శ్రీమద్వేదాన్తాచార్యవిరచితా
మీమాంసాపాదుకా
మీమాంసాపాదుకా వేదస్యార్థప్రత్యాయకతాధికరణమ్
వాక్యాద్వాక్యార్థబుద్ధౌ బహువిధకుహకక్షోభతో బాధితాయాం తత్ప్రత్యాపత్తిసిద్ధ్యై పరమిహ మునినా న్యాసి వాక్యాధికారః । దృష్టాపహ్నుత్యయోగాద్దృఢతరవిదితాత్కార్యతో హేతుసిద్ధౌ దన్తాదన్తిప్రయాసః పునరిహ విదుషాం దర్పసఙ్ఘర్షతన్త్రః || ౧౫౨ ||
వాక్యాదజ్ఞాతయోగాదవిదితకథనేऽతిప్రసఙ్గప్రసఙ్గో మైవం వ్యుత్పన్నశబ్దస్తబకమహిమతస్తత్తదర్థోపలబ్ధేః । సంబన్ధస్స్యాద్గృహీతః కథమపి న తు వా తత్తదర్థైః పదానాం వాక్యం వాక్యార్థయుక్తం న తు విదితచరం కావ్యక్ఌప్త్యాదిదృష్టేః || ౧౫౩ ||
యద్వాక్యం గోపదాదివ్యతికరితమిదం వక్తి గోత్వాదిమద్భిర్యుక్తాన్వాక్యార్థభేదానితి సకృదఖిలవ్యాపిసంబన్ధబోధాత్ । వాక్యం వాక్యార్థబోధే ప్రభవతి తదిహాతిప్రసఙ్గో న శక్యః పుంవాక్యేऽప్యేవమేవ స్థితిరితి న తతో వేదవాచాం విశేషః || ౧౫౪ ||
వాక్యం నాన్యత్ప్రతీమః కిమపి పదసమాహారతస్తాన్యమానం వాక్యస్యార్థః పదార్థాదనధిక ఇతి నాపూర్వరూపోపపత్తేః । అన్యోన్యోపక్రియాదిప్రణిధిమతి పదాన్యేవ వాక్యం భవేయుర్వాక్యార్థత్వం పదార్థేష్వపి భవతి మిథఃశ్లిష్టరూపాతిరేకాత్ || ౧౫౫ ||
వాక్యం చేదప్రమాణం నిఖిలమభిలపేన్నాస్య వాదాధికారః కించిచ్చేన్మానమిష్టం తదితరదపి తే తాదృశం కిం న మానమ్ । ఏతద్యో వా న మానం వ్యపదిశతి స చాబాధతో మానమిచ్ఛేత్తస్మాదామ్నాయవాక్యైరకలుషధిషణోత్పత్తిరక్షోభణీయా || ౧౫౬ ||
వాక్యాద్వాక్యార్థబుద్ధిర్న ఘటత ఇతి యద్వాక్యముక్తం భవద్భిస్తచ్చేత్స్వార్థప్రతీతిం జనయతి జనయేత్తద్వదన్యచ్చ వాక్యమ్ । నో చేత్ భఙ్గస్త్వదుక్త్యా న కథమపి భవేదస్మదిష్టస్య తస్మాదప్రాప్తే వేదవాక్యాన్యపి నిజవిషయే మామతాం న వ్యతీయుః || ౧౫౭ ||
స్వవ్యాఘాతప్రసక్తౌ స్వపరఘటకవద్భావనం భ్రాన్తకృత్యం మూర్ఖాణాం పణ్డితానామపి న హి విహతం వాక్యమిష్టం ప్రతీత్యై । దృష్టం బోధం పదాద్యైరపలపితుమవశ్యాయకల్పాన్వికల్పానల్పప్రజ్ఞాభినన్ద్యానభిదధతు తతస్స్వోక్తిరేవాపకృత్తా || ౧౫౮ ||
|| ఇతి వేదస్యార్థప్రత్యాయకతాధికరణమ్ ||
