శ్రీమద్వేదాన్తాచార్యవిరచితా
మీమాంసాపాదుకా
మీమాంసాపాదుకా వేదాపాైరుషేయతాధికరణమ్
కర్తృప్రత్యాయకాస్స్యుశ్శ్రుతిషు సువిదితాః కాఠకాద్యాస్సమాఖ్యాస్తేనేమాః పౌరుషేయ్యస్తదిహ కుశలినీ విప్రలిప్సాదిశఙ్కా । మైవం శారీరకోక్తాం సరణిమవయతాం నిత్యసిద్ధేషు వేదేష్వావిష్కారేऽధికారాత్ కతిచన పురుషాః కర్తృనిర్దేశమాపుః || ౧౫౯ ||
కల్పేకల్పే దయాలుః స్థిరచరకృదధిష్ఠాయ రూపం కఠాద్యం శాఖాభేదాన్విచిత్రాన్ సమతనుత తతోऽధ్యాపయామాస చర్షీన్ । ఇత్యుక్తం న్యాయభక్తైరిదమపి చ పరం భక్తిమాత్రప్రసూతం నిర్మాణాధ్యాపనే ద్వే కిమితి నిగదితే పశ్చిమేనైవ లభ్యే || ౧౬౦ ||
వాక్యత్వాత్కర్తృమత్త్వే సతి నిగమగిరాం కర్తృభేదే తు చిన్త్యే వృద్ధవ్యాహారసిద్ధాస్తదవధృతికృతః కాఠకాద్యాస్సమాఖ్యాః । ఇత్యేషా ముగ్ధభాషా బహునిగమహతా బాధశూన్యా విపక్షే నాసౌ వాక్యత్వహేతుర్నిగమకృతకతాం సంప్రయోక్తుం క్షమేత || ౧౬౧ ||
వేదానాం యచ్చ శాఖావిభజనముదితం ద్వాపరాన్తే చతుర్ణాం నానిత్యత్వం తతః స్యాత్సముదితపృథగామ్నానమాత్రప్రవృత్తేః । కృత్సామ్నానక్షమాణాముపచితతపసాం గోచరః కృత్స్నమాదౌ పశ్చాత్తు జ్ఞానశక్త్యోరపచయనియమాద్వ్యాసక్ఌప్తిస్సమీచీ || ౧౬౨ ||
వేదాద్ద్వేధాऽప్రధృష్యాత్ భవతి విమృశతాం వేదనిత్యత్వసిద్ధిర్మన్వాదీనాం చ వాక్యైరవితథవచసాం బాధదోషాతివృత్తైః । అఙ్గోపాఙ్గైరశేషైరపి కథితమిదం సద్గృహీతైస్తదస్మిన్ప్రాదుర్భావాదిమాత్రం ప్రజనయతి విభుస్సోऽపి పారమ్యరమ్యః || ౧౬౩ ||
కర్తా దృష్టః శ్రుతో వా న హి పరకథితస్తాపసాదిః శ్రుతీనాం ప్రద్విష్టోక్తిర్న తత్త్వస్థితిమవగమయేన్నాతిశక్తా నియోక్తుమ్ । శ్రద్ధేయైరన్యథోక్త్యా భజతి చ విహతిం శఙ్కనేऽతిప్రసక్తిశ్శఙ్కా సార్వత్రికీ చ స్వజనివిహతికృత్సర్వచేతఃప్రతీపా || ౧౬౪ ||
అన్యా మన్వన్తరేషు శ్రుతిరితి చ వచః కాలయోగప్రవాహాజ్జప్యశ్రుత్యాదినీత్యా న కథమితరథా ద్రవ్యపూర్వేణ భేదః । దిష్టా యత్రానధీతే మునిభిరనఘతా తత్ర తత్కర్తృతోక్తా ప్రోక్తం బ్రహ్మ స్వయంభ్విత్యపి జనివిలయాభావమత్ర స్మరన్తి || ౧౬౫ ||
కల్పాదావేవమీశః కథయతి నిగమాన్పూర్వయైవాऽऽనుపూర్వ్యా తద్వన్మన్వన్తరాదిష్వపి శిథిలసమాధానమాత్రం క్రమైః స్యాత్ । నిత్యశ్రుత్యైవ బాధాదుపజనివిలయౌ నానుమానైః ప్రసాధ్యౌ మీమాంసాప్రాచ్యపాదప్రసృతిరవిహతా దేశికైర్దర్శితేయమ్ || ౧౬౬ ||
అన్యైరప్యర్థవాదప్రభృతిషు నిహితైరాదిమాధ్యాయభేదైర్మానం తత్తత్ప్రవృత్త్యా నిగమమిహ మునిస్సూత్రయామాస సాధ్వ్యా । ఇత్థం ప్రామాణ్యసిద్ధిం వ్యవహరణదశాభావినీం భావయన్తస్స్వాభీష్టస్థాపకానామపి ఖలు వచసాం మూలఘాతం సృజన్తి || ౧౬౭ ||
గ్రాహ్యం సర్వత్ర మానం పరభజనవిధౌ భేదతాదాత్మ్యచర్చా తత్రైవాఙ్గప్రయుక్తీ పరికరఘటనే మార్గభేదక్రమాప్తిః । కర్తా వైరాగ్యపాదప్రభృతిషు వివిధావస్థితిః స్థాపనీయశ్శేషం చాశేషమీదృగ్విలగతి బహుషు బ్రహ్మకాణ్డస్థలేషు || ౧౬౮ ||
శ్రీమద్రామానుజోక్తాం స్మృతిమనుసరతామైకశాస్త్ర్యాదిసిద్ధేరవ్యాజోపాయవిద్యాపథికగతివిధౌ న్యాసి దిఙ్మాత్రమేతత్ । శేషం చాశేషమిత్థం శితమతిభిరనుప్రేక్ష్య సంరక్షితవ్యం క్షుద్రక్షోభార్హతర్కోదితకుహకకథావర్ణిదుర్నాటకేభ్యః || ౧౬౯ ||
సంక్షిప్తం విస్తృతం వా సరసబహుమతం సావధానప్రియం వా ప్రాధాన్యేన ప్రణీతం పరఫణితిపరిష్కారవృత్త్యా స్థితం వా । శిక్షాసౌకర్యతుష్టిప్రచితగురుజనానుగ్రహేద్ధం సుధీభిశ్శ్రద్ధేయం నాథజుష్టశ్రుతియువతిశిరోభూషణం భాషణం నః || ౧౭౦ ||
తత్తత్ప్రత్యర్థివర్గప్రచకితనిగమస్తోమతత్త్వార్థచిన్తా విష్వగ్వైఘట్యఘట్టోన్మథనపటుధియా వేఙ్కటేశేన క్ఌప్తా । అక్షోద్యా తర్కలోష్టైరతిమహతి పదేऽప్యత్యజన్తీ స్వసీమాం మీమాంసాపాదుకేయం మితిపథగతికృన్మృద్నతీ కణ్టకౌఘమ్ || ౧౭౧ ||
విఖ్యాతో వేదఘణ్టాపథ ఇతి వితతిం ప్రస్తుతాం ప్రస్తుతార్థాముత్పద్యన్తాం పృథివ్యాముపనిషదగదఙ్కారవాచః ప్రవాచః । మిథ్యాదృష్టిప్రవాహోదితకుమతికథాకన్దలీకన్దలీనాం దృష్ట్యైవాలీకలిప్సాదృఢనిహితమతిం దైత్యరోధీ రుణ(ద్ధు)ద్ధి || ౧౭౨ ||
శాక్యోలూక్యాక్షపాదక్షపణకకపిలామర్త్యవన్ద్యప్రధానైరన్యైరామ్నాయచర్చాకవచధృతికనద్గోముఖద్వీపిభిశ్చ । బంహీయః క్షోభితాऽపి శ్రుతిరిహ బహుధా జాయమానేన గోప్త్రా కాలేకాలేऽభిగుప్తా కలహమతితరన్త్యక్షతా రక్షతాన్నః || ౧౭౩ ||
|| ఇతి వేదాపాైరుషేయతాధికరణమ్ ||
|| ఇతి శ్రీకవితార్కికసింహస్య సర్వతన్త్రస్వతన్త్రస్య శ్రీమద్వేఙ్కటనాథస్య వేదాన్తాచార్యస్య కృతిషు మీమాంసాపాదుకా సమాప్తా ||
