ஶ்ரீ: ।।

கேநோபநிஷத்

(தலவகாரோபநிஷத்)

[ஸாமவேதஶாந்திபாட:]

ஓம் ஆப்யாயந்து மமாங்காநி வாக்ப்ராணஶ்சக்ஷு:ஶ்ரோத்ரமதோ பலமிந்த்ரியாணி ச ஸர்வாணி । ஸர்வ ப்ரஹ்மோ (ஹ்மௌ) பநிஷதம் । மாऽஹம் ப்ரஹ்ம நிராகுர்யாம் । மா மா ப்ரஹ்ம நிராகரோத் । அநிராகரணமஸ்து । அநிராகரணம் மேऽஸ்து, ததாத்மநி நிரதே ய உபநிஷத்ஸு தர்மாஸ்தே மயி ஸுந்து தே மயி ஸந்து।

ஓம் ஶாந்தி: ஶாந்தி: ஶாந்தி: ।

* * * * *

ப்ரதமகண்ட:

ஹரி: ஓம் ।

கேநேஷிதம் பததி ப்ரேஷிதம் மந: கேந ப்ராண: ப்ரதம: ப்ரைதி யுக்த: ।

கேநேஷிதாம் வாசமிமாம் வதந்தி சக்ஷு:ஶ்ரோத்ரம் க உ தேவோ யுநக்தி ।௧।।

ஶ்ரீரங்கராமாநுஜமுநிவிரசிதா

ப்ரகாஶிகா

யேநோபநிஷதாம் பாஷ்யம் ராமாநுஜமதாநுகம் ।

ரம்யம் க்ருதம் ப்ரபத்யே தம் ரங்கராமாநுஜம் முநிம் ।

மங்கலாசரணம் ப்ரதிஜ்ஞா ச

அதஸீகுச்சஸச்சாயமஞ்சிதோரஸம்ஸ்தலம் ஶ்ரியா।

அஞ்ஜநாசலஶ்ர்ருங்காரமஞ்ஜலிர்மம காஹதாம் ।।

வ்யாஸம் லக்ஷ்மணயோகீந்த்ர ப்ரணம்யாந்யாந் குரூநபி ।

வ்யாக்யாம் தலவகாரோபநிஷத: கரவாண்யஹம் ।

அசேதநப்ரேரகஸ்வரூபநிரூபகப்ரஶ்நா:

பரமாத்மஸ்வரூபம் ப்ரஶ்நப்ரதிவசநரூபப்ரகாரேண ப்ரகாஶயிதும் ப்ரஸ்தௌதி- ‘கேநேஷிதம் பததி ப்ரேஷிதம் மந: கேந ப்ராண: ப்ரதம: ப்ரைதி யுக்த: । கேநேஷிதாம் வாசமிமாம் வதந்தி சக்ஷு:ஶ்ரோத்ரம் க உ தேவோ யுநக்தி’ । மந: கேந வா (?) ப்ரேஷிதம் – ப்ரேரிதம் ஸத் ஸ்வவிஷயே ப்ரவர்தத இதி பாவ: ।। இஷிதம் – இஷ்டம்; மதம் । ப்ராணாநாம் மத்யே ப்ரதம: ப்ராண: – முக்ய: ப்ராண: கேந ப்ரேரிதஸ்ஸந்  ப்ரைதி – ப்ரகர்ஷண ஸஞ்சரதி । ததா, கேந வா ப்ரேரிதாம்’ இமாம் வாசம் – வாகிந்த்ரியமவலம்ப்ய வ்யவஹரந்தி லோகா: । ததா சக்ஷு:ஶ்ரோத்ரயோஶ்ச க: ப்ரேரக:? அசேதநாநாமேஷாம் சேதநாப்ரேரிதாநாம் கார்யகரத்வாஸம்பவாத் இதி குருமுபேத்ய ஶிஷ்ய: பப்ரச்ச இத்யர்த: ।।

ஶ்ரோத்ரஸ்ய ஶ்ரோத்ரம் மநஸோ மநோ யத் வாசோ ஹ வாசம் ஸ உ ப்ராணஸ்ய ப்ராண: । சக்ஷுஷஶ்சக்ஷுரதிமுச்ய தீரா: ப்ரேத்யாஸ்மால்லோகாதம்ருதா பவந்தி ।௨।

குரோ:ப்ரதிவசநம்

குரு: ப்ரதிவக்தி – ஶ்ரோத்ரஸ்ய ஶ்ரோத்ரம்…..பவந்தி। சக்ஷுராதீநாம் ப்ரகாஶகம் சக்ஷுராத்யநதீநப்ரகாஶம் அப்ராணாதீநப்ராணநஞ்ச யத் ஸ உ – ஸ ஏவ இத்யேவம் அதிமுச்ய – ஜ்ஞாத்வா அஸ்மால்லோகாத் – அர்சிராதிநா மார்கேண கத்வா முக்தா பவந்தி இத்யர்த: ।।

ந தத்ர சக்ஷுர்கச்சதி ந வாக்கச்சதி நோ மந:।

ந வித்மோ ந விஜாநீமோ யதைததநுஶிஷ்யாத் । ௩।।

ததேவ ப்ரபஞ்சயதி – ந தத்ர சக்ஷுர்கச்சதி ந வாக்கச்சதி நோ மந:। தர்ஹி தத் கதமுபதேஷ்டவ்யம்’ இத்யத்ராஹ-ந வித்மோ ந விஜாநீம: யதைததநுஶிஷ்யாத்-கிம் ததிதி ப்ருஷ்ட ஆசார்ய:, ‘நாந்தரிந்த்ரியேண ந பஹிரிந்த்ரியேண ச ஜ்ஞேயம் தத்’ இத்யேவ ததுபதிஶேத் ।

அந்யதேவ தத்விதிதாததோ அவிதிதாததி।

இதி ஶுஶ்ரும பூர்வேஷாம் யே நஸ்தத்வ்யாசசக்ஷிரே ।௪।

ப்ரஹ்மண: விதிதாவிதிதவிலக்ஷணத்வம்

நநு தஸ்ய ஸர்வாத்மநா ஜ்ஞாநாவிஷயத்வே துச்சத்வம் ஸ்யாத்; ப்ரஹ்மஜிஜ்ஞாஸயா குரூபஸதநாதிகஞ்சந ஸ்யாதித்யத்ராஹ-‘அந்யதேவ தத் விதிதாததோ—–தத்வ்யாசசக்ஷிரே’। யே-அஸ்மாகம் பூர்வே குரவ: ப்ரஹ்மோம்பாதிஶந், தேஷாம்-‘ஸர்வாத்மநா விதிதாதபி விலக்ஷணம் ஸர்வாத்மநா அவிதிதாதபி விலக்ஷணம்  ஏவம் ரூபம் ப்ரஹ்ம’ இதி ஈத்ருஶீம் வாசம் வயம் ஶ்ருதவந்த: இத்யர்த:।

யத்வாசாநப்யுதிதம் யேந வாகப்யுத்யதே ।

ததேவ ப்ரஹ்ம த்வம் வித்தி நேதம் யதிதமுபாஸதே।௫।

வாகாதி இந்த்ரியப்ரகாஶகம் ப்ரஹ்ம

ஏததேவ ப்ரபஞ்சயதி – ‘யத் வாசாऽநப்யுதிதம்……நேதம் யதிதமுபாஸதே’। வாகாதிபிர்யதப்ரகாஶ்யம் ஸ்வயம் வாகாதி இந்த்ரியப்ரகாஶகஞ்ச, ததேவ ப்ரஹ்ம’ இதி ஜாநீஹி ।।

யத்வஸ்து இதம் இதி இதங்காரகோசரதயா ஹஸ்தாமலகவத் ஸுவிதிததயா உபாஸதே ஜநா:, தத் ப்ரஹ்ம ந இத்யர்த: । ஏவம் உத்தரத்ராபி ।

யந்மநஸா ந மநுதே யேநாஹுர்மநோ மதம் ।

ததேவ ப்ரஹ்ம த்வம் வித்தி நேதம் யதிதமுபாஸதே । ௬।

அத்ர ரங்கராமாநுஜபாஷ்யம் நாஸ்தி

யச்சக்ஷுஷா ந பஶ்யதி யேந சக்ஷூம்ஷி பஶ்யதி ।

ததேவ ப்ரஹ்ம த்வம் வித்தி நேதம் யதிதமுபாஸதே । ௭।

‘யச்சக்ஷுஷா ந பஶ்யதி யேந சக்ஷுஷி பஶ்யதி’। யேந பரமாத்மநா ஸாதநேந புமாந் இதரத் பஶ்யதி இத்யர்த: ।

யத் ஶ்ரோத்ரேண ந ஶ்ருணோதி யேந ஶ்ரோத்ரமிதம் ஶ்ருதம் ।

ததேவ ப்ரஹ்ம த்வம் வித்தி நேதம் யதிதமுபாஸதே।௮।

அத்ர ரங்கராமாநுஜபாஷ்யம் நாஸ்தி

யத்ப்ராணேந ந ப்ராணிதி யேந ப்ராண: ப்ரணீயதே।

ததேவ ப்ரஹ்ம த்வம் வித்தி நேதம் யதிதமுபாஸதே ।௯।।

‘யத் ப்ராணேந ந ப்ராணிதி யேந ப்ராண: ப்ரணீயதே’ – ப்ரணீயதே – ப்ராணிதி இத்யர்த: ।।

ப்ரதமகண்ட: ஸமாப்த:

த்விதீயகண்ட:

யதி மந்யஸே ஸுவேதேதி தப்ரமேவாபி நூநம் த்வம் வேத்த ப்ரஹ்மணோ ரூபம் ।

யதஸ்ய த்வம் யதஸ்ய தேவேஷு அத நு மீமாம்ஸ்யமேவ தே மந்யே விதிதம் ।௧।।

ஶிஷ்யம் ப்ரத்யாசார்ய ஆஹ – ‘யதி மந்யஸே ஸுவேதேதி……..அத நு மீமாம்ஸ்யமேவ தே’। ‘அஹம் ப்ரஹ்மஸ்வரூபம் ஸுஷ்டு வேத’ இதி யதி மந்யஸே; ந தத் ததா । அஸ்ய ப்ரஹ்மண: இஹ லோகே யதபி ரூபம் த்வம் வேத்த, தந்நூநம் தப்ரமேவ அல்பமேவ । தேவேஷு யத்ரூபம் த்வம் வேத்த, ததபி தப்ரமேவ – அல்பமேவ।। , த்வயா ஜ்ஞாதம் ஸர்வம் ப்ரஹ்மணோ ரூபம் அல்பமேவ; ந ஸர்வம் ப்ரஹ்மரூபம் த்வயா ஜ்ஞாதம் । அத:பரமேவ தே ப்ரஹ்ம விசார்யம் ; நாத: பூர்வம் ஸம்யக்விசாரிதம் இத்யர்த: । ஏதத்வாக்யம் ஶ்ருத்வா, ஸம்யவிசார்ய ஶிஷ்ய ஆஹ – ‘மந்யே விதிதம்’ – அஹம் விதிதமேவ மந்யே ।।

நாஹம் மந்யே ஸுவேதேதி நோ ந வேதேதி வேத ச।

யோ நஸ்தத்வேத தத்வேத நோ ந வேதேதி வேத ச ।௨।।

கதமித்யத்ராஹ – நாஹம் மந்யே ஸுவேதேதி நோ ந வேதேதி வேத ச। அஹம் – ஸம்யக்வேத இத்யபி ந மந்யே; ந வேதேத்யபி ந। அபி து வேதைவ। ததஶ்ச காத்ர்ஸூந்யேந ஜ்ஞாதத்வமஜ்ஞாதத்வஞ்ச நாஸ்தி; கிஞ்சித்ஜ்ஞாதத்வமஸ்தீத்யர்த: । ‘யோ நஸ்தத்வேத தத்வேத நோ ந வேதேதி வேத ச ந:-அஸ்மாகம் ப்ரஹ்மசாரிணாம் மத்யே தத் – ‘நோ ந வேதேதி வேத ச’ இதி நிர்திஷ்டம் தத் அர்ததத்வம் யோ வேத, ஸ: தத்ப்ரஹ்ம வேத இத்யர்த: ।।

யஸ்யாமதம் தஸ்ய மதம் மதம் யஸ்ய ந வேத ஸ: ।

அவிஜ்ஞாதம் விஜாநதாம் விஜ்ஞாதமவிஜாநதாம் । ௩।।

ப்ரஹ்மண: க்ருத்ஸ்நஜ்ஞாநமாநிநாமஜ்ஞத்வம்

யஸ்யாமதம் தஸ்ய மதம் மதம் யஸ்ய ந வேத ஸ:। ய: (யஸ்து) பரிச்சிந்நத்வேந ப்ரஹ்ம ந மநுதே, ஸ ப்ரஹ்ம மநுதே । யஸ்து பரிச்சிந்நத்வேந ப்ரஹ்ம மநுதே, ஸ து ந ஜாநாதி இத்யர்த: । அவிஜ்ஞாதம் விஜாநதாம் விஜ்ஞாதமவிஜாநதாம் – ப்ரஹ்ம ஏதாவத் இதி பரிச்சேதஜ்ஞாநவதாம் ப்ரஹ்மாऽவிஜ்ஞாதம் பவதி; பரிச்சிந்நத்வஜ்ஞாநஶூந்யாநாம் ப்ரஹ்ம விஜ்ஞாதம் பவதி இத்யர்த: ।।

உக்தஞ்ச பகவதா பாஷ்யக்ருதா – ‘யதோ வாசோ நிவர்தந்தே, அப்ராப்ய மநஸா ஸஹ’ (தை.உ.ஆ.9) இதி ப்ரஹ்மணோऽநந்தஸ்ய அபரிமிதகுணஸ்ய வாங்மநஸயோ: ‘ஏதாவத்’ இதி பரிச்சிதாயோக்யத்வஶ்ரவணேந ‘ப்ரஹ்ம ஏதாவத்’ இதி ப்ரஹ்மபரிச்சேதஜ்ஞாநவதாம் ப்ரஹ்ம அவிஜ்ஞாதம் அமதம் இத்யுக்தம்; அபரி சிந்நத்வாத் ப்ரஹ்மண: । அந்யதா ‘யஸ்யாமதம் தஸ்ய மதம்’, ‘விஜ்ஞாதமவிஜாநதாம்’ இதி தத்ரைவ மதத்வ-விஜ்ஞாதத்வவசநம் விருத்த்யேத இதி । ததஶ்ச அவிஜ்ஞாதத்வாதிவசநம்’ காத்ர்ஸூந்யேந ஜ்ஞாநாவிஷயத்வபரம்; ந து ஸர்வாத்மநா ப்ரஹ்மண: ஜ்ஞாநாகோசரத்வபரம் இதி த்ரஷ்டவ்யம் । ததாஹி ஸதி, ‘ப்ரஹ்மவிதாப்ரோதி பரம்’ (தை.உ.ஆ.1), ‘தமேவ விதித்வாऽதிம்ருத்யுமேதி’ (ஶ்வே.உ.3.8) இத்யாதி ஶாஸ்த்ராணாம் அஸம்கதார்தகத்வப்ரஸங்காத், வேதாந்தாநாம் நைரர்தக்யப்ரஸம்காச்ச ।।

ப்ரதிபோதவிதிதமம்ருதமம்ருதத்வம் ஹி விந்ததே ।

ஆத்மநா விந்ததே வீர்யம் வித்யயா விந்ததேऽம்ருதம் ।௪।

அம்ருதத்வப்ராப்திப்ரகார:

ப்ரதிபோதவிதிதமம்ருதமம்ருதத்வம் ஹி விந்ததே । ப்ரதிநியதோ போத: ப்ரதிபோத:। ஸத்யத்வ – ஜ்ஞாநத்வ – அநந்தத்வாதிரூபாஸாதாரணதர்மவிஶிஷ்டதயா ஜ்ஞாதம் அம்ருதம் – ப்ரஹ்மஸ்வரூப, தத்க்ரதுந்யாயேந ஸ்வோபாஸகஸ்யாப்யம்ருதத்வம் விந்ததே – லம்பயதி இத்யர்த: । அந்தர்பாவிதண்யர்த: அயம் விதிதாது: । லம்பநப்ரகாரமேவாஹ – ஆத்மநா விந்ததே வீர்யம் வித்யயா விந்ததேऽம்ருதம் । ‘ஸ நோ தேவ: ஶுபயா ஸ்ம்ருத்யா ஸம்யுநக்து’ (தை.நா. 84.) இத்யுக்தரீத்யா வித்யாநிஷ்பத்த்யநுகூலம் வீர்ய ப்ரஸந்நேந பரமாத்மநா லபதே ப்ரஸந்நபரமாத்மாऽऽஹிதவீர்யார்ஜிதயா வித்யயா அம்ருதத்வம் அஶ்நுத இத்யர்த: ।।

இஹ சேதவேதீதத ஸத்யமஸ்தி ந சேதிஹாவேதீந்மஹதீ விநஷ்டி:।

பூதேஷு பூதேஷு விசித்ய தீரா: ப்ரேத்யாஸ்மால்லோகாதம்ருதா பவந்தி ।௫।।

ப்ரஹ்மண: இஹைவ அவஶ்யவேத்யத்வம்

தாத்ருஶப்ரஹ்மஜ்ஞாநே த்வராம் உத்பாதயதி – ‘இஹ சேதவேதீதத ஸத்யமஸ்தி; ந சேதிஹாவேதீத், மஹதீ விநஷ்டி:’। இஹைவ ஜந்மநி, ப்ரஹ்ம ஜ்ஞாதவாம்ஶ்சேத், அத – ஸமநந்தரமேவ அஸ்தி – ஸந் பவதி । ஸத்ய (அத்ர) ஜ்ஞாநாபாவே ஆத்மநோऽஸத்தா பவதி; ‘அஸந்நேவ ஸ பவதி அஸத ப்ரஹ்மேதி வேத சேத் । அஸ்தி ப்ரஹ்மேதி சேத்வேத ஸந்தமேநம் ததோ விது:’ (தை.ஆ.6) இதி ஶ்ருத்யநுரோதாத் இதி த்ரஷ்டவ்யம் । ‘பூதேஷு பூதேஷு விசித்ய தீரா: ப்ரேத்யாஸ்மால்லோகாதம்ருதா பவந்தி । பூதேஷு பூதேஷு – ஸர்வபூதஸ்தம் பரமாத்மாநம் ப்ரஜ்ஞாஶாலிந:’ ஸ்வேதரஸமஸ்தவிலக்ஷணத்வேந நிர்தார்ய. அஸ்மால்லோகாத் – அர்சிராதிமார்கேண பரமாத்மாநம் ப்ராப்ய முக்தா பவந்தி இத்யர்த: ।

த்விதீயகண்ட: ஸமாப்த:

* * * * *

த்ருதீயகண்ட:

ப்ரஹ்ம ஹ தேவேப்யோ விஜிக்யே। தஸ்ய ஹ ப்ரஹ்மணோ விஜயே தேவா அமஹீயந்த।

த ஐக்ஷந்த, அஸ்மாகமேவாயம் விஜயோऽஸ்மாகமேவாயம் மஹிமேதி ।௧।।

ஸுரவிஜய ஆக்யாயிகா

ஆத்மநா விந்ததே வீர்யம் – இத்யுக்தார்தே ஆக்யாயிகாமாஹ -‘ப்ரஹ்ம ஹ தேவேப்யோ விஜிக்யே’ । பரமாத்மா தேவாநாமநுக்ரஹார்தமஸுராதீந், ஶத்ரூந் விஜிதவாந் । ‘தஸ்ய ஹ ப்ரஹ்மணோ’ விஜயே தேவா அமஹீயந்த’ । ப்ரஹ்மகர்த்ருகவிஜயே ஸதி தேவா: பூஜிதா அபவந் । ‘த ஐக்ஷந்த அஸ்மாகமேவாயம் விஜயோऽஸ்மாகமேவாயம் மஹிமேதி’। தேவா:, அயமஸுரவிஜயோऽஸ்மகர்த்ருக ஏவ, ததநுகூலஸாமர்யாதிகமபி அஸ்மதீயமேவ இத்யமந்யந்த ।।

தத்தேஷாம் விஜஜ்ஞௌ । தேப்யோ ஹ ப்ராதுர்பபூவ ।

தந்ந வ்யஜாநத(ந்த) கிமிதம் யக்ஷமிதி ।௨।।

யக்ஷாவதார:

‘தத்வேஷாம் விஜஜ்ஞௌ । தாத்ருஶம் தேஷாம் அபிமாநம் பரமாத்மா ஜ்ஞாதவாந் இத்யர்த: । ‘தேப்யோ ஹ ப்ராதுர்பபூவ’-தேஷாம் தேவாநாம் அநுக்ரஹார்தம் தத் ப்ரஹ்ம யக்ஷரூபம் ப்ராதுர்பூதம் । தந்ந வ்யஜாநத கிமிதம் யக்ஷமிதி – ஏதத் யக்ஷஸ்வரூபம் கிமிதி தே தேவா ந வ்யஜாநத – ந ஜ்ஞாதவந்த இத்யர்த:’ ।।

தேऽக்நிமப்ருவந், ஜாதவேத:! ஏதத்விஜாநீஹி கிமேதத்யக்ஷமிதி! ததேதி । ததேப்யத்ரவத் ।

தமப்யவதத் கோऽஸீதி । அக்நிர்வா அஹமஸ்மீத்யப்ரவீத், ஜாதவேதா வா அஹமஸ்மீதி।।௩,௪।।

அக்நே: ப்ரஹ்மணா ஸமாகம:

‘தேऽக்நிமப்ருவந்………கிமேதத்யக்ஷமிதி’ । ஜாதவேத: ஏதத்விஜாநீஹி கிமேதத்யக்ஷமிதீத்யுக்தவந்த: । ததேதி । ததப்யத்ரவத்………….. ஜாதவேதா வா அஹமஸ்மீதி’ । ததேதி ஸ யக்ஷஸமீபம் கத: தேந கோऽஸீதி ப்ருஷ்ட:, அக்நி:, ஜாதவேதா: இதி ப்ரஸித்தம் நாமத்வயமுக்தவாந் இத்யர்த: ।।

தஸ்மிம்ஸ்த்வயி கிம் வீர்யமிதி । அபீதம் ஸர்வம் தஹேயம், யதிதம் ப்ருதிவ்யாமிதி । தஸ்மை த்ருணம் நிததௌ, ஏதத்தஹேதி। ததுபப்ரேயாய ஸர்வஜவேந । தந்ந ஶஶாக தக்தும் । ஸ தத ஏவ நிவவ்ருதே, நைத (நைந) தஶகம் விஜ்ஞாதும், யதேதத்யக்ஷமிதி ।।௫,௬।।

த்ருணதஹநாஸாமர்த்யம் அக்நே:

‘தஸ்மிம்ஸ்த்வயி கிம் வீர்யமிதி । அபீதம் ஸர்வம் தஹேயம் யதிதம் ப்ருதிவ்யாமிதி’। தவ க்வ। ஸாமர்த்யமஸ்தீதி யக்ஷேண ப்ருஷ்டோऽக்நி: ப்ருதிவ்யந்தர்வர்திஸகலதாஹஸாமர்த்யம் அஸ்தீதி உக்தவாந் ।।

‘தஸ்மை………..ஸ தத ஏவ நிவவ்ருதே। தர்ஹிதம் த்ருணம் தஹேதி யக்ஷேண உக்த:, ஸர்வேண ஜவேந । தத்ஸமீபம் கத:, தக்துமஸமர்தோம் நிவ்ருத்த இத்யர்த: । உபப்ரேயாய – ஸமீபம் கத இத்யர்த: । நைததஶகம் விஜ்ஞாதும் யதேதத் யக்ஷமிதி’। ஏவம் தேவாந் ப்ரதி உக்தவாநிதி ஶேஷ: । ஏவமுத்தரத்ராபி ।।

அத வாயுமப்ருவந், வாயவேதத்விஜாநீஹி கிமேதத்யக்ஷமிதி! ததேதி ।௭।।

ததப்யத்ரவத் । தமப்யவதத், கோऽஸீதி? வாயுர்வா அஹமஸ்மீத்யப்ரவீத்,

மாதரிஶ்வா வா அஹமஸ்மீதி । ௮।

தஸ்மிம்ஸ்த்வயி கிம் வீர்யமிதி । அபீதம் ஸர்வமாததீயம், யதிதம் ப்ருதிவ்யாமிதி ।௯।

தஸ்மை த்ருணம் நிததௌ ஏததாதத்ஸ்வேதி । ததுபப்ரேயாய ஸர்வஜவேந । தந்ந ஶஶாகாऽऽதாதும் । ஸ தத ஏவ நிவவ்ருதே, நைத (நைந) தஶகம் விஜ்ஞாதும், யதேதத்யக்ஷமிதி ।௧௦।

அத்ர ரங்கராமாநுஜபாஷ்யம் நாஸ்தி

அதேந்த்ரமப்ருவந், மகவந்நேதத்விஜாநீஹி கிமேதத்யக்ஷமிதி । ததேதி ததப்யத்ரவத் । தஸ்மாத் திரோததே । ௧௧ ।

ஸ தஸ்மிந்நேவாகாஶே ஸ்த்ரியமாஜகாம பஹுஶோபமாநாமுமாம் ஹைமவதீம் । தாம் ஹோவாச கிமேதத்யக்ஷமிதி । ௧௨।।

உமாவிர்பாவ: இந்த்ரஸ்ய யக்ஷவிஷயக ப்ரஶ்நஶ்ச

தஸ்மாத்திரோததே। தஸ்மாத் மகோநஸ்ஸந்நிதே:, ஏதஸ்ய கர்வபங்கோ மா பூதிதி திரோஹிதம் அபவத்। இத்யர்த: । தஸ்மிந்நேவாகாஶே ஸ்த்ரியமாஜகாம பஹஶோபமாநாம் உமாம்’ ஹைமவதீம்। தாம் ஹோவாச கிமேதத்யக்ஷமிதி । தஸ்மிந்நேவ ப்ரதேஶே ஹிமவத்புத்ரீம் பஹுபிராபரணை: ஶோபமாநாம் பார்வதீம்ஸர்வஜ்ஞாமிந்த்ராநுக்ரஹாய ப்ராதுர்பூதாம் த்ருஷ்ட்வா தத்ஸமீபமாகத்ய, இயம் ஸர்வம் ஜாநாதி இதி மந்யமாந:, கிமேதத் யக்ஷமிதி பப்ரச்ச இத்யர்த: ।

த்ருதீயகண்ட:ஸமாப்த:

சதுர்தகண்ட:

ஸா ப்ரஹ்மேதி ஹோவாச, ப்ரஹ்மணோ வா ஏதத்விஜயே மஹீயத்வம் இதி ।

ததோ ஹைவ விதாஞ்சகார ப்ரஹ்மேதி ।௧।।

அஸுரவிஜய: பரமாத்மாதீந:

‘ப்ரஹ்மேதி ஹோவாச, ப்ரஹ்மணோ வா ஏதத்விஜயே மஹீயத்வம்’ இதி । ப்ரஹ்மைவ யக்ஷரூபேண யுஷ்மந்மோஹஶமநாயே ப்ராதுர்பூதம் । அதோ ப்ரஹ்மஸம்பந்திநி விஜயே நிமித்தே பூஜாம் ப்ராப்நுத । அஸ்மாபிரேவ விஜய: க்ருத இதி துரபிமாந: த்யக்தவ்ய: இத்யர்த: । ததோ ஹைவ விதாஞ்சகார ப்ரஹ்மேதி । ததுபதேஶாதேவ ப்ரஹ்மேதி ஜ்ஞாதவாந் இத்யர்த: ।।

தஸ்மாத்வா ஏதே தேவா அதிதராமிவாந்யாந் தேவாந்। யதக்நிர்வாயுரிந்த்ர: । தே ஹ்யேநந்நேதிஷ்டம் பஸ்ப்ருஶு: । தே (ஸ) ஹ்யேநத் ப்ரதமோ விதாஞ்சகார ப்ரஹ்மேதி ।௨।।

அக்நிவாய்விந்த்ராணாம் அதிஶாயித்வம்

தஸ்மாத்வா ஏதே தேவா அதிதராமிவாந்யாந் தேவாந், யதக்நிர்வாயுரிந்த்ர:। தே ஹ்யேநந்நேதிஷ்டம் பஸ்ப்ருஶு: । தே ஹ்யேநத் ப்ரதமோ விதாஞ்சகார ப்ரஹ்மேதி – தஸ்மாதேவ ஹேதோ: ஏத ஏவாக்நிவாய்விந்த்ரா: இதராந் தேவாந் அதிஶேரத இவ। இவ ஶப்த: ஏவார்த:। அதிஶேரத ஏவ இத்யர்த: । யஸ்மாத்தேதோ: நேதிஷ்டம்’- ஸமீபே வர்தமாநம் தத் ப்ரஹ்ம, பஸ்ப்ருஶு: – த்ருஷ்டவந்த:, யதஶ்ச ஹேதோ: ப்ரதமோ விதாஞ்சகார – ப்ரதமாஸ்ஸந்தோ ப்ரஹ்மேதி விதாஞ்சக்ரு:; அத ஏவைதே தேவதாந்தராபேக்ஷயா அக்நிவாய்விந்த்ரா: அதிஶயிதவந்த: இத்யர்த: ।। வசநவ்யத்யய:’ சாந்தஸ: ।

தஸ்மாத்வா இந்த்ரோऽதிதராமிவாந்யாந் தேவாந் ।

ஸ ஹ்யேநந்நேதிஷ்டம் பஸ்பர்ஶ। ஸ ஹ்யேநத் ப்ரதமோ விதாஞ்சகார ப்ரஹ்மேதி । ௩।।

அக்நிவாய்வபேக்ஷயா இந்த்ரஸ்ய அதிஶாயித்வம்

‘தஸ்மாத்வா இந்த்ரோऽதிதராமிவாந்யாந் தேவாந் । ஸ ஹ்யேநந்நேதிஷ்டம் பஸ்பர்ஶ । ஸ ஹ்யேநத் ப்ரதமோ | விதாஞ்சகார ப்ரஹ்மேதி’ । அக்நிவாய்விந்த்ராணாம் மத்யே யஸ்மாதிந்த்ர: ஸந்நிஹிதம் ப்ரஹ்ம த்ருஷ்டவாந், ஸர்வேப்ய: புரஸ்தாத் பார்வதீமுகாத் இதம் ப்ரஹ்மேதி ஜ்ஞாதவாந், அத: ஸர்வாதிஶாயீத்யர்த: ।।

தஸ்யைஷ ஆதேஶோ யதேதத்வித்யுதோ வ்யத்யுததா இதி,

இந்ந்யமிஷ (மீமிஷ)தா இத்யதிதைவதம் ।௪।।

வித்யுதாதிவத் ப்ரஹ்மண: ஆவிர்பாவதிரோபாவௌ க்ஷணிகௌ

தஸ்யைஷ ஆதேஶ: । தஸ்ய – ஆவிர்பூதஸ்ய’ ஸத்யஸ்திரோபூதஸ்ய ப்ரஹ்மண ஏஷ ஆதேஶ: வக்ஷ்யமாண உபமாநோபதேஶ இத்யர்த: । யதேதத் வித்யுதோ வ்யத்யுததா’ இதி । யதா வித்யுதோ வித்யோதநம் க்ஷணிகம, தத்வத இத்யர்த: । ஆ இதி ப்ரஸித்தௌ। உபமாநாந்தரமாஹ – இந்ந்யமி (மீமி)ஷதா இதி அத்ராபி ஆ இத்யேதத் பூர்வவத் । இச்சப்த: உபமாநாந்தரஸமுச்சயார்த:। யதா ந்யமிஷத (ந்யமீமிஷத்) நிமேஷ:, ப்ரகாஶதிரோபாவ: க்ஷணேந, ஏவம் ப்ரஹ்மாऽபி திரோऽபூத் இத்யர்த: । யதா வித்யதஸ்திரோஹிதா பவந்தி இத்யர்த: (ர்த?) ந்யமமிஷத் இதி வசநவ்யத்யயஶ்சந்தஸ: । இத்யதிதைவதம் – அநாத்மபூதாகாஶாதிகதவித்யுத்விஷயம் ப்ரஹ்மண உபமாநதர்ஶநமுக்தம் இத்யர்த: ।

அதாத்யாத்மம், யதேத (ந)தகச்சதீவ ச மநோ ந

(மநோऽநேந) சைந(த) துபஸ்மரத்யபீக்ஷ்ணம் ஸங்கல்ப: ।௫।।

ப்ரஹ்மத்யாநாநுவ்ருத்திரது:ஶகா

அதாத்யாத்மம் – அநந்தரம் தேஹஸ்தோ த்ருஷ்டாந்த உச்யத இத்யர்த: । யதேதத் கச்சதீவ ச மந:। – ஏதத் ப்ரஹ்ம மநோ கச்சதீவ। ப்ரஹ்மவிஷயகமநோகமநமிவேத்யர்த:। யதா மநஸோ ப்ரஹ்மவிஷயீகரணம் ந சிரஸ்தாயி, ஏவமேவ யக்ஷஸ்ய ப்ரஹ்மண: ப்ரகாஶோऽபி இத்யர்த:। மநஸா ப்ரஹ்மவிஷயீகரணம் க்ஷணிகமேவ; ந சிராநுவ்ருத்தமிதி தர்ஶயதி – ந சைததுபஸ்மரத்யபீக்ஷ்ணம் ஸங்கல்ப: – ந ஹி மநோஜநித ஸங்கல்போ த்யாநவிஶேஷ:। அபீக்ஷ்ணம் – சிரம் ஏதத்ப்ரஹ்மோபஸ்மரதி; ந விஷயீகரோதி இத்யர்த:। ததஶ்ச ‘யதா ப்ரஹ்மணோ மநஸா விஷயீகரணம் ந சிராநுவ்ருத்தம், ஏவம் யக்ஷஸ்ய ப்ரஹ்மண: ப்ராதுர்பாவோऽபி ந சிராநுவ்ருத்த: । அத்ர த்ருஷ்டாந்தோக்திவ்யாஜேந ‘ப்ரஹ்மத்யாநாநுவ்ருத்திர்து:ஶகா’ இதி தர்ஶிதம் பவதி ।।

தத்த தத்வநம் நாம தத்வநமித்யுபாஸிதவ்யம் ।

ஸ ய ஏததேவம் வேத, அபி ஹைநம் ஸர்வாணி பூதாநி ஸம்வாஞ்சந்தி । ௬।

‘ப்ரஹ்ம வநநீயம்’ இதி உபாஸநப்ரகார:

தத்த தத்வநம் நாம; தத்வநமித்யுபாஸிதவ்யம் । ஏதாத்ருஶமஹிமவிஶிஷ்டம் தத் ப்ரஹ்ம ஸர்வைரபி ஜநை: வநநீயத்வேந ப்ரார்தநீயத்வேந வநநாமகம் பவதி । தஸ்மாத் தத் ப்ரஹ்ம வநம் இத்யுபாஸிதவ்யம் இத்யர்த: । வநத்வேநோபாஸநஸ்ய பலமாஹ – ஸ ய ஏததேவம் வேத, அபி ஹைநம் ஸர்வாணி பூதாநி ஸம்வாஞ்சந்தி। ஸர்வைரபி ப்ரார்தநீயோ பவதி இத்யர்த: ।।

உபநிஷதம் போ ப்ரூஹீதி । உக்தா த உபநிஷத் ।

ப்ராஹ்மீம் வாவ த உபநிஷதமப்ரூமேதி ।௭।।

ஏவம் ஆத்மநா விந்ததே வீர்யம் இத்யர்தே ஸ்திதே ஸதி, வீர்யாவாப்திஹேதுபூதபகவதநுக்ரஹஸாதநப்ரதிபாதிகாம் உபநிஷதம் ப்ருச்சதி உபநிஷதம் போ ப்ரூஹீதி’ । இதர ஆஹ – உக்தா த உபநிஷத்ப்ராஹ்மீம் வாவ த உபநிஷதமப்ருமேதி । ப்ரஹ்மப்ரதிபாதிகாம் ப்ரதாநோபநிஷதமவோசாம। அத: ப்ரதாநோபநிஷதுக்தைவ। ஸாதநப்ரதிபாதிகாஞ்சோபநிஷதம் வக்ஷ்யாமி, யதி ஶுஶ்ரூஷஸே இதி பாவ:।।

தஸ்யை தபோ தம: கர்மேதி ப்ரதிஷ்டா; ।

வேதா: ஸர்வாங்காநி ஸத்யமாயதநம் ।௮।

தஸ்யை தபோ தம: கர்மேதி ப்ரதிஷ்டா । தஸ்யை – உக்தாயை உபநிஷதே । ஸாதநபூதாநி காயஶோஷணலக்ஷணம் தப:, இந்த்ரியநிக்ரஹரூப உபஶம:, அக்நிஹோத்ராதிலக்ஷணம் கர்ம ச உபநிஷச்சப்திதாயா ப்ரஹ்மவித்யாயா: ப்ரதிஷ்டா – தாடர்யஹேது: । வேதா: ஸர்வாங்காநி ஸத்யமாயதநம் – ஷடங்கஸஹிதாஶ்ச வேதா: ஸத்யவதநஞ்ச ப்ரஹ்மவித்யோத்பத்திகாரணம் இத்யர்த:।।

யோ வா ஏதாமேவம் வேத, அபஹத்ய பாப்மாநமநந்தே ।

ஸ்வர்கே லோகே ஜ்யேயே ப்ரதிதிஷ்டதி ப்ரதிதிஷ்டதி ।௯।

ப்ரஹ்மவித்யாபலம்

யோ வா ஏதாமேவம் வேத – ஏதாம் ப்ரஹ்மவித்யாமுக்தவிதப்ரதிஷ்டாயதநோபேதாம் யோ வேத, அபஹத்ய பாப்மாநமநந்தே ஸ்வர்கே லோகே ஜ்யேயே ப்ரதிதிஷ்டதி ஸ ஸர்வாணி பாபாநி விதூய காலபரிச்சேத ஶூந்யே ஜ்யேயே – ஜ்யாயஸி ஜ்யேஷ்டே ஸர்வோத்தரே ஸ்வர்கே லோகே – வைகுண்டே லோகே ப்ரதிஷ்டிதோ பவதி இத்யர்த: । அநந்தஜ்யேயபதஸமபிவ்யாஹாராத் ஸ்வர்கலோகஶப்தோ பகவல்லோகபர: ।

க்ஷேமாய ய: கருணயா க்ஷிதிநிர்ஜராணாம் பூமாவஜ்ரும்பயத பாஷ்யஸுதாமுதார:।

வாமாகமாத்வகவதாவததூலவாதோ ராமாநுஜ:ஸ முநிராத்ரியதாம் மதுக்திம் ।।

இதி ஶ்ரீமத்தாதயார்யசரணாரவிந்தசஞ்சரீகஸ்ய வாத்ஸ்யாநந்தார்யபாதஸேவாஸமதிகதஶாரீரகமீமாம்ஸாபாஷ்யஹ்ருதயஸ்ய

பரகாலமுநிபாதஸேவாஸமதிகதபாரமஹம்ஸ்யஸ்ய ஶ்ரீரங்காமாநுஜமுநே: க்ருதிஷு கேநோபநிஷத்பாஷ்யம் ।

இதி சதுர்தகண்ட:

ஶ்ரீரஸ்து

உத்தரஶாந்திபாட:

ஓம் ஆப்யாயந்து மமாங்காநி வாக் ப்ராணஶ்சக்ஷு: ஶ்ரோத்ரமதோ பலமிந்த்ரியாணி ச ஸர்வாணி ஸர்வம் ப்ரஹ்மோபநிஷதம் மாऽஹம் ப்ரஹ்ம நிராகுர்யாம் மா மா ப்ரஹ்ம நிராகரோதநிராகரணமஸ்த்வநிராகரணம் மேऽஸ்து । ததாத்மநி நிரதே ய உபநிஷத்ஸு தர்மாஸ்தே மயி ஸந்து தே மயி ஸந்து। ஓம் ஶாந்தி: ஶாந்தி: ஶாந்தி: ।

கேநோபநிஷத் ஸமாப்தா