ಶ್ರೀಮದ್ವೇದಾನ್ತಾಚಾರ್ಯವಿರಚಿತಾ
ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ
ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ ಅನ್ಯಪ್ರಮಾಣಕತ್ವನಿರಾಸಾಧಿಕರಣಮ್
ಧರ್ಮಸ್ತತ್ತತ್ಕ್ರಿಯಾದಿ ಶ್ರುತಮಿದಮಿಹ ಖಲ್ವಸ್ಮದಾದ್ಯಕ್ಷವೇದ್ಯಂ ತಸ್ಮಾಚ್ಛಾಸ್ತ್ರೈಕಮಾನಸ್ಸ ಕಥಮಿತಿ ಯದಿ ಸ್ಥೂಲಮೇತಚ್ಛಲತ್ವಾತ್ । ಧರ್ಮಾಖ್ಯಾನಂ ಕ್ರಿಯಾದೌ ಧೃತಿಜನಕತಯಾ ಸಾ ಚ ನಾಧ್ಯಕ್ಷವೇದ್ಯಾ ದುರ್ದರ್ಶಾರ್ಥೋಪದೇಶಾನ್ನಿಗಮಸಫಲತಾ ತೇನ ಸತ್ಸೂತ್ರಸಾಧ್ಯಾ || ೯೩ ||
ಧರ್ಮೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತೋಕ್ತಿರ್ಭವತಿ ಚ ಸುಗಮಾ ಸಿದ್ಧಸಾಧ್ಯಾನುವೃತ್ತಾ ಸತ್ಸೂತ್ರಂ ಸಾಧ್ಯಮಾತ್ರಪ್ರವಣಮಿತಿ ಚ ತೇ ಕಲ್ಪನಾ ನಿಷ್ಪ್ರಮಾಣಾ । ಜ್ಞಾನಂ ತಸ್ಯೋಪದೇಶಸ್ತ್ವಿತಿ ಚ ಸಮಮಿದಂ ದ್ವಿಪ್ರಕಾರೇಽಪಿ ಧರ್ಮೇ ಸರ್ವಂ ತಾತ್ಪರ್ಯವೃತ್ತ್ಯಾ ಸುಘಟಿತಮಿಹ ನಃ ಪಶ್ಯತಾಂ ವೃತ್ತಿಕಾರಮ್ || ೯೪ ||
ಧರ್ಮಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಮಾನೇ ಭವಭೃತಿ ಕರಣಾಯತ್ತಬೋಧೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧೇ ತಸ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷಸ್ಸ ನೇತಿ ಪ್ರಥಯಿತುಮುದಿತಂ ಲೌಕಿಕಾಧ್ಯಕ್ಷಲಕ್ಷ್ಮ । ನೋ ಚೇತ್ಪಶ್ಯತ್ಯಚಕ್ಷುಃಪ್ರಭೃತಿಬಹುವಿಧಶ್ರುತ್ಯನೀಕಾವಮರ್ದೈರ್ಲುಣ್ಟಾಕೀ ಹನ್ತ ಲೋಕಾಯತಗತಿರಘೃಣಾ ರುಧ್ಯತಾಂ ಚೋದನಾಭ್ಯಃ || ೯೫ ||
ಆತ್ಮಾ ದೇಹಾಕ್ಷಬುದ್ಧಿಪ್ರಭೃತಿಸಮಧಿಕೋ ಧರ್ಮಚಿನ್ತಾಧಿಕೃತ್ಯೈ ನಿರ್ದ್ಧಾರ್ಯಸ್ತ್ವನ್ಯಥಾ ಚೇತ್ಸುರಗುರುಸಯಸ್ವೈರಜಲ್ಪಾಸ್ಸ್ವದೇರನ್ । ಇತ್ಥಂ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಸೂತ್ರೇ ವ್ಯಧಿಕರಣವಿಭಕ್ತ್ಯಾದಿಭಿಸ್ತತ್ತದರ್ಥವ್ಯಾವೃತ್ತೋ ಧರ್ಮಕರ್ತಾ ತದುಚಿತಫಲಭುಕ್ಸೂಚಿತಸ್ಸೂತ್ರಕಾರೈಃ || ೯೬ ||
ಅನ್ಯೈರಾತ್ಮಾವಸಾಯೇ ಭವತಿ ವಿಫಲತಾ ತತ್ರ ವೇದಾನ್ತವಾಚಾಂ ನೋ ಚೇದ್ದೇಹಾದಿತೋಽನ್ಯಸ್ಸ ಕಥಮಿಹ ಮತಶ್ಶ್ರೂಯತಾಂ ಸಾವಧಾನಮ್ । ಯದ್ಯನ್ಯೈರಸ್ಯ ಬೋಧೋ ಭವತು ವಿಶದತಾವಾಪ್ತಿರಾಮ್ನಾಯವಾಕ್ಯೈಸ್ತೈರೇವಾಸ್ಯಾವಸಾಯೇ ಪರಮಿಹ ಕಥಿತಸ್ತರ್ಕತೋಽನುಗ್ರಹಸ್ಸ್ಯಾತ್ || ೯೭ ||
ಪಾಠೇ ಚಾರ್ಥೇ ಚ ಭೇದಂ ವಿದಧತಿ ಕತಿಚಿದ್ವೃತ್ತಿಕಾರಾನುಶಿಷ್ಟಾಸ್ಸ್ಯಾದತ್ರಾತಿಪ್ರಸಕ್ತಿಃ ಕ ಇಹ ನಿಪುಣ ಇತ್ಯೇತದಪ್ಯತ್ರ ಚಿನ್ತ್ಯಮ್ । ಪ್ರಖ್ಯಾತೋ ವೃತ್ತಿಕಾರೋ ಮುನಿರನೃತಮಸೌ ವ್ಯಾಚಕಾರೇತಿ ಮನ್ದಂ ಬಾಧೇ ಸತ್ಯಾನ್ಯಪರ್ಯಂ ಕ್ವಚಿದಿತಿ ತು ಮತಿರ್ಮತ್ಸರಾತಙ್ಕಮುಕ್ತಾ ||। ೯೮ ||
ಪಾಠಾದತ್ರೌಪವರ್ಷಾದನುಪಚಿತಫಲಾ ಹ್ಯನ್ಯಥಾ ಪಾಠ್ಯಕೢಪ್ತಿಸ್ಸ್ವಚ್ಛನ್ದಸ್ತ್ವಾತ್ತಸಾರೋ ವಿಷಯವಿಷಯಿವತ್ಸಂಪ್ರಯೋಗೋಕ್ತಿಲಭ್ಯಃ । ಯದ್ವೃತ್ತಂ ಪೂರ್ವವಾಕ್ಯೇ ನ ಪಠಿತಮಥ ಚ ನ್ಯಾಸಿ ತದ್ವೃತ್ತಮನ್ಯತ್ಪಾಠಶ್ಚಾರ್ಷೋ ನ ಭೇತ್ತುಂ ಕ್ಷಮ ಇತಿ ವಿದುಷಾಂ ವೃತ್ತಿಕಾರೋಽನುವರ್ತ್ಯಃ || ೯೯ ||
ವೃತ್ತೌ ಷಟ್ ಚೇತ್ಪ್ರಮಾಣಾನ್ಯಗಣಿಷತ ನ ಸಾ ಮಾನಸಂಖ್ಯಾ ತತಸ್ಸ್ಯಾತ್ತ್ಯಕ್ತಂ ಷಷ್ಠಂ ಚ ಕೈಶ್ಚಿದ್ಭವತಿ ಚ ಫಲಿನೀ ಗೋಬಲೀವರ್ದನೀತಿಃ । ಧರ್ಮೇ ಮಾನಾನ್ತರಾಣಾಂ ಗತಿಮಿಹ ನುದತೋ ನಾತ್ರ ಸಂಖ್ಯಾಭಿಸನ್ಧಿರ್ಮಾನಾನಿ ತ್ರೀಣಿ ಶೋಧ್ಯಾನ್ಯಮನುತ ಚ ಮನುಃ ಪ್ರೇಪ್ಸತಾಂ ಧರ್ಮಸಿದ್ಧಿಮ್ || ೧೦೦ ||
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದಿರ್ನ ಹೇತುರ್ಜಿನಸುಗತಮುಖೈಃ ಕಲ್ಪಿತಾನಾಂ ಕಥಾನಾಮಿತ್ಯೇತತ್ಸಿದ್ಧಮತ್ರ ಶ್ರುತಿರಪಿ ನ ಹಿ ತನ್ಮೂಲಮೂಹ್ಯಂ ವಿರೋಧಾತ್ । ಇತ್ಯಪ್ಯೇತದ್ವಿರೋಧಾಧಿಕರಣವಿದಿತಂ ತೇನ ಮೋಹಾದಿರನ್ಯೈರನ್ಯೈರ್ಬಾಧೋಪರೋಧೌ ನ ತು ನಿಗಮಗಿರಾಮಿತ್ಯುಪಕ್ರಾನ್ತಸಿದ್ಧಿಃ || ೧೦೧ ||
ನನ್ವೇವಂ ಕ್ವಾಪಿ ರಾಮಾಯಣಪರಿಪಠಿತಾ ಯುಕ್ತಯಷ್ಪಟ್ ಕಥಂ ಸ್ಯುರ್ಮನ್ವಾದೇಸ್ತ್ರಿತ್ವವಾದೋಽಪ್ಯಥ ಭವತು ಪರಂ ನ್ಯೂನಸಂಖ್ಯಾನಿವೃತ್ತ್ಯೈ । ಮೈವಂ ತತ್ತದ್ವಿಶೇಷೈಃ ಪೃಥಗನುಪಠಿತೈರರ್ಥವೈಶದ್ಯಸಿದ್ಧ್ಯೈ ಮಾನೈಸ್ತತ್ತದ್ವಿಶೇಷಾಸ್ಸಹ ಪರಿಪಠಿತಾಸ್ಸನ್ತು ತತ್ರಾನ್ಯಥಾ ವಾ || ೧೦೨ ||
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಸಾಂಖ್ಯಬೌದ್ಧಪ್ರಭೃತಿಭಿರುದಿತಂ ಭಾವನೋತ್ಥಂ ನ ವಿದ್ಮಸ್ಸಂಸ್ಕಾರಾಣಾಂ ಪ್ರಕರ್ಷಸ್ಸ್ಮೃತಿಮುಪಜನಯೇದ್ದೃಷ್ಟಮಾತ್ರೇ ಪ್ರಕೃಷ್ಟಾಮ್ । ತಸ್ಮಾದ್ಧರ್ಮೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಭವತಿ ನ ಸುಗತಾದ್ಯಾಗಮಃ ಕ್ಷಿಪ್ತಮೂಲಃ ಶ್ರದ್ಧೇಯಾ ಚೋದನೈವೇತ್ಯವಧೃತಿರಿಯಮಿತ್ಯತ್ರ ತಾತ್ಪರ್ಯಸಿದ್ಧಮ್ || ೧೦೩ ||
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದಿಪ್ರಮಾಣಂ ಸ್ವವಿಷಯನಿಯತಂ ದರ್ಶಯನ್ ಸೂತ್ರಕಾರಃ ಪ್ರತ್ಯಾಚಷ್ಟ ಪ್ರವೃದ್ಧಾನ್ ಪ್ರಮಿತಿಪರಿಭವೇ ವಿಶ್ವಲುಣ್ಟಾಕವಾದಾನ್ । ಪಶ್ಯನ್ತೋ ವೃತ್ತಿಮೀರ್ಷೀಂ ತತ ಇಹ ಶಬರಸ್ವಾಮಿಮುಖ್ಯಾಸ್ಸಮೀಚೀಂ ಚಿನ್ತಾವ್ಯಾಘಾತಭೀತಾಶ್ಚಿದಚಿದನುಗತಾಂ ಸತ್ಯತಾಂ ಸಾಧಯನ್ತಿ || ೧೦೪ ||
|| ಇತಿ ಅನ್ಯಪ್ರಮಾಣಕತ್ವನಿರಾಸಾಧಿಕರಣಮ್ ||
