபாவ:। ததா தஸ்மிந்நேவ காலே தஸ்ய கரதூஷணாதிஹந்த்ருத்வேந ப்ரஸித்தஸ்ய ராமஸ்ய ஆஶ்ரமபதமாஶ்ரமஸ்தாநம்।‘பதம்வ்யவஸிதத்ராண– ஸ்தாநலக்ஷ்மாங்க்ரிவஸ்துஷு ’இத்யமர:। ஜகாம ப்ராப|| 1.1.50||தேநேதி।மாயாவிநா ப்ரஶஸ்தம்ருகமாயாவதா। “அஸ்மாயாமேதாஸ்ரஜோ விநி:” இதி விநிப்ரத்யய:। லோபநீயவிசித்ரகநகம்ருகவேஷதாரிணேத்யர்த:।தேந மாரீசேந ப்ரயோஜ்யேந ந்ருபாத்மஜௌ தஶரதபுத்ரௌ தூரம் யதா பவதி ததா அபவாஹ்ய அபஸார்யத்ருஶ்யாத்ருஶ்யதயாராமம்ராமஸ்வரதுல்யஸ்வரேண லக்ஷ்மணம் ச தூரம் நி:ஸார்யேத்யர்த:।மத்யே ஸீதாவிமோசநாய ப்ராப்தம் ஜடாயுஷம்ஜடாயுர்நாமகம் க்ருத்ரம் ஹத்வா மரணபர்யவஸாயிநீம் ஹிம்ஸாம் க்ருத்வா ராமஸ்ய பார்யாம் நித்யாநபாயிநீம் ஸீதாம் ஜஹார ஹ்ருதவாந்। அத்ராஸ்யம் வ்யாதாய ஸ்வபிதீதிவதபூர்வகாலே க்த்வா ப்ரத்யய:। ஸீதாம் ஹ்ருத்வா ஜடாயுஷம் ஜகாநேத்யர்த:। அத்ர மாயாநிர்மிதா ஸீதைவாபஹ்ருதா ஸ்வயமக்நாவந்தர்ஹிதா அத ஏவ மாயாஸீதாயாமக்நிப்ரவிஷ்டாயாம் நிஜஸீதாயா உத்தாநம் யதாகதஞ்சில்லோகாபவாதாத்புந: ஸந்த்யாகஶ்சோபபத்யதே இத்யாஹு: || 1.1.51 ||

க்ருத்ரம் ச நிஹதம் த்ருஷ்ட்வா ஹ்ருதம் ஶ்ருத்வா ச மைதிலீம் ।ராகவ: ஶோகஸம்தப்தோ விலலாபாகுலேந்த்ரிய: ||1.1.52||

க்ருத்ரம்சேதி । ம்ருகரூபமாரீசஹநநம் பர்ணஶாலாயாம் ஸீதாயா அதர்ஶநேந ததந்வேஷணம் ச சகாரேண ஸமுஞ்சீயதே। நிஹதம் முமூர்ஷும் க்ருத்ரம் ஜடாயுஷம் த்ருஷ்ட்வா தத்வசநாந்மைதிலீம் ஸீதாம் ஹ்ருதாம் ராவணேநாபஹ்ருதாம் ஶ்ருத்வா ராகவ: ஶோகேந ஸம்தப்த: ஸம்யக் தப்த: ஸந் ஸீதாயா அதர்ஶநேந தப்த: ஜடாயோர்மரணேந ஸுதராம் தப்த:। அதஏவ வ்யாகுலேந்த்ரிய: கலுஷிதஸர்வேந்த்ரிய: ஸந் விலலாப பரிதேவநமகரோத்।  ‘விலலாப: பரிதேவநம் ’இத்யமர:।‘ராஜ்யாத்ப்ரம்ஶோ வநே வாஸ: ஸீதா நஷ்டா ஹதோ த்விஜ:।ஈத்ருஶீயம் மஹாலக்ஷ்மீர்நிர்தஹேதபி பாவகம்’। அத்ர ராகவமைதிலீஶப்தாப்யாம் குலத்வயாவத்யகரமிதமபஹரணமிதி ஶோகாதிஶயஹேதுருச்யதே। நநு விஷ்ண்வவதாரபூதஸ்யாஸ்ய கதம் ஶோகமோஹௌ ஸம்பவத இதி। ஸம்பவத ஏவ புருஷதௌரேயஸ்ய। யதி ஹி லோகோத்தரகுணவிஶிஷ்டவஸ்துவிநாஶேsபி தௌ ந ஸ்யாதாம் தர்ஹி ஸ கதம் புருஷதௌரேய: ஸ்யாத்। தச்ச கதமதிஸுந்தரம் ஸ்யாத்। தயோருபயோர்நமஸ்கார ஏவ ஸ்யாத்। வக்ஷ்யதி ச மஹாபுருஷகுண்மணிவர்ணநப்ரகரணே ‘வ்யஸநேஷு மநுஷ்யாணாம் ப்ருஶம் பவதி து:கித: ‘இதி। மாருதிஶ்ச வக்ஷ்யதி ‘துஷ்கரம் க்ருதவாந்ராமோ ஹீநோ யதநயா ப்ரபு:। தாரயத்யாத்மநோ தேஹம் ந ஶோகேநாவஸீததி ’இதி||1.1.52||

ததஸ்தேநைவ ஶோகேந க்ருத்ரம் தக்த்வா ஜடாயுஷம்||1.1.53 ||

மார்கமாணோ வநே ஸீதாம் ராக்ஷஸம் ஸம்ததர்ஶ ஹ  ।  கபம்தம் நாம ரூபேண விக்ருதம்  கோரதர்ஶநம் || 1.1.54 ||

ததஇதி।அர்த்தத்ரயமேகம் வாக்யம்। தேநைவ ஶோகேந க்ருத்ரஹநநஜநிதேநைவ ஶோகேந ஸீதாபஹரணஜஶோகாதப்யதி -கேநேத்யர்த:| தத: வ்யாப்தோ ராம: க்ருத்ரம் திர்யக்விஶேஷமபி ஜடாயுஷம் பித்ருஸகத்வாத் ஶேஷிகார்யாய த்யக்தப்ராணத்வாச்ச தஜ்த்வா ப்ரஹ்மமேதேந ஸம்ஸ்க்ருத்ய। ‘யத்து ப்ரேதஸ்ய மர்த்யஸ்ய கதயந்தி த்விஜாதய:। தத்ஸ்வர்ககமநம் தஸ்ய க்ஷிப்ரம் ராமோ ஜஜாப ஹ’இதி வக்ஷ்யமாணத்வாத் முக்தத்யக்தஶரீரத்வாச்சேதம் ப்ரஹ்மமேதமர்ஹதீதி। ததோக்தம் ந்ருஸிம்ஹபுராணே ‘மத்க்ருதே நிதநம் யஸ்மாத்த்வயா ப்ராப்தம் த்விஜோத்தம। தஸ்மாத்த்வம் மத்ப்ரஸாதேந விஷ்ணுலோ- கமவாப்ஸ்யஸி ’இதி ஸாமாந்யதஶ்சோக்தம்। யதாக்நேயே‘விஷ்ணோ: கார்யம் ஸமுத்திஶ்யதேஹத்யாகோ  யத: க்ருத: । ததோ வைகுண்டமாஸாத்ய  முக்தோ பவதி மாநவ:’ இதி । ஆஶ்வமேதிகே ச ‘ப்ராணாம்ஸ்த்யஜதி யோ மர்த்த்யோ மாம் ப்ரபந்நோsபி மத்க்ருதே। பாலஸூர்யப்ர்காஶேந வ்ரஜேத்யாநேந மத்க்ருஹம்’இதி। அத்ராபி வக்ஷ்யதி ‘யா கதிர்யஜ்ஞஶீலாநாமாஹிதாக்நேஶ்ச யா கதி:। அபராவர்திநாம் யா ச யா ச பூமிப்ரதாயிநாம்। மயா த்வம் ஸமநுஜ்ஞாதோ கச்ச லோகாநநுத்தமாந் ’இதி। அத்ராபரா வ்ருத்திர்ந ச புநராவர்ததே இத்யுக்தா முக்திரேவ। ந து யுத்தே அபலாயநம்। தத்பலஸ்ய ஸ்வத:ஸித்தத்வேந ததநுக்ராஹ்யத்வாபாவாத் । ந ச ஸம்ஸ்காராபாவே ஸுக்ருதபலஸ்யாநுத்பத்யா தத்கரணேந ததநுக்ராஹ்யத்வமேவேதி வாச்யம்। திரஶ்சோ யஜ்ஞாநதிகாரேண தஸ்ய ததபாவேந தஸ்ய ததநுக்ராஹ்யத்வாத்। அங்கிபலஸ்யைவாங்கபலத்வேந உபாஸநாங்காநாம் யஜ்ஞதாநாதீநாமபி முக்திரேவ பலமித்யபிப்ராயேண யா கதிர்யஜ்ஞஶீலாநாமித்யாத்யுக்தம்। யத்வா “இமாம்ல்லோகாந்காமாந்நீகாம- ரூப்யநுஸம்சரந்” இத்யாதிஶ்ருத்யுக்தரீத்யா முக்தஸ்ய ஸர்வலோகஸம்சாரஸம்பவாத்யா கதிரித்யாத்யுக்தம் க்ரமமுக்திபரமிதம் வசநம்। நநு ‘ஆத்மாநம் மாநுஷம் மந்யே ’இதி மநுஷ்யத்வம் பாவயத: கதம் பரத்வாஸாதாரணசிஹ்நம் மோக்ஷப்ரதத்வமுச்யதே இதி சேந்ந। ஸத்யேந லோகாந் ஜயதீத்யுக்தஸ்ய ஸர்வலோகஜயஸ்ய மாநுஷத்வேப்யவிரோதாத்।ஏநம் ஜடாயுஷம் தக்த்வா வநே தாம் ஸீதாம் மார்கமாண: அந்வேஷணம் குர்வந்। மார்க-அந்வேஷண இத்யஸ்மாத்தாதோ: ஶாநச்। “ ஆத்ருஷாத்வா ” இதி விகல்பாண்ணிஜபாவ:। ரூபேண ஶரீரேண விக்ருதம் விகாரயுக்தம்। “ யேநாங்கவிகார: ” இதி த்ருதீயா। குக்ஷிநிக்ஷிப்தமஸ்தகமித்யர்த:। யத்யப்யயம் தாநவ ஏவ ததாபி ராக்ஷஸப்ரக்ருதித்வாத்ததோக்தமிதி ஜ்ஞேயம் || 1.1.54||

தம் நிஹத்ய மஹாபாஹுர்ததாஹ ஸ்வர்கதஶ்ச ஸ: । ஸ சாஸ்ய கதயாமாஸ ஶபரீம் தர்மசாரிணீம் || 1.1.55 ||

ஶ்ரமணாம்  தர்மநிபுணாமதிகச்சேதி ராகவ । தமிதி। மஹாபாஹு: கபந்தபுஜநிகர்தநக்ஷமபுஜோ ராம: தம் கபந்தம் நிஹத்ய தத்ப்ரார்தநயா ததாஹ தக்தவாந்।ஸ ச கபந்தோதாஹேநே ஹேதுநா ஸ்வ: ஸ்வர்கம் கத:।இதமர்தமேகம் வாக்யம்। ஸசேதி।ஸ ஸ்வர்கம் கச்சந் கபந்தோsபி அஸ்ய உபகாரஸ்ம்ருத்யா க்ஷணமாகாஶே ஸ்தித்வா தர்மசாரிணீம் குருஶுஶ்ரூஷாதிதர்மாசரணஶீலாம்। ஆசார்யாபிமாநரூபசரமபர்வநிஷ்டாமித்யர்த:;‘பாதமூலம்கமிஷ்யாமி யாநஹம்பர்யசாரிஷம்’இதி வக்ஷ்யமாணத்வாத்। தர்மே அதிதிஸத்காரரூபே நிபுணாம் ஸமர்தாம் தர்மஸூக்ஷ்மஜ்ஞாமித்யர்த:।ராம: ஸமாகமிஷ்யதீதி ஸ்வாதூநி பலா– ந்யாஸ்வாத்யாஸ்வாத்ய பரீக்ஷ்ய நிக்ஷிப்தவதீ பலாநீதி ப்ரஸித்தி:। ஶ்ரமணீம் பரிவ்ராஜிகாம்|| 1.1.55 ||‘சதுர்தமாஶ்ரமம் ப்ராப்தா ஶ்ரமணீ நாம தே ஸ்ம்ருதா’இதிஸ்மரணாத்। ஶபரீமிதி। ஶபரீம் விலோமஸ்த்ரியம்। ததுக்தம் நாரதீயே ‘ந்ருபாணாம் வைஶ்யதோ ஜாத: ஶபர: பரிகீர்த்தித:। மதூநி வ்ருக்ஷாதாநீய விக்ரீணீதே ஸ்வவ்ருத்தயே’இதி। “ ஜாதேரஸ்த்ரீவிஷயாத்”இதிஙீப்। அபிகச்ச ஆபிமுக்யேந கச்சேதி ராகவம் கதயாமாஸ। ராகவ இதி பாடே தஸ்யோத்தரஶ்லோகேநாந்வய:। ராகவேதி பாடே ஹே ராகவ ! ஶபரீமபிகச்சேதி அஸ்ய ராமஸ்ய கதயாமாஸேத்யர்த:। அத்ர பாகவதபக்திமஹிம்நா ஹீநஜாதேரப்யபிகந்தவ்யத்வமுக்தம்||

ஸோsப்யகச்சந்மஹாதேஜா:  ஶபரீம் ஶத்ருஸூதந:|| 1.1.56 ||

ஶபர்யா பூஜித: ஸம்யக்ராமோ தஶரதாத்மஜ: ।ஸஇதி । மஹாதேஜா: சரமபர்வநிஷ்டஜநலிப்ஸயாதிஸம்துஷ்ட: ஸ ராகவ: ஶத்ருஸூதந:। ‘கமிஷ்யாம்யக்ஷயாம்ல்லோகாந்த்வத்ப்ரஸாதாதரிந்தம ’இத்யுக்தரீத்யா தத்ப்ராப்திப்ரதிபந்தகநிவர்தக:।“ஸாத்பதாத்யோ:” இதிஷத்வாபாவ:। ஶபரீம் நீசத்வஸீமாபூமிப்ருதாமப்யகச்சதிதி ஸௌஶீல்யாதிஶயோக்தி:||1.1.56||  தஶரதாத்மஜ: ராம: ஶபர்யா ஸம்யக் பூஜித:।ஷஷ்டிவர்ஷஸஹஸ்ராணி வந்த்யஸ்ய தஶரதஸ்ய ப்ரஸாதேsத்யந்தாதரக்ருதபோஜநாதப்யதி- ஶயிதம் தத்காலமாத்ரஸமாகத–ஶபரீஸமர்பிதம்ருஷ்டாந்நமிதி பாவ:। ஶரபங்காதிபிரகஸ்த்யாந்தை: க்ருதம் பூஜாமாத்ரம்। ஶபர்யா க்ருதம் து ஸம்யக் பூஜநம்। தஸ்யாஶ்சரமபர்வ–நிஷ்டத்வாதிதி பாவ:। உக்தம் ஹி ‘மம பக்தபக்தேஷு ப்ரீதிரப்யதிகா பவேத் ’இதி। யத்வா ஸம்யக் பூஜநம் பரீக்ஷிதரஸை: பலைர்போஜநம்। பூஜித இத்யத்ர “ மதிபுத்திபூஜார்தேப்யஶ்ச ” இதிவர்த்தமாநே க்த:।  ததா ச ஶபர்யேத்யத்ர “ க்தஸ்ய ச வர்த்தமாநே ” இதி கதம் ந ஷஷ்டீதி சேத்। அத்ர கேசிதாஹு: ஆர்ஷ: ஷஷ்ட்யபாவ இதி। அந்யே து நாயம் வர்த்தமாநே க்த: கிந்து பூதே। தத்யோகே ச “ ந லோகாவ்யய ” இத்யாதிநா ஷஷ்டீப்ரதிஷேதாத்த்ருதீயைவேதி। வஸ்துத: பூஜாஸ்ய ஸம்ஜாதேதி பூஜித:। தாரகாதித்வாதிதச்ப்ரத்யய:। அநேந த்ருதீயா பவத்யேவ||

பம்பாதீரே ஹநுமதா ஸங்கதோ வாநரேண ஹ ||1.1.57||

ஹநுமத்வசநாச்சைவ ஸுக்ரீவேண ஸமாகத:  । ஏவம் ஸத்யப்ரதிஜ்ஞத்வப்ரதாநமாரண்யகாண்டசரிதம் ஸம்க்ருஹ்ய மித்ரகார்யநிர்வாஹகத்வபராம் கிஷ்கிந்தாகாண்டகதாம் ஸம்க்ருஹ்ணாதி-பம்பேதி। பம்பா நாம பத்மஸர: தஸ்யாஸ்தீரே தடகாநநைத்யுத்தீபகஸம்நிதாநோக்தி:। ஹநுமதா ப்ரஶஸ்தஹநுநா। வீரகிணாங்கிதமுகேநேத்யர்த:। வாநரேண ஸம்கத: ஸம்யுக்தோ ராம இதி ஶேஷ:। ஹேதி ஹர்ஷே|| 1.1.57||

விரஹிஜநப்ராணாபஹாரிணி பம்போபவநே ஸ்வகாமிநீகடகஸமாகமோsயம் சௌரைர்வநேsபஹ்ருத-  ஸர்வஸ்வஸ்ய ஸ்வஜந-முகாவலோகநவததீவாஶ்வாஸநமிதி முநேர்ஹர்ஷ:। ஹநுமதா கா கதிரிஹேதாநீமிதி அதிமாத்ரபர்யாகுலதாதஶாயாம் விஜயகிணாங்கிதவதநவதா புருஷேண ஸங்கமோ யத்ருச்சயா ஸம்ஜாத:। வநரேணேதி விஶேஷணேநராவணவத்ஸம்ந்யாஸிவேஷரஹிததயா ஸ்வவேஷேண ஸமாகமாதாஶ்வஸநீயதா த்யோத்யதே। ஹநுமத்வசநாத்ஸுக்ரீவேண ஸமாகத:। சைவேதி நிபாதஸமுதாய:ஸமுச்சயார்த:। அநுகூலபுருஷகார- லாபாதுசிதமித்ரலாபோ ஜாத இதி பாவ:।

ஸுக்ரீவாய ச தத்ஸர்வம் ஶம்ஸத்ராமோ மஹாபல:||1.1.58||

ஆதிதஸ்தத்யதா வ்ருத்தம் ஸீதாயாஶ்ச விஶேஷத: ||அத ஸக்யஹேதும் ரஹஸ்யோத்பேதம் தர்ஶயதி-ஸுக்ரீவாயேதி। மஹாபல இத்யநேந வ்ருத்தஸ்மரணகாலிககாதர்ய- கோபநஹேதுர்தைர்யமுச்யதே। ராம ஆதிதஹ ஜந்மந ஆரப்ய தத்ப்ரஸித்தம் ஸர்வம் வ்ருத்தம் ஸுக்ரீவாய ஶம்ஸத்। அநித்யமாகமஶாஸநமித்யடபாவ:||1.1.58|| அகதயதித்யர்த:। ஸீதாயா: தத்வ்ருத்தம் ச ராவணஹ்ருதத்வாதிகம் யதாவ்ருத்தம் வ்ருத்தமநதிக்ரம்ய। பதார்தாநதிவ்ருத்தாவவ்யயீபாவ:। ததந்வேஷணஸ்யாவஶ்யகர்த்தவ்யதயா விஶேஷேணாஶம்ஸத்||

ஸுக்ரீவஶ்சாபி தத்ஸர்வம் ஶ்ருத்வா ராமஸ்ய வாநர: ||1.1.59||

சகார ஸக்யம் ராமேண ப்ரீதஸ்சைவாக்நிஸாக்ஷிகம்|| ஸுக்ரீவஇதி। சாபீதி நிபாதஸமுதாய: ஸமுச்சயார்த:। வாநர: ஸுக்ரீவோsபி ராமஸ்ய ஸம்பந்தி தத்ஸர்வம் பூர்வோக்தம் வ்ருத்தாந்தம் ஶ்ருத்வா ப்ரீத: ராமஸ்ய ப்ரயோஜநாபேக்ஷிதத்வாந்மாமகமபி ப்ரயோஜநம் நிர்வர்த்தயிஷ்யதீதி ஸம்துஷ்ட: ஸந்||1.1.59|| அக்நி: ஸாக்ஷீ ஸாக்ஷாத்ரஷ்டாயஸ்ய ததக்நிஸாக்ஷிகம்। “ ஶேஷாத்விபாஷா ” இதி கப்ப்ரத்யய:। ராமேண ஸக்யம் ஸகித்வம் ।“ ஸக்யுர்ய:”இதி பாவார்தே யப்ப்ரத்யய:। சகார க்ருதவாந்। வாநரராமஶப்தாப்யாம் ஸக்யஸ்யாஸத்ருஶத்வம்। வ்யஞ்ஜிதம் தேந ச ராமஸ்ய ஸௌஶீல்யாதிஶயோ வ்யஜ்யதே।குஹஸ்ய ஹீநமநுஷ்யஜாதிதயா தத்ஸக்யம் ஸௌஶீல்யஹேது:। தத்ராபி ஸ்த்ரீத்வேந ஶபர்யபிகமநம் ததஸ்தராம் ஸௌஶீல்யம் ஸுக்ரீவஸ்ய திர்யக்த்வேந ததஸ்தமாம் ஸௌஶீல்யமிதி பாவ:।

ததோ   வாநரராஜேந வைராநுகதநம்  ப்ரதி  ||1.1.60||

ராமாயாவேதிதம் ஸர்வம் ப்ரணயாத்து:கிதேந ச  ।ப்ரதிஜ்ஞாதம் ச ராமேண ததா வாலிவதம் ப்ரதி ||1.1.61||

வாலிநஶ்ச பலம் தத்ர கதயாமாஸ வாநர: । ததஇதி । தத: ஸக்யகரணாநந்தரம் து:கிதேந  பரமஸுஹ்ருத்பூதராமஸந்நிதாநாதுத்புத்தபூர்வவ்ருத்தாந்ததயா பாஷ்பம் முஞ்சதேத்யர்த:। வாநரராஜேந ஸுக்ரீவேண। “ கர்த்ருகரணயோஸ்த்ருதீய ”இதி கர்தரி த்ருதீயா। வைரஸ்ய வாலிவிரோதஸ்யாநுகதநமநுகூலகதநம் । ப்ரஶ்நாநுகூலமுத்தரமித்யர்த: । வாலிநா ஸஹ  தவ  குதோ வைரமாஸீதித்யேவம் ப்ரப:। தம் ப்ரதி வக்தவ்யம் ஸர்வம் ரஹஸ்யப்ரகாஶரூபம் ப்ரண்யாத்ஸ்நேஹாத்விஸ்ரம்பாத்வா ।         ‘ப்ரணயாஸ்த்வமீ ।விஸ்ரம்பயாஞ்சாப்ரேமாண: ’இத்யமர:। ராமாயாவேதிதமாஸமந்தாதுக்தம் । கார்த்ஸ்ந்யேநோக்தமித்யர்த: ப்ரதிஜ்ஞாதம் சேதி। சஶப்தோ பிந்நக்ரம:। ராமேண ச ததா ஆவேதநாநந்தரகாலே வாலிவதம் ப்ரதி ப்ரதிஜ்ஞாதம்। வாலிவதப்ரதிஜ்ஞா க்ருதேத்யர்த:। பாவே க்த:||1.1.61||

வாநர: ஸுக்ரீவஶ்ச தத்ர ருஷ்யமூகே வாலிநோ பலம்। ‘ஸமுத்ராத்பஶ்சிமாத்பூர்வம் தக்ஷிணாதபி சோத்தரம்। காமத்யநுதிதே ஸூர்யே வாலீ வ்யபகதக்லம:’இத்யாதிநா வக்ஷ்யமாணம் பலமுத்ஸாஹவர்த்தநாய கதயாமாஸ।

ஸுக்ரீவ: ஶங்கிதஶ்சாஸீந்நித்யம் வீர்யேண ரகவே ||1.1.62||

ஸுக்ரீவஇதி।ஸுக்ரீவோ ராகவே விஷயே வீர்யேண ஹேதுநா நித்யம் தர்ஶ்நாதாரப்ய ஸாலபேதநபர்யந்தம் முஹுர்முஹுராஶங்கித ஆஸீச்ச। அயம் வாலிதுல்யவீர்யோ நவேதி ஶங்கிதவாநித்யர்த:। நித்யஶப்தஸ்ய வீப்ஸாபரத்வம் மஹாபாஷ்யே  “நித்யப்ரஹஸிதோ நித்யப்ரஜல்பித” இதி। “மதிபுத்தி” இத்யாதிஸூத்ரே ஶங்கிதாதயோப்யர்தஸித்தா இதி ஸூசநாத் கர்த்தரி நிஷ்டா||1.1.62||

ராகவப்ரத்யயயார்தம் து துந்துபே: காயமுத்தமம் । தர்ஶயாமாஸ ஸுக்ரீவோ மஹாபர்வதஸம்நிபம் ||1.1.63||

ராகவேதி । துஶப்தோ விஶேஷவாசீ। ந கேவலம் ஶங்கிதோsபூத்। கிந்து ப்ரத்யயார்தமந்யத்தர்ஶயாமாஸ சேத்யர்த:। ராகவப்ரத்யயார்தம் ராமவிஷயஜ்ஞாநார்தம்। ராமபலவிஜ்ஞாநார்தமித்யர்த:। ராமவிஷயவிஶ்வாஸஜநநார்தமிதி வா। ‘ப்ரத்யயோதீநஶபதஜ்ஞாநவிஶ்வஸஹேதுஷு’இத்யமர:। துந்துபே: துந்துப்யாக்யஸ்ய வாலிஹதஸ்யாஸுரஸ்ய உத்தமமஶிதிலமதஏவ மஹாபர்வதஸந்நிபம்। உத்தமமுந்நதம் வா காயம் காயாகாராஸ்தி தர்ஶயாமாஸ। ராமாயேதி ஶேஷ:। வாலீ ஏததஸ்திபாதாக்ரேsந்யஸ்ய ஊர்த்வம் க்ஷிபதீத்யுக்த்வா தர்ஶயாமாஸேத்யர்த:||1.1.63||

உத்ஸ்மயித்வா மஹாபாஹு: ப்ரேக்ஷ்ய சாஸ்தி மஹாபல: ।பாதாங்குஷ்டேந  சிக்ஷேப  ஸம்பூர்ணம்  தஶயோஜநம்  ||1.1.64||

உத்ஸ்மயித்வேதி । மஹாபல: அபரிமேயபல:। மஹாபாஹு: பலாநுகுணகார்யகரணஸமர்தபுஜ: ராம: அஸ்தி ப்ரேக்ஷ்ய உத்ஸ்மயித்வா கியந்மாத்ரமேததித்யநாத்ருத்ய ஸ்மித்வா। இடார்ஷ:। பாதாங்குஷ்டேந ஸம்பூர்ணமந்யூநம் தஶயோஜநம்। பாத்ராதித்வாத்ஸமாஹாரே டீபபாவ:। அத்யந்தஸம்யோகே த்விதீயா। உச்சிக்ஷேப உத்யம்ய சிக்ஷேப ।  “ வ்யவஹிதாஶ்ச ” இதி உபஸர்கஸ்ய வ்யவஹிதப்ரயோக:। வாலிநா பாதேந க்ஷிப்தம்। ராமேண து பாதாங்குஷ்டேந உத்க்ஷிப்யதே। தேந த்வே த்நு:ஶதே। அநேந தஶயோஜநமிதி விஶேஷ:||1.1.64||

பிபேத ச புந: ஸாலாந்ஸப்தைகேந மஹேஷுணா । கிரிம் ரஸாதலம் சைவ ஜநயந்ப்ரத்யயம் ததா ||1.1.65||

சிரம் யுத்தபரிஶ்ராந்தேந வாலிநா ஆர்த்ரம் ஶரீரம் ப்ரக்ஷிப்தம்। த்வயா து ஸ்வஸ்தேந ஶுஷ்கமித்யநாஶ்வஸந்தம் ப்ரதி ப்ரத்யயாந்தரமகரோதித்யாஹ—பிபேதேதி। அத்ர ராம இத்யநுஷஜ்யதே। புநஶ்ச ஸப்தஸாலாந் ஸர்ஜகதரூந் தத்ஸமீபஸ்தம் கிரிம் ரஸாதலமதோலோகேஷு ஷஷ்டலோகம் ச ப்ரத்யயம் விஶ்வாஸம் ஜநயந் ப்ரத்யயஜநநார்தம் ।    “ லக்ஷணஹேத்வோ: ”இதி ஶத்ருப்ரத்யய:।ஏகேந மஹேஷுணா பிபேத। மஹேஷுணேத்யநேந ஸுக்ரீவகார்யஸாதநாய ராமேண தப்தபரஶுதாரணம் க்ருதமிதி த்வந்யதே||1.1.65||

தத: ப்ரீதமநாஸ்தேந விஶ்வஸ்த: ஸ மஹாகபி: । கிஷ்கிந்தாம் ராமஸஹிதோ ஜகாம ச குஹாம் ததா ||1.1.66||

தத: ஸாலாதிபேதநாநந்தரம் தேநாதிமாநுஷசரித்ரேண விஶ்வஸ்த: அயமவஶ்யம் வாலிஹநநக்ஷம இதி விஶ்வாஸம் ப்ராப்த: ப்ரீதமநா: அசிராதேவ ராஜ்யம் லப்ஸ்யே இதி ஸந்துஷ்டசித்த: மஹாகபி: ஆத்மாநம் கபிராஜம் மந்யமாந: ஸ ஸுக்ரீவ: ராமஸஹித: ஸந் ததா தஸ்மிந்நேவ காலே கிஷ்கிந்தாம் கிஷ்கிந்தாக்யாம் குஹாம் குஹாவத்பர்வதமத்யவர்த்திநீம் புரீம் ஜகாம। சகாரேண புநர்கமநம் ஸமுச்சீயதே||1.1.66||

ததோsகர்ஜத்தரிவர: ஸுக்ரீவோ  ஹேமபிங்கல: । தேந நாதேந  மஹதா நிர்ஜகாம ஹரீஶ்வர:  ||1.1.67||

தத: கிஷ்கிந்தாகமநாநந்தரம் ஹரிவர: ஆத்மந: கபிவரத்வநிஶ்சயவாந் ஹேமபிங்கல: ஸ்வர்ணவத்பிங்கலவர்ண:। ஹர்ஷப்ரகர்ஷேண நிவ்ருத்தவைவர்ண்ய இத்யர்த:। ஸுக்ரீவோ கர்ஜிதாநுகுணகண்டத்வநி: அகர்ஜத் கோஷம் சகார। மஹதா பூர்வகர்ஜிதவிலக்ஷணேந தேந நாதேந ஹேதுநா ஹரிவரோ வாலீ குஹாந்நிர்ஜகாம ||1.1.67||

அநுமாந்ய ததா தாராம் ஸுக்ரீவேண ஸமாகத:। நிஜகாந ச தத்ரைநம்  ஶரேணைகேந  ராகவ: ||1.1.68||

தத: ஸுக்ரீவவசநாத்தத்வா வாலிநமாஹவே  ।ஸுக்ரீவமேவ தத்ராஜ்யே ராகவ: ப்ரத்யபாதயத் ||1.1.69||

அநுமாந்யேதி । வாலீ ததா நிர்கமநகாலே தாராமத்ய வநாதாகதேநாங்கதேந ஸுக்ரீவோ ராமஸஹாயஸ்திஷ்டதீதி கதிதம்। அத்ய பராஜிதோ நிர்கத: புநராகத: அதஸ்த்வத்கமநமநுசிதமிதி வாரயந்தீம் தாராமநுமாந்ய தார்மிகாக்ரேஸரோ ராம: கதம் மாமநபராதிநம் ஹந்யாதிதி பரிஸாந்த்வ்ய ஸுக்ரீவேண ஸமாகத:।அயுத்யதேத்யர்த:। ராகவ: மஹாகுலப்ரஸூதத்வேந தர்மஸூக்ஷ்மஜ்ஞ: தத்ர யுத்தபூமௌ ஏநம் பரேண யுத்த்க்ருதமபி வாலிநம் ததா பரேண யுத்தகாலே। சாவதாரணார்த:। ஏகேந ஶரேண நிஜகாந। த்விதீயஶரப்ரயோகே ததாபிமுக்யேந தத்வதோ துர்லப இதி பாவ:। யுத்தேsபிமுகஸ்ய பலம் வாலிநமேவ கச்சதீதி வரப்ரஸித்தி:||1.1.68||

ததஇதி। ஸுக்ரீவவசநாத்ஸுக்ரீவப்ரார்தநாவசநாத்। ஆஹவே ஸுக்ரீவஸ்ய யுத்தே வாலிநம் ஹத்வா தத: வாலிவதாநந்தரம் ராகவ: தத்ராஜ்யே வாலிராஜ்யே ஸுக்ரீவமேவ ப்ரத்யபாதயத் ஸ்தாபயாமாஸேத்யர்த:||1.1.69||

ஸ ச ஸர்வாந்ஸமாநீய  வாநராந்வாநரர்ஷப: ।திஶ:ப்ரஸ்தாபயாமாஸ தித்ருக்ஷுர்ஜநகாத்மஜாம் ||1.1.70||

அத ஸுக்ரீவஸ்ய ப்ரத்யுபகாரம் தர்ஶயதி—ஸசேதி। வாநரர்ஷப: வாநரராஜத்வேநாபிஷிக்த: ஸ ச ஸுக்ரீவோsபிஜநகாத்மஜாம் தித்ருக்ஷு: த்ரஷ்டுமிச்சு: ஸந் ஸர்வாந் நாநாதேஶ்நிவாஸிநோ வாநராந் ஸமாநீய ஆஹூய திஶஶ்சதஸ்ர: ப்ரதி ப்ரஸ்தாபயாமாஸ। ஶீக்ரம் ஸீதாம் த்ருஷ்ட்வாகச்சதேதி ஆதிஷ்டவாநித்யர்த:||1.1.70||

ததோ க்ருத்ரஸ்ய வசநாத்ஸம்பாதேர்ஹநுமாந்பலீ । ஶதயோஜநவிஸ்தீர்ணம் புப்லுவே லவணார்ணவம்  ||1.1.71||

தத: ஸுந்தரகாண்டகதாம் ஸம்க்ருஹ்ணாதி—ததஇதி। தத: ப்ரஸ்தாநாநந்தரம் பலீ அபரிச்சேத்யபல:। பூமார்தே மத்வர்தீய:। ஹநுமாந் ப்ரஶஸ்தஹநு:। அந்வர்தஸம்ஜ்ஞேயம்। ததா சேந்த்ரோ வக்ஷ்யதி ‘மத்கரோத்ஸ்ருஷ்டவஜ்ரேண ஹநுஸ்தஸ்ய ததா க்ஷத:। நாம்நைஷ ஹரிஶார்தூலோ பவிதா ஹநுமாநிதி ’। ஆப்யாம் பதாப்யாம் பூர்வகதாப்ரஸ்தாவேந ஜாம்பவதா க்ருதோத்ஸாஹத்வம்। ததுத்பூதநிரவதிகபலவத்த்வம் ச த்யோத்யதே। ஸம்பாதே: ஸம்பாதிநாமகஸ்ய ஜடாயுர்ஜ்யேஷ்டஸ்ய பக்ஷிணோ வசநாத்। இத: ஶதயோஜநாத்பரே ஸமுத்ரமத்யே லங்காயாம் ஸீதா வர்ததே। ‘தர ஸமுத்ரம் தாம் பஶ்யஸி ’இதி வசநாத் । ஶதயோஜநவிஸ்தீர்ணம்  லவணார்ணவம் புப்லுவே । ப்லுத்வா ததாரேத்யர்த:||1.1.71||

தத்ர லங்காம் ஸமாஸாத்ய புரீம் ராவணபாலிதாம்।ததர்ஶ ஸீதாம் த்யாயந்தீமஶோகவநிகாம் கதாம் ||1.1.72||

தத்ரேதி । ஹநுமாந் ராவணபாலிதாம் லங்காம் ஸமாஸத்ய தத்ர லங்காயாம் அஶோகவநிகாமந்த:புரோத்யாநம் கதாம் த்யாயந்தீம் ராமமேவ நைரந்தர்யேண ஸ்மரந்தீம் ஸீதாம் ததர்ஶ||1.1.72||

நிவேதயித்வாபிஜ்ஞாநம் ப்ரவ்ருத்திம் விநிவேத்ய ச । ஸமாஶ்வாஸ்ய ச வைதேஹீம் மர்தயாமாஸ தோரணம்||1.1.73||

நிவேதயித்வேதி। ததோ ஹநுமாந் அபிஜ்ஞாநமங்குலீயகரூபம் ராமசிஹ்நம் நிவேதயித்வா ஸமர்ப்ய। அநித்யத்வாத் ஸமாஸேsபி ல்யபபாவ:। அதஏவாஹ ந்யாஸகார: வா சந்தஸீதி வக்தவ்யே க்த்வாபி சந்தஸீதி வசநம் அஸமாஸேsபி ல்யபர்தம்। தேநார்ச்யதேவாநாகத இதி ஸித்தமிதி। அநேந வ்யபிசாரேண ஸமாஸே ல்யப்விதே–  ரநித்யத்வம் ஸித்தமேவ। ப்ரவ்ருத்திம் ஸுக்ரீவஸக்யகரணஸேநாஸமூஹிகரணப்ரப்ருதிராமாகமநவ்ருத்தாந்தம் ‘வார்த்தா ப்ரவ்ருத்திர்வ்ருத்தாந்த:’இத்யமர:। சகாராத் ‘நைவ தம்ஶாந்ந மஶகாந்ந கீடாந்ந ஸரீஸ்ருபாந் । ராகவோபநயேத்–  காத்ராத்வத்கதேநாந்தராத்மநா’இதி ராமஸ்ய ஸீதைகபராயணத்வாதிகம் ஸமுச்சீயதே। நிவேத்ய உக்த்வா ச வைதேஹீம் ஸமாஶ்வாஸ்ய ஸத்யஸ்தே காந்த: ஸமாகமிஷ்யதீதி ஸாந்த்வயித்வா தோரணமஶோகவநிகாபஹிர்த்வாரம் மர்தயாமாஸ। தோரணோsஸ்த்ரீ பஹிர்த்வாரரம்’இத்யமர:||1.1.73||

பஞ்சஸேநாக்ரகாந்ஹத்வா ஸப்த மந்த்ரிஸுதாநபி। ஶூரமக்ஷம் ச நிஷ்பிஷ்ய க்ரஹணம் ஸமுபாகமத்||1.1.74||

பஞ்சேதி । அக்ரே கச்ச்ந்தீத்யக்ரகா: ஸேநாயா அக்ரகா: ஸேநாக்ரகா:। அந்தாதிஷ்வபாடேஷ்வபி ‘அந்யத்ராபி  த்ருஶ்யதே’இதி –ப்ரத்யய:। தாந் பஞ்ச பிங்கலநேத்ரப்ரமுகாந் ஜம்புமாலிப்ரமுகாந் ஸப்தமந்த்ரிஸுதாநபி ஹத்வா ஶூரமக்ஷமக்ஷகுமாரம் ராவணத்விதீயபுத்ரம் நிஷ்பிஷ்ய சூர்ணீக்ருத்ய க்ரஹணமிந்த்ரஜித்ப்ரயுக்தப்ரஹ்மாஸ்த்ரேண ப்ரஹ்மணோ பந்தநம் ஸமுபாகமத் ப்ராப்த:      ||1.1.74||

அஸ்த்ரேணோந்முக்தமாத்மாநம் ஜ்ஞாத்வா பைதாமஹாத்வராத்। மர்ஷயந்ராக்ஷஸாந்வீரோ  யந்த்ரிணஸ்தாந்  யத்ருச்சயா ||1.1.75||

அஸ்த்ரேணேத்யாதி । ஶ்லோகத்வயமேகாந்வயி। வீர: ஸுராஸுராப்ரத்ருஷ்யராவணபாலிதலங்காப்ரதர்ஷணாதிநா ப்ரக்யாத- வீர்ய:। மஹாகபி: ஸ்வயமக்ஷத ஏவாநேகராக்ஷஸஹநநக்ஷம இத்யர்த:। பைதாமஹாத்பிதாமஹதத்தாத்வராதாத்மாநம் யத்ரு -ச்சயா ப்ரயத்நம் விநா அஸ்த்ரேண ப்ரஹ்மாஸ்த்ரேண உந்முக்தம் பரித்யக்தம் ஜ்ஞாத்வா யந்த்ரிண:ஆத்மாநம் ரஜ்ஜுயந்த்ரேண பத்தா இதஸ்தத: க்ருஷத இத்யர்த:।ராக்ஷஸாந் மர்ஷயந் ததபராதாந் க்ஷமமாண இத்யர்த:||1.1.75||

ததோ தக்த்வா புரீம் லங்காம்ருதே ஸீதாம் ச மைதிலீம்। ராமாய  ப்ரியமாக்யாதும்   புநராயாந்மஹாகபி:   ||1.1.76||

தத இதி। மைடிலீம் மிதிலராஜஸுதாம் ஸீதாம்ருதே விநா குலப்ரபாவாத்தந்மாத்ரமதக்த்வா லங்காம் புரீம் தக்த்வா ராமாய ப்ரியம் ஸீதாதர்ஶநப்ரியமாக்யாதும் வக்தும் புநராயாத்||1.1.76||

ஸோபிகம்ய மஹாத்மாநம் க்ருத்வா ராமம் ப்ரதக்ஷிணம்। ந்யவேதயதமேயாத்மா  த்ருஷ்டா  ஸீதேதி  தத்த்வத:||1.1.77||

ஸோபிகம்யேதி।அமேயாத்மா அபரிச்சேத்யபுத்தி: ஸ ஹநுமாந் மஹாத்மாநம் ஸீதாவியோகஜ்வரேsப்யவார்யதைர்யம் ராமமபிகம்ய ஆபிமுக்யேந ப்ராப்ய। அநேந ஹநுமத: க்ருதகார்யத்வம் த்யோதிதம்। ப்ரதக்ஷிணம் ச க்ருத்வா ஸீதா தத்த்வதோ யதாவத்ருஷ்டேதி ந்யவேதயத் அகதயத்। ஸீதா த்ருஷ்டேதி வக்தும் ஶக்யத்வேபி த்ருஷ்டா ஸீதேத்யுக்தி: ராமஸ்ய ஸீஈதாதர்ஶநஜீவநாதிவிஷயஸம்ஶயோ மாபூதிதி வதந்தி। அந்யே த்வத்ருஷ்டேதி ப்ரதிபாஸேதேதி த்ருஷ்டேத்யுக்தமிதி। அபரே து ஸந்தோபாதிஶயப்ரகதநாய ப்ரத்மம் க்ருதகார்யநிர்தேஶ இதி||1.1.77||

தத: ஸுக்ரீவஸஹிதோ கத்வா தீரம் மஹோததே:। ஸமுத்ரம் க்ஷோபயாமாஸ ஶரைராதித்யஸந்நிபை:||1.1.78||

அத யுத்தகாண்டகதாம் ஸம்க்ருஹ்ணாதி—ததஇத்யாதி। தத: ஹநுமத்வாக்யஶ்ரவணாநந்தரம் ஸுக்ரீவஸஹித:ஸந்  மஹோததே: ஶதயோஜநவிஸ்தீர்ணஸிந்தோஸ்தீரம்கத்வா ஆதித்யஸந்நிபை: ஶரை: ஸமுத்ரம் க்ஷோபயாமாஸ ஆபாதாலமாகுலீசகார        ||1.1.78||

தர்ஶயாமாஸ சாத்மாநம் ஸமுத்ர: ஸரிதாம் பதி:। ஸமுத்ரவசநாச்சைவ  நலம்  ஸேதுமகாரயத்  ||1.1.79||

தர்ஶயாமாஸேதி । ஸரிதாஈ நதீநாம் பதி:। அநேந ராமகோபஶாந்தயே காலிய இவ ஸம்த்ர: ஸபத்நீக: ஸமாகத இதி த்வந்யதே। ஸமுத்ர: ஆத்மாநம் நிஜரூபம் தர்ஶயாமாஸ। ராமாயேதி ஶேஷ:। ஸமுத்ரவசநாதேவ நலம் ஸேதுமகாரயச்ச நலேந ஸேதும் காரயாமாஸ। “ஹ்ருக்ரோரந்யதரஸ்யாம்” இதி ப்ரயோஜ்யகர்து: கர்மத்வம்||1.1.79||

தேந கத்வா புரீம் லங்காம் ஹத்வா ராவணமாஹவே। ராம: ஸீதாமநுப்ராப்ய பராம் வ்ரீடாமுபாகமத் ||1.1.80||

தேநேதி । ராமஸ்தேந  ஸேதுநா லங்காம் புரீம் கத்வா ஆஹவே யுத்தே ராவணம் ஹத்வா ஸீதாம் ப்ராப்ய அநு பஶ்சாத் பராமதிஶயிதாம் வ்ரீடாம் லஜ்ஜாமுபாகமத் பௌருஷநிர்வஹணாய ரிபுஹநநபூர்வகம் ஸீதா புந: ப்ராப்தா। பரக்ருஹஸ்திதாம் கதமங்கீகரிஷ்யாமிதி லஜ்ஜிதோsபூதித்யர்த:||1.1.80||

தாமுவாச  ததோ  ராம:  பருஷம்  ஜநஸம்ஸதி । அம்ருஷ்யமாணா ஸா ஸீதா விவேஶ ஜ்வலநம் ஸதீ||1.1.81||

தாமிதி । தத: வ்ரீடாப்ராப்தேர்ஹேதோ:। ‘யத்தத்யதஸ்ததோ ஹேதௌ’இத்யமர:। தாம் தாத்ருஶ்பாதிவ்ரத்யாம் ஸீதாம் ஜநஸம்ஸதி தேவாதிஸபாயாம் பருஷம் வசநமுவாச। “அகதிதம் ச” இதி த்விகர்மகத்வம்। ஜநஸம்ஸதீத்யநேந ப்ரத்யயோத்பாதநார்தம் ஶபதம் குர்வதி ஸூசிதம்। ஸதீ பதிவ்ரதா ஸீதா அம்ருஷ்யமாணா ராமோக்தபருஷவசநம– ஸஹமாநாஜ்வலநம் லக்ஷ்மணாநீதமக்நிம் விவேஶ||1.1.81||

ததோsக்நிவசநாத்ஸீதாம் ஜ்ஞாத்வா விகதகல்மஷாம்। கர்மணா   தேந  மஹதா த்ரைலோக்யம்  ஸசராசரம் ||1.1.82||

ஸதேவர்ஷிகணம்  துஷ்டம்  ராகவஸ்ய  மஹாத்மந: । பபௌ ராம: ஸம்ப்ரஹ்ருஷ்ட: பூஜித: ஸர்வதைவதை:  ||1.1.83||

‘ததோக்நிவசநாத்ஸீதாம் ஜ்ஞாத்வா விகதகல்மஷாம்। பபௌ ராம: ஸம்ப்ரஹ்ருஷ்ட: பூஜித: ஸர்வதைவதை:’இதி க்ரம:। அந்யஸ்து லேககப்ரமாதக்ருத:। தத: அக்நிப்ரவேஶாநந்தரமக்நிவசநாத்ஸீதாம் விகதகல்மஷாம் கரணத்ரயேsபி தோஷகந்தரஹிதாம் ஜ்ஞாத்வா ராம: ஸம்ப்ரஹ்ருஷ்ட: ஸந் பபௌ ஸர்வதைவதை: பூஜிதஶ்ச பபூவ। அஹோ ராமஸ்ய தர்மாபேக்ஷிதேதி ஸ்துதோsபூதித்யர்த:। கர்மணேதி। மஹாத்மநோ மஹாஸ்வபாவஸ்ய ராகவஸ்ய தேந கர்மணா ராவணவதேந ஸசராசரம் ஸ்தாவரஜங்கமஸஹிதம் ஸதேவருஷிகணம் த்ரைலோக்யம் த்ரிலோகீ। ஸ்வார்தே ண்யஞ்। துஷ்டம் ஸந்துஷ்டமாஸீத்। ஸ்தாவரஸ்ய ஸந்தோஷ: பல்லவோத்கமாதிநாsவகம்யதே ‘அந்த:ஸம்ஜ்ஞா பவந்த்யேதே’இதி விஷ்ணுபுராணம்||1.1.83||

அபிஷிச்ய ச லங்காயாம் ராக்ஷஸேந்த்ரம் விபீஷணம்। க்ருதக்ருத்யஸ்ததா  ராமோ  விஜ்வர: ப்ரமுமோத ஹ ||1.1.84||

அபிஷிச்யேதி। யத்யபி ஸீதாஸமாகமாத்பூர்வ விபீஷணாபிஷேக: ததாப்யத்ர க்ரமோ ந விவக்ஷித இதி ஜ்ஞேயம்। ராம: விபீஷயதீதி விபீஷணஸ்தம்। நந்த்யாதித்வால்ல்யு:। ஶத்ருபயங்கரமித்யர்த:। லங்காயாம் சாபிஷிச்ய ஸமுத்ரதீரேsபிஷேக: ஸமுச்சீயதே। யத்வா சோவதாரணார்த:। அபிஷிச்யைவ க்ருதக்ருத்யோ நது ராவணம் ஹத்யைவ। லங்காயாம் விபீஷணமபிஷிச்ய ஸ்ருஹிவநம் சித்வா ஸஹகாரம் ஸ்தாபயித்வேதிவத்। யத்வா சோந்வாசயே। ப்ரதாநதயாsபவர்கமநுக்ருஹ்யாநுஷங்கிகதயா ராஜ்யேsபிஷிச்யேத்யர்த:।‘ஶரீராரோக்யமர்தாம்ஶ்ச போகாஶ்சைவாநுஷங்கி- காந்।ததாதி த்யாயதாம் பும்ஸாமபவர்கப்ரதோ ஹரி:’இதி வசநாத்। அபிஷிச்ய ததா ராம: அபிஷேகாத்பூர்வம் கதம் ஸ்யாதிதி। விவர்ணோsபூத் । விஜ்வர: பரதோ யதா ராஜ்யம் ந ஸ்வீக்ருதவாந் ததாயமபி சேத் கிம் குர்யாமிதி பூர்வம் ஜ்வரோsபூத்। ஸ இதாநீம் நிவ்ருத்த இத்யர்த:। யத்வா நாகபாஶப்ரப்ருதிஷு ‘யந்மயா ந க்ருதோ ராஜா ராக்ஷஸாநாம் விபீஷண:। தச்ச மித்யாப்ரலபந்தம் மாம் ப்ரதக்ஷ்யதி ந ஸம்ஶய:’இதி। யோsயமந்தஸ்தாப: ஸ இதாநீம் நிவ்ருத்த இத்யர்த:। ந கேவலம் விஜ்வர: ப்ரமுமோத ச ப்ரகர்ஷேண மோதம் ப்ராப்தஶ்ச। சக்ஷிஙோ ஙித்கரணாதநித்யமநுதாத்தேந  ஆத்மநேபதத்வம்। அதோsத்ர பரஸ்மைபதப்ரயோக:।அநேந ராமஸ்ய ராவணவதஸீதாப்ராப்தீ ஆநுஷங்கிகபலே ।ஸ்வாஶ்ரிதவிபீஷணாபிஷேசநமேவ பரமபுருஷார்த இத்யவகம்யதே। யத்வா வௌ பக்ஷிணி ஜடாயுஷி ஜ்வரோ யஸ்ய ஸ:। யதா லோகே கஸ்யசித்புத்ரஸ்யோத்ஸவே கதஞ்சிந்மோதமாநோsபி பிதா பூர்வாதீதபுத்ரஸ்மரணாத் ஸந்தப்த ஏவ பவதி। ஏவம் ஸர்வலோகபிதா ஸ்வாமீ ச விபீஷணாபிஷேகஸமயே விநாபிஷேகமதீதம் ஜடாயுஷம் ஸ்மரந் கிஞ்சிதந்தஸ்தாபோபபந்ந ஏவ முமுதே இத்யர்த:। யத்வா விஜ்வர இத்யநிஷ்டநிவ்ருத்திருக்தா। ப்ரமுமோதேதீஷ்டப்ராப்தி:। ஹேதி ப்ரஸித்தௌ விஸ்மயே வா। ஹந்த ராமஸ்ய ஸத்யப்ரதிஜ்ஞத்வமித்யர்த:||1.1.84||

தேவதாப்யோ வரம் ப்ராப்ய ஸமுத்தாப்ய ச வாநராந் । அயோத்யாம் ப்ரஸ்திதோ ராம: புஷ்பகேண ஸுஹ்ருத்வ்ருத: ||1.1.85||

தேவதாப்யஇதி। ராம: தேவதாப்ய: ராமவிஜயஶ்லாகநாயாகதாப்ய:வரம் ப்ராப்ய தேந வரேண வாநராந் ரணே ம்ருதாந் ஸமுத்தாப்ய ஸுப்தாநிவோத்தாப்ய ஸுஹ்ருத்பி: ஸுக்ரீவவிபீஷணாதிபிர்வ்ருத: ஸந் புஷ்பகேண குபேரம் விஜித்ய ராவணேந ஸமாநீதேந புஷ்பகாக்யவிமாநேந அயோத்யாம் ப்ரதி ப்ரஸ்தித:||1.1.85||

பரத்வாஜாஶ்ரமம்  கத்வா ராம: ஸத்யபராக்ரம: । பரதஸ்யாந்திகே ராமோ ஹநூமந்தம் வ்யஸர்ஜயத்||1.1.86||

பரத்வாஜேதி। ஸத்யபராக்ரம: ஸத்யவிஷயபராக்ரமவாந்। ராம இதி க்ரியாபேதாத்த்விருக்தி:। பரத்வாஜாஶ்ரமம் கத்வ பரதஸ்யாந்திகம் ஸமீபம் ப்ரதி ஹநூமந்தம் வ்யஸர்ஜயத் வ்யஸ்ருஜத்। ஹநூ ஶப்த ஊகாராந்தோsப்யஸ்தி। பரத்வாஜேநாத்ர ஸ்தாதவ்யமிதி ப்ரார்திதே தத்திவஸே ந சதுர்தஶவர்ஷபூர்த்தே:’பூர்ணே சதுர்தஶே வர்ஷே ஆகமிஷ்யாமி’இதி பரதம் ப்ரத்யுக்தே:। ஸத்யத்வரக்ஷணாய ஹநூமந்தம் ப்ரேரிதவாநிதி பாவ:||1.1.86||

புநராக்யாயிகாம் ஜல்பம்ஸுக்ரீவஸஹிதஸ்ததா  । புஷ்பகம் தத்ஸமாருஹ்ய நந்திக்ராமம் யயௌ ததா||1.1.87||

புநரிதி। ராமஸ்தத்புஷ்பகம் ஸமாருஹ்ய ஸுக்ரீவஸஹித: ஸந் ததா கமநகாலே ஆக்யாயிகாம் பூர்வவ்ருத்தகதாம்। ‘ஆக்யாயிகோபலப்தார்தா ’இத்யமர:। புந: புந: ஜல்பந் கதயந் அர்தாத் பரதவிஷயாக்யாயிகாம் ஸுக்ரீவேண ஜல்பந்நிதி கம்யதே। நந்திக்ராமம்  பரதஸ்தாநம்  ததா தஸ்மிந்நேவ காலே  ஶீக்ரமித்யர்த: । யயௌ ப்ராப||1.1.87||

நந்திக்ராமே ஜடாம் ஹித்வா ப்ராத்ருபி: ஸஹிதோsநக:। ராம: ஸீதாமநுப்ராப்ய  ராஜ்யம்  புநரவாப்தவாந் ||1.1.88||

நந்திக்ராம இதி। அநக: ஸம்யகநுஷ்டிதபித்ருவசந:। யத்வா ‘ஶிரஸா யாசதஸ்தஸ்ய வசநம் ந க்ருதம் மயா’இத்யுக்தபாபரஹித இத்யர்த:। யத்வா நிரஸ்தஸமஸ்தவ்யஸந:। ‘து:கைநோவ்யஸநேஷ்வக்ம்’இதி வைஜயந்தீ। ராம: ப்ராத்ருபி: ஸஹித:। ‘கதாந்வஹம் ஸமேஷ்யாமி பரதேந மஹாத்மநா। ஶத்ருக்நேந ச வீரேண த்வயா ச ரகுநந்தந’இத்யுக்தமநோரதபூர்ண இத்யர்த:। நந்திக்ராமே ஜடாம் ஹித்வா ஶோதயித்வா। உபலக்ஷணமேதத்। ‘விஶோதிதஜட: ஸ்நாதஶ்சித்ரமால்யாநுலேபந:। மஹார்ஹவஸநோ ராமஸ்ததௌ தத்ர ஶ்ரியா ஜ்வலந்’இத்யுக்தரூப: ஸீதாமநுப்ராப்ய ஸமீபே ப்ராப்ய ‘ராமம் ரத்நமயே பீடே ஸஹஸீதம் ந்யவேஶயத் ’இத்யாத்யுக்தரீத்யா திவ்யஸிம்ஹாஸநே ஸீதயாபிஷேகம் ப்ராப்யேத்யர்த:। ராஜ்யம் புநரவாப்தவாந்। பிதுர்வசநாத்பூர்வம் ப்ராப்தம் விஶ்லிஷ்ய புநரத்யப்ராப்த இத்யர்த: ||1.1.88||

ப்ரஹ்ருஷ்டமுதிதோ லோகஸ்துஷ்ட: புஷ்ட: ஸுதார்மிக:। நிராமயோ ஹ்யரோகஶ்ச  துர்பிக்ஷபயவர்ஜித: ||1.1.89||

ராமஸ்ய ராஜ்யப்ராப்திக்ருதம் லோகஸ்யாதிஶயம் தர்ஶயதி‌‌–ப்ரஹ்ருஷ்டேதி।லோக:ஜந: ப்ரஹ்ருஷ்டமுதித:। ததாநீமாஸீதிதி ஶேஷ:।ஏவமுத்தரத்ராபி ப்ரஹ்ருஷ்ட: ஸஞ்ஜாதரோமாஞ்ச: “ஹ்ருஷேர்லோமஸு” இதி அநிட்த்வவிதாநாத்। முதித இதி தந்மூலஸந்துஷ்டாந்த:கரணத்வமுச்யதே। துஷ்ட: ஸமஸ்தகாமலாபஜநிதப்ரீதியுக்த:। யத்வா    ‘இச்சாமோ ஹி மஹாபாஹும் ரகுவீரம் மஹாபலம்। கஜேந மஹதா யாந்தம் ராமம் சத்ராவ்ருதாநநம்’இத்யபிலஷிதலாப உச்யதே। புஷ்ட: ‘விஷயே தே மஹாராஜ ராமவ்யஸநகர்ஷிதா:। அபி வ்ருக்ஷா: பரிம்லாநா: ஸபுஷ்பாங்குரகோரகா:’இத்யுக்தராமவிரஹஜகார்ஶ்யத்யாகாத் புஷ்ட:। ஸுதார்மிக: ஸுதர்ம: ராமபக்திபூர்வகம் கர்ம தச்சரதீதி ஸுதார்மிக:। “தர்மம் சரதி” இதி டக்।‘ஸ்த்ரியோ வ்ருத்தாஸ்தருண்யஶ்ச’இத்யுக்த:। தர்ம: பலபாகித்யர்த: । நிராமய: ஶாரீரரோகரஹித:। அரோக: மாநஸவ்யாதிரஹித: । துர்பிக்ஷபயவர்ஜித:। பிக்ஷாணாம் வ்ய்ருத்தி: துர்பிக்ஷம்। வ்ய்ருத்தாவவ்யயீபாவ: । துர்பிக்ஷாத் பயம் துர்பிக்ஷபயம் தேந வர்ஜித:। அநேந பூர்வம் ஸீதாவிஶிஷ்ட– ராமவியோகே ப்ரஜாநாமாமயமாஸீத்। ததிதாநீம் நிவ்ருத்தமித்யுச்யதே। ப்ரஹ்ருஷ்டேத்யாதிராமாபிஷேகதர்ஶநஸந்தோஷோ ந வர்ணயிதும் ஶக்ய இத்யாஹ கவி: ‘ப்ரஹ்ருஷ்டமுதிதோ லோகஸ்துஷ்ட புஷ்ட’இதி। அத ப்ரீதிகாரிதகைங்கர்யஸித்திம் தர்ஶயதி-ஸுதார்மிக இதி। ஶோபநோ தர்மோ விஶிஷ்டவிஷயகைங்கர்யமேவ । அத கைங்கர்யவிரோதோநிவ்ருத்திமாஹ। நிராமயோ ஹ்யரோகஶ்சேதி । கைங்கர்யாபகரணஸம்ருத்திமாஹ‌–துர்பிக்ஷேதி||1.1.89||

ந புத்ரமரணம் கேசித்ரக்ஷ்யந்தி புருஷா: க்வசித் । நார்யஶ்சாவிதவா நித்யம் பவிஷ்யந்தி பதிவ்ரதா:||1.1.90||

அத வர்ணாஶ்ரமதர்மபரிபாலநப்ரதாநாமுத்தரகாண்டகதாம் ஸம்க்ருஹ்ணாதி—நபுத்ரேத்யாதி। கேசிதபி புருஷா: க்வசித் குத்ராபி தேஶே கிஞ்சித்கதாசித்கமபி புத்ரமரணம் ந த்ரக்ஷ்யந்தி। ந த்ரக்ஷ்யந்தீத்யநேந ப்ராஹ்மணபுத்ர இவ கதாசித்ப்ராப்தமபி பரிஹரிஷ்யதீதி பாவ:। நார்யஶ்சாவிதவா: நித்யம் பதிவ்ரதாஶ்ச பவிஷ்யந்தீதி। யத்வா விவிதா தவா யாஸாம் தா: விதவா ந விதவா அவிதவா அவ்யபிசாரிண்ய:। அவ்யபிசாரித்வேsபி பத்யாவப்யநநுராக: காஸாஞ்சித்ஸ்யாத்ஸ நேத்யாஹ—பதிவ்ரதாஇதி। கௌஸல்யாதயஸ்து புத்ரவத்தயா வ்ருத்ததயா ச ந விதவா இதி பாவ:           ||1.1.90||

ந சாக்நிஜம் பயம் கிஞ்சிந்நாப்ஸு மஜ்ஜந்தி ஜந்தவ:। ந வாதஜம் பயம் கிஞ்சிந்நாபி ஜ்வரக்ருதம் யதா||1.1.91||

ந சாபி க்ஷுத்பயம் தத்ர ந தஸ்கர்பயம் ததா। தத்ர ராஜ்யே தாபத்ரயகந்தோsபி ந பவிஷ்யதீத்யாஹ—நசேத்யாத்யர்த்தத்ரயம் । அக்நிஜம் பயம் ந கிஞ்சித் பவிஷ்யதீத்யர்த: ஜம்தவ: நாப்ஸு மஜ்ஜந்தி। மங்த்வா ந மரிஷ்யந்தீத்யர்த:। ஏவமாதுதைவிகநிவ்ருத்திருக்தா।   அதாத்யாத்மிகாதிநிவ்ருத்திமாஹ । நாபி ஜ்வரக்ருதம் ததா||1.1.91||

ந சாபி க்ஷுத்பயமிதி । ந தஸ்கரபயமித்யாதிபௌதிகோபலக்ஷணம் ।

நகராணி ச ராஷ்ட்ராணி தநதாந்யயுதாநி ச ||1.1.92||

நித்யம் ப்ரமுதிதா: ஸர்வே யதா க்ருதயுகே ததா  । தத்ர  ராமராஜ்யே  அநிஷ்டநிவ்ருத்திமுக்த்வேஷ்டஸித்திமாஹ—நகரேதி। நகராணி  ராஷ்ட்ராணி  தநயுதாநி தாந்யயுதாநி ச பவிஷ்யந்தி||1.1.92|| அத ஏவ ஸர்வே நாகரிகா ஜாநபதாஶ்ச யதா க்ருதயுகே ததா  அத்ர த்ரேதாயாமபி நித்யம் ப்ரமுதிதா பவிஷ்யந்தி। “ கத்யர்தாகர்மக ” இத்யாதிநா கர்தரி க்த: ।

அஶ்வமேதஶதைரிஷ்ட்வா ததா பஹுஸுவர்ணகை:  ||1.1.93||

கவாம் கோட்யயுதம் தத்த்வா வித்வத்ப்யோ விதிபூர்வகம்। அஸங்க்யேயம் தநம் தத்த்வா ப்ராஹ்மணேப்யோ மஹாயஶா:||1.1.94||

ஏவம் க்ஷத்ரியாஸாதாரணம் ப்ரஜாபாலநரூபம் தர்மமுக்த்வா த்விஜாதிதர்மாநாஹ-அஶ்வமேதேதி। அர்த்தத்ரயமேகாந்வயம்। மஹாயஶா: ப்ரஜாபாலநலப்தமஹாகீர்தி: । அநேந த்ரவ்யஶுத்திருக்தா। அஶ்வமேதஶதை: அநேகாஶ்வமேதை:।      ‘தஶவர்ஶஸஹஸ்ராணி வாஜிமேதமுபாகரோத்’இதி வக்ஷ்யமாணத்வாத்। ததா பஹுஸுவர்ணகை: பஹுஸுவர்ணாகாக்யக்ரது-  விஶேஷைஶ்ச।‘ஸுபஹூநி ஸுவர்ணாநி யத்ரோபகரணத்வத:।விந்ததே ஸஷ்டாநப்ரதர்ஶம்நேந பூர்வக்ரதவோக்நிஷ்டோமாதயோsபி ஹ்யநுஷ்டிதா இதி ஸித்தம்||1.1.93||

கவாம் கோட்யயுதம் தத்த்வா தஶஸஹஸ்ரகோடிபரிமிதா: கா: ப்ராஹ்மணேப்யோ க்ரது: ஸத்பி: ஸ்ம்ருதோ பஹுஸுவர்ணக:’இதி வசநாத்।ஏவமுத்தரக்ரத்வநுதத்த்வா ப்ரஹ்மலோகம் ப்ரஹ்மண: ஸ்வஸ்ய லோகம் அப்ராக்ருதஸ்தாநம் பரமபதம் ப்ரயாஸ்யதி। அத்ர மஹாயஶா இத்யநேந யத்கிஞ்சிதபவாதஶ்ரவணமாத்ரேண ஸீதாத்யாக: ஸூசித:।தஶவர்ஷஸஹஸ்ராணி அஶ்வமேதாநுஷ்டாநகாலே இத்யுக்த்யா ஸீதாம் விநைவ க்ரத்வநுஷ்டாநஸ்ய வக்ஷ்யமாணத்வா-  ச்சாபிஷேகாத்பரம் ஸ்வல்ப ஏவ வர்ஷஸஹஸ்ரகாலே ஸீதாவியோக இத்யவஸீயதே।அஶ்வமேதாரம்பஶ்ச ராவணவதரூப-  பாபநிபர்ஹணார்ததயா ப்ரஸக்த இத்யவலம்பித:।தத: பூர்வமேவ ஸீதாவியோக: ப்ரதமாஶ்வமேதே ஸீதாப்ரதிரூபகர -ணாத்। ப்ரதிக்ருத்யாபி யஜ்ஞாநுஷ்டாநஸ்ய ப்ராமாணிகத்வம் வக்ஷ்யதி தர்பஶயநப்ரகரணாதௌ ||1.1.94||

ராஜவம்ஶாஞ்சதகுணாந் ஸ்தாபயிஷ்யதி  ராகவ: । சாதுர்வர்ண்யஞ்ச லோகேஸ்மிந் ஸ்வே ஸ்வே தர்மே நியோக்ஷ்யதி||1.1.95||

ஏவம் தர்மாநுஷ்டாத்ருத்வமுக்த்வா தர்மப்ரவர்தகத்வமாஹ—ராஜேதி। அஸ்மிந் லோகே ராகவ: ராஜவம்ஶாந் க்ஷத்ரியவம்ஶாந் ஶதகுணாந் ஶதகுணிதாந் ஸ்தாபயிஷ்யதி । ஶதகுணம் விவ்ருத்தாந் । ராஜவம்ஶாந் ப்ரத்யேகம் ராஜ்யப்ரதாநேந பாலயிஷ்யதீத்யர்த:। சத்வாரோவர்ணாஶ்சாதுர்வர்ண்யம்। ஸ்வார்தே ஷ்யஞ் । ஸ்வே-ஸ்வே ஸ்வ-ஸ்வவர்ணாஶ்ரமோசிதே தர்மே। பூர்வாதித்வாத்ஸர்வநாமத்வவிகல்ப:। நியோக்ஷ்யதி ப்ரவர்த்தயிஷ்யதி||1.1.95||

தஶவர்ஷஸஹஸ்ராணி தஶவர்ஷஶதாநி ச । ராமோ ராஜ்யமுபாஸித்வா ப்ரஹ்மலோகம் ப்ரயாஸ்யதி||1.1.96||

தர்மஸம்ஸ்தாபநாதிஶயப்ரதர்ஶநாயராஜ்யபரிபாலநகாலபஹுத்வம் தர்ஶயதி—தஶேதி । ‘தஶவர்ஷஸஹஸ்ராணி தஶவர்ஷஶதாநி ச’ஏகாதஶஸஹஸ்ரஸம்வத்ஸராநித்யர்த:। உபாஸித்வா உபாஸ்ய। வா சந்தஸீதி வக்தவ்யே க்த்வாபி சந்தஸீதி  ப்ரயோகாதநித்யோ ல்யபாதேஶ: । ஸாந்த்வபூர்வம்  ஜநாநுவர்த்தநேந பரிபால்யேத்யர்த: । அத்யந்தஸம்யோகே த்விதீயா । ராஜ்யபாலநே வ்யாஸங்காபாவோ தர்ஶித: । ப்ரஹ்மலோகம் வைகுண்டம் கமிஷ்யதி||1.1.96||

இதம் பவித்ரம் பாபக்நம் புண்யம் வேதைஶ்ச ஸம்மிதம் । ய: படேத்ராமசரிதம்  ஸர்வபாபை:  ப்ரமுச்யதே ||1.1.97||

அதைதத்பாடஸ்ய மோக்ஷஸாதநத்வமாஹ—இதமிதி । பூயதேsநேநேதி பவித்ரம் ।“கர்த்தரிசர்ஷிதேவதயோ:” இதி கரணே இத்ரப்ரத்யய:। பரிஶுத்திஸாதநமித்யர்த:। ந கேவலம் ஶுத்த்யாபாதகம் கிந்து பாபக்நம்।“அமநுப்யகர்த்ருகேச” இதி டக் ப்ரத்யய:।புண்யம் லாங்கலஜீவநமிதிவத் புண்யஸாதநம்। அநேந ப்ராயஶ்சித்தவ்யாவ்ருத்திருக்தா।தத்தி பாபமேவ நிவர்த்தயதி। உக்தார்தத்ரயே ஹேதுமாஹ—வேதைஶ்சஸம்மிதமிதி। ஸர்வவேதஸத்ருஶமித்யர்த:। இதம் ராமசரித்ரம் ஸம்க்ஷேபரூபம் ய: படேத் வேதவத் ஸநியமம் ப்ரதிதிநம் படேத் ஸ ஸர்வபாபை: பூர்வோத்தராகை: ப்ரமுச்யதே। ததுக்தம் ராமோபநிஷதி “ப்ரஹ்மஹத்யாஸஹஸ்ராணி வீரஹத்யாஶதாநி ச। ஸ்வர்ணஸ்தேயஸுராபாநகுருதல்பாயுதாநி ச। கோடி- கோடிஸஹஸ்ராணி உபபாதகாஜாந்யபி। ஸர்வாண்யபி ப்ரணஶ்யந்தி ராமசந்த்ரஸ்ய கீர்த்தநாத்” இதி||1.1.97||

ஏததாக்யாநமாயுஷ்யம் படந் ராமாயணம் நர:। ஸபுத்ரபௌத்ர: ஸகண: ப்ரேத்ய ஸ்வர்கே மஹீயதே||1.1.98||

ஏவம் ராமசரிதபாடஸ்ய மோக்ஷம் பலமுக்த்வாநுஷங்கிகபலோக்திபூர்வகம் தஸ்ய ஸம்பந்தி ஸம்பந்தபர்யந்ததாமாஹ—-ஏததிதி। ஆயு:ப்ரயோஜநமஸ்யாயுஷ்யம்। ‘ஸ்வர்காதிப்யோயத்வக்தவ்ய’இதி யத்ப்ரத்யய:। ஆக்யாநமாக்யாயிகாரூபமேதத்ராமாயணம் பாலராமாயணம் ராமஸ்யாயநம் ராமாயணம்। அயகதாவிதிதாதோர்பாவே ல்யுட் । ராமசரிதமித்யர்த:। ராம: அப்யதே ப்ராப்யதே அநேந இதி வா ராமாயணம்। ராம: அயநம் ப்ரதிபாத்யோ யஸ்யேதி வா ராமாயணம்। படந்நர: வர்ணாஶ்ரமாதிநியமம் விநா யோsபி கோsபி ஸபுத்ரபௌத்ர: தஶபூர்வாபரஸஹித இத்யர்த:। ஸகண: ஸப்ருத்யபந்து: ப்ரேத்ய ஆத்யந்திகஶரீரநாஶம் ப்ராப்ய ஸ்வர்கே பரமபதே। “தஸ்யா ஹிரண்மய: கோஶ: ஸ்வர்கோ லோகோ ஜ்யோதிஷாவ்ருத:” இதி। தஸ்மிந்ஸ்வர்கஶப்தப்ரயோகாத்। விமுக்தஸர்வபாபம் ப்ரதி ஸ்வர்கமாத்ரஸ்யாபலத்வாச்ச। மஹீயதே பூஜ்யதே। “தம் பஞ்சஶதாந்யப்ஸரஸாம் ப்ரதிதாவந்தி ஶதம் மாலாஹஸ்தா: ஶதம் சூர்ணஹஸ்தா:” இதி ஶ்ருதே:||1.1.98||

படந்த்விஜோ வாக்ருஷபத்வமீயாத் ஸ்யாத்க்ஷத்ரியோ பூமிபதித்வமீயாத்। வணிக்ஜந: பண்யபலத்வமீயாஜ்ஜநஶ்ச ஶூத்ரோsபி மஹத்த்வமீயாத்||1.1.99||

இத்யார்ஷே ஶ்ரீமத்ராமாயணே வால்மீகீய ஆதிகாவ்யே பாலகாண்டே ப்ரதம: ஸர்க: ||

அத சாதுர்வர்ண்யவ்யதிரிக்தஸ்ய நாதிகார இதி ஸூசயந் வர்ணவிஶேஷநியதாநி பலாநி தர்ஶயதி–படந்நிதி। ஸ்யாதித்யேததவ்யயம் யத்யர்தே । இதம் பாலராமாயணம் படந்த்விஜோ யதி வாக்ருஷபத்வம் வாசி ஶ்ரைஷ்ட்யம் வேதவேதாங்கபாரகத்வமீயாத் ப்ராப்நுயாத்। ஈ கதாவித்யஸ்மாத்தாதோர்லிங் । படந் க்ஷத்ரியோ யதி பூமிபதித்வம் சக்ரவர்த்தித்வமீயாத்। படந் வணிக்ஜநோ யதி பண்யபலத்வமீயாத் பணமூல்யம் ததர்ஹதீதி பண்யம் க்ரயவிக்ரயார்ஹம் வஸ்து ததேவ பலம் லாபோ யஸ்ய ஸ பண்யபல: தஸ்ய பாவ: பண்யபலத்வம்। ‘பணோ த்யூதாதிஷூத்ஸ்ருஷ்டே ப்ருதௌ மூல்யே தநேsபி ச’இத்யமர:। பணஶப்தாதர்ஹார்தே யத்ப்ரத்யய:।“அவத்யபண்ய”இத்யாதிநா பணதேர்யத்ப்ரத்யயாந்தோ நிபாதோ வா। படந் ஶூத்ரோsபி ஜநோ யதி மஹத்த்வம் ஸ்வஜாதிஶ்ரேஷ்டத்வமீயாத்। யத்வா ஸ்யாதித்யேதத் அல்பார்தேsவ்யயம்। ஸ்யாத்க்ஷத்ரிய: அல்பந்ருபதி: பூமிபதித்வமகண்டபூமண்டலேஶ்வரத்வமீயாத்। ஏவமல்ப- ப்ராஹ்மண இத்யாதி ஜ்ஞேயம் । யத்வா ஸ்யாச்சப்த: கதஞ்சிதர்தே நிபாத:। ஸ்யாதஸ்தி ஸ்யாந்நாஸ்தீத்யாதி-  ஸப்தபங்கீவ்யாக்யாநே ததோக்தத்வாத்।ததா ச கதஞ்சித் படந் ஶாஸ்த்ரோக்தநியமம் விநாபி படந்நித்யர்த:। ஏகதேஶம் படந்நிதி வா। அதவா வாக்ருஷபத்வாதிகமீயாத்। ‘ஸ்யாச்ச ஸத்தாம் லபேத ச’இதி ஸர்வஸாதாரணம் ஸத்தாலாபரூபம் பலம்। “அஸ்தி ப்ரஹ்மேதி சேத்வேத। ஸந்தமேநம் ததோ விது:” இதி ஶ்ருதே:।கஶ்சித் ‘ஸ்யாத்ப்ரபந்தே சிராதீதே’இதி வசநாத், ஸ்யாச்சப்த: ப்ரபந்த்பர இத்யாஹ ததஜ்ஞாநவிஜ்ரும்பிதம்। ‘ஸ்யாத்ப்ரபந்தே சிராதீதே நிகடாகாமிகே புரா’இதி வாக்யஶேஷாத்। புராஶப்தஸ்ய நாநார்தத்வம் ஹி தத்ரோச்யத இதி। யத்யபி ‘ஶ்ராவயேச்சதுரோ வர்ணாந் க்ருத்வா ப்ராஹ்மணமக்ரத:’இதி ஶூத்ரஸ்யேதிஹஸபுராணயோ: ஶ்ரவணமாத்ரம் ஸ்ம்ருதிபிரநுஜ்ஞாதம் ந து படநம் ததாபி படந்நித்யாதிருஷிவசநப்ராமாண்யாத்। வசநாத்ரதகாரஸ்யேதிந்யாயேநாஸ்மிந்ஸங்க்ஷேப-  பாடமாத்ரேsதிகாரோsஸ்தீதி ஸித்தம்। ததா ஸஹஸ்ரநாமாத்யாயாந்தே ச த்ருஶ்யதே ‘ய இதம் ஶ்ருணுயாந்நித்யம் யஶ்சாபி பரிகீர்தயேத்’இத்யாரப்ய ‘வேதாந்தகோ ப்ராஹ்மண: ஸ்யாத் க்ஷத்ரியோ விஜயீ பவேத் வைஶ்யோ தநஸம்ருத்த: ஸ்யாச்சூத்ர: ஸுகமவாப்நுயாத்’இதி। யத்வா வேதோபப்ரும்ஹணே ஶூத்ரஸ்ய ஸர்வதாநதிகாராச்சூத்ர இத்யத்ர ப்டந்நிதி நாநுபஜ்யதே। கிந்து ஶ்ருண்வந்நித்யத்யாஹ்ரியதே। ‘ஶ்ருண்வந் ராமாயணம் பக்த்யா’இதி ஶ்ரவணஸ்யாபி மஹாபலத்வவசநாத்। அத்ர ஸங்க்ஷேபே தகாரேணோபக்ரம்ய யாதிதி ஸமாபநாத்காயத்ரீரூபத்வமஸ்ய கம்யதே। அத்ர ஶ்லோகே உபஜாதிவ்ருத்தம்। ‘ஸ்யாதிந்த்ரவஜ்ரா ததஜாஸ்ததோ கௌ । அநந்தரோதீரிதலக்ஷ்மபாஜ: பாதா யதீயா  உபஜாதஸ்யதா:’இதி லக்ஷணாத் ||1.1.99||

ப்ரதமஸர்கமுபஸம்ஹரதி—இதீதி ।ர்ஷிணா ப்ரோக்தமார்ஷ்ம்। “தேந ப்ரோக்தம்” இத்யண்। ஶ்ரீராமாயணேஶ்ரீராமாயணாக்யே ஆதிகாவ்யே ப்ரதமகாவ்யே பாலகாண்டே ஸங்க்ஷேபோ நாம ப்ரதம: ஸர்க: ஸமாப்த இதி ஶேஷ:। காவ்யலக்ஷணம் ஸர்கலக்ஷணம் சோக்தம் தண்டிநா காவ்யாதர்ஶே–”நகரார்ணவஶைலர்துசம்த்ரார்கோதயவர்ணநை:। உத்யாநஸலிலக்ரீடாமதுபாந- ரதோத்ஸவை:। விப்ரலம்பைர்விவாஹைஶ்ச குமாரோதயவர்ணநை:। மந்த்ரத்யூதப்ரயாணாஜிநாயகாப்யுதயைரபி। அலங்க்ருத– மஸங்க்ஷிப்தம் ரஸபாவநிரந்தரம்। ஸர்கைரநதிவிஸ்தீர்ணை: ஶ்ராவ்யவ்ருத்தை: ஸுஸந்திபி: । ஸர்வத்ர பிந்நவ்ருத்தாந்தைருபேதம் லோகரஞ்ஜநம்। காவ்யம் கல்பாந்தரஸ்தாயி ஜாயதே ஸதலங்க்ருதி’இதி ।

இதிகௌஶிககோவிந்தராஜக்ருதே ஶ்ரீராமாயணபூஷணே மணிமஞ்ஜீராக்யாநே பாலகாண்டவ்யாக்யாநே ஸங்க்ஷேபராமாயணம் நாம ப்ரதம ஸர்க: ||