ಶ್ರೀಮದ್ವೇದಾನ್ತಾಚಾರ್ಯವಿರಚಿತಾ
ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ
ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ ವೇದಾಪೈರುಷೇಯತಾಧಿಕರಣಮ್
ಕರ್ತೃಪ್ರತ್ಯಾಯಕಾಸ್ಸ್ಯುಶ್ಶ್ರುತಿಷು ಸುವಿದಿತಾಃ ಕಾಠಕಾದ್ಯಾಸ್ಸಮಾಖ್ಯಾಸ್ತೇನೇಮಾಃ ಪೌರುಷೇಯ್ಯಸ್ತದಿಹ ಕುಶಲಿನೀ ವಿಪ್ರಲಿಪ್ಸಾದಿಶಙ್ಕಾ । ಮೈವಂ ಶಾರೀರಕೋಕ್ತಾಂ ಸರಣಿಮವಯತಾಂ ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧೇಷು ವೇದೇಷ್ವಾವಿಷ್ಕಾರೇಽಧಿಕಾರಾತ್ ಕತಿಚನ ಪುರುಷಾಃ ಕರ್ತೃನಿರ್ದೇಶಮಾಪುಃ || ೧೫೯ ||
ಕಲ್ಪೇಕಲ್ಪೇ ದಯಾಲುಃ ಸ್ಥಿರಚರಕೃದಧಿಷ್ಠಾಯ ರೂಪಂ ಕಠಾದ್ಯಂ ಶಾಖಾಭೇದಾನ್ವಿಚಿತ್ರಾನ್ ಸಮತನುತ ತತೋಽಧ್ಯಾಪಯಾಮಾಸ ಚರ್ಷೀನ್ । ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ನ್ಯಾಯಭಕ್ತೈರಿದಮಪಿ ಚ ಪರಂ ಭಕ್ತಿಮಾತ್ರಪ್ರಸೂತಂ ನಿರ್ಮಾಣಾಧ್ಯಾಪನೇ ದ್ವೇ ಕಿಮಿತಿ ನಿಗದಿತೇ ಪಶ್ಚಿಮೇನೈವ ಲಭ್ಯೇ || ೧೬೦ ||
ವಾಕ್ಯತ್ವಾತ್ಕರ್ತೃಮತ್ತ್ವೇ ಸತಿ ನಿಗಮಗಿರಾಂ ಕರ್ತೃಭೇದೇ ತು ಚಿನ್ತ್ಯೇ ವೃದ್ಧವ್ಯಾಹಾರಸಿದ್ಧಾಸ್ತದವಧೃತಿಕೃತಃ ಕಾಠಕಾದ್ಯಾಸ್ಸಮಾಖ್ಯಾಃ । ಇತ್ಯೇಷಾ ಮುಗ್ಧಭಾಷಾ ಬಹುನಿಗಮಹತಾ ಬಾಧಶೂನ್ಯಾ ವಿಪಕ್ಷೇ ನಾಸೌ ವಾಕ್ಯತ್ವಹೇತುರ್ನಿಗಮಕೃತಕತಾಂ ಸಂಪ್ರಯೋಕ್ತುಂ ಕ್ಷಮೇತ || ೧೬೧ ||
ವೇದಾನಾಂ ಯಚ್ಚ ಶಾಖಾವಿಭಜನಮುದಿತಂ ದ್ವಾಪರಾನ್ತೇ ಚತುರ್ಣಾಂ ನಾನಿತ್ಯತ್ವಂ ತತಃ ಸ್ಯಾತ್ಸಮುದಿತಪೃಥಗಾಮ್ನಾನಮಾತ್ರಪ್ರವೃತ್ತೇಃ । ಕೃತ್ಸಾಮ್ನಾನಕ್ಷಮಾಣಾಮುಪಚಿತತಪಸಾಂ ಗೋಚರಃ ಕೃತ್ಸ್ನಮಾದೌ ಪಶ್ಚಾತ್ತು ಜ್ಞಾನಶಕ್ತ್ಯೋರಪಚಯನಿಯಮಾದ್ವ್ಯಾಸಕೢಪ್ತಿಸ್ಸಮೀಚೀ || ೧೬೨ ||
ವೇದಾದ್ದ್ವೇಧಾಽಪ್ರಧೃಷ್ಯಾತ್ ಭವತಿ ವಿಮೃಶತಾಂ ವೇದನಿತ್ಯತ್ವಸಿದ್ಧಿರ್ಮನ್ವಾದೀನಾಂ ಚ ವಾಕ್ಯೈರವಿತಥವಚಸಾಂ ಬಾಧದೋಷಾತಿವೃತ್ತೈಃ । ಅಙ್ಗೋಪಾಙ್ಗೈರಶೇಷೈರಪಿ ಕಥಿತಮಿದಂ ಸದ್ಗೃಹೀತೈಸ್ತದಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಾದುರ್ಭಾವಾದಿಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಜನಯತಿ ವಿಭುಸ್ಸೋಽಪಿ ಪಾರಮ್ಯರಮ್ಯಃ || ೧೬೩ ||
ಕರ್ತಾ ದೃಷ್ಟಃ ಶ್ರುತೋ ವಾ ನ ಹಿ ಪರಕಥಿತಸ್ತಾಪಸಾದಿಃ ಶ್ರುತೀನಾಂ ಪ್ರದ್ವಿಷ್ಟೋಕ್ತಿರ್ನ ತತ್ತ್ವಸ್ಥಿತಿಮವಗಮಯೇನ್ನಾತಿಶಕ್ತಾ ನಿಯೋಕ್ತುಮ್ । ಶ್ರದ್ಧೇಯೈರನ್ಯಥೋಕ್ತ್ಯಾ ಭಜತಿ ಚ ವಿಹತಿಂ ಶಙ್ಕನೇಽತಿಪ್ರಸಕ್ತಿಶ್ಶಙ್ಕಾ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕೀ ಚ ಸ್ವಜನಿವಿಹತಿಕೃತ್ಸರ್ವಚೇತಃಪ್ರತೀಪಾ || ೧೬೪ ||
ಅನ್ಯಾ ಮನ್ವನ್ತರೇಷು ಶ್ರುತಿರಿತಿ ಚ ವಚಃ ಕಾಲಯೋಗಪ್ರವಾಹಾಜ್ಜಪ್ಯಶ್ರುತ್ಯಾದಿನೀತ್ಯಾ ನ ಕಥಮಿತರಥಾ ದ್ರವ್ಯಪೂರ್ವೇಣ ಭೇದಃ । ದಿಷ್ಟಾ ಯತ್ರಾನಧೀತೇ ಮುನಿಭಿರನಘತಾ ತತ್ರ ತತ್ಕರ್ತೃತೋಕ್ತಾ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವಯಂಭ್ವಿತ್ಯಪಿ ಜನಿವಿಲಯಾಭಾವಮತ್ರ ಸ್ಮರನ್ತಿ || ೧೬೫ ||
ಕಲ್ಪಾದಾವೇವಮೀಶಃ ಕಥಯತಿ ನಿಗಮಾನ್ಪೂರ್ವಯೈವಾಽಽನುಪೂರ್ವ್ಯಾ ತದ್ವನ್ಮನ್ವನ್ತರಾದಿಷ್ವಪಿ ಶಿಥಿಲಸಮಾಧಾನಮಾತ್ರಂ ಕ್ರಮೈಃ ಸ್ಯಾತ್ । ನಿತ್ಯಶ್ರುತ್ಯೈವ ಬಾಧಾದುಪಜನಿವಿಲಯೌ ನಾನುಮಾನೈಃ ಪ್ರಸಾಧ್ಯೌ ಮೀಮಾಂಸಾಪ್ರಾಚ್ಯಪಾದಪ್ರಸೃತಿರವಿಹತಾ ದೇಶಿಕೈರ್ದರ್ಶಿತೇಯಮ್ || ೧೬೬ ||
ಅನ್ಯೈರಪ್ಯರ್ಥವಾದಪ್ರಭೃತಿಷು ನಿಹಿತೈರಾದಿಮಾಧ್ಯಾಯಭೇದೈರ್ಮಾನಂ ತತ್ತತ್ಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾ ನಿಗಮಮಿಹ ಮುನಿಸ್ಸೂತ್ರಯಾಮಾಸ ಸಾಧ್ವ್ಯಾ । ಇತ್ಥಂ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಸಿದ್ಧಿಂ ವ್ಯವಹರಣದಶಾಭಾವಿನೀಂ ಭಾವಯನ್ತಸ್ಸ್ವಾಭೀಷ್ಟಸ್ಥಾಪಕಾನಾಮಪಿ ಖಲು ವಚಸಾಂ ಮೂಲಘಾತಂ ಸೃಜನ್ತಿ || ೧೬೭ ||
ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ಸರ್ವತ್ರ ಮಾನಂ ಪರಭಜನವಿಧೌ ಭೇದತಾದಾತ್ಮ್ಯಚರ್ಚಾ ತತ್ರೈವಾಙ್ಗಪ್ರಯುಕ್ತೀ ಪರಿಕರಘಟನೇ ಮಾರ್ಗಭೇದಕ್ರಮಾಪ್ತಿಃ । ಕರ್ತಾ ವೈರಾಗ್ಯಪಾದಪ್ರಭೃತಿಷು ವಿವಿಧಾವಸ್ಥಿತಿಃ ಸ್ಥಾಪನೀಯಶ್ಶೇಷಂ ಚಾಶೇಷಮೀದೃಗ್ವಿಲಗತಿ ಬಹುಷು ಬ್ರಹ್ಮಕಾಣ್ಡಸ್ಥಲೇಷು || ೧೬೮ ||
ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾನುಜೋಕ್ತಾಂ ಸ್ಮೃತಿಮನುಸರತಾಮೈಕಶಾಸ್ತ್ರ್ಯಾದಿಸಿದ್ಧೇರವ್ಯಾಜೋಪಾಯವಿದ್ಯಾಪಥಿಕಗತಿವಿಧೌ ನ್ಯಾಸಿ ದಿಙ್ಮಾತ್ರಮೇತತ್ । ಶೇಷಂ ಚಾಶೇಷಮಿತ್ಥಂ ಶಿತಮತಿಭಿರನುಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಿತವ್ಯಂ ಕ್ಷುದ್ರಕ್ಷೋಭಾರ್ಹತರ್ಕೋದಿತಕುಹಕಕಥಾವರ್ಣಿದುರ್ನಾಟಕೇಭ್ಯಃ || ೧೬೯ ||
ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಂ ವಿಸ್ತೃತಂ ವಾ ಸರಸಬಹುಮತಂ ಸಾವಧಾನಪ್ರಿಯಂ ವಾ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ಪ್ರಣೀತಂ ಪರಫಣಿತಿಪರಿಷ್ಕಾರವೃತ್ತ್ಯಾ ಸ್ಥಿತಂ ವಾ । ಶಿಕ್ಷಾಸೌಕರ್ಯತುಷ್ಟಿಪ್ರಚಿತಗುರುಜನಾನುಗ್ರಹೇದ್ಧಂ ಸುಧೀಭಿಶ್ಶ್ರದ್ಧೇಯಂ ನಾಥಜುಷ್ಟಶ್ರುತಿಯುವತಿಶಿರೋಭೂಷಣಂ ಭಾಷಣಂ ನಃ || ೧೭೦ ||
ತತ್ತತ್ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಿವರ್ಗಪ್ರಚಕಿತನಿಗಮಸ್ತೋಮತತ್ತ್ವಾರ್ಥಚಿನ್ತಾ ವಿಷ್ವಗ್ವೈಘಟ್ಯಘಟ್ಟೋನ್ಮಥನಪಟುಧಿಯಾ ವೇಙ್ಕಟೇಶೇನ ಕೢಪ್ತಾ । ಅಕ್ಷೋದ್ಯಾ ತರ್ಕಲೋಷ್ಟೈರತಿಮಹತಿ ಪದೇಽಪ್ಯತ್ಯಜನ್ತೀ ಸ್ವಸೀಮಾಂ ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕೇಯಂ ಮಿತಿಪಥಗತಿಕೃನ್ಮೃದ್ನತೀ ಕಣ್ಟಕೌಘಮ್ || ೧೭೧ ||
ವಿಖ್ಯಾತೋ ವೇದಘಣ್ಟಾಪಥ ಇತಿ ವಿತತಿಂ ಪ್ರಸ್ತುತಾಂ ಪ್ರಸ್ತುತಾರ್ಥಾಮುತ್ಪದ್ಯನ್ತಾಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮುಪನಿಷದಗದಙ್ಕಾರವಾಚಃ ಪ್ರವಾಚಃ । ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಪ್ರವಾಹೋದಿತಕುಮತಿಕಥಾಕನ್ದಲೀಕನ್ದಲೀನಾಂ ದೃಷ್ಟ್ಯೈವಾಲೀಕಲಿಪ್ಸಾದೃಢನಿಹಿತಮತಿಂ ದೈತ್ಯರೋಧೀ ರುಣ(ದ್ಧು)ದ್ಧಿ || ೧೭೨ ||
ಶಾಕ್ಯೋಲೂಕ್ಯಾಕ್ಷಪಾದಕ್ಷಪಣಕಕಪಿಲಾಮರ್ತ್ಯವನ್ದ್ಯಪ್ರಧಾನೈರನ್ಯೈರಾಮ್ನಾಯಚರ್ಚಾಕವಚಧೃತಿಕನದ್ಗೋಮುಖದ್ವೀಪಿಭಿಶ್ಚ । ಬಂಹೀಯಃ ಕ್ಷೋಭಿತಾಽಪಿ ಶ್ರುತಿರಿಹ ಬಹುಧಾ ಜಾಯಮಾನೇನ ಗೋಪ್ತ್ರಾ ಕಾಲೇಕಾಲೇಽಭಿಗುಪ್ತಾ ಕಲಹಮತಿತರನ್ತ್ಯಕ್ಷತಾ ರಕ್ಷತಾನ್ನಃ || ೧೭೩ ||
|| ಇತಿ ವೇದಾಪೈರುಷೇಯತಾಧಿಕರಣಮ್ ||
|| ಇತಿ ಶ್ರೀಕವಿತಾರ್ಕಿಕಸಿಂಹಸ್ಯ ಸರ್ವತನ್ತ್ರಸ್ವತನ್ತ್ರಸ್ಯ ಶ್ರೀಮದ್ವೇಙ್ಕಟನಾಥಸ್ಯ ವೇದಾನ್ತಾಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಕೃತಿಷು ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ ಸಮಾಪ್ತಾ ||
