ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲೀ

|| ಶ್ರೀಬುಚ್ಚಿ ವೇಂಕಟಾಚಾರ್ಯಕೃತಾ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲೀ ||

(ಅಥ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಪ್ರಥಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್)

ಶ್ರೀಮದ್ರಮಾಧವೋಪಜ್ಞಾಂ ನತ್ವಾಚಾರ್ಯಪರಮ್ಪರಾಮ್ ।

ಕುರ್ವೇ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸಿದ್ಧಾನ್ತಕಾರಿಕಾಂ ಕಾರಿಕಾವಲೀಮ್ || ೧.೧||

ಮಾನಮೇಯವಿಭೇದೇನ ಪದಾರ್ಥೋ ದ್ವಿವಿಧೋ ಮತಃ ।

ಮಾನಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾನುಮಾನಶಬ್ದಭೇದಾತ್  ತ್ರಿಧಾ  ಭವೇತ್ || ೧.೨||

ಪ್ರಮೇಯಂ ದ್ವಿವಿಧಂ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ದ್ರವ್ಯಾದ್ರವ್ಯವಿಭೇದತಃ ।

ಜಡಾಜಡತ್ವಭಿನ್ನೇಽತ್ರ ದ್ರವ್ಯೇ ತದ್ ದ್ವಿವಿಧಂ ಜಡಮ್ || ೧.೩||

ಪ್ರಕೃತಿಃ ಕಾಲ ಇತ್ಯಾದ್ಯಾ ಚತುರ್ವಿಂಶತಿಧಾ ಮತಾ ।

ಕಾಲಸ್ತೂಪಾಧಿಭೇದೇನ ತ್ರಿವಿಧಃ ಪರಿಕೀರ್ತ್ಯತೇ || ೧.೪||

ಅಜಡಂ ತು ಪರಾಕ್ ಪ್ರತ್ಯಗಿತಿ ಭೇದಾದ್ ದ್ವಿಧಾ ಸ್ಥಿತಮ್ ।

ಪರಾಙ್ ನಿತ್ಯವಿಭೂತಿಶ್ಚ ಧರ್ಮಭೂತಮತಿಸ್ತಥಾ || ೧.೫||

ಪ್ರತ್ಯಗ್ಜೀವೇಶ್ವರಭಿದಾಶಾಲೀ ಜೀವಃ ಪುನಸ್ತ್ರಿಧಾ ।

ಬದ್ಧೋ ಮುಕ್ತೋ ನಿತ್ಯ ಇತಿ ಬದ್ಧಸ್ತು ದ್ವಿವಿಧೋ ಭವೇತ್ || ೧.೬||

ಬುಭುಕ್ಷುಶ್ಚ ಮುಮುಕ್ಷುಶ್ಚ ಬುಬುಕ್ಷುಶ್ಚ ಪುನರ್ದ್ವಿಧಾ ।

ಅರ್ಥಕಾಮಪರೋ ಧರ್ಮಪರಶ್ಚೇತಿ ವಿವೇಚನಾತ್ || ೧.೭||

ಅನ್ಯದೇವಪರೋ ವಿಷ್ಣುಪರೋ ಧರ್ಮಪರೋ ದ್ವಿಧಾ ।

ಮುಮುಕ್ಷುರಪಿ ಕೈವಲ್ಯಮೋಕ್ಷಯೋಗಾದ್ ದ್ವಿಧಾ ಮತಃ || ೧.೮||

ಭಕ್ತಪ್ರಪನ್ನಭೇದೇನ ಸ ತು ಮೋಕ್ಷಪರೋ ದ್ವಿಧಾ ।

ದ್ವಿಧಾ ಪ್ರಪನ್ನ ಏಕಾನ್ತಿಪರಮೈಕಾನ್ತಿಭೇದತಃ || ೧.೯||

ದೃಪ್ತ ಆರ್ತ ಇತಿ ದ್ವೇಧಾ ಪರಮೈಕಾನ್ತ್ಯುದಾಹೃತಃ ।

ಈಶ್ವರಃ ಪಞ್ಚಧಾ ಭಿನ್ನಃ ಪರವ್ಯೂಹಾದಿಭೇದತಃ || ೧.೧೦||

ಪರ ಏಕಶ್ಚತುರ್ಧಾ ತು ವ್ಯೂಹಃ ಸ್ಯಾದ್ವಾಸುದೇವಕಃ ।

ಸಙ್ಕರ್ಷಣಶ್ಚ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನೋಽನಿರುದ್ಧ ಇತಿ ಭೇದತಃ || ೧.೧೧||

ಮತ್ಸ್ಯಾದಯಸ್ತು ವಿಭವಾ ಅನನ್ತಾಶ್ಚ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಾಃ ।

ಅನ್ತರ್ಯಾಮೀ ತು ಭಗವಾನ್ ಪ್ರತಿದೇಹಮವಸ್ಥಿತಃ || ೧.೧೨||

ಅರ್ಚಾವತಾರಃ ಶ್ರೀರಙ್ಗವೇಙ್ಕಟಾದ್ರ್ಯಾದಿಷು ಸ್ಥಿತಃ ।

ಕೇಶವಾದಿ ತು ತತ್ತ್ವಜ್ಞೈರ್ವ್ಯೂಹಾನ್ತರಮುದಾಹೃತಮ್ || ೧.೧೩||

ಸತ್ತ್ವಂ ರಜಸ್ತಮಃ ಶಬ್ದಸ್ಪರ್ಶರೂಪರಸಾಸ್ತಥಾ ।

ಗನ್ಧಃ ಸಂಯೋಗಶಕ್ತೀ ಚೇತ್ಯದ್ರವ್ಯಂ ದಶಧಾ ಮತಮ್ || ೧.೧೪||

ಪ್ರಮಾಯಾಃ ಕರಣಂ ತತ್ರ ಪ್ರಮಾಣಂ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಮ್ ।

ಯಥಾವಸ್ಥಿತವಸ್ತ್ವೇಕವ್ಯವಹಾರಾನುಗಾ ಪ್ರಮಾ || ೧.೧೫||

ಸಾ ಸಂಶಯಾನ್ಯಥಾಜ್ಞಾನವಿಪರೀತಧಿಯೋ ನ ಹಿ ।

ಏಕಧರ್ಮಿಕನಾನಾರ್ಥವಿಷಯಾ ಧೀಸ್ತು ಸಂಶಯಃ || ೧.೧೬||

ಧೀಸ್ತು ಧರ್ಮವಿಪರ್ಯಾಸೇಽನ್ಯಥಾಜ್ಞಾನಮುದಾಹೃತಮ್ ।

ಸೈವ ಧರ್ಮಿವಿಪರ್ಯಾಸೇ ವಿಪರೀತಮತಿರ್ಮತಾ || ೧.೧೭||

ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಪ್ರಮಾಹೇತುಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಮಾನಮೀರಿತಮ್ ।

ಸವಿಕಲ್ಪೋ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರೋ ದ್ವಿಧಾ ಭವೇತ್ || ೧.೧೮||

ಗ್ರಹಃ ಪ್ರಥಮಪಿಣ್ಡಸ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಕ ಉಚ್ಯತೇ ।

ದ್ವಿತೀಯಪಿಣ್ಡಗ್ರಹಣಂ ಸವಿಕಲ್ಪಕಧೀರ್ಭವೇತ್ || ೧.೧೯||

ಏತದಿನ್ದ್ರಿಯಸಾಪೇಕ್ಷಮನಪೇಕ್ಷಞ್ಚ ದೃಶ್ಯತೇ ।

ಅನಪೇಕ್ಷಂ ಸ್ವತಃ ಸಿದ್ಧಂ ದಿವ್ಯಂ ಚೇತಿ ದ್ವಿಧಾ ಮತಮ್ || ೧.೨೦||

ಯೋಗಜಂ ತು ಸ್ವತಃ ಸಿದ್ಧಮನ್ಯತ್ಸ್ವಾಮಿಪ್ರಸಾದಜಮ್ ।

ಅರ್ವಾಚೀನಮಿದಂ ಸರ್ವಮಾಮನನ್ತಿ ವಿಚಕ್ಷಣಾಃ || ೧.೨೧||

ನಿತ್ಯಮುಕ್ತೇಶ್ವರಜ್ಞಾನಮನರ್ವಾಚೀನಮುಚ್ಯತೇ ।

ಪ್ರಮೈವ ಪ್ರಾಚೀನಾನುಭವಾಜ್ಜಾಯತೇ ಹಿ ಸಾ || ೧.೨೨||

ಸದೃಶಾದೃಷ್ಟಚಿನ್ತಾದ್ಯೈಃ ಸಂಸ್ಕಾರೋದ್ಬೋಧನೇ ಸತಿ ।

ಸ್ಮೃತಿವತ್ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾಪಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೇಽನ್ತರ್ಭವತ್ಯಸೌ || ೧.೨೩||

ಪುಣ್ಯಪೂರುಷನಿಷ್ಠಾಪಿ ಪ್ರತಿಭಾತ್ರೈವ ಸಮ್ಮತಾ ।

ಯಥಾರ್ಥೇ ಸರ್ವವಿಜ್ಞಾನಮಿತಿ ಯಾಮುನಭಾಷಿತಮ್ || ೧.೨೪||

ಭೂತಲೇ ತು ಘಟಾಭಾವೋ ಭೂತಲಾತ್ಮೈವ ನೇತರಃ ।

ಮೃದ್ಘಟಸ್ಯ ಪ್ರಾಗಭಾವೋ ಧ್ವಂಸಸ್ತಸ್ಯ ಕಪಾಲಕಮ್ || ೧.೨೫||

ಸ್ವಾಸಾಧಾರನಧರ್ಮೋ ಹಿ ಭೇದಶಬ್ದೇನ ಕೀರ್ತ್ಯತೇ ।

ಶಬ್ದಸ್ವಾಭಾವ್ಯಜಾ ಕ್ವಾಪಿ ಪ್ರತಿಯೋಗಿತ್ವಧೀಃ ಕೃತಾ || ೧.೨೬||

ಅನ್ತಃಕರಣಚೈತನ್ಯಂ ತದ್ವೃತ್ತ್ಯಾ ವಿಷಯೇಣ ಚ ।

ಚೈತನ್ಯಂ ಸಮತಾಪನ್ನಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಮಜೀಜನತ್ || ೧.೨೭||

ಇತ್ಯಾದಿವಚನಂ ಸರ್ವಂ ಪರೋಕ್ತಂ ನಾತ್ರ ಸಮ್ಮತಮ್ ।

ಸಾಮಾನ್ಯಂ ಸಮವಾಯಶ್ಚ ವಿಶೇಷೋ ನಾತ್ರ ಸಮ್ಮತಃ || ೧.೨೮||

ಸಙ್ಖ್ಯಾದಿಗುಣವರ್ಗಸ್ಯ ಗುಣಪಾರ್ಥಕ್ಯಕಲ್ಪನಮ್ ।

ಸೂತ್ರಕಾರವಿರುದ್ಧಂ ಯತ್ತತ್ಸರ್ವಂ ಪರಿಹಾಸ್ಯತೇ || ೧.೨೯||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಪ್ರಥಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಅನುಮಾನನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ದ್ವಿತೀಯಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಅನುಮಿತ್ಯಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನೇಽನುಮಾನಂ ಕರಣಂ ಸ್ಮೃತಮ್ ।

ತಚ್ಚ ಲಿಙ್ಗಪರಾಮರ್ಶಸ್ತದ್ಧೇತುರ್ವ್ಯಾಪ್ತಿಧೀರ್ಮತಾ || ೨.೧||

ಸಾಧ್ಯಾಭಾವಾಧಿಕರಣಾವೃತ್ತಿತ್ವಂ ವ್ಯಾಪ್ತಿರುಚ್ಯತೇ ।

ವ್ಯಾಪ್ಯಸ್ಯ ಪಕ್ಷವೃತ್ತಿತ್ವಧೀಃ ಪರಾಮರ್ಶನಾಮಭಾಕ್ || ೨.೨||

ತಜ್ಜಾ ಪಕ್ಷೇ ಸಾಧ್ಯಮತಿರನುಮಿತ್ಯಾತ್ಮಿಕಾ ಮತಾ ।

ಭೂಯಿಷ್ಠಸಾಹಚರ್ಯೈಕಜ್ಞಾನೇನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಧೀರ್ಭವೇತ್  || ೨.೩||

ತತ್ಸಪಕ್ಷೇ ಸಪಕ್ಷಸ್ತು ಪೂರ್ವಂ ನಿಶ್ಚಿತಸಾಧ್ಯಕಃ ।

ಸನ್ದಿಗ್ಧಸಾಧ್ಯಕಃ ಪಕ್ಷೋ ವಿಪಕ್ಷಸ್ತದಭಾವವಾನ್ || ೨.೪||

ಅನ್ವಯೀ ವ್ಯತಿರೇಕೀ ಚ ಕಿಞ್ಚ ಹೇತುರ್ದ್ವಿಲಕ್ಷಣಃ ।

ವ್ಯಭಿಚಾರೀ ವಿರುದ್ಧಶ್ಚಾಸಿದ್ಧಃ ಸತ್ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಕಃ || ೨.೫||

ಬಾಧಿತಶ್ಚೇತಿ ಪಞ್ಚೈತೇ ಹೇತ್ವಾಭಾಸಾ ನ ಸಾಧಕಾಃ ।

ಏವಂ ಸ್ವಾರ್ಥಾನುಮಾನಸ್ಯ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ತು ನಿರೂಪಿತಃ || ೨.೬||

ನ್ಯಾಯಜನ್ಯಃ ಪರಾಮರ್ಶಃ ಪರಾರ್ಥಾನುಮಿತೇಃ ಕೃತೇ ।

ನ್ಯಾಯೋಽವಯವವಾಕ್ಯಾನಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾದೀನಿ ಪಞ್ಚ ಚ || ೨.೭||

ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಸಾಧ್ಯನಿರ್ದೇಶೋ ಹೇತುಸ್ತದ್ವಚನಂ ಮತಮ್ ।

ವ್ಯಾಪ್ತ್ಯುಕ್ತಿಪೂರ್ವದೃಷ್ಟಾನ್ತವಾಗುದಾಹರಣಂ ಭವೇತ್ || ೨.೮||

ವ್ಯಾಪ್ಯಸ್ಯ ಪಕ್ಷವೃತ್ತಿತ್ವಬೋಧಶ್ಚೋಪನಯೋ ಮತಃ ।

ಉಪಸಂಹಾರವಚನಂ ಭವೇನ್ನಿಗಮನಂ ಪುನಃ || ೨.೯||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಮನುಮಾನನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ದ್ವಿತೀಯಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಶಬ್ದನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ತೃತೀಯಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಅನಾಪ್ತಾನುಕ್ತವಾಕ್ಯಂ ಯತ್ತಚ್ಛಾಬ್ದಕರಣಂ ಸ್ಮೃತಮ್ ।

ವೇದಸ್ಯಾಪೌರುಷೇಯತ್ವಾತ್ತತ್ರ ಲಕ್ಷಣಸಙ್ಗತಿಃ || ೩.೧||

ಸಿದ್ಧೇ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಸದ್ಭಾವಾದ್ವೇದೋ ನಿಷ್ಪನ್ನಬೋಧಕಃ ।

ತತ್ಕಾರ್ಯಪರತಾಹಾನೇರಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಂ ನ ಶಙ್ಕ್ಯತಾಮ್ || ೩.೨||

ಕರ್ಮಬ್ರಹ್ಮಾಭಿಧಾಯಿತ್ವಾತ್ಸ ಚ ಭಾಗದ್ವಯಾತ್ಮಕಃ ।

ಪೂರ್ವಭಾಗಃ ಕರ್ಮಪರ ಉತ್ತರೋ ಬ್ರಹ್ಮಗೋಚರಃ || ೩.೩||

ತದೈಕ್ಯಾತ್ಪೂರ್ವಪರಯೋರ್ವ್ಯಾಖ್ಯಯೋರೇಕಶಾಸ್ತ್ರತಾ ।

ಅಧ್ಯಾಯಭೇದವದ್ಭೇದೇ ಶಾಸ್ತ್ರೈಕ್ಯಂ ನ ವಿರುಧ್ಯತೇ || ೩.೪||

ವಿಧ್ಯರ್ಥವಾದಮನ್ತ್ರಾತ್ಮಾ ತ್ರಿವಿಧಃ ಸ ಪ್ರತೀಯತೇ ।

ಅನುಷ್ಠೇಯಾರ್ಥಗಮಕೋ ಮನ್ತ್ರಃ ಸ್ಯಾದರ್ಥವಾದಗೀಃ || ೩.೫||

ಪ್ರವೃತ್ತ್ಯುತ್ತಮ್ಭಿಕಾ ಯಾ ಸ್ಯಾದ್ವಿಧಿರ್ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರವರ್ತಕಮ್ ।

ಸ ತ್ರಿಧಾಪೂರ್ವನಿಯಮಪರಿಸಙ್ಖ್ಯಾವಿಭೇದತಃ || ೩.೬||

ನಿತ್ಯಾ ನೈಮಿತ್ತಿಕಾಃ ಕಾಮ್ಯಾ ಇತಿ ತೇ ಬಹುಧಾ ಮತಾಃ ।

ತೇಷಾಂ ಸ್ವರೂಪಲಕ್ಷ್ಮಾಣಿ ಮನ್ತವ್ಯಾನಿ ನಯಾನ್ತರೇ || ೩.೭||

ಛನ್ದಃ ಕಲ್ಪಶ್ಚ ಶಿಕ್ಷಾ ಚ ನಿರುಕ್ತಂ ಜ್ಯೌತಿಷಂ ತಥಾ ।

ವ್ಯಾಕೃತಿಶ್ಚೇತಿ ವೇದಸ್ಯ ಷಡಙ್ಗಾನಿ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ || ೩.೮||

ಅನುಷ್ಟುಬಾದಿಕಂ ಛನ್ದಃ ಕಲ್ಪಃ ಶ್ರೌತಾದಿಬೋಧಕಃ ।

ವರ್ಣನಿರ್ಣಾಯಿಕಾ ಶಿಕ್ಷಾ ನಿರುಕ್ತಂ ಸ್ವಾರ್ಥಬೋಧಕಮ್ || ೩.೯||

ಅನುಷ್ಠಾನಾದಿಕಾಲಸ್ಯ ನಿರ್ಣಯೇ ಜ್ಯೌತಿಷಂ ಭವೇತ್ ।

ಸೌಶಬ್ದ್ಯಾಯ ವ್ಯಾಕರಣಮಿತಿ ಸಾಙ್ಗೇ ಪ್ರಮಾಣತಾ || ೩.೧೦||

ಏತನ್ಮೂಲತಯಾ ಸ್ಮೃತ್ಯಾದೀನಾಂ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಮೀರಿತಮ್ ।

ಏತದ್ವಿರುದ್ಧಂ ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿನ್ನಾಶ್ನುವೀತ ಪ್ರಮಾಣತಾಮ್ || ೩.೧೧||

ಆಕಾಙ್ಕ್ಷಾದಿಕಮೇತಚ್ಚ ಶಾಬ್ದಬೋಧೈಕಕಾರಣಮ್ ।

ತದ್ವಿಚಾರೋಽತ್ರ ಸಙ್ಕ್ಷಿಪ್ತೋ ಗ್ರನ್ಥವಿಸ್ತರಭೀರುಣಾ || ೩.೧೨||

ಮುಖ್ಯೌಪಚಾರಿಕತ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಸ ಶಬ್ದೋ ದ್ವಿವಿಧೋ ಮತಃ ।

ಅಭಿಧಾ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದ್ವೃತ್ತಿರನ್ಯೌಪಚಾರಿಕೀ || ೩.೧೩||

ಶರೀರವಾಚಕಾಃ ಶಬ್ದಾಃ ಶರೀರಿಕೃತವೃತ್ತಯಃ ।

ಸರ್ವಶಬ್ದೈಕವಾಚ್ಯತ್ವಂ ಹರೇರಿತಿ ಗದಿಷ್ಯತೇ || ೩.೧೪||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ಶಬ್ದನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ತೃತೀಯಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

(ಪ್ರಮಾಣನಿರೂಪಣಂ ಸಮಾಪ್ತಮ್)

( ಅಥ ಪ್ರಕೃತಿನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಚತುರ್ಥಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಯತ್ಪ್ರಮಾವಿಷಯಂ ತತ್ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಮೇಯಮಿತಿ ತದ್ ದ್ವಿಧಾ ।

ದ್ರವ್ಯಮದ್ರವ್ಯಮಿತ್ಯಾದ್ಯಂ ತದುಪಾದಾನಕಾರಣಮ್ || ೪.೧||

ಅವಸ್ಥಾನ್ತರಯೋಗಿತ್ವಮುಪಾದಾನತ್ವಮುಚ್ಯತೇ ।

ಗುಣಾಶ್ರಯಂ ವಾ ದ್ರವ್ಯಂ ಸ್ಯಾತ್ತಚ್ಚ ದ್ವೇಧಾ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಮ್ || ೪.೨||

ಅಮಿಶ್ರಸತ್ತ್ವರಾಹಿತ್ಯಂ ಜಡತ್ವಮನುಗದ್ಯತೇ ।

ಜಡಂ ಪ್ರಕೃತಿಕಾಲೌ ದ್ವೌ ಸಾ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣತ್ರಯಾ || ೪.೩||

ಪ್ರಕೃತಿಃ ಸಾ ಕ್ಷರಾವಿದ್ಯಾಮಾಯಾಶಬ್ದೈರ್ನಿಗದ್ಯತೇ ।

ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖತ್ವಾವಸ್ಥಾ ಸ್ಯಾದವ್ಯಕ್ತವ್ಯಪದೇಶ ಭಾಕ್  || ೪.೪||

ಅವ್ಯಕ್ತಾನ್ಮಹದುತ್ಪತ್ತಿಃ ಸಾತ್ತ್ವಿಕತ್ವಾದಿಭೇದತಃ ।

ಅಹಙ್ಕಾರಸ್ತತಸ್ತ್ರೇಧಾ ಸಾತ್ತ್ವಿಕತ್ವಾದಿಭೇದಭಾಕ್ || ೪.೫||

ವೈಕಾರಿಕಸ್ತೈಜಸಶ್ಚ ಭೂತಾದಿರಿತಿ ಭೇದತಃ ।

ನಾಮಾನ್ತರಾಣಿ ಸನ್ತ್ತ್ಯೇಷಾಮಹಙ್ಕಾರಾತ್ಮನಾ ಸತಾಮ್ || ೪.೬||

ತೇಷು ವೈಕಾರಿಕಾತ್ಸಾತ್ತ್ವಿಕಾಹಙ್ಕಾರಾದುಪಸ್ಕೃತಾತ್ ।

ಏಕಾದಶೇನ್ದ್ರಿಯಾಣಿ ಸ್ಯುರ್ಜ್ಞಾನಕರ್ಮೇನ್ದ್ರಿಯಾತ್ಮನಾ || ೪.೭||

ಜ್ಞಾನಪ್ರಸರಣೇ ಶಕ್ತಂ ಜ್ಞಾನೇನ್ದ್ರಿಯಮುದಾಹೃತಮ್ ।

ತನ್ಮನಃಶ್ರೋತ್ರಚಕ್ಷುಸ್ತ್ವಗ್ಘ್ರಾಣಜಿಹ್ವಾತ್ಮನಾ ಮತಮ್ || ೪.೮||

ಮನಃ ಸ್ಮೃತ್ಯಾದಿಹೇತುಸ್ತದ್ಬನ್ಧಮೋಕ್ಷಾದಿಕಾರಣಮ್ ।

ಶಬ್ದಮಾತ್ರಗ್ರಹೇ ಶಕ್ತಮಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಶ್ರೋತ್ರಮುಚ್ಯತೇ || ೪.೯||

ರೂಪಮಾತ್ರಗ್ರಾಹಿ ಚಕ್ಷುಸ್ತ್ವಕ್ ಸ್ಪರ್ಶಗ್ರಹಕಾರಣಮ್ ।

ಗನ್ಧೈಕಗ್ರಾಹಕಂ ಘ್ರಾಣಂ ರಸನಂ ರಸಭಾಸಕಮ್ || ೪.೧೦||

ಏಷಾಂ ವಿಷಯಸಮ್ಬನ್ಧಃ ಸಂಯೋಗಾದಿಃ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ ।

ಉಚ್ಚಾರಣಾದಿಕರ್ಮೈಕಶಕ್ತಂ ಕರ್ಮೇನ್ದ್ರಿಯಂ ಮತಮ್ || ೪.೧೧||

ಪಞ್ಚಧಾ ವಾಕ್ಪಾಣಿಪಾದಪಾಯೂಪಸ್ಥಪ್ರಭೇದತಃ ।

ವರ್ಣೋಚ್ಚಾರಣಹೇತುರ್ವಾಕ್ ಪಾಣಿಃ ಶಿಲ್ಪಾದಿಕಾರಣಮ್ || ೪.೧೨||

ಸಞ್ಚಾರಕಾರಣಂ ಪಾದಃ ಪಾಯುರ್ಮಲನಿವೃತ್ತಿಕೃತ್ ।

ಉಪಸ್ಥಃ ಪರಮಾನನ್ದಹೇತುಃ ಸ್ತ್ರೀಪುಂಸಯೋರ್ಮತಃ || ೪.೧೩||

ರಾಜಸಾಹಙ್ಕ್ರಿಯಾಯುಕ್ತತಾಮಸಾಹಙ್ಕೃತೇಃ ಪುನಃ ।

ಜಾಯತೇ ಶಬ್ದತನ್ಮಾತ್ರಾದಿಕಂ ಭೂತಾದಿಕಾರಣಮ್ || ೪.೧೪||

ಭೂತಾನಾಮೇವ ಸೂಕ್ಷ್ಮೈಕಪೂರ್ವಾವಸ್ಥಾವಿಶೇಷಕೃತ್ ।

ದ್ರವ್ಯಂ ತನ್ಮಾತ್ರಮಿತ್ಯಾಹುಃ ಪಞ್ಚಧಾ ಭೂತಪಞ್ಚಭಿಃ || ೪.೧೫||

ತನ್ಮಾತ್ರಪಞ್ಚಕಂ ಶಬ್ದಾದ್ಯಾಶ್ರಯತ್ವೇನ ಸಮ್ಮತಮ್ ।

ಭೂತಾನಾಂ ಸ್ಯಾದುಪಾದಾನಂ ಶಬ್ದತನ್ಮಾತ್ರಮಾದಿಮಮ್ || ೪.೧೬||

ಸ್ಪರ್ಶತನ್ಮಾತ್ರಕಂ ರೂಪರಸತನ್ಮಾತ್ರಕೇ ಅಪಿ ।

ಗನ್ಧತನ್ಮಾತ್ರಮೇತತ್ಸ್ಯಾತ್  ಖಾನಿಲಜ್ಯೋತಿರಬ್ಭುವಃ || ೪.೧೭||

ಪಞ್ಚಭೂತಾನಿ ತನ್ಮಾತ್ರಸ್ವರೂಪಂ ತು ನಿರೂಪ್ಯತೇ ।

ತಾಮಸಾಹಙ್ಕೃತಿಖಯೋರ್ಮಧ್ಯಾವಸ್ಥಾಯುಗಾದಿಮಮ್ || ೪.೧೮||

ಶಬ್ದತನ್ಮಾತ್ರಮಸ್ಮಾಚ್ಚ ವಿಯದುತ್ಪದ್ಯತೇ ತಥಾ ।

ಖಮೇವ ಸೂರ್ಯಸ್ಪನ್ದೇನ ದಿಗಿತಿ ವ್ಯಪದಿಶ್ಯತೇ || ೪.೧೯||

ದ್ರವ್ಯಂ ತದಾಕಾಶವಾಯ್ವೋರ್ಮಧ್ಯಾವಸ್ಥಾಸುಸಂಯುತಮ್ ।

ಸ್ಪರ್ಶತನ್ಮಾತ್ರಮಸ್ಮಾಚ್ಚ ವಾಯುರುತ್ಪದ್ಯತೇ ಕ್ರಮಾತ್ || ೪.೨೦||

ಮಧ್ಯಾವಸ್ಥಾಯುತಂ ವಾಯುತೇಜಸೋರ್ದ್ರವ್ಯಮುಚ್ಯತೇ ।

ರೂಪತನ್ಮಾತ್ರಮಿತ್ಯಸ್ಮಾತ್ತೇಜ ಉತ್ಪದ್ಯತೇ ಕ್ರಮಾತ್ || ೪.೨೧||

ಮಧ್ಯಾವಸ್ಥಾಯುತಂ ತೇಜಃಪಯಸೋರ್ದ್ರವ್ಯಮುಚ್ಯತೇ ।

ರಸತನ್ಮಾತ್ರಮಿತ್ಯಸ್ಮಾತ್ಸಲಿಲಂ ಖಲು ಜಾಯತೇ || ೪.೨೨||

ಮಧ್ಯಾವಸ್ಥಾಯುತಂ ವಾರಿಪೃಥಿವ್ಯೋರ್ದ್ರವ್ಯಮುಚ್ಯತೇ ।

ಗನ್ಧತನ್ಮಾತ್ರಮಿತ್ಯಸ್ಮಾತ್ಪೃಥಿವೀ ಸಮುದೇತ್ಯಸೌ || ೪.೨೩||

ಆದ್ಯಂ ಶಬ್ದವದನ್ಯಚ್ಚ ಶಬ್ದಸ್ಪರ್ಶವದುಚ್ಯತೇ ।

ರೂಪಶಬ್ದಸ್ಪರ್ಶವತ್ಸ್ಯಾತ್ತೃತೀಯಞ್ಚ ತುರೀಯಕಮ್ || ೪.೨೪||

ರೂಪಶಬ್ದಸ್ಪರ್ಶರಸಯುಕ್ತಂ ಗನ್ಧಾಧಿಕಂ ಪರಮ್ ।

ತನ್ಮಾತ್ರಪಞ್ಚಕಂ ಭೂತಪಞ್ಚಕಞ್ಚೈವಮೀರಿತಮ್ || ೪.೨೫||

ಏವಂ ಪ್ರಕೃತಿರವ್ಯಕ್ತಮಹದಾದಿಕ್ರಮಾದ್ಭಿದಾಮ್ ।

ಚತುರ್ವಿಂಶತಿಸಙ್ಖ್ಯಾನಾಂ ಪ್ರಾಪಿತಾ ಸುನಿರೂಪಿತಾ || ೪.೨೬||

ಭೂತಾನಿ ಭಗವಾನ್ ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ವೇಧೈಕೈಕಂ ವಿಭಕ್ತವಾನ್ ।

ಏಕಮೇಕಂ ವಿಧಾಯಾಂಶಞ್ಚತುರ್ಧಾನ್ಯಂ ವಿಭಕ್ತವಾನ್ || ೪.೨೭||

ಚತುರ್ಧಾ ರಚಿತಾನಂಶಾಂಸ್ತತ್ತದಂಶೇ ಯುನಕ್ತಿ ಸಃ ।

ಚತುರ್ಥಾಂಶಯುತಸ್ವಾಂಶೈಃ ಪಞ್ಚಭೂತಾನ್ಯಜೀಜನತ್ || ೪.೨೮||

ಅನ್ಯಭೂತಾಂಶಸತ್ತ್ವೇಽಪಿ ಸ್ವಾಂಶಭೂಯಸ್ತ್ವತಃ ಕೃತಃ ।

ಪೃಥ್ವ್ಯಪ್ತೇಜೋಽನಿಲವ್ಯೋಮವ್ಯಪದೇಶೋ ಜಗತ್ಯಭೂತ್ || ೪.೨೯||

ಪಞ್ಚೀಕರಣಮೇತಾದೃಗುಪಲಕ್ಷಯತಿ ಶ್ರುತಿಃ ।

ಭೂತೈರ್ಮಹದಹಙ್ಕೃತ್ಯೋಃ ಸಪ್ತೀಕೃತಿರುಪಸ್ಕೃತಾ || ೪.೩೦||

ಭೂತಪಞ್ಚಕಮವ್ಯಕ್ತಮೇತೇ ಮಹದಹಙ್ಕೃತೀ ।

ಉಪಾದಾನಾನಿ ದೇಹಸ್ಯೇನ್ದ್ರಿಯಾಣಿ ಪ್ರತಿಪೂರುಷಮ್ || ೪.೩೧||

ಭಿನ್ನಾನ್ಯಾಕಲ್ಪಕಲ್ಪಾನಿ ಶರೀರಂ ಭೂಷಯನ್ತಿ ಹಿ ।

ಚೇತನೈಕನಿಯಾಮ್ಯಂ ಯಚ್ಛರೀರಂ ತನ್ನಿಗದ್ಯತೇ || ೪.೩೨||

ಶರೀರಂ ದ್ವಿವಿಧಂ ನಿತ್ಯಮನಿತ್ಯಮಿತಿ ಭೇದತಃ ।

ಭಗವನ್ನಿತ್ಯಸೂರೀಣಾಂ ನಿತ್ಯಂ ನೈಸರ್ಗಿಕಂ ತು ತತ್ || ೪.೩೩||

ಅನಿತ್ಯಮಪಿ ತದ್ದ್ವೇಧಾ ಕರ್ಮಾಕರ್ಮಕೃತತ್ವತಃ ।

ಅಕರ್ಮಕೃತಮೀಶಾದೇರಿಚ್ಛಯಾ ಪರಿಕಲ್ಪಿತಮ್ || ೪.೩೪||

ತಚ್ಚ ಕರ್ಮಕೃತಂ ದ್ವೇಧಾ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಸಹಕೃತಂ ತಥಾ ।

ಕರ್ಮಮಾತ್ರಕೃತಞ್ಚೇತಿ ಸೌಭರ್ಯಾದೇರ್ಯಥಾದಿಮಮ್ || ೪.೩೫||

ದ್ವಿತೀಯಮಸ್ಮದಾದೀನಾಂ ಸಾಮಾನ್ಯೇನ ಪುನರ್ದ್ವಿಧಾ ।

ಸ್ಥಾವರಂ ಜಙ್ಗಮಞ್ಚೇತಿ ಶಿಲಾದಿ ಸ್ಥಾವರಂ ಮತಮ್ || ೪.೩೬||

ಜಙ್ಗಮಞ್ಚ ದ್ವಿಧಾ ಪ್ರೋಕ್ತಂ ಸ್ಯಾದ್ಯೋನಿಜಮಯೋನಿಜಮ್ ।

ಯೋನಿಜಂ ದೇವಮಾನುಷ್ಯತಿರ್ಯಗಾದಿವಿಭಾಗವತ್ || ೪.೩೭||

ಉದ್ಭಿಜ್ಜಸ್ವೇದಜಾಣ್ಡೋತ್ಥನಾರಕ್ಯಾಖ್ಯಮಯೋನಿಜಮ್ ।

ಏವಂ ಪಞ್ಚೀಕೃತಾನಾಂ ಸ್ಯಾದಣ್ಡೋತ್ಪಾದಕತಾ ಸ್ಮೃತಾ || ೪.೩೮||

ಅಣ್ಡೋತ್ಪತ್ತೇಃ ಪೂರ್ವಸೃಷ್ಟಿಃ ಸಮಷ್ಟಿರತ ಉತ್ತರಾ ।

ವ್ಯಷ್ಟಿಸೃಷ್ಟಿರಿತಿ ದ್ವೇಧಾ ಸೃಷ್ಟಿರ್ವೇದಾನ್ತಿಸಮ್ಮತಾ || ೪.೩೯||

ಅವ್ಯಕ್ತಾದೇರ್ಮಹತ್ತ್ವಾದಿರವಸ್ಥಾನ್ತರಮಿಷ್ಯತೇ ।

ವಿಜಾತೀಯಾನ್ತರಾವಸ್ಥಾ ಚೇತ್ತತ್ತ್ವಾನ್ತರಮೀರ್ಯತೇ || ೪.೪೦||

ಇತ್ಥಮವ್ಯಕ್ತಮಹದಹಙ್ಕಾರೇನ್ದ್ರಿಯನಾಮಕೈಃ ।

ತನ್ಮಾತ್ರಾಣೀತಿ ತತ್ತ್ವಾನಿ ಚತುರ್ವಿಂಶತಿಧಾಭವನ್ || ೪.೪೧||

ಭೋಗ್ಯಭೋಗೋಪಕರಣಭೋಗಸ್ಥಾನಾನಿ ಚೇಶಿತುಃ ।

ಜೀವಸ್ಯ ಚ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾದೀನ್ಯುದ್ಭವನ್ತಿ ಯಥಾಯಥಮ್ || ೪.೪೨||

ವಿಷಯೋ ಭೋಗ್ಯಮಕ್ಷ್ಯಾದಿ ಭೋಗೋಪಕರಣಂ ಮತಮ್ ।

ಭೋಗಸ್ಥಾನಂ ತು ಭುವನಂ ತದ್ವರ್ತೀನ್ಯಣ್ಡಜಾನಿ ಹಿ || ೪.೪೩||

ಏವಂ ಪಞ್ಚೀಕೃತೈರ್ಭೂತೈರಾರಬ್ಧಂ ಪ್ರಾಕೃತಂ ಭವೇತ್ ।

ಕಪಿತ್ಥಫಲಕಾಕಾರಮಣ್ಡಂ ನಾಮ ನಿಗದ್ಯತೇ || ೪.೪೪||

ಜಮ್ಬೂದ್ವೀಪಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಲವಣೋದಧಿನಾವೃತಮ್ ।

ಪ್ಲಕ್ಷದ್ವೀಪಂ ತತೋಽಪೀಕ್ಷುಸಮುದ್ರೇಣ ಪ್ರವೇಷ್ಟಿತಮ್ || ೪.೪೫||

ತತಸ್ತು ಶಾಲ್ಮಲಿದ್ವೀಪಂ ಸುರಾಸಾಗರವೇಷ್ಟಿತಮ್ ।

ಕುಶದ್ವೀಪಂ ತತಃ ಸರ್ಪಿಃ ಸಮುದ್ರೇಣ ಪ್ರವೇಷ್ಟಿತಮ್ || ೪.೪೬||

ಕ್ರೌಞ್ಚದ್ವೀಪಂ ತತಃ ಪಶ್ಚಾದ್ದಧ್ಯರ್ಣವಸಮಾವೃತಮ್ ।

ಶಾಕದ್ವೀಪಂ ತತಃ ಕ್ಷೀರಸಮುದ್ರೇಣ ಪ್ರವೇಷ್ಟಿತಮ್ || ೪.೪೭||

ಪುಷ್ಕರದ್ವೀಪಮಭಿತಃ ಶುದ್ಧಾಮ್ಬುಧಿಸಮಾವೃತಮ್ ।

ಸರ್ವಮೇತದ್ಧೈಮಭೂಮ್ಯಾ ತತೋ ವಲಯಪರ್ವತಃ || ೪.೪೮||

ಅನ್ಧಕಾರಾವೃತಃ ಸೋಽಪಿ ಸೋಽಪಿ ಗರ್ಭೋದಕೇನ ಚ ।

ತತೋಽಣ್ಡಮೇಕಮೇವಂ ಸ್ಯಾದ್ಭೂಮೇರೂರ್ಧ್ವಮಧೋಽಪಿ ಚ || ೪.೪೯||

ಅಣ್ಡಾನ್ಯೇತಾದೃಶಾನಿ ಸ್ಯುರನನ್ತಾನಿ ಮಹಾಹರೇಃ ।

ಜಲಬುದ್ಬುದಕಲ್ಪಾನಿ ಪುರಾಣೋಕ್ತಾನ್ಯನುಕ್ರಮಾತ್ || ೪.೫೦||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ಪ್ರಕೃತಿನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಚತುರ್ಥಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಕಾಲನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಗುಣತ್ರಯವಿಹೀನೋ ಯಃ ಸ ಜಡಃ ಕಾಲ ಉಚ್ಯತೇ ।

ಅಖಣ್ಡಖಣ್ಡಭೇದೇನ ಸ ಕಾಲೋ ದ್ವಿವಿಧೋ ಮತಃ || ೫.೧||

ಆದ್ಯೋ ವಿಭುರ್ಭೂತಭಾವಿವರ್ತಮಾನತ್ವಧೀಕರಃ ।

ನಿಮೇಷಾದಿಪ್ರಭೇದೇನ ಬಹುಭೇದಸ್ತ್ವಸೌ ಮತಃ || ೫.೨||

ಅಖಣ್ಡಕಾಲ ಏವಾಯಂ ನಿತ್ಯ ಇತ್ಯವಗಮ್ಯತೇ ।

ಕಾಲಃ ಸ್ವಕಾರ್ಯಂ ಪ್ರತಿ ತು ಸ್ಯಾದುಪಾದಾನಕಾರಣಮ್ || ೫.೩||

ಕಾರ್ಯರೂಪಸ್ತತೋ ನೈವ ನಿತ್ಯ ಇತ್ಯವಧಾರ್ಯತಾಮ್ ।

ಲೀಲಾವಿಭೂತಾವೀಶಾನಃ ಕಾಲಮಾಲಮ್ಬ್ಯ ಕಾರ್ಯಕೃತ್ || ೫.೪||

ಏಷ ನಿತ್ಯವಿಭೂತೌ ತು ನ ಕಾಲಮವಲಮ್ಬತೇ ।

ಕ್ರೀಡಾಪರಿಕರಃ ಸೋಽಯಂ ಕಾಲಸ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನಃ || ೫.೫||

ನಿತ್ಯನೈಮಿತ್ತಿಕಪ್ರಾಕೃತಲಯಾಃ ಕಾಲಹೇತುಕಾಃ ।

ಏವಂ ಪ್ರಕಾಶಿತಂ ಕಾಲಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ನಿರೂಪಣಮ್ || ೫.೬||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ಕಾಲನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ನಿತ್ಯವಿಭೂತಿನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಷಷ್ಠಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವೇ ಧರ್ಮಭೂತಜ್ಞಾನಜೀವೇಶ್ವರೇಷು ಚ ।

ಅಜಡತ್ವಂ ಭವೇಲ್ಲಕ್ಷ್ಮ ತತ್ಪುನಃ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶತಾ || ೬.೧||

ಪರಾಕ್ತ್ವೇ ಸತ್ಯಜಡತಾ ಲಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರಥಮಯೋರ್ಮತಮ್ ।

ಪರಸ್ಮೈ ಭಾಸಮಾನತ್ವಂ ಪರಾಕ್ತ್ವಮಿತಿ ಗದ್ಯತೇ || ೬.೨||

ಸತ್ತ್ವೈಕಮೂರ್ತಿಕೋ ದೇಶಃ ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವಮಚೇತನಮ್

ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮಘೋ ದೇಶೇಽನನ್ತಮೂರ್ಧ್ವಪ್ರದೇಶತಃ || ೬.೩||

ಸ್ವಯಮ್ ಪ್ರಕಾಶರೂಪೇಯಂ ಪಞ್ಚೋಪನಿಷದಾತ್ಮಿಕಾ ।

ವಿಷ್ಣೋರ್ನಿತ್ಯವಿಭೂತಿಃ ಸ್ಯಾನ್ನಿತ್ಯಮಾನನ್ದರೂಪಿಣೀ || ೬.೪||

ಸೇಯಂ ವಿಭೂತಿರೀಶಸ್ಯ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತಾತ್ಮನಾಮಪಿ ।

ಭೋಗ್ಯಭೋಗೋಪಕರಣಭೋಗಸ್ಥಾನಮಯೀ ಮತಾ || ೬.೫||

ಭೋಗ್ಯಮೀಶ್ವರದೇಹಾದಿ ದ್ವಿತೀಯಂ ಚನ್ದನಾದಿಕಮ್ ।

ಭೋಗಸ್ಥಾನಂ ತು ಮಾಣಿಕ್ಯಗೋಪುರಾದಿಕಮುಚ್ಯತೇ || ೬.೬||

ದೇಹಾ ಈಶ್ವರನಿತ್ಯಾನಾಂ ನಿತ್ಯೇಚ್ಛಾಕಲ್ಪಿತಾ ಹರೇಃ ।

ಮುಕ್ತಾನಾಂ ತು ಶರೀರಾದಿಸ್ತತ್ಸಙ್ಕಲ್ಪಕೃತೋ ಮತಃ || ೬.೭||

ಶ್ರೀಪತೇರ್ವ್ಯೂಹವಿಭವಾರ್ಚಾವತಾರತಯಾ ಸತಃ ।

ಅಪ್ರಾಕೃತಶರೀರಾಣಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನನ್ತರಂ ಹರೇಃ || ೬.೮||

ಪ್ರಸಾದೋನ್ಮುಖತಾಪತ್ತೌ ಪ್ರಕಟಾನಿ ಭವನ್ತಿ ಹಿ ।

ತಚ್ಚ ಪ್ರಕಟನಂ ತಸ್ಯ ಸಙ್ಕಲ್ಪಾಧೀನಮೀರ್ಯತೇ || ೬.೯||

ಪ್ರಾಕೃತಾಪ್ರಾಕೃತತನುಸಂಸರ್ಗಃ ಕಥಮಿತ್ಯಲಮ್ ।

ರಾಮಕೃಷ್ಣಾವತಾರಾದೌ ದೃಷ್ಟತ್ವಾತ್ತಸ್ಯ ಭೂಯಸಾ || ೬.೧೦||

ಔಜ್ಜ್ವಲ್ಯಾದಿಗುಣಾ  ಯೇ ಸ್ಯುರ್ದಿವ್ಯಮಙ್ಗಲವಿಗ್ರಹೇ ।

ಹರೇಸ್ತಾಂಸ್ತು ವಿಜಾನೀಹಿ ಗದ್ಯತ್ರಯವಿಚಾರತಃ || ೬.೧೧||

ಮುಕ್ತಾನಾಮಶರೀರತ್ವವಚನಂ ಯತ್ತು ದೃಶ್ಯತೇ ।

ತತ್ಕರ್ಮಕೃತಶಾರೀರಸಮ್ಬನ್ಧಾಭಾವಗೋಚರಮ್ || ೬.೧೨||

ನಿರೂಪಯನ್ತಿ ಶ್ರೀನಾಥದಿವ್ಯಮಙ್ಗಲವಿಗ್ರಹಮ್ ।

ಪುರಾಣೋಕ್ತಕ್ರಮಾದಸ್ಮಾದಾದ್ಯಾ ವೇದಾನ್ತದೇಶಿಕಾಃ || ೬.೧೩||

ತ್ರಿಪಾದ್ವಿಭೂತಿವೈಕುಣ್ಠಪರವ್ಯೋಮಾದಿಶಬ್ದಿತಾ ।

ವಿಭೂತಿರಿಯಮೀಶಸ್ಯ ಮಹತೀ ಸುಮಹೀಯತೇ || ೬.೧೪||

ದ್ವಾದಶಾವರಣೋಪೇತಮನೇಕಶತಗೋಪುರಮ್ ।

ವೈಕುಣ್ಠಂ ನಾಮ ನಗರಮೇತಸ್ಯಾಂ ಪ್ರವಿಜೃಮ್ಭತೇ || ೬.೧೫||

ಆನನ್ದನಾಮಕಸ್ತತ್ರ ಸುದಿವ್ಯನಿಲಯಃ ಸ್ಫುಟಃ ।

ತತ್ರ ರತ್ನಮಯಸ್ತಮ್ಭಸಹಸ್ರಾ ಭಾಸತೇ ಸಭಾ || ೬.೧೬||

ಅನನ್ತಸ್ತತ್ರ ಚ ಫಣಾಮಣಿತೇಜೋವಿರಾಜಿತಃ ।

ತಸ್ಮಿನ್ ಧರ್ಮಾದಿಸಹಿತಸಿಂಹಾಸನಮುಪಸ್ಥಿತಮ್ || ೬.೧೭||

ತತ್ರ ಚಾಮರವದ್ಧಸ್ತೈರ್ವಿಮಲಾದಿಭಿರರ್ಚಿತಮ್ ।

ಪದ್ಮಮಷ್ಟದಲಂ ಭಾತಿ ತತ್ರ ಶೇಷೋಽಸ್ತಿ ಧೀಮಯಃ || ೬.೧೮||

ತತ್ರಾನನ್ದಮಯಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸರ್ವವಾಚಾಮಗೋಚರಃ ।

ಅದ್ಭುತಜ್ಯೋತಿರಾಕಾರೋ ಭಾತಿ ನಾರಾಯಣಾತ್ಮನಾ || ೬.೧೯||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ನಿತ್ಯವಿಭೂತಿನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಷಷ್ಠಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಧರ್ಮಭೂತಜ್ಞಾನನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಸಪ್ತಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಧರ್ಮೋ ಭವತಿ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಭಾ ದೀಪೇ ಯಥಾತ್ಮನೋಃ ।

ತದ್ಧರ್ಮಭೂತವಿಜ್ಞಾನಂ ನಿತ್ಯಂ ನಿತ್ಯೇಶ್ವರೇಷು ತತ್ || ೭.೧||

ಬದ್ಧೇಷು ತತ್ತಿರೋಭೂತಂ ಮುಕ್ತೇಷು ಪ್ರಾಕ್ತಿರೋಹಿತಮ್ ।

ಸಙ್ಕೋಚನವಿಕಾಸಾಭ್ಯಾಂ ನಾಶೋತ್ಪತ್ತಿವಿಪಾಕಭಾಕ್ || ೭.೨||

ಸಙ್ಕೋಚ ಇನ್ದ್ರಿಯದ್ವಾರಾ ಜ್ಞಾನಂ ಸಙ್ಕೋಚ್ಯತೇ ಯದಿ ।

ವಿಕಾಸ ಇನ್ದ್ರಿಯದ್ವಾರಾ ಜ್ಞಾನಪ್ರಸರಣಾದ್ಭವೇತ್ || ೭.೩||

ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಂ ಸ್ವತೋ ಮಾನಮೇತದಿತ್ಯತ್ರ ಸಮ್ಮತಮ್ ।

ಸ್ವಾನ್ಯನಿರ್ವಾಹಕತ್ವೇನ ದೀಪವತ್ಸ್ವಪ್ರಕಾಶತಾ || ೭.೪||

ತಮೋವಿಶೇಷಸಾನ್ನಿಧ್ಯಾಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಾಪೇ ತಿರೋಹಿತಮ್ ।

ದ್ರವ್ಯತ್ವಮಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪ್ರಭಾವದ್ಗುಣತಾಪಿ ಚ || ೭.೫||

ಧೀಭೇದಾಃ ಸುಖದುಃಖೇಚ್ಛಾದ್ವೇಷಯತ್ನಾ ನ ತೇ ಪೃಥಕ್ ।

ದ್ವೇಷ್ಮೀಚ್ಛಾಮೀತಿ ವಾದಸ್ತು ಸ್ಮರಾಮೀತ್ಯಾದಿವನ್ಮತಃ || ೭.೬||

ಸ್ಮೃತ್ಯಾದಯೋ ಜ್ಞಾನಭೇದಾ ಅನನ್ತಾ ಜೀವವೃತ್ತಯಃ ।

ಜ್ಞಾನಶಕ್ತ್ಯೋರ್ವಿತತಯೋಽನನ್ತಾಶ್ಚ ಭಗವದ್ಗುಣಾಃ || ೭.೭||

ಗದ್ಯತ್ರಯೇ ಮಹಾಚಾರ್ಯೈರಯಮರ್ಥ ಉದೀರಿತಃ ।

ತತ್ತತ್ಸ್ವರೂಪವಿಜ್ಞಾನಂ ತದ್ಭಾಷ್ಯೇಣಾವಗಮ್ಯತೇ || ೭.೮||

ಭಕ್ತಿಪ್ರಪತ್ತಿಸುಪ್ರೀತ ಈಶ್ವರೋ ಮುಕ್ತಿದಾಯಕಃ ।

ಅತೋ ಭಕ್ತಿಪ್ರಪತ್ತೀ ಹಿ ಮುಕ್ತೌ ಪರಮಕಾರಣಮ್ || ೭.೯||

ಕರ್ಮಯೋಗಜ್ಞಾನಯೋಗೌ ಭಕ್ತೌ ಸಾಧನಮೂಚಿರೇ ।

ಫಲಾಭಿಸನ್ಧಿರಹಿತಂ ಕರ್ಮಾರಾಧನಮೀಶಿತುಃ || ೭.೧೦||

ವಿನಿರ್ಮಲಾನ್ತಃಕರಣೇ ಚಿನ್ತನಂ ಜ್ಞಾನಯೋಗಕಃ ।

ಸಾಕ್ಷಾದಿತರಥಾ ವಾಪಿ ಭಕ್ತೌ ಕಾರಣತಾನಯೋಃ || ೭.೧೧||

ಭಕ್ತಿಯೋಗೋಽಯಮಷ್ಟಾಙ್ಗೋಽವಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಸ್ಮೃತಿಸನ್ತತಿಃ ।

ವಿವೇಕಾದಿಭಿರೂತ್ಪಾದ್ಯಾ ದರ್ಶನಾಕಾರತಾಂ ಗತಾ || ೭.೧೨||

ತತ್ತಚ್ಛರೀರಾವಸಾನಸಮಯೇ ಪರಿಣಾಮಿನೀ ।

ಸೇಯಂ ಸಾಧನಭಕ್ತಿಃ ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಪತ್ತ್ಯಙ್ಗವತೀ ಮತಾ || ೭.೧೩||

ಫಲಭಕ್ತಿಸ್ತು ಭಗವದನುಗ್ರಹಕೃತಾ ಭವೇತ್ ।

ಅತ ಏವ ಹರಿಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸಿದ್ಧೋಪಾಯತ್ವಮಶ್ನುತೇ || ೭.೧೪||

ಅನ್ತರಾದಿತ್ಯವಿದ್ಯಾದಿಭೇದಾತ್ಸಾ ಬಹುಧಾ ಮತಾ ।

ಸರ್ವಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯೇಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಾಪ್ತ್ಯುಪಯೋಗಿನೀ || ೭.೧೫||

ನ್ಯಾಸವಿದ್ಯಾ ಪ್ರಪತ್ತಿಃ ಸ್ಯಾದಙ್ಗಪಞ್ಚಕಯೋಗಿನೀ ।

ಆನುಕೂಲ್ಯಸ್ಯ ಸಙ್ಕಲ್ಪಃ ಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಸ್ಯ ವರ್ಜನಮ್ || ೭.೧೬||

ರಕ್ಷಿಷ್ಯತೀತಿ ವಿಶ್ವಾಸೋ ಗೋಪ್ತೃತ್ವವರಣಂ ತಥಾ ।

ಆತ್ಮನಿಕ್ಷೇಪಕಾರ್ಪಣ್ಯೇ ಅಙ್ಗಪಞ್ಚಕಮೀರಿತಮ್ || ೭.೧೭||

ಗುರೂಪಸದನಾದೇಷಾ ವಿಜ್ಞಾತವ್ಯಾ ಮನೀಷಿಭಿಃ ।

ಇಯಮುತ್ತರಪೂರ್ವಾಘಾಶ್ಲೇಷನಾಶಕೃದುಚ್ಯತೇ || ೭.೧೮||

ಅಪಚಾರಾನ್ವಿನಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಂ ನಾಸ್ಯಾ ವಿರೋಧಕೃತ್ ।

ಅನ್ಯೋಽಸ್ತೀತಿ ಮಹಾಚಾರ್ಯಶಾಸನಂ ವ್ಯವಸೀಯತೇ || ೭.೧೯||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ಧರ್ಮಭೂತಜ್ಞಾನನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ಸಪ್ತಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಜೀವನಿರೂಪಣಂ ನಾಮಾಷ್ಟಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಅಣುತ್ವೇ ಸತಿ ಚೈತನ್ಯಂ ಜೀವಲಕ್ಷಣಮುಚ್ಯತೇ ।

ಸ ಚ ದೇಹೇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಭ್ಯೋ ವಿಲಕ್ಷಣತಯಾ ಮತಃ || ೮.೧||

ಜೀವಸ್ಯಾನೇಕವಿಷಯಾನುಭವೋಽಣೋರಪಿ ಸ್ಮೃತಃ  ।

ಯದ್ಧರ್ಮಭೂತವಿಜ್ಞಾನವ್ಯಾಪ್ತಿಸ್ತತ್ರೋಪಯೋಗಿನೀ || ೮.೨||

ಪೂರ್ವಾನುಭೂತವಿಷಯಪ್ರತಿಸನ್ಧಾನಯೋಗತಃ ।

ನಿತ್ಯಃ ಪ್ರತಿಶರೀರಂ ಸ ಭಿನ್ನೋ ಭೋಕ್ತ್ರಾದಿಶಬ್ದಿತಃ || ೮.೩||

ಪ್ರಕೃತ್ಯಪೇಕ್ಷಯಾ ದೇಹೀ ದೇಹಃ ಶ್ರೀಮದಪೇಕ್ಷಯಾ ।

ತಸ್ಯ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶತ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಶ್ರುತಿಬೋಧಿತಮ್ || ೮.೪||

ದೇಶಾನ್ತರಫಲಾದೀನಾಮುಪಲಬ್ಧಿರಣೋರಪಿ ।

ಕರ್ಮಜನ್ಯಾದದೃಷ್ಟಾಪ್ಯವಿಜ್ಞಾನಾದಿತಿ ಸಞ್ಜಗುಃ || ೮.೫||

ಬದ್ಧೋ ಮುಕ್ತೋ ನಿತ್ಯ ಇತಿ ಜೀವಃ ಸ ತ್ರಿವಿಧೋ ಮತಃ ।

ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಸ್ತಮ್ಬಪರ್ಯನ್ತಾ ಬದ್ಧಾಃ ಸಂಸಾರಯೋಗಿನಃ || ೮.೬||

ತ್ರೈವರ್ಗಿಕಾರ್ಥನಿಷ್ಣಾತಾ ಬುಭುಕ್ಷವ ಉದಾಹೃತಾಃ ।

ಅರ್ಥಕಾಮಪರಾಸ್ತತ್ರ ಸ್ವದೇಹಾತ್ಮಾಭಿಮಾನಿನಃ || ೮.೭||

ತೇ ತು ಧರ್ಮಪರಾಸ್ತತ್ರ ಯಾಗಾದ್ಯರ್ಥಾನುಷಙ್ಗಿಣಃ ।

ಧರ್ಮಸ್ತ್ವಲೌಕಿಕಶ್ರೇಯಃಸಾಧನಂ ಚೋದನೋದಿತಮ್ || ೮.೮||

ರುದ್ರಾದ್ಯಾರಾಧನಪರಾ ಅನ್ಯದೇವಪರಾ ಮತಾಃ ।

ಆರ್ತೋ ಜಿಜ್ಞಾಸುರರ್ಥಾರ್ಥೀತ್ಯೇವಂ ಭಾಗವತಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ || ೮.೯||

ಮುಮುಕ್ಷೂಣಾಂ ಚ ಕೈವಲ್ಯಪರಾಣಾಂ ಲಕ್ಷ್ಮ ಕಥ್ಯತೇ ।

ಪ್ರಕೃತೇಸ್ತು ವಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ಸ್ವಾತ್ಮನೋಽನುಭವಃ ಪರಮ್ || ೮.೧೦||

ಕೈವಲ್ಯಮರ್ಚಿರ್ಮಾರ್ಗೇಣ ಗತ್ವಾಪಿ ಪರಮಂ ಪದಮ್ ।

ರಮಣತ್ಯಕ್ತಪತ್ನೀವತ್ ಕ್ವಚಿತ್ಕೋಣೇಽವತಿಷ್ಠತೇ || ೮.೧೧||

ಕೈವಲ್ಯಮೇತತ್ಕೇಷಾಞ್ಚಿದಾರ್ಯಾಣಾಮೇವ ಸಮ್ಮತಮ್ ।

ಅಸ್ಮದಾರ್ಯಾಸ್ತು ಕೈವಲ್ಯಂ ನ ಮನ್ಯನ್ತ ಇತಿ ಸ್ಥಿತಮ್ || ೮.೧೨||

ಭಕ್ತಾಃ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಭಕ್ತ್ಯೈವ ಮುಕ್ತಿಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತ್ಯಪೇಕ್ಷಿಣಃ ।

ಅಪಶೂದ್ರನಯೇ ಭಕ್ತೌ ಶೂದ್ರಾನಧಿಕೃತಿಃ ಸ್ಫುಟಾ || ೮.೧೩||

ಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಕ್ತಿಭ್ಯಾಂ ಭಕ್ತಾಃ ಸ್ಯುರ್ದ್ವಿವಿಧಾ ಮತಾಃ ।

ಪರಾಙ್ಕುಶಾದಿಕಾನಾದ್ಯಾನ್ ವ್ಯಾಸಾದೀನಪರಾನ್ ವಿದುಃ || ೮.೧೪||

ಮುಮುಕ್ಷವಃ ಪ್ರಪನ್ನಾಶ್ಚಾಕಿಞ್ಚನ್ಯಾದಿಕಯೋಗಿನಃ ।

ತ್ರೈವರ್ಗಿಕಪರಾ ಮೋಕ್ಷಪರಾಶ್ಚೇತಿ ಚ ತೇ ದ್ವಿಧಾ || ೮.೧೫||

ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಾನ್ ಸ್ವಾಮ್ಯರ್ಥೇ  ಯೇಽನ್ವತಿಷ್ಠಂಸ್ತ ಆದಿಮಾಃ ।

ಸತ್ಸಙ್ಗಾದರ್ಥವೈರಾಗ್ಯೇ ಮುಮುಕ್ಷಾಯಾಂ ಕೃತಾದರಾಃ || ೮.೧೬||

ಭಗವದ್ಭೋಗಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯೈ ಮಹಾಚಾರ್ಯೇ  ಸಮಾಶ್ರಿತಾಃ ।

ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯೇನ ಭಕ್ತ್ಯಾದೌ ಪ್ರಪತ್ತ್ಯೇಕಾಶ್ರಯಾಃ ಪರೇ || ೮.೧೭||

ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿತಾಂ ಧೀರಾಃ ಪ್ರಪತ್ತೇರಾಚಚಕ್ಷಿರೇ ।

ಏಕಾನ್ತಿನಃ ಫಲಂ ಮುಕ್ತ್ಯಾ ಸಹಾನ್ಯದ್ಯ ಉಶನ್ತಿ ತೇ || ೮.೧೮||

ಪರಮೈಕಾನ್ತಿನಸ್ತ್ವೈಚ್ಛನ್ ಭಗವತ್ಪ್ರೀತಿಮೇವ ಯೇ ।

ಪ್ರಾರಬ್ಧಂ ಕರ್ಮ ಭುಕ್ತ್ವೈವ ಯೋ ಮೋಕ್ಷಮಭಿಕಾಙ್ಕ್ಷತಿ || ೮.೧೯||

ದೃಪ್ತ ಆರ್ತಸ್ತು  ಸಂಸಾರೇ ವಹ್ನಾವಿವ ಸಮುತ್ತಪನ್ ।

ಪ್ರಪತ್ತ್ಯನನ್ತರೇ ಕಾಲೇ ಯೋ ಮೋಕ್ಷಮಭಿಕಾಙ್ಕ್ಷತಿ || ೮.೨೦||

ಸತ್ಸಙ್ಗಾದಿತಿ ಸುಶ್ಲೋಕದ್ವಯೋಕ್ತಗತಿಮಾನ್ನರಃ ।

ಆವಿರ್ಭೂತಸ್ವಸ್ವರೂಪೋ ಮುಕ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನುಭೂತಿಭಾಕ್ || ೮.೨೧||

ಮುಕ್ತಸ್ಯ ಭೋಗಮಾತ್ರೇ ತು ಸಾಮ್ಯಂ ಶ್ರುತಿಷು ಚೋದಿತಮ್ ।

ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ಸರ್ವಲೋಕೇಷು ಸಞ್ಚಾರೋಽಸ್ಯ ನ ರುಧ್ಯತೇ || ೮.೨೨||

ಸ್ವೇಚ್ಛಾ ಚ ಹರಿಸಙ್ಕಲ್ಪಾಯತ್ತಾ ಮುಕ್ತಸ್ಯ ಲಭ್ಯತೇ ।

ಅನಾವರ್ತನಶಾಸ್ತ್ರಂ ತು ಕರ್ಮಾವರ್ತನಿಷೇಧಕೃತ್ || ೮.೨೩||

ನಿತ್ಯಾಸಙ್ಕುಚಿತಜ್ಞಾನಾ ನಿತ್ಯಂ ಭಗವದಾಜ್ಞಯಾ ।

ತತ್ಕೈಙ್ಕರ್ಯರತಾ ನಿತ್ಯಾ ಅನನ್ತಗರುಡಾದಯಃ || ೮.೨೪||

ಏತೇಷಾಮವತಾರಾದಿರಿಚ್ಛಯೈವ ಹರೇರಿವ ।

ಆಧಿಕಾರಿಕತಾಮೀಷಾಮೀಶ್ವರೇಣ ನಿರೂಪಿತಾ || ೮.೨೫||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಂ ಜೀವಸ್ವರೂಪನಿರೂಪಣಂ ನಾಮಾಷ್ಟಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಈಶ್ವರನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ನವಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ಸ್ವೇತರಾಖಿಲಶೇಷಿತ್ವಮೀಶ್ವರಸ್ಯ ತು ಲಕ್ಷಣಮ್ ।

ಸ ಸೂಕ್ಷ್ಮಚಿದಚಿನ್ಮಿಶ್ರೋ ವಿಶ್ವೋಪಾದಾನಕಾರಣಮ್ || ೯.೧||

ಸಙ್ಕಲ್ಪಯುಕ್ತ ಏವೈಷ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾರಣಂ ಮತಮ್ ।

ಕಾಲಾದ್ಯನ್ತರ್ಯಾಮಿತಯಾ ಸಹಕಾರಿ ಚ ಕಾರಣಮ್ || ೯.೨||

ಕಾರ್ಯರೂಪೇಣ ವೈವಿಧ್ಯಯೋಗ್ಯುಪಾದಾನಮುಚ್ಯತೇ ।

ಪರಿಣಾಮಯಿತೃತ್ವೇನ ನಿಮಿತ್ತಮಪಿ ತನ್ಮತಮ್ || ೯.೩||

ಕಾರ್ಯೋತ್ಪತ್ತ್ಯುಪಕಾರೇಣ ಸಹಕಾರಿ ಚ ತದ್ಭವೇತ್ ।

ಏಕವಿಜ್ಞಾನಸಹಿತಸರ್ವವಿಜ್ಞಾನವಾದತಃ || ೯.೪||

ಉಪಾದಾನತ್ವಮೇವೋಕ್ತಂ ಮೃದಾದಾವಿವ ಚೇಶ್ವರೇ ।

ತದೈಕ್ಷತೇತಿ ಸಙ್ಕಲ್ಪಾನ್ನಿಮಿತ್ತತ್ವಂ ಕುಲಾಲವತ್ || ೯.೫||

ಸಹಕಾರಿತ್ವಮಪ್ಯಸ್ಯಾನ್ತರ್ಯಾಮಿಬ್ರಾಹ್ಮಣೋದಿತಮ್ ।

ಸದ್ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಾದಯಃ ಶಬ್ದಾಃ ಕಾರಣತ್ವಾವಬೋಧಿನಃ || ೯.೬||

ತತ್ರ ಚ್ಛಾಗಪಶುನ್ಯಾಯಾನ್ನಾರಾಯಣಪರಾ ಮತಾಃ ।

ನಾಮರೂಪವಿಭಾಗಾನರ್ಹತ್ವಾವಸ್ಥಾಸಮನ್ವಿತಮ್ || ೯.೭||

ಸುಸೂಕ್ಷ್ಮಚಿದಚಿದ್ಯುಕ್ತಮೇಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಕಂ ಮತಮ್ ।

ನಾಮರೂಪವಿಭಾಗಾತ್ಪ್ರಾಙ್ ನ ಹಿ ಭೇದೋಽವಸೀಯತೇ || ೯.೮||

ಮೃದ್ಘಟಾದಾವಪಿ ತತಸ್ತದೇಕಮಿತಿ ಗೀಯತೇ ।

ನಾಮರೂಪಾದ್ಯಭಾವೇನ ಸಚ್ಛಬ್ದೇನಾಪಿ ಗೀಯತೇ || ೯.೯||

ತದೇವಾನ್ತಃಪ್ರವೇಶೇನ ನಾಮರೂಪವಿಭಾಗಕೃತ್ ।

ಯಥಾ ಜೀವೋಽನ್ತರಾವಿಷ್ಟೋ ನಾಮರೂಪವಿಭಾಗಭಾಕ್ || ೯.೧೦||

ದೇವೋಽಹಮಿತಿ ಶಬ್ದೈಶ್ಚ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯಾಭಿಧೀಯತೇ ।

ಯಥಾ ನೀಲಾದಯಃ ಶಬ್ದಾ ನೀಲಾದ್ಯವ್ಯಭಿಚಾರಿಣಮ್ || ೯.೧೧||

ವಿಶಿಷ್ಟಮೇವ ಮುಖ್ಯಾರ್ಥಂ ವದನ್ತಿ ನಿರುಪಾಧಿಕಮ್ ।

ತಥೈವ ಭಗವಾನನ್ತರ್ಯಾಮೀ ಸನ್ನಾಮರೂಪಯೋಃ || ೯.೧೨||

ವಿಭಾಗಕೃತ್ಸ ತೈಃ ಶಬ್ದೈರ್ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯಾಭಿಧೀಯತೇ ।

ಅಮುಖ್ಯಾರ್ಥತ್ವಮೇತೇಷಾಂ ಪರೈರುಕ್ತಂ ನ ಯುಕ್ತಿಮತ್ || ೯.೧೩||

ಶರೀರಾದ್ಯಪೃಥಗ್ಭಾವಾಚ್ಛಬ್ದಾ ನಿಷ್ಕರ್ಷಕೇತರೇ ।

ವಿಶಿಷ್ಟಮೇವ ಶ್ರೀಮನ್ತಮಭಿಧಾಸ್ಯನ್ತಿ ಯುಕ್ತಿತಃ || ೯.೧೪||

ಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯೈತದಾತ್ಮ್ಯಮಿತ್ಯಾದಿವ್ಯಪದಿಷ್ಟಯಃ ।

ಸಾಮಾನಾಧಿಕರಣ್ಯೇನ ಸಂಯುಜ್ಯನ್ತೇಽತ ಏವ ಹಿ || ೯.೧೫||

ಸ್ವರೂಪಭಿದಯಾ ಭೇದಶ್ರುತಯೋಽಸ್ಮನ್ಮತೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ।

ವಿಶಿಷ್ಟಾಭೇದತೋಽಭೇದಶ್ರುತಯೋಽಪಿ ಸುನಿರ್ವಹಾಃ || ೯.೧೬||

ಕಾರಣಾತ್ಸೂಕ್ಷ್ಮಚಿದಚಿದ್ಯುಕ್ತಾತ್ಸ್ಥೂಲೈತದಾಹಿತಮ್ ।

ಕಾರ್ಯಂ ನಾನ್ಯದಿತಿ ವ್ಯಕ್ತಮಾರಮ್ಭಣನಯಾದಿಷು || ೯.೧೭||

ನಿರ್ಗುಣತ್ವಪರಾಃ ಕಾಶ್ಚಿಚ್ಛ್ರುತಯಃ ಸನ್ತಿ ತಾ ಇಮಾಃ ।

ತದ್ಧೇಯಗುಣರಾಹಿತ್ಯಂ ಬೋಧಯನ್ತಿ ತತೋ ಧ್ರುವಮ್ || ೯.೧೮||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಮೀಶ್ವರನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ನವಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

( ಅಥ ಅದ್ರವ್ಯನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ದಶಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ )

ದ್ರವ್ಯಮೇವಂ ನಿರೂಪ್ಯಾಥ ತದದ್ರವ್ಯಂ ನಿರೂಪ್ಯತೇ ।

ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವಂ ಮಿಶ್ರಸತ್ತ್ವಮಿತಿ ಸತ್ತ್ವಂ ದ್ವಿಧಾ ಮತಮ್ || ೧೦.೧||

ರಜಸ್ತಮೋಭ್ಯಾಮಸ್ಪೃಷ್ಟಮದ್ರವ್ಯಂ ಪೂರ್ವಮುಚ್ಯತೇ ।

ರಜಸ್ತಮೋವಿಮಿಶ್ರಂ ತು ಮಿಶ್ರಸತ್ತ್ವಂ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಮ್ || ೧೦.೨||

ಅತೀನ್ದ್ರಿಯಂ ಪ್ರಕಾಶಾದಿನಿದಾನಂ ಸತ್ತ್ವಶಬ್ದಿತಮ್ ।

ರಜೋ ಲೋಭಪ್ರವೃತ್ತ್ಯಾದಿನಿದಾನಂ ಕೀರ್ತ್ಯತೇ ತಮಃ || ೧೦.೩||

ಲಯೇ ಸಮಾನಿ ಚೈತಾನಿ ವಿಷಮಾಣ್ಯುದಯಾದಿಷು || ೧೦.೪||

ಶ್ರೋತ್ರಗ್ರಾಹ್ಯೋ ಗುಣಃ ಶಬ್ದೋ ವರ್ಣಾವರ್ಣಾತ್ಮನಾ ದ್ವಿಧಾ ।

ತಾಲುಭೇರ್ಯಾದಿಜತ್ವೇನ ಭೂತಪಞ್ಚಕವರ್ತ್ಯಸೌ || ೧೦.೫||

ಸ್ಪರ್ಶಸ್ತ್ವಗಿನ್ದ್ರಿಯಗ್ರಾಹ್ಯಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾದಿಚತುಷ್ಟಯೇ ।

ಶೀತೋಷ್ಣಾದಿಪ್ರಭೇದಸ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರಾನ್ತರನಿರೂಪಿತಃ || ೧೦.೬||

ಚಕ್ಷುರಿನ್ದ್ರಿಯನಿರ್ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ರೂಪಮೇತಚ್ಚತುರ್ವಿಧಮ್ ।

ಶ್ವೇತರಕ್ತೇ ಪೀತಕೃಷ್ಣೇ ಇತಿ

|| ೧೦.೭||

ಭಾಸ್ವರಾಭಾಸ್ವರತ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಭಾಸ್ವರಂ ತೇಜಸಿ ಸ್ಥಿತಮ್ ।

ಪೃಥಿವೀಜಲಯೋಶ್ಚೈತದಭಾಸ್ವರಮುದಾಹೃತಮ್ || ೧೦.೮||

ರಸನೇನ್ದ್ರಿಯನಿರ್ಗ್ರಾಹ್ಯೋ ರಸಃ ಷೋಢಾ ಸ ಕೀರ್ತಿತಃ ।

ಘ್ರಾಣಗ್ರಾಹ್ಯೋ ಗುಣೋ ಗನ್ಧೋ ದ್ವಿಧಾ ಶಾಸ್ತ್ರಾನ್ತರೇಷ್ವಿವ || ೧೦.೯||

ಪೃಥಿವ್ಯಾಮೇವ ಗನ್ಧಃ ಸ್ಯಾತ್ಪೃಥಿವೀಜಲಯೋ ರಸಃ ।

ಪೃಥಿವೀಜಲತೇಜಃಸು ರೂಪಂ ಸ್ಪರ್ಶಃ ಸವಾಯುಷು || ೧೦.೧೦||

ಶಬ್ದಃ ಪಞ್ಚಸು ಭೂತೇಷು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನೈವಮುಚ್ಯತೇ ।

ಪಞ್ಚೀಕರಣರೀತ್ಯಾ ತು ಸರ್ವೇ ಸರ್ವತ್ರ ಸಙ್ಗತಾಃ || ೧೦.೧೧||

ಸಂಯುಕ್ತಪ್ರತ್ಯಯೇ ಹೇತುಃ ಸಂಯೋಗ ಇತಿ ಕಥ್ಯತೇ ।

ಕಾರ್ಯಾಕಾರ್ಯಪ್ರಭೇದೇನ ಸ ಸಂಯೋಗೋ ದ್ವಿಧಾ ಮತಃ || ೧೦.೧೨||

ಮೇಷಹಸ್ತಾದಿಸಂಯೋಗಃ ಕಾರ್ಯೋಽಕಾರ್ಯೋ ವಿಭೋರ್ವಿಭೋಃ ।

ವಿಭುದ್ವಯಸ್ಯ ಸಂಯೋಗಃ ಶ್ರುತ್ಯಾ ಯುಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಮನ್ಯತೇ || ೧೦.೧೩||

ತಸ್ಮಾತ್ಕಾಲಸ್ಯೇಶ್ವರೇಣ ಸಂಯೋಗೋಽಪಿ ಸುಸಮ್ಮತಃ ।

ಸಂಯೋಗಾಭಾವರೂಪೋ ಹಿ ವಿಭಾಗೋ ನ ಗುಣಾನ್ತರಮ್ || ೧೦.೧೪||

ಸರ್ವಹೇತುಷು ಹೇತುತ್ವನಿರ್ವೋಢ್ರೀ ಶಕ್ತಿರಿಷ್ಯತೇ ।

ಮಣಿಮನ್ತ್ರಾದಿಕೇಷ್ವೇಷಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧಾ ಸಾ ತ್ವತೀನ್ದ್ರಿಯಾ || ೧೦.೧೫||

ಬುದ್ಧ್ಯಾದಯೋಽಷ್ಟೌ ವಿಜ್ಞಾನೇ ಭಾವನಾ ಚಾನ್ತರಾವಿಶನ್ ।

ದ್ರವತ್ವಸ್ನೇಹಸಙ್ಖ್ಯಾನಪರಿಮಾಣಾನಿ ವೇಗಕಃ || ೧೦.೧೬||

ದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪರೂಪತ್ವಾನ್ನಾಧಿಕ್ಯಂ ಯಾನ್ತಿ ಕೇವಲಮ್ ।

ಸ್ಥಿತಸ್ಥಾಪಕಮೇತಸ್ಮಿನ್ ಸಂಯೋಗೇಽನ್ತರ್ಭವತ್ಯತಃ || ೧೦.೧೭||

ಸಂಯೋಗಾಭಾವರೂಪತ್ವಾತ್ಪೃಥಕ್ತ್ವಸ್ಯ ವಿಭಾಗವತ್ ।

ಗುರುತ್ವಸ್ಯಾಪಿ ಶಕ್ತಿತ್ವಾನ್ನಾಧಿಕ್ಯಂ ಕ್ವಾಪಿ ವಿದ್ಯತೇ || ೧೦.೧೮||

ಕರ್ಮಣಾಮಪಿ ಶಕ್ತಿತ್ವಂ ಕೇಚಿದಾಹುರ್ಮನೀಷಿಣಃ ।

ಪದಾರ್ಥಾನ್ತರತಾಮನ್ಯೇ ಪ್ರಾಹುರ್ವೇದಾನ್ತವೇದಿನಃ || ೧೦.೧೯||

ಪ್ರಾಚೀನಗ್ರನ್ಥಪದವೀಮನುಸೃತ್ಯ ಯಥಾಮತಿ ।

ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತಸಿದ್ಧಾನ್ತಫಕ್ಕಿಕೇತ್ಥಂ ನಿದರ್ಶಿತಾ || ೧೦.೨೦||

ಅಣ್ಣಯಾರ್ಯಾಧ್ವರೀನ್ದ್ರಸ್ಯ ತಾರ್ತೀಯೀಕತನೂಭುವಾ ।

ಶ್ರೀಮದ್ವೇಙ್ಕಟದಾಸೇನ ನಿರ್ಮಿತಾ ಕಾರಿಕಾವಲೀ || ೧೦.೨೧||

ನಿರಮಾಯಿ ರಮಾಯತ್ತಪರಮಾದ್ಭುತತೇಜಸಃ ।

ಮುದಮಾಧಾತುಕಾಮೇನ ಮಯೇಯಂ ಕಾರಿಕಾವಲೀ || ೧೦.೨೨||

ಭಕ್ತಿಪ್ರಪತ್ತ್ಯೋರಧಿದೇವತಾಭ್ಯಾ-

ಮಿವಾಬ್ಜನಾಭಸ್ಯ ಪದಾಮ್ಬುಜಾಭ್ಯಾಮ್ ।

ಸಮರ್ಪಯೇಽಸ್ಮನ್ಮತಕಾರಿಕಾವಲೀಂ

ತದಙ್ಗುಲೀಸಙ್ಖ್ಯನಿರೂಪಣಾಢ್ಯಾಮ್ || ೧೦.೨೩||

ಯಃ ಶ್ರೀಮಚ್ಛಠಮರ್ಷಣಾನ್ವಯಪಯಃ ಸಿನ್ಧೋಃ ಸುಧಾಂಶುರ್ಮಹಾ-

ನಣ್ಣಾರ್ಯಃ ಸಮಭೂದ್ವಿಭೂಷಿತಚತುಸ್ತನ್ತ್ರೋ ವಚಃಕಾನ್ತಿಭಿಃ ।

ತಸ್ಯಾಸೌ ತನಯಃ ಸಮಾರ್ಜಿತನಯಃ ಶ್ರೀವೇಙ್ಕಟಾರ್ಯಃ ಸುಧೀಃ

ಶ್ರುತ್ಯನ್ತಾನ್ವಯಕಾರಿಕಾಲಿಮಕರೋತ್ಪ್ರೀತ್ಯೈ ಮಹತ್ಯೈ ಸತಾಮ್ || ೧೦.೨೪||

|| ಇತಿ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲ್ಯಾಮದ್ರವ್ಯನಿರೂಪಣಂ ನಾಮ ದಶಮಂ ಪ್ರಕರಣಮ್ ||

(ಪ್ರಮೇಯನಿರೂಪಣಂ ಸಮಾಪ್ತಮ್)

|| ಇತಿ ಶ್ರೀಬುಚ್ಚಿವೇಙ್ಕಟಾಚಾರ್ಯಕೃತಾ ವೇದಾನ್ತಕಾರಿಕಾವಲೀ ಸಮಾಪ್ತಾ ||

error: Content is protected !!

|| Donate Online ||

Donation Schemes and Services Offered to the Donors:
Maha Poshaka : 

Institutions/Individuals who donate Rs. 5,00,000 or USD $12,000 or more

Poshaka : 

Institutions/Individuals who donate Rs. 2,00,000 or USD $5,000 or more

Donors : 

All other donations received

All donations received are exempt from IT under Section 80G of the Income Tax act valid only within India.

|| Donate using Bank Transfer ||

Donate by cheque/payorder/Net banking/NEFT/RTGS

Kindly send all your remittances to:

M/s.Jananyacharya Indological Research Foundation
C/A No: 89340200000648

Bank:
Bank of Baroda

Branch: 
Sanjaynagar, Bangalore-560094, Karnataka
IFSC Code: BARB0VJSNGR (fifth character is zero)

kindly send us a mail confirmation on the transfer of funds to info@srivaishnavan.com.

|| Services Offered to the Donors ||

  • Free copy of the publications of the Foundation
  • Free Limited-stay within the campus at Melkote with unlimited access to ameneties
  • Free access to the library and research facilities at the Foundation
  • Free entry to the all events held at the Foundation premises.