பகவத்ராமாநுஜவிரசிதம்
ஶ்ரீமத்கீதாபாஷ்யம்
ஸப்ததஶோऽத்யாய:
தேவாஸுரவிபாகோக்திமுகேந ப்ராப்யதத்த்வஜ்ஞாநம் தத்ப்ராப்த்யுபாயஜ்ஞாநம் ச வேதைகமூலமித்யுக்தம் । இதாநீமஶாஸ்த்ரவிஹிதஸ்யாஸுரத்வேநாபலத்வம், ஶாஸ்த்ரவிஹிதஸ்ய ச குணதஸ்த்ரைவித்யம், ஶாஸ்த்ரஸித்தஸ்ய லக்ஷணம் சோச்யதே । தத்ராஶாஸ்த்ரவிஹிதஸ்ய நிஷ்பலத்வமஜாநந்ஶாஸ்த்ரவிஹிதே ஶ்ரத்தாஸம்யுக்தே யாகாதௌ ஸத்த்வாதிநிமித்தபலபேதபுபுத்ஸயா அர்ஜுந: ப்ருச்சதி –
அர்ஜுந உவாச
யே ஶாஸ்த்ரவிதிமுத்ஸ்ருஜ்ய யஜந்தே ஶ்ரத்தயாந்விதா: ।
தேஷாம் நிஷ்டா து கா க்ருஷ்ண ஸத்த்வமாஹோ ரஜஸ்தம: ।। ௧ ।।
ஶாஸ்த்ரவிதிமுத்ஸ்ருஜ்ய ஶ்ரத்தயாந்விதா யே யஜந்தே, தேஷாம் நிஷ்டா கா ? கிம் ஸத்த்வம் ? ஆஹோஸ்வித்ரஜ:? அத தம:? நிஷ்டா ஸ்திதி: ஸ்தீயதேऽஸ்மிந்நிதி ஸ்திதி: ஸத்த்வாதிரேவ நிஷ்டேத்யுச்யதே । தேஷாம் கிம் ஸத்த்வே ஸ்திதி:? கிம் வா ரஜஸி? கிம் வா தமஸீத்யர்த: ।। ௧ ।।
ஏவம் ப்ருஷ்டோ பகவாநஶாஸ்த்ரவிஹிதஶ்ரத்தாயாஸ்தத்பூர்வகஸ்ய ச யாகாதேர்நிஷ்பலத்வம் ஹ்ருதி நிதாய ஶாஸ்த்ரீயஸ்யைவ யாகாதேர்குணதஸ்த்ரைவித்யம் ப்ரதிபாதயிதும் ஶாஸ்த்ரீயஶ்ரத்தாயா: த்ரைவித்யம் தாவதாஹ –
ஶ்ரீபகவாநுவாச
த்ரிவிதா பவதி ஶ்ரத்தா தேஹிநாம் ஸா ஸ்வபாவஜா ।
ஸாத்த்விகீ ராஜஸீ சைவ தாமஸீ சேதி தாம் ஶ்ருணு ।। ௨ ।।
ஸர்வேஷாம் தேஹிநாம் ஶ்ரத்தா த்ரிவிதா பவதி । ஸா ச ஸ்வபாவஜா ஸ்வபாவ: ஸ்வாஸாதாரணோ பாவ:, ப்ராசீநவாஸநாநிமித்த: தத்தத்ருசிவிஶேஷ: । யத்ர ருசி: தத்ர ஶ்ரத்தா ஜாயதே । ஶ்ரத்தா ஹி ஸ்வாபிமதம் ஸாதயத்யேததிதி விஶ்வாஸபூர்விகா ஸாதநே த்வரா । வாஸநா ருசிஶ்ச ஶ்ரத்தா சாத்மதர்மா: குணஸம்ஸர்கஜா: தேஷாமாத்மதர்மாணாம் வாஸநாதீநாம் ஜநகா: தேஹேந்த்ரியாந்த:கரணவிஷயகதா தர்மா: கார்யைகநிரூபணீயா: ஸத்த்வாதயோ குணா: ஸத்த்வாதிகுணயுக்ததேஹாத்யநுபவஜா இத்யர்த: । ததஶ்சேயம் ஶ்ரத்தா ஸாத்த்விகீ ராஜஸீ தாமஸீ சேதி த்ரிவிதா । தாமிமாம் ஶ்ரத்தாம் ஶ்ருணு ஸா ஶ்ரத்தா யத்ஸ்வபாவா, தம் ஸ்வபாவம் ஶ்ருண்வித்யர்த:।।௨।।
ஸத்த்வாநுரூபா ஸர்வஸ்ய ஶ்ரத்தா பவதி பாரத ।
ஶ்ரத்தாமயோऽயம் புருஷோ யோ யச்ச்ரத்த: ஸ ஏவ ஸ: ।। ௩ ।।
ஸத்த்வமந்த:கரணம் । ஸர்வஸ்ய புருஷஸ்யாந்த:கரணாநுரூபா ஶ்ரத்தா பவதி । அந்த:கரணம் யாத்ருஶகுணயுக்தம், தத்விஷயா ஶ்ரத்தா ஜாயத இத்யர்த: । ஸத்த்வஶப்த: பூர்வோக்தாநாம் தேஹேந்த்ரியாதீநாம் ப்ரதர்ஶநார்த: । ஶ்ரத்தாமயோऽயம் புருஷ:। ஶ்ரத்தாமய: ஶ்ரத்தாபரிணாம: । யோ யச்ச்ரத்த: ய: புருஷோ யாத்ருஶ்யா ஶ்ரத்தயா யுக்த:, ஸ ஏவ ஸ: ஸ தாத்ருஶஶ்ரத்தாபரிணாம: । புண்யகர்மவிஷயே ஶ்ரத்தாயுக்தஶ்சேத், புண்யகர்மபலஸம்யுக்தோ பவதீதி ஶ்ரத்தாப்ரதாந: பலஸம்யோக இத்யுக்தம் பவதி ।। ௩ ।। ததேவ விவ்ருணோதி
யஜந்தே ஸாத்த்விகா தேவாந் யக்ஷரக்ஷாம்ஸி ராஜஸா: ।
ப்ரேதாந் பூதகணாம்ஶ்சாந்யே யஜந்தே தாமஸா ஜநா: ।। ௪ ।।
ஸத்த்வகுணப்ரசுரா: ஸாத்த்விக்யா ஶ்ரத்தயா யுக்தா: தேவாந் யஜந்தே । து:காஸம்பிந்நோத்க்ருஷ்ட-ஸுகஹேதுபூததேவயாகவிஷயா ஶ்ரத்தா ஸாத்த்விகீத்யுக்தம் பவதி । ராஜஸா யக்ஷரக்ஷாம்ஸி யஜந்தே । அந்யே து தாமஸா ஜநா: ப்ரேதாந் பூதகணாந் யஜந்தே । து:கஸம்பிந்நால்பஸுகஜநநீ ராஜஸீ ஶ்ரத்தா து:கப்ராயாத்யல்பஸுகஜநநீ தாமஸீத்யர்த:।।௪।।
ஏவம் ஶாஸ்த்ரீயேஷ்வேவ யாகாதிஷு ஶ்ரத்தாயுக்தேஷு குணத: பலவிஶேஷ:, அஶாஸ்த்ரீயேஷு தபோயாகப்ரப்ருதிஷு மதநுஶாஸநவிபரீதத்வேந ந கஶ்சிதபி ஸுகலவ:, அபி த்வநர்த ஏவேதி ஹ்ருதி நிஹிதம் வ்யஞ்ஜயநாஹ –
அஶாஸ்த்ரவிஹிதம் கோரம் தப்யந்தே யே தபோ ஜநா: ।
தம்பாஹங்காரஸம்யுக்தா: காமராகபலாந்விதா: ।। ௫ ।।
கர்ஶயந்த: ஶரீரஸ்தம் பூதக்ராமமசேதஸ: ।
மாம் சைவாந்தஶ்ஶரீரஸ்தம் தாந் வித்த்யாஸுரநிஶ்சயாந் ।। ௬ ।।
அஶாஸ்த்ரவிஹிதமதிகோரமபி தபோ யே ஜநா: தப்யந்தே । ப்ரதர்ஶநார்தமிதம் । அஶாஸ்த்ரவிஹிதம் பஹ்வாயாஸ-ம் யாகாதிகம் யே குர்வதே, தம்பாஹம்காரஸம்யுக்தா: காமராகபலாந்விதா: ஶரீரஸ்தம் ப்ருதிவ்யாதிபூதஸமூஹம் கர்ஶயந்த:, மதம்ஶபூதம் ஜீவம் சாந்தஶ்ஶரீரஸ்தம் கர்ஶயந்தோ யே தப்யந்தே, யாகாதிகம் ச குர்வதே தாநாஸுரநிஶ்சயாந் வித்தி। அஸுராணாம் நிஶ்சய ஆஸுரோ நிஶ்சய: அஸுரா ஹி மதாஜ்ஞாவிபரீதகாரிண: மதாஜ்ஞாவிபரீதகாரித்வாத்தேஷாம் ஸுகலவஸம்பந்தோ ந வித்யதே அபி த்வநநர்தவ்ராதே பதந்தீதி பூர்வமேவோக்தம், பதந்தி நரகேऽஶ்சௌ (௧௬.௧௬) இதி ।। ௫-௬ ।।
அத ப்ரக்ருதமேவ ஶாஸ்த்ரீயேஷு யஜ்ஞாதிஷு குணதோ விஶேஷம் ப்ரபஞ்சயதி । தத்ராஹாரமூலத்வாத்ஸத்த்வாதி-வ்ருத்தேராஹாரத்ரைவித்யம் ப்ரதமமுச்யதே । அந்நமயம் ஹி ஸோம்ய மந: (சா.௬.௫.௪), ஆஹாரஶுத்தௌ ஸத்த்வஶுத்தி: (சா.௭.௨௬.௨) இதி ஹி ஶ்ரூயதே –
ஆஹாரஸ்த்வபி ஸர்வஸ்ய த்ரிவிதோ பவதி ப்ரிய: ।
யஜ்ஞஸ்தபஸ்ததா தாநம் தேஷாம் பேதமிமம் ஶ்ருணு ।। ௭ ।।
ஆஹாரோऽபி ஸர்வஸ்ய ப்ராணிஜாதஸ்ய ஸத்த்வாதிகுணத்ரயாந்வயேந த்ரிவித: ப்ரியோ பவதி । ததைவ யஜ்ஞோऽபி த்ரிவித:, ததா தப: தாநம் ச । தேஷாம் பேதமிமம் ஶ்ருணு தேஷாமாஹாரயஜ்ஞதபோதாநாநாம் ஸத்த்வாதிபேதேநேமமுச்யமாநம் பேதம் ஶ்ருணு ।। ௭ ।।
ஆயுஸ்ஸத்த்வபலாரோக்யஸுகப்ரீதிவிவர்தநா: ।
ரஸ்யா: ஸ்நிக்தா: ஸ்திரா ஹ்ருத்யா ஆஹாரா: ஸாத்த்விகப்ரிய: ।। ௮ ।।
ஸத்த்வகுணோபேதஸ்ய ஸத்த்வமயா ஆஹாரா: ப்ரியா பவந்தி । ஸத்த்வமயாஶ்சாஹாரா ஆயுர்விவர்தநா: புநரபி ஸத்த்வஸ்ய விவர்தநா: । ஸத்த்வமந்த:கரணம் அந்த:கரணகார்யம் ஜ்ஞாநமிஹ ஸத்த்வஶப்தேநோச்யதே । ஸத்த்வாத்ஸம்ஜாயதே ஜ்ஞாநம் ((ப.கீ.௧௪.௧௭) இதி ஸத்த்வஸ்ய ஜ்ஞாநவிவ்ருத்திஹேதுத்வாத், ஆஹாரோऽபி ஸத்த்வமயோ ஜ்ஞாநவிவ்ருத்திஹேது:। ததா பலாரோக்யயோரபி விவர்தநா: । ஸுகப்ரீத்யோரபி விவர்தநா: பரிணாமகாலே ஸ்வயமேவ ஸுகஸ்ய விவர்தநா: ததா ப்ரீதிஹேதுபூதகர்மாரம்பத்வாரேண ப்ரீதிவர்தநா: । ரஸ்யா: மதுரரஸோபேதா: । ஸ்நிக்தா: ஸ்நேஹயுக்தா: । ஸ்திரா: ஸ்திரபரிணாமா:। ஹ்ருத்யா: ரமணீயவேஷா: । ஏவம்விதா: ஸத்த்வமயா ஆஹாரா: ஸாத்த்விகஸ்ய புருஷஸ்ய ப்ரியா: ।।௮।।
கட்வம்லலவணாத்யுஷ்ணதீக்ஷ்ணரூக்ஷவிதாஹிந: ।
ஆஹாரா ராஜஸஸ்யேஷ்டா து:கஶோகாமயப்ரதா: ।। ௯ ।।
கடுரஸா:, அம்லரஸா:, லவணோத்கடா:, அத்யுஷ்ணா:, அதிதீக்ஷணா:, ரூக்ஷா:, விதாஹிநஶ்சேதி கட்வம்ல-லவணாத்யுஷ்ணதீக்ஷ்ணரூக்ஷவிதாஹிந: । அதிஶைத்யாதிதைக்ஷ்ண்யாதிநா துருபயோகாஸ்தீக்ஷ்ணா: ஶோஷகரா ரூக்ஷா: தாபகரா விதாஹிந: । ஏவம்விதா ஆஹாரா ராஜஸஸ்யேஷ்டா: । தே ச ரஜோமயத்வாத்து:கஶோகாமயவர்தநா: ரஜோவர்தநாஶ்ச।।௯।।
யாதயாமம் கதரஸம் பூதி பர்யுஷிதம் ச யத் ।
உச்சிஷ்டமபி சாமேத்யம் போஜநம் தாமஸப்ரியம் ।। ௧௦ ।।
யாதயாமம் சிரகாலாவஸ்திதம் கதரஸம் த்யக்தஸ்வாபாவிகரஸம் பூதி துர்கந்தோபேதம், பர்யுஷிதம் காலாதிபத்த்யா ரஸாந்தராபந்நம் உச்சிஷ்டம் குர்வாதிப்யோऽந்யேஷாம் புக்தஶிஷ்டம் அமேத்யமயஜ்ஞார்ஹாம் அயஜ்ஞஶிஷ்டமித்யர்த: । ஏவம்விதம் தமோமயம் போஜநம் தாமஸப்ரியம் பவதி । புஜ்யத இதி ஆஹார ஏவ போஜநம் । புநஶ்ச தமஸோ வர்தநம் । அதோ ஹிதைஷிபி: ஸத்த்வவிவ்ருத்தயே ஸாத்த்விகாஹார ஏவ ஸேவ்ய: ।।௧௦।।
அபலாகாங்க்ஷிபிர்யஜ்ஞோ விதித்ருஷ்டோ ய இஜ்யதே ।
யஷ்டவ்யமேவேதி மநஸ்ஸமாதாய ஸ ஸாத்த்விக: ।। ௧௧ ।।
பலாகாங்க்ஷாரஹிதை: புருஷை: விதித்ருஷ்ட: ஶாஸ்த்ரத்ருஷ்ட: மந்த்ரத்ரவ்யக்ரியாதிபிர்யுக்த:, யஷ்டவ்யமேவேதி பகவதாராதநத்வேந ஸ்வயம்ப்ரயோஜநதயா யஷ்டவ்யமிதி மநஸ்ஸமாதாய யோ யஜ்ஞ இஜ்யதே, ஸ ஸாத்த்விக: ।।௧௧।।
அபிஸந்தாய து பலம் தம்பார்தமபி சைவ ய: ।
இஜ்யதே பரதஶ்ரேஷ்த தம் யஜ்ஞம் வித்தி ராஜஸம் ।। ௧௨ ।।
பலாபிஸந்தியுக்தைர்தம்பகர்போ யஶ:பலஶ்ச யோ யஜ்ஞ இஜ்யதே, தம் யஜ்ஞம் ராஜஸம் வித்தி ।। ௧௭.௧௨ ।।
விதிஹீநமஸ்ருஷ்டாந்நம் மந்த்ரஹீநமதக்ஷிணம் ।
ஶ்ரத்தாவிரஹிதம் யஜ்ஞம் தாமஸம் பரிசக்ஷதே ।। ௧௩ ।।
விதிஹீநம் ப்ராஹ்மணோக்திஹீநம் ஸதாசாரயுக்தைர்வித்வத்பிர்ப்ராஹ்மணைர்யஜஸ்வேத்யுக்திஹீநமித்யர்த: அஸ்ருஷ்டாந்நமசோதிதத்ரவ்யம், மந்த்ரஹீநமதக்ஷிணம் ஶ்ரத்தாவிரஹிதம் ச யஜ்ஞம் தாமஸம் பரிசக்ஷதே ।।௧௭.௧௩।।
அத தபஸோ குணதஸ்த்ரைவித்யம் வக்தும் தஸ்ய ஶரீரவாங்மநோநிஷ்பாத்யதயா ஸ்வரூபபேதம் தாவதாஹ
தேவத்விஜகுருப்ராஜ்ஞபூஜநம் ஶௌசமார்ஜவம் ।
ப்ரஹ்மசர்யமஹிம்ஸா ச ஶாரீரம் தப உச்யதே ।। ௧௪ ।।
தேவத்விஜகுருப்ராஜ்ஞாநாம் பூஜநம், ஶௌசம் தீர்தஸ்நாநாதிகம், ஆர்ஜவம் யதாமந:ஶரீரவ்ருத்தம், ப்ரஹ்மசர்யம் யோஷித்ஸு போக்யதாபுத்தியுக்தேக்ஷணாதிரஹிதத்வம், அஹிம்ஸா அப்ராணிபீடா ஏதச்சரீரம் தப உச்யதே ।। ௧௪।।
அநுத்வேககரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ।
ஸ்வாத்யாயாப்யஸநம் சைவ வாங்மயம் தப உச்யதே ।। ௧௫ ।।
பரேஷாமநுத்வேககரம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத்வாக்யம் ஸ்வாத்யாயாப்யஸநம் சேத்யேதத்வாங்மயம் தப உச்யதே ।।௧௫।।
மந:ப்ரஸாத: ஸௌம்யத்வம் மௌநமாத்மவிநிக்ரஹ: ।
பாவஸம்ஶுத்திரித்யேதத்தபோ மாநஸமுச்யதே ।। ௧௬ ।।
மந:ப்ரஸாத: மநஸ: க்ரோதாதிரஹிதத்வம், ஸௌம்யத்வம் மநஸ: பரேஷாமப்யுதயப்ராவண்யம், மௌநம் மநஸா வாக்ப்ரவ்ருத்திநியமநம், ஆத்மவிநிக்ரஹ: மநோவ்ருத்தேர்த்யேயவிஷயேऽவஸ்தாபநம், பாவஶுத்தி: ஆத்மவ்யதிரிக்தவிஷயசிந்தாரஹிதத்வம் ஏதந்மாநஸம் தப: ।। ௧௬ ।।
ஶ்ரத்தயா பரயா தப்தம் தபஸ்தத்த்ரிவிதம் நரை: ।
அபலாகாங்க்ஷிபிர்யுக்தை: ஸாத்த்விகம் பரிசக்ஷதே ।। ௧௭ ।।
அபலாகாங்க்ஷிபி: பலாகாங்க்ஷாரஹிதை:, யுக்தை: பரமபுருஷாராதநரூபமிதமிதி சிந்தாயுக்தை: நரை: பரயா ஶ்ரத்தயா யத்த்ரிவிதம் தப: காயவாங்மநோபிஸ்தப்தம், தத்ஸாத்த்விகம் பரிசக்ஷதே ।। ௧௭ ।।
ஸத்காரமாநபூஜார்தம் தபோ தம்பேந சைவ யத் ।
க்ரியதே ததிஹ ப்ரோக்தம் ராஜஸம் சலமத்ருவம் ।। ௧௮ ।।
மநஸா ஆதர: ஸத்கார:, வாசா ப்ரஶம்ஸா மாந:, ஶரீரோ நமஸ்காராதி: பூஜா । பலாபிஸந்திபூர்வகம் ஸத்காராத்யர்தம் ச தம்பேந ஹேதுநா யத்தப: க்ரியதே, ததிஹ ராஜஸம் ப்ரோக்தம் ஸ்வர்காதிபலஸாதநத்வேந அஸ்திரத்வாச்சலமத்ருவம் । சலத்வம் – பாதபயேந சலநஹேதுத்வம், அத்ருவத்வம் – க்ஷயிஷ்ணுத்வம் ।।
மூடக்ராஹேணாத்மநோ யத்பீடயா க்ரியதே தப: ।
பரஸ்யோத்ஸாதநார்தம் வா தத்தாமஸமுதாஹ்ருதம் ।। ௧௯ ।।
மூடா: அவிவேகிந:, மூடக்ராஹேண மூடை: க்ருதேநாபிநிவேஶேந ஆத்மந: ஶக்த்யாதிகமபரீக்ஷ்ய ஆத்மபீடயா யத்தப: க்ரியதே, பரஸ்யோத்ஸாதநார்தம் ச யத்க்ரியதே, தத்தாமஸமுதாஹ்ருதம் ।। ௧௯ ।।
தாதவ்யமிதி யத்தாநம் தீயதேऽநுபகாரிணே ।
தேஶே காலே ச பாத்ரே ச தத்தாநம் ஸாத்த்விகம் ஸ்ம்ருதம் ।। ௨௦ ।।
பலாபிஸந்திரஹிதம் தாதவ்யமிதி தேஶே காலே பாத்ரே சாநுபகாரிணே யத்தாநம் தீயதே, தத்தாநம் ஸாத்த்விகம் ஸ்ம்ருதம் ।। ௨௦ ।।
யத்து ப்ரத்யுபகாரார்தம் பலமுத்திஶ்ய வா புந: ।
தீயதே ச பரிக்லிஷ்டம் தத்ராஜஸமுதாஹ்ருதம் ।। ௨௧ ।।
ப்ரத்யுபகாரகடாக்ஷகர்பம் பலமுத்திஶ்ய ச, பரிக்லிஷ்டமகல்யாணத்ரவ்யகம் யத்தாநம் தீயதே, தத்ராஜஸம் உதாஹ்ருதம்।।௨௧।।
அதேஶகாலே யத்தாநமபாத்ரேப்யஶ்ச தீயதே ।
அஸத்க்ருதமவஜ்ஞாதம் தத்தாமஸமுதாஹ்ருதம் ।। ௨௨ ।।
அதேஶகாலே அபாத்ரேப்யஶ்ச யத்தாநம் தீயதே, அஸத்க்ருதம் பாதப்ரக்ஷாலநாதிகௌரவரஹிதம், அவஜ்ஞாதம் ஸாவஜ்ஞமநுபசாரயுக்தம் யத்தீயதே, தத்தாமஸமுதாஹ்ருதம் ।। ௨௨।।ஏவம் வைதிகாநாம் யஜ்ஞதபோதாநாநாம் ஸத்த்வாதிகுணபேதேந பேத உக்த: இதாநீம் தஸ்யைவ வைதிகஸ்ய யஜ்ஞாதே: ப்ரணவஸம்யோகேந தத்ஸச்சப்தவ்யபதேஶ்ய்தயா ச லக்ஷணமுச்யதே –
ஓம் தத்ஸதிதி நிர்தேஶோ ப்ரஹ்மணஸ்த்ரிவித: ஸ்ம்ருத: ।
ப்ராஹ்மணாஸ்தேந வேதாஶ்ச யஜ்ஞாஶ்ச விஹிதா: புரா ।। ௨௩ ।।
ஓம் தத்ஸதிதி த்ரிவிதோऽயம் நிர்தேஶ: ஶப்த: ப்ரஹ்மண: ஸ்ம்ருத: ப்ரஹ்மணோऽந்வயீ பவதி । ப்ரஹ்ம ச வேத:। வேதஶப்தேந வைதிகம் கர்மோச்யதே । வைதிகம் யஜ்ஞாதிகம் । யஜ்ஞாதிகம் கர்ம ஓம் தத்ஸதிதி ஶப்தாந்விதம் பவதி। ஓமிதி ஶப்தஸ்யாந்வயோ வைதிககர்மாங்கத்வேந ப்ரயோகாதௌ ப்ரயுஜ்யமாநதயா தத்ஸதிதி ஶப்தயோரந்வய: பூஜ்யத்வாய வாசகதயா । தேந த்ரிவிதேந ஶப்தேநாந்விதா ப்ராஹ்மணா: வேதாந்வயிநஸ்த்ரைவர்ணிகா: வேதாஶ்ச யஜ்ஞாஶ்ச புரா விஹிதா: புரா மயைவ நிர்மிதா இத்யர்த: ।। ௨௩ ।।
த்ரயாணாமோம் தத்ஸதிதி ஶப்தாநாமந்வயப்ரகாரோ வர்ண்யதே ப்ரதமமோமிதி ஶப்தஸ்யாந்வயப்ரகாரமாஹ
தஸ்மாதோமித்யுதாஹ்ருத்ய யஜ்ஞதாநதப:க்ரியா: ।
ப்ரவர்தந்தே விதாநோக்தா: ஸததம் ப்ரஹ்மவாதிநாம் ।। ௨௪ ।।
தஸ்மாத்ப்ரஹ்மவாதிநாம் வேதாதிநாம் த்ரைவர்ணிகாநாம் யஜ்ஞதாநதப:க்ரியா: விதாநோக்தா: வேதவிதாநோக்தா: ஆதௌ ஓமித்யுதாஹ்ருத்ய ஸததம் ஸர்வதா ப்ரவர்தந்தே । வேதாஶ்ச ஓமித்யுதாஹ்ருத்யாரப்யந்தே । ஏவம் வேதாநாம் வைதிகாநாம் ச யஜ்ஞாதீநாம் கர்மணாமோமிதி ஶப்தாந்வயோ வர்ணித: । ஓமிதிஶப்தாந்விதவேததாரணாத்ததந்விதயஜ்ஞாதிகர்மகரணாச்ச ப்ராஹ்மணஶப்தநிர்திஷ்டாநாம் த்ரைவர்ணிகாநாமபி ஓமிதி ஶப்தாந்வயோ வர்ணித: ।। ௨௪ ।।
அதைதேஷாம் ததிதி ஶப்தாந்வயப்ரகாரமாஹ –
ததித்யநபிஸந்தாய பலம் யஜ்ஞதப:க்ரியா: ।
தாநக்ரியாஶ்ச விவிதா: க்ரியந்தே மோக்ஷகாங்க்ஷிபி: ।। ௨௫ ।।
பலமநபிஸந்தாய வேதாத்யயநயஜ்ஞதபோதாநக்ரியா: மோக்ஷகாங்க்ஷிபிஸ்த்ரைவர்ணிகைர்யா: க்ரியந்தே, தா: ப்ரஹ்மப்ராப்திஸாதநதயா ப்ரஹ்மவாசிநா ததிதி ஶப்தேந நிர்தேஶ்யா: ஸ வ: க: கிம் யத்தத்பதமநுத்தமம் (தி.த) இதி தச்சப்தோ ஹி ப்ரஹ்மவாசீ ப்ரஸித்த: । ஏவம் வேதாத்யயநயஜ்ஞாதீநாம் மோக்ஷஸாதநபூதாநாம் தச்சப்தநிர்தேஶ்யதயா ததிதி ஶப்தாந்வய உக்த: । த்ரைவர்ணிகாநாமபி ததாவிதவேதாத்யயநாத்யநுஷ்டாநாதேவ தச்சப்தாந்வய உபபந்ந:।।௨௫।।
அதைஷாம் ஸச்சப்தாந்வயப்ரகாரம் வக்தும் லோகே ஸச்சப்தஸ்ய வ்யுத்பத்திப்ரகாரமாஹ –
ஸத்பாவே ஸாதுபாவே ச ஸதித்யேதத்ப்ரயுஜ்யதே ।
ப்ரஶஸ்தே கர்மணி ததா ஸச்சப்த: பார்த யுஜ்யதே ।। ௨௬ ।।
ஸத்பாவே வித்யமாநதாயாம், ஸாதுபாவே கல்யாணபாவே ச ஸர்வவஸ்துஷு ஸதித்யேதத்பதம் ப்ரயுஜ்யதே லோகவேதயோ:। ததா கேநசித்புருஷேணாநுஷ்டிதே லௌகிகே ப்ரஶஸ்தே கல்யாணே கர்மணி ஸத்கர்மேதமிதி ஸச்சப்தோ யுஜ்யதே ப்ரயுஜ்யதே இத்யர்த: ।। ௨௬ ।।
யஜ்ஞே தபஸி தாநே ச ஸ்திதி: ஸதிதி சோச்யதே ।
கர்ம சைவ ததர்தீயம் ஸதித்யேவாபிதீயதே ।। ௨௭ ।।
அதோ வைதிகாநாம் த்ரைவர்ணிகாநாம் யஜ்ஞே தபஸி தாநே ச ஸ்திதி: கல்யாணதயா ஸதித்யுச்யதே । கர்ம ச ததர்தீயம் த்ரைவர்ணிகார்தீயம் யஜ்ஞதாநாதிகம் ஸதித்யேவாபிதீயதே । தஸ்மாத்வேதா: வைதிகாநி கர்மாணி ப்ராஹ்மணஶப்தநிர்திஷ்டாஸ்த்ரைவர்ணிகாஶ்ச ஓம் தத்ஸதிதி ஶப்தாந்வயரூபலக்ஷணேந அவேதேப்யஶ்சாவைதிகேப்யஶ்ச வ்யாவ்ருத்தா வேதிதவ்யா: ।। ௨௭ ।।
அஶ்ரத்தயா ஹுதம் தத்தம் தபஸ்தப்தம் க்ருதம் ச யத் ।
அஸதித்யுச்யதே பார்த ந ச தத்ப்ரேத்ய நோ இஹ ।। ௨௮ ।।
இதி ஶ்ரீமத்பகவத்கீதாஸூபநிஷத்ஸு ஶ்ரத்தாத்ரயவிபாகயோகோ நாம ஏகாதஶோऽத்யாய: ।। ௧௧।।
அஶ்ரத்தயா க்ருதம் ஶாஸ்த்ரீயமபி ஹோமாதிகமஸதித்யுச்யதே । குத: ? ந ச தத்ப்ரேத்ய, நோ இஹ ந மோக்ஷாய, ந ஸாம்ஸாரிகாய ச பலாயேதி ।। ௨௮ ।।
।। இதி ஶ்ரீபகவத்ராமாநுஜவிரசிதே ஶ்ரீமத்கீதாபாஷ்யே ஸப்ததஶோऽத்யாய: ।। ௧௭।।
