विषयवाक्यदीपिका दक्षिणायनाधिकरणम्
॥ श्रीरस्तु ॥ ॥ श्रीमते रामानुजाय नमः॥ ।। विषयवाक्यदीपिका ।। ।।श्रीरङ्गरामानुजमुनिप्रणीता।। दक्षिणायनाधिकरणम् अतश्चायनेपिदक्षिणे (ब्र.सू.4.2.19)तेषां यदा तत्पर्यवैत्यथेममेवाकाशमभिनिष्पद्यंते ।।इति बृहदारण्यकपंचाग्निविद्यागतं वचनम् । तेषां कर्मिणां यदा कर्मपर्यवैति परिक्षीणं भवति ।।ते चंद्रं प्राप्यान्नं भवंति तांस्तत्र देवा यथा सोमं राजानमाप्यायस्वापक्षीय स्वेत्येवमेनाँस्तत्र भक्षयंति ।।तदा ततश्च्युता द्रवीभूता आकाशसादृश्यं प्राप्नुवंतीत्यर्थः ।।इति दक्षिणायनाधिकरणम्
विषयवाक्यदीपिका अध्यक्षाधिकरणम्
॥ श्रीरस्तु ॥ ॥ श्रीमते रामानुजाय नमः॥ ।। विषयवाक्यदीपिका ।। ।।श्रीरङ्गरामानुजमुनिप्रणीता।। अध्यक्षाधिकरणम् सोऽध्यक्षे तदुपगमादिभ्यः (ब्र.सू.4.2.4)प्रश्नोपनिषदि षष्ठप्रश्ने ।।स ईक्षांचक्रे कस्मिन्नहमुत्क्रांते उत्क्रान्तो भविष्यामि कस्मिन्वा प्रतिष्ठिते प्रतिष्ठास्यामीति स प्राणमसृजतेति ।।मदुत्क्रांतिप्रतिष्ठासहभूतोत्क्रांतिप्रतिष्ठः को वा स्यादिति विचिंत्य प्राणं जीवोऽसृजदित्यर्थः । अत्र जीवस्य प्राणस्रष्टृत्वमदृष्टद्वारा द्रष्टव्यम् ।।इति अध्यक्षाधिकरणं
विषयवाक्यदीपिका वागधिकरणम्
॥ श्रीरस्तु ॥ ॥ श्रीमते रामानुजाय नमः॥ ।। विषयवाक्यदीपिका ।। ।।श्रीरङ्गरामानुजमुनिप्रणीता।। वागधिकरणम् अत एव च सर्वाण्यनु (ब्र.सू.4.2.2)तस्मादुपशांततेजाः पुनर्भवमिंद्रियैर्मनसि संपद्यमानैर्यच्चित्तस्तेनैष प्राणमायाति ।।इदं च प्रश्नोपनिषद्गतम् । अस्य चायमर्थः । अपगतदेहौष्ण्यः सन्पुनर्जन्मप्राप्तुं मनसि संपद्यमानैरिंद्रियैः सहितं प्राणमीदृश्या मनोवासनयासहित एव सन्नागच्छतीत्यर्थः ।।।। इति वागाधिकरणम् ।।
