|| శ్రీబుచ్చి వేంకటాచార్యకృతా వేదాన్తకారికావలీ ||
(అథ ప్రత్యక్షనిరూపణం నామ ప్రథమం ప్రకరణమ్)
శ్రీమద్రమాధవోపజ్ఞాం నత్వాచార్యపరమ్పరామ్ ।
కుర్వే లక్ష్మణసిద్ధాన్తకారికాం కారికావలీమ్ || ౧.౧||
మానమేయవిభేదేన పదార్థో ద్వివిధో మతః ।
మానం ప్రత్యక్షానుమానశబ్దభేదాత్ త్రిధా భవేత్ || ౧.౨||
ప్రమేయం ద్వివిధం ప్రోక్తం ద్రవ్యాద్రవ్యవిభేదతః ।
జడాజడత్వభిన్నేऽత్ర ద్రవ్యే తద్ ద్వివిధం జడమ్ || ౧.౩||
ప్రకృతిః కాల ఇత్యాద్యా చతుర్వింశతిధా మతా ।
కాలస్తూపాధిభేదేన త్రివిధః పరికీర్త్యతే || ౧.౪||
అజడం తు పరాక్ ప్రత్యగితి భేదాద్ ద్విధా స్థితమ్ ।
పరాఙ్ నిత్యవిభూతిశ్చ ధర్మభూతమతిస్తథా || ౧.౫||
ప్రత్యగ్జీవేశ్వరభిదాశాలీ జీవః పునస్త్రిధా ।
బద్ధో ముక్తో నిత్య ఇతి బద్ధస్తు ద్వివిధో భవేత్ || ౧.౬||
బుభుక్షుశ్చ ముముక్షుశ్చ బుబుక్షుశ్చ పునర్ద్విధా ।
అర్థకామపరో ధర్మపరశ్చేతి వివేచనాత్ || ౧.౭||
అన్యదేవపరో విష్ణుపరో ధర్మపరో ద్విధా ।
ముముక్షురపి కైవల్యమోక్షయోగాద్ ద్విధా మతః || ౧.౮||
భక్తప్రపన్నభేదేన స తు మోక్షపరో ద్విధా ।
ద్విధా ప్రపన్న ఏకాన్తిపరమైకాన్తిభేదతః || ౧.౯||
దృప్త ఆర్త ఇతి ద్వేధా పరమైకాన్త్యుదాహృతః ।
ఈశ్వరః పఞ్చధా భిన్నః పరవ్యూహాదిభేదతః || ౧.౧౦||
పర ఏకశ్చతుర్ధా తు వ్యూహః స్యాద్వాసుదేవకః ।
సఙ్కర్షణశ్చ ప్రద్యుమ్నోऽనిరుద్ధ ఇతి భేదతః || ౧.౧౧||
మత్స్యాదయస్తు విభవా అనన్తాశ్చ ప్రకీర్తితాః ।
అన్తర్యామీ తు భగవాన్ ప్రతిదేహమవస్థితః || ౧.౧౨||
అర్చావతారః శ్రీరఙ్గవేఙ్కటాద్ర్యాదిషు స్థితః ।
కేశవాది తు తత్త్వజ్ఞైర్వ్యూహాన్తరముదాహృతమ్ || ౧.౧౩||
సత్త్వం రజస్తమః శబ్దస్పర్శరూపరసాస్తథా ।
గన్ధః సంయోగశక్తీ చేత్యద్రవ్యం దశధా మతమ్ || ౧.౧౪||
ప్రమాయాః కరణం తత్ర ప్రమాణం పరికీర్తితమ్ ।
యథావస్థితవస్త్వేకవ్యవహారానుగా ప్రమా || ౧.౧౫||
సా సంశయాన్యథాజ్ఞానవిపరీతధియో న హి ।
ఏకధర్మికనానార్థవిషయా ధీస్తు సంశయః || ౧.౧౬||
ధీస్తు ధర్మవిపర్యాసేऽన్యథాజ్ఞానముదాహృతమ్ ।
సైవ ధర్మివిపర్యాసే విపరీతమతిర్మతా || ౧.౧౭||
సాక్షాత్కారప్రమాహేతుః ప్రత్యక్షం మానమీరితమ్ ।
సవికల్పో నిర్వికల్పః సాక్షాత్కారో ద్విధా భవేత్ || ౧.౧౮||
గ్రహః ప్రథమపిణ్డస్య నిర్వికల్పక ఉచ్యతే ।
ద్వితీయపిణ్డగ్రహణం సవికల్పకధీర్భవేత్ || ౧.౧౯||
ఏతదిన్ద్రియసాపేక్షమనపేక్షఞ్చ దృశ్యతే ।
అనపేక్షం స్వతః సిద్ధం దివ్యం చేతి ద్విధా మతమ్ || ౧.౨౦||
యోగజం తు స్వతః సిద్ధమన్యత్స్వామిప్రసాదజమ్ ।
అర్వాచీనమిదం సర్వమామనన్తి విచక్షణాః || ౧.౨౧||
నిత్యముక్తేశ్వరజ్ఞానమనర్వాచీనముచ్యతే ।
ప్రమైవ ప్రాచీనానుభవాజ్జాయతే హి సా || ౧.౨౨||
సదృశాదృష్టచిన్తాద్యైః సంస్కారోద్బోధనే సతి ।
స్మృతివత్ప్రత్యభిజ్ఞాపి ప్రత్యక్షేऽన్తర్భవత్యసౌ || ౧.౨౩||
పుణ్యపూరుషనిష్ఠాపి ప్రతిభాత్రైవ సమ్మతా ।
యథార్థే సర్వవిజ్ఞానమితి యామునభాషితమ్ || ౧.౨౪||
భూతలే తు ఘటాభావో భూతలాత్మైవ నేతరః ।
మృద్ఘటస్య ప్రాగభావో ధ్వంసస్తస్య కపాలకమ్ || ౧.౨౫||
స్వాసాధారనధర్మో హి భేదశబ్దేన కీర్త్యతే ।
శబ్దస్వాభావ్యజా క్వాపి ప్రతియోగిత్వధీః కృతా || ౧.౨౬||
అన్తఃకరణచైతన్యం తద్వృత్త్యా విషయేణ చ ।
చైతన్యం సమతాపన్నం సాక్షాత్కారమజీజనత్ || ౧.౨౭||
ఇత్యాదివచనం సర్వం పరోక్తం నాత్ర సమ్మతమ్ ।
సామాన్యం సమవాయశ్చ విశేషో నాత్ర సమ్మతః || ౧.౨౮||
సఙ్ఖ్యాదిగుణవర్గస్య గుణపార్థక్యకల్పనమ్ ।
సూత్రకారవిరుద్ధం యత్తత్సర్వం పరిహాస్యతే || ౧.౨౯||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం ప్రత్యక్షనిరూపణం నామ ప్రథమం ప్రకరణమ్ ||
( అథ అనుమాననిరూపణం నామ ద్వితీయం ప్రకరణమ్ )
అనుమిత్యాత్మవిజ్ఞానేऽనుమానం కరణం స్మృతమ్ ।
తచ్చ లిఙ్గపరామర్శస్తద్ధేతుర్వ్యాప్తిధీర్మతా || ౨.౧||
సాధ్యాభావాధికరణావృత్తిత్వం వ్యాప్తిరుచ్యతే ।
వ్యాప్యస్య పక్షవృత్తిత్వధీః పరామర్శనామభాక్ || ౨.౨||
తజ్జా పక్షే సాధ్యమతిరనుమిత్యాత్మికా మతా ।
భూయిష్ఠసాహచర్యైకజ్ఞానేన వ్యాప్తిధీర్భవేత్ || ౨.౩||
తత్సపక్షే సపక్షస్తు పూర్వం నిశ్చితసాధ్యకః ।
సన్దిగ్ధసాధ్యకః పక్షో విపక్షస్తదభావవాన్ || ౨.౪||
అన్వయీ వ్యతిరేకీ చ కిఞ్చ హేతుర్ద్విలక్షణః ।
వ్యభిచారీ విరుద్ధశ్చాసిద్ధః సత్ప్రతిపక్షకః || ౨.౫||
బాధితశ్చేతి పఞ్చైతే హేత్వాభాసా న సాధకాః ।
ఏవం స్వార్థానుమానస్య ప్రపఞ్చస్తు నిరూపితః || ౨.౬||
న్యాయజన్యః పరామర్శః పరార్థానుమితేః కృతే ।
న్యాయోऽవయవవాక్యాని ప్రతిజ్ఞాదీని పఞ్చ చ || ౨.౭||
ప్రతిజ్ఞా సాధ్యనిర్దేశో హేతుస్తద్వచనం మతమ్ ।
వ్యాప్త్యుక్తిపూర్వదృష్టాన్తవాగుదాహరణం భవేత్ || ౨.౮||
వ్యాప్యస్య పక్షవృత్తిత్వబోధశ్చోపనయో మతః ।
ఉపసంహారవచనం భవేన్నిగమనం పునః || ౨.౯||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యామనుమాననిరూపణం నామ ద్వితీయం ప్రకరణమ్ ||
( అథ శబ్దనిరూపణం నామ తృతీయం ప్రకరణమ్ )
అనాప్తానుక్తవాక్యం యత్తచ్ఛాబ్దకరణం స్మృతమ్ ।
వేదస్యాపౌరుషేయత్వాత్తత్ర లక్షణసఙ్గతిః || ౩.౧||
సిద్ధే వ్యుత్పత్తిసద్భావాద్వేదో నిష్పన్నబోధకః ।
తత్కార్యపరతాహానేరప్రామాణ్యం న శఙ్క్యతామ్ || ౩.౨||
కర్మబ్రహ్మాభిధాయిత్వాత్స చ భాగద్వయాత్మకః ।
పూర్వభాగః కర్మపర ఉత్తరో బ్రహ్మగోచరః || ౩.౩||
తదైక్యాత్పూర్వపరయోర్వ్యాఖ్యయోరేకశాస్త్రతా ।
అధ్యాయభేదవద్భేదే శాస్త్రైక్యం న విరుధ్యతే || ౩.౪||
విధ్యర్థవాదమన్త్రాత్మా త్రివిధః స ప్రతీయతే ।
అనుష్ఠేయార్థగమకో మన్త్రః స్యాదర్థవాదగీః || ౩.౫||
ప్రవృత్త్యుత్తమ్భికా యా స్యాద్విధిర్వాక్యం ప్రవర్తకమ్ ।
స త్రిధాపూర్వనియమపరిసఙ్ఖ్యావిభేదతః || ౩.౬||
నిత్యా నైమిత్తికాః కామ్యా ఇతి తే బహుధా మతాః ।
తేషాం స్వరూపలక్ష్మాణి మన్తవ్యాని నయాన్తరే || ౩.౭||
ఛన్దః కల్పశ్చ శిక్షా చ నిరుక్తం జ్యౌతిషం తథా ।
వ్యాకృతిశ్చేతి వేదస్య షడఙ్గాని ప్రచక్షతే || ౩.౮||
అనుష్టుబాదికం ఛన్దః కల్పః శ్రౌతాదిబోధకః ।
వర్ణనిర్ణాయికా శిక్షా నిరుక్తం స్వార్థబోధకమ్ || ౩.౯||
అనుష్ఠానాదికాలస్య నిర్ణయే జ్యౌతిషం భవేత్ ।
సౌశబ్ద్యాయ వ్యాకరణమితి సాఙ్గే ప్రమాణతా || ౩.౧౦||
ఏతన్మూలతయా స్మృత్యాదీనాం ప్రామాణ్యమీరితమ్ ।
ఏతద్విరుద్ధం యత్కిఞ్చిన్నాశ్నువీత ప్రమాణతామ్ || ౩.౧౧||
ఆకాఙ్క్షాదికమేతచ్చ శాబ్దబోధైకకారణమ్ ।
తద్విచారోऽత్ర సఙ్క్షిప్తో గ్రన్థవిస్తరభీరుణా || ౩.౧౨||
ముఖ్యౌపచారికత్వాభ్యాం స శబ్దో ద్వివిధో మతః ।
అభిధా ముఖ్యవృత్తిః స్యాద్వృత్తిరన్యౌపచారికీ || ౩.౧౩||
శరీరవాచకాః శబ్దాః శరీరికృతవృత్తయః ।
సర్వశబ్దైకవాచ్యత్వం హరేరితి గదిష్యతే || ౩.౧౪||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం శబ్దనిరూపణం నామ తృతీయం ప్రకరణమ్ ||
(ప్రమాణనిరూపణం సమాప్తమ్)
( అథ ప్రకృతినిరూపణం నామ చతుర్థం ప్రకరణమ్ )
యత్ప్రమావిషయం తత్స్యాత్ప్రమేయమితి తద్ ద్విధా ।
ద్రవ్యమద్రవ్యమిత్యాద్యం తదుపాదానకారణమ్ || ౪.౧||
అవస్థాన్తరయోగిత్వముపాదానత్వముచ్యతే ।
గుణాశ్రయం వా ద్రవ్యం స్యాత్తచ్చ ద్వేధా ప్రకీర్తితమ్ || ౪.౨||
అమిశ్రసత్త్వరాహిత్యం జడత్వమనుగద్యతే ।
జడం ప్రకృతికాలౌ ద్వౌ సా సత్త్వాదిగుణత్రయా || ౪.౩||
ప్రకృతిః సా క్షరావిద్యామాయాశబ్దైర్నిగద్యతే ।
కార్యోన్ముఖత్వావస్థా స్యాదవ్యక్తవ్యపదేశ భాక్ || ౪.౪||
అవ్యక్తాన్మహదుత్పత్తిః సాత్త్వికత్వాదిభేదతః ।
అహఙ్కారస్తతస్త్రేధా సాత్త్వికత్వాదిభేదభాక్ || ౪.౫||
వైకారికస్తైజసశ్చ భూతాదిరితి భేదతః ।
నామాన్తరాణి సన్త్త్యేషామహఙ్కారాత్మనా సతామ్ || ౪.౬||
తేషు వైకారికాత్సాత్త్వికాహఙ్కారాదుపస్కృతాత్ ।
ఏకాదశేన్ద్రియాణి స్యుర్జ్ఞానకర్మేన్ద్రియాత్మనా || ౪.౭||
జ్ఞానప్రసరణే శక్తం జ్ఞానేన్ద్రియముదాహృతమ్ ।
తన్మనఃశ్రోత్రచక్షుస్త్వగ్ఘ్రాణజిహ్వాత్మనా మతమ్ || ౪.౮||
మనః స్మృత్యాదిహేతుస్తద్బన్ధమోక్షాదికారణమ్ ।
శబ్దమాత్రగ్రహే శక్తమిన్ద్రియం శ్రోత్రముచ్యతే || ౪.౯||
రూపమాత్రగ్రాహి చక్షుస్త్వక్ స్పర్శగ్రహకారణమ్ ।
గన్ధైకగ్రాహకం ఘ్రాణం రసనం రసభాసకమ్ || ౪.౧౦||
ఏషాం విషయసమ్బన్ధః సంయోగాదిః ప్రకీర్తితః ।
ఉచ్చారణాదికర్మైకశక్తం కర్మేన్ద్రియం మతమ్ || ౪.౧౧||
పఞ్చధా వాక్పాణిపాదపాయూపస్థప్రభేదతః ।
వర్ణోచ్చారణహేతుర్వాక్ పాణిః శిల్పాదికారణమ్ || ౪.౧౨||
సఞ్చారకారణం పాదః పాయుర్మలనివృత్తికృత్ ।
ఉపస్థః పరమానన్దహేతుః స్త్రీపుంసయోర్మతః || ౪.౧౩||
రాజసాహఙ్క్రియాయుక్తతామసాహఙ్కృతేః పునః ।
జాయతే శబ్దతన్మాత్రాదికం భూతాదికారణమ్ || ౪.౧౪||
భూతానామేవ సూక్ష్మైకపూర్వావస్థావిశేషకృత్ ।
ద్రవ్యం తన్మాత్రమిత్యాహుః పఞ్చధా భూతపఞ్చభిః || ౪.౧౫||
తన్మాత్రపఞ్చకం శబ్దాద్యాశ్రయత్వేన సమ్మతమ్ ।
భూతానాం స్యాదుపాదానం శబ్దతన్మాత్రమాదిమమ్ || ౪.౧౬||
స్పర్శతన్మాత్రకం రూపరసతన్మాత్రకే అపి ।
గన్ధతన్మాత్రమేతత్స్యాత్ ఖానిలజ్యోతిరబ్భువః || ౪.౧౭||
పఞ్చభూతాని తన్మాత్రస్వరూపం తు నిరూప్యతే ।
తామసాహఙ్కృతిఖయోర్మధ్యావస్థాయుగాదిమమ్ || ౪.౧౮||
శబ్దతన్మాత్రమస్మాచ్చ వియదుత్పద్యతే తథా ।
ఖమేవ సూర్యస్పన్దేన దిగితి వ్యపదిశ్యతే || ౪.౧౯||
ద్రవ్యం తదాకాశవాయ్వోర్మధ్యావస్థాసుసంయుతమ్ ।
స్పర్శతన్మాత్రమస్మాచ్చ వాయురుత్పద్యతే క్రమాత్ || ౪.౨౦||
మధ్యావస్థాయుతం వాయుతేజసోర్ద్రవ్యముచ్యతే ।
రూపతన్మాత్రమిత్యస్మాత్తేజ ఉత్పద్యతే క్రమాత్ || ౪.౨౧||
మధ్యావస్థాయుతం తేజఃపయసోర్ద్రవ్యముచ్యతే ।
రసతన్మాత్రమిత్యస్మాత్సలిలం ఖలు జాయతే || ౪.౨౨||
మధ్యావస్థాయుతం వారిపృథివ్యోర్ద్రవ్యముచ్యతే ।
గన్ధతన్మాత్రమిత్యస్మాత్పృథివీ సముదేత్యసౌ || ౪.౨౩||
ఆద్యం శబ్దవదన్యచ్చ శబ్దస్పర్శవదుచ్యతే ।
రూపశబ్దస్పర్శవత్స్యాత్తృతీయఞ్చ తురీయకమ్ || ౪.౨౪||
రూపశబ్దస్పర్శరసయుక్తం గన్ధాధికం పరమ్ ।
తన్మాత్రపఞ్చకం భూతపఞ్చకఞ్చైవమీరితమ్ || ౪.౨౫||
ఏవం ప్రకృతిరవ్యక్తమహదాదిక్రమాద్భిదామ్ ।
చతుర్వింశతిసఙ్ఖ్యానాం ప్రాపితా సునిరూపితా || ౪.౨౬||
భూతాని భగవాన్ సృష్ట్వా ద్వేధైకైకం విభక్తవాన్ ।
ఏకమేకం విధాయాంశఞ్చతుర్ధాన్యం విభక్తవాన్ || ౪.౨౭||
చతుర్ధా రచితానంశాంస్తత్తదంశే యునక్తి సః ।
చతుర్థాంశయుతస్వాంశైః పఞ్చభూతాన్యజీజనత్ || ౪.౨౮||
అన్యభూతాంశసత్త్వేऽపి స్వాంశభూయస్త్వతః కృతః ।
పృథ్వ్యప్తేజోऽనిలవ్యోమవ్యపదేశో జగత్యభూత్ || ౪.౨౯||
పఞ్చీకరణమేతాదృగుపలక్షయతి శ్రుతిః ।
భూతైర్మహదహఙ్కృత్యోః సప్తీకృతిరుపస్కృతా || ౪.౩౦||
భూతపఞ్చకమవ్యక్తమేతే మహదహఙ్కృతీ ।
ఉపాదానాని దేహస్యేన్ద్రియాణి ప్రతిపూరుషమ్ || ౪.౩౧||
భిన్నాన్యాకల్పకల్పాని శరీరం భూషయన్తి హి ।
చేతనైకనియామ్యం యచ్ఛరీరం తన్నిగద్యతే || ౪.౩౨||
శరీరం ద్వివిధం నిత్యమనిత్యమితి భేదతః ।
భగవన్నిత్యసూరీణాం నిత్యం నైసర్గికం తు తత్ || ౪.౩౩||
అనిత్యమపి తద్ద్వేధా కర్మాకర్మకృతత్వతః ।
అకర్మకృతమీశాదేరిచ్ఛయా పరికల్పితమ్ || ౪.౩౪||
తచ్చ కర్మకృతం ద్వేధా స్వేచ్ఛాసహకృతం తథా ।
కర్మమాత్రకృతఞ్చేతి సౌభర్యాదేర్యథాదిమమ్ || ౪.౩౫||
ద్వితీయమస్మదాదీనాం సామాన్యేన పునర్ద్విధా ।
స్థావరం జఙ్గమఞ్చేతి శిలాది స్థావరం మతమ్ || ౪.౩౬||
జఙ్గమఞ్చ ద్విధా ప్రోక్తం స్యాద్యోనిజమయోనిజమ్ ।
యోనిజం దేవమానుష్యతిర్యగాదివిభాగవత్ || ౪.౩౭||
ఉద్భిజ్జస్వేదజాణ్డోత్థనారక్యాఖ్యమయోనిజమ్ ।
ఏవం పఞ్చీకృతానాం స్యాదణ్డోత్పాదకతా స్మృతా || ౪.౩౮||
అణ్డోత్పత్తేః పూర్వసృష్టిః సమష్టిరత ఉత్తరా ।
వ్యష్టిసృష్టిరితి ద్వేధా సృష్టిర్వేదాన్తిసమ్మతా || ౪.౩౯||
అవ్యక్తాదేర్మహత్త్వాదిరవస్థాన్తరమిష్యతే ।
విజాతీయాన్తరావస్థా చేత్తత్త్వాన్తరమీర్యతే || ౪.౪౦||
ఇత్థమవ్యక్తమహదహఙ్కారేన్ద్రియనామకైః ।
తన్మాత్రాణీతి తత్త్వాని చతుర్వింశతిధాభవన్ || ౪.౪౧||
భోగ్యభోగోపకరణభోగస్థానాని చేశితుః ।
జీవస్య చ ప్రకృత్యాదీన్యుద్భవన్తి యథాయథమ్ || ౪.౪౨||
విషయో భోగ్యమక్ష్యాది భోగోపకరణం మతమ్ ।
భోగస్థానం తు భువనం తద్వర్తీన్యణ్డజాని హి || ౪.౪౩||
ఏవం పఞ్చీకృతైర్భూతైరారబ్ధం ప్రాకృతం భవేత్ ।
కపిత్థఫలకాకారమణ్డం నామ నిగద్యతే || ౪.౪౪||
జమ్బూద్వీపమిదం సర్వం లవణోదధినావృతమ్ ।
ప్లక్షద్వీపం తతోऽపీక్షుసముద్రేణ ప్రవేష్టితమ్ || ౪.౪౫||
తతస్తు శాల్మలిద్వీపం సురాసాగరవేష్టితమ్ ।
కుశద్వీపం తతః సర్పిః సముద్రేణ ప్రవేష్టితమ్ || ౪.౪౬||
క్రౌఞ్చద్వీపం తతః పశ్చాద్దధ్యర్ణవసమావృతమ్ ।
శాకద్వీపం తతః క్షీరసముద్రేణ ప్రవేష్టితమ్ || ౪.౪౭||
పుష్కరద్వీపమభితః శుద్ధామ్బుధిసమావృతమ్ ।
సర్వమేతద్ధైమభూమ్యా తతో వలయపర్వతః || ౪.౪౮||
అన్ధకారావృతః సోऽపి సోऽపి గర్భోదకేన చ ।
తతోऽణ్డమేకమేవం స్యాద్భూమేరూర్ధ్వమధోऽపి చ || ౪.౪౯||
అణ్డాన్యేతాదృశాని స్యురనన్తాని మహాహరేః ।
జలబుద్బుదకల్పాని పురాణోక్తాన్యనుక్రమాత్ || ౪.౫౦||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం ప్రకృతినిరూపణం నామ చతుర్థం ప్రకరణమ్ ||
( అథ కాలనిరూపణం నామ పఞ్చమం ప్రకరణమ్ )
గుణత్రయవిహీనో యః స జడః కాల ఉచ్యతే ।
అఖణ్డఖణ్డభేదేన స కాలో ద్వివిధో మతః || ౫.౧||
ఆద్యో విభుర్భూతభావివర్తమానత్వధీకరః ।
నిమేషాదిప్రభేదేన బహుభేదస్త్వసౌ మతః || ౫.౨||
అఖణ్డకాల ఏవాయం నిత్య ఇత్యవగమ్యతే ।
కాలః స్వకార్యం ప్రతి తు స్యాదుపాదానకారణమ్ || ౫.౩||
కార్యరూపస్తతో నైవ నిత్య ఇత్యవధార్యతామ్ ।
లీలావిభూతావీశానః కాలమాలమ్బ్య కార్యకృత్ || ౫.౪||
ఏష నిత్యవిభూతౌ తు న కాలమవలమ్బతే ।
క్రీడాపరికరః సోऽయం కాలస్తు పరమాత్మనః || ౫.౫||
నిత్యనైమిత్తికప్రాకృతలయాః కాలహేతుకాః ।
ఏవం ప్రకాశితం కాలస్వరూపస్య నిరూపణమ్ || ౫.౬||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం కాలనిరూపణం నామ పఞ్చమం ప్రకరణమ్ ||
( అథ నిత్యవిభూతినిరూపణం నామ షష్ఠం ప్రకరణమ్ )
శుద్ధసత్త్వే ధర్మభూతజ్ఞానజీవేశ్వరేషు చ ।
అజడత్వం భవేల్లక్ష్మ తత్పునః స్వప్రకాశతా || ౬.౧||
పరాక్త్వే సత్యజడతా లక్ష్మ ప్రథమయోర్మతమ్ ।
పరస్మై భాసమానత్వం పరాక్త్వమితి గద్యతే || ౬.౨||
సత్త్వైకమూర్తికో దేశః శుద్ధసత్త్వమచేతనమ్
పరిచ్ఛిన్నమఘో దేశేऽనన్తమూర్ధ్వప్రదేశతః || ౬.౩||
స్వయమ్ ప్రకాశరూపేయం పఞ్చోపనిషదాత్మికా ।
విష్ణోర్నిత్యవిభూతిః స్యాన్నిత్యమానన్దరూపిణీ || ౬.౪||
సేయం విభూతిరీశస్య నిత్యముక్తాత్మనామపి ।
భోగ్యభోగోపకరణభోగస్థానమయీ మతా || ౬.౫||
భోగ్యమీశ్వరదేహాది ద్వితీయం చన్దనాదికమ్ ।
భోగస్థానం తు మాణిక్యగోపురాదికముచ్యతే || ౬.౬||
దేహా ఈశ్వరనిత్యానాం నిత్యేచ్ఛాకల్పితా హరేః ।
ముక్తానాం తు శరీరాదిస్తత్సఙ్కల్పకృతో మతః || ౬.౭||
శ్రీపతేర్వ్యూహవిభవార్చావతారతయా సతః ।
అప్రాకృతశరీరాణి ప్రతిష్ఠానన్తరం హరేః || ౬.౮||
ప్రసాదోన్ముఖతాపత్తౌ ప్రకటాని భవన్తి హి ।
తచ్చ ప్రకటనం తస్య సఙ్కల్పాధీనమీర్యతే || ౬.౯||
ప్రాకృతాప్రాకృతతనుసంసర్గః కథమిత్యలమ్ ।
రామకృష్ణావతారాదౌ దృష్టత్వాత్తస్య భూయసా || ౬.౧౦||
ఔజ్జ్వల్యాదిగుణా యే స్యుర్దివ్యమఙ్గలవిగ్రహే ।
హరేస్తాంస్తు విజానీహి గద్యత్రయవిచారతః || ౬.౧౧||
ముక్తానామశరీరత్వవచనం యత్తు దృశ్యతే ।
తత్కర్మకృతశారీరసమ్బన్ధాభావగోచరమ్ || ౬.౧౨||
నిరూపయన్తి శ్రీనాథదివ్యమఙ్గలవిగ్రహమ్ ।
పురాణోక్తక్రమాదస్మాదాద్యా వేదాన్తదేశికాః || ౬.౧౩||
త్రిపాద్విభూతివైకుణ్ఠపరవ్యోమాదిశబ్దితా ।
విభూతిరియమీశస్య మహతీ సుమహీయతే || ౬.౧౪||
ద్వాదశావరణోపేతమనేకశతగోపురమ్ ।
వైకుణ్ఠం నామ నగరమేతస్యాం ప్రవిజృమ్భతే || ౬.౧౫||
ఆనన్దనామకస్తత్ర సుదివ్యనిలయః స్ఫుటః ।
తత్ర రత్నమయస్తమ్భసహస్రా భాసతే సభా || ౬.౧౬||
అనన్తస్తత్ర చ ఫణామణితేజోవిరాజితః ।
తస్మిన్ ధర్మాదిసహితసింహాసనముపస్థితమ్ || ౬.౧౭||
తత్ర చామరవద్ధస్తైర్విమలాదిభిరర్చితమ్ ।
పద్మమష్టదలం భాతి తత్ర శేషోऽస్తి ధీమయః || ౬.౧౮||
తత్రానన్దమయః సాక్షాత్సర్వవాచామగోచరః ।
అద్భుతజ్యోతిరాకారో భాతి నారాయణాత్మనా || ౬.౧౯||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం నిత్యవిభూతినిరూపణం నామ షష్ఠం ప్రకరణమ్ ||
( అథ ధర్మభూతజ్ఞాననిరూపణం నామ సప్తమం ప్రకరణమ్ )
ధర్మో భవతి యజ్జ్ఞానం ప్రభా దీపే యథాత్మనోః ।
తద్ధర్మభూతవిజ్ఞానం నిత్యం నిత్యేశ్వరేషు తత్ || ౭.౧||
బద్ధేషు తత్తిరోభూతం ముక్తేషు ప్రాక్తిరోహితమ్ ।
సఙ్కోచనవికాసాభ్యాం నాశోత్పత్తివిపాకభాక్ || ౭.౨||
సఙ్కోచ ఇన్ద్రియద్వారా జ్ఞానం సఙ్కోచ్యతే యది ।
వికాస ఇన్ద్రియద్వారా జ్ఞానప్రసరణాద్భవేత్ || ౭.౩||
స్వప్రకాశం స్వతో మానమేతదిత్యత్ర సమ్మతమ్ ।
స్వాన్యనిర్వాహకత్వేన దీపవత్స్వప్రకాశతా || ౭.౪||
తమోవిశేషసాన్నిధ్యాజ్జ్ఞానం స్వాపే తిరోహితమ్ ।
ద్రవ్యత్వమస్య జ్ఞానస్య ప్రభావద్గుణతాపి చ || ౭.౫||
ధీభేదాః సుఖదుఃఖేచ్ఛాద్వేషయత్నా న తే పృథక్ ।
ద్వేష్మీచ్ఛామీతి వాదస్తు స్మరామీత్యాదివన్మతః || ౭.౬||
స్మృత్యాదయో జ్ఞానభేదా అనన్తా జీవవృత్తయః ।
జ్ఞానశక్త్యోర్వితతయోऽనన్తాశ్చ భగవద్గుణాః || ౭.౭||
గద్యత్రయే మహాచార్యైరయమర్థ ఉదీరితః ।
తత్తత్స్వరూపవిజ్ఞానం తద్భాష్యేణావగమ్యతే || ౭.౮||
భక్తిప్రపత్తిసుప్రీత ఈశ్వరో ముక్తిదాయకః ।
అతో భక్తిప్రపత్తీ హి ముక్తౌ పరమకారణమ్ || ౭.౯||
కర్మయోగజ్ఞానయోగౌ భక్తౌ సాధనమూచిరే ।
ఫలాభిసన్ధిరహితం కర్మారాధనమీశితుః || ౭.౧౦||
వినిర్మలాన్తఃకరణే చిన్తనం జ్ఞానయోగకః ।
సాక్షాదితరథా వాపి భక్తౌ కారణతానయోః || ౭.౧౧||
భక్తియోగోऽయమష్టాఙ్గోऽవిచ్ఛిన్నా స్మృతిసన్తతిః ।
వివేకాదిభిరూత్పాద్యా దర్శనాకారతాం గతా || ౭.౧౨||
తత్తచ్ఛరీరావసానసమయే పరిణామినీ ।
సేయం సాధనభక్తిః స్యాత్ప్రపత్త్యఙ్గవతీ మతా || ౭.౧౩||
ఫలభక్తిస్తు భగవదనుగ్రహకృతా భవేత్ ।
అత ఏవ హరిః సాక్షాత్సిద్ధోపాయత్వమశ్నుతే || ౭.౧౪||
అన్తరాదిత్యవిద్యాదిభేదాత్సా బహుధా మతా ।
సర్వాపి బ్రహ్మవిద్యేయం బ్రహ్మప్రాప్త్యుపయోగినీ || ౭.౧౫||
న్యాసవిద్యా ప్రపత్తిః స్యాదఙ్గపఞ్చకయోగినీ ।
ఆనుకూల్యస్య సఙ్కల్పః ప్రాతికూల్యస్య వర్జనమ్ || ౭.౧౬||
రక్షిష్యతీతి విశ్వాసో గోప్తృత్వవరణం తథా ।
ఆత్మనిక్షేపకార్పణ్యే అఙ్గపఞ్చకమీరితమ్ || ౭.౧౭||
గురూపసదనాదేషా విజ్ఞాతవ్యా మనీషిభిః ।
ఇయముత్తరపూర్వాఘాశ్లేషనాశకృదుచ్యతే || ౭.౧౮||
అపచారాన్వినా బ్రహ్మవిదాం నాస్యా విరోధకృత్ ।
అన్యోऽస్తీతి మహాచార్యశాసనం వ్యవసీయతే || ౭.౧౯||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం ధర్మభూతజ్ఞాననిరూపణం నామ సప్తమం ప్రకరణమ్ ||
( అథ జీవనిరూపణం నామాష్టమం ప్రకరణమ్ )
అణుత్వే సతి చైతన్యం జీవలక్షణముచ్యతే ।
స చ దేహేన్ద్రియాదిభ్యో విలక్షణతయా మతః || ౮.౧||
జీవస్యానేకవిషయానుభవోऽణోరపి స్మృతః ।
యద్ధర్మభూతవిజ్ఞానవ్యాప్తిస్తత్రోపయోగినీ || ౮.౨||
పూర్వానుభూతవిషయప్రతిసన్ధానయోగతః ।
నిత్యః ప్రతిశరీరం స భిన్నో భోక్త్రాదిశబ్దితః || ౮.౩||
ప్రకృత్యపేక్షయా దేహీ దేహః శ్రీమదపేక్షయా ।
తస్య స్వయంప్రకాశత్వం ప్రత్యక్షశ్రుతిబోధితమ్ || ౮.౪||
దేశాన్తరఫలాదీనాముపలబ్ధిరణోరపి ।
కర్మజన్యాదదృష్టాప్యవిజ్ఞానాదితి సఞ్జగుః || ౮.౫||
బద్ధో ముక్తో నిత్య ఇతి జీవః స త్రివిధో మతః ।
బ్రహ్మాదిస్తమ్బపర్యన్తా బద్ధాః సంసారయోగినః || ౮.౬||
త్రైవర్గికార్థనిష్ణాతా బుభుక్షవ ఉదాహృతాః ।
అర్థకామపరాస్తత్ర స్వదేహాత్మాభిమానినః || ౮.౭||
తే తు ధర్మపరాస్తత్ర యాగాద్యర్థానుషఙ్గిణః ।
ధర్మస్త్వలౌకికశ్రేయఃసాధనం చోదనోదితమ్ || ౮.౮||
రుద్రాద్యారాధనపరా అన్యదేవపరా మతాః ।
ఆర్తో జిజ్ఞాసురర్థార్థీత్యేవం భాగవతాః స్మృతాః || ౮.౯||
ముముక్షూణాం చ కైవల్యపరాణాం లక్ష్మ కథ్యతే ।
ప్రకృతేస్తు వియుక్తస్య స్వాత్మనోऽనుభవః పరమ్ || ౮.౧౦||
కైవల్యమర్చిర్మార్గేణ గత్వాపి పరమం పదమ్ ।
రమణత్యక్తపత్నీవత్ క్వచిత్కోణేऽవతిష్ఠతే || ౮.౧౧||
కైవల్యమేతత్కేషాఞ్చిదార్యాణామేవ సమ్మతమ్ ।
అస్మదార్యాస్తు కైవల్యం న మన్యన్త ఇతి స్థితమ్ || ౮.౧౨||
భక్తాః పూర్వోక్తభక్త్యైవ ముక్తిసమ్ప్రాప్త్యపేక్షిణః ।
అపశూద్రనయే భక్తౌ శూద్రానధికృతిః స్ఫుటా || ౮.౧౩||
సాధ్యసాధనభక్తిభ్యాం భక్తాః స్యుర్ద్వివిధా మతాః ।
పరాఙ్కుశాదికానాద్యాన్ వ్యాసాదీనపరాన్ విదుః || ౮.౧౪||
ముముక్షవః ప్రపన్నాశ్చాకిఞ్చన్యాదికయోగినః ।
త్రైవర్గికపరా మోక్షపరాశ్చేతి చ తే ద్విధా || ౮.౧౫||
ధర్మార్థకామాన్ స్వామ్యర్థే యేऽన్వతిష్ఠంస్త ఆదిమాః ।
సత్సఙ్గాదర్థవైరాగ్యే ముముక్షాయాం కృతాదరాః || ౮.౧౬||
భగవద్భోగసమ్ప్రాప్స్యై మహాచార్యే సమాశ్రితాః ।
అసామర్థ్యేన భక్త్యాదౌ ప్రపత్త్యేకాశ్రయాః పరే || ౮.౧౭||
సర్వాధికారితాం ధీరాః ప్రపత్తేరాచచక్షిరే ।
ఏకాన్తినః ఫలం ముక్త్యా సహాన్యద్య ఉశన్తి తే || ౮.౧౮||
పరమైకాన్తినస్త్వైచ్ఛన్ భగవత్ప్రీతిమేవ యే ।
ప్రారబ్ధం కర్మ భుక్త్వైవ యో మోక్షమభికాఙ్క్షతి || ౮.౧౯||
దృప్త ఆర్తస్తు సంసారే వహ్నావివ సముత్తపన్ ।
ప్రపత్త్యనన్తరే కాలే యో మోక్షమభికాఙ్క్షతి || ౮.౨౦||
సత్సఙ్గాదితి సుశ్లోకద్వయోక్తగతిమాన్నరః ।
ఆవిర్భూతస్వస్వరూపో ముక్తో బ్రహ్మానుభూతిభాక్ || ౮.౨౧||
ముక్తస్య భోగమాత్రే తు సామ్యం శ్రుతిషు చోదితమ్ ।
స్వేచ్ఛయా సర్వలోకేషు సఞ్చారోऽస్య న రుధ్యతే || ౮.౨౨||
స్వేచ్ఛా చ హరిసఙ్కల్పాయత్తా ముక్తస్య లభ్యతే ।
అనావర్తనశాస్త్రం తు కర్మావర్తనిషేధకృత్ || ౮.౨౩||
నిత్యాసఙ్కుచితజ్ఞానా నిత్యం భగవదాజ్ఞయా ।
తత్కైఙ్కర్యరతా నిత్యా అనన్తగరుడాదయః || ౮.౨౪||
ఏతేషామవతారాదిరిచ్ఛయైవ హరేరివ ।
ఆధికారికతామీషామీశ్వరేణ నిరూపితా || ౮.౨౫||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యాం జీవస్వరూపనిరూపణం నామాష్టమం ప్రకరణమ్ ||
( అథ ఈశ్వరనిరూపణం నామ నవమం ప్రకరణమ్ )
స్వేతరాఖిలశేషిత్వమీశ్వరస్య తు లక్షణమ్ ।
స సూక్ష్మచిదచిన్మిశ్రో విశ్వోపాదానకారణమ్ || ౯.౧||
సఙ్కల్పయుక్త ఏవైష నిమిత్తం కారణం మతమ్ ।
కాలాద్యన్తర్యామితయా సహకారి చ కారణమ్ || ౯.౨||
కార్యరూపేణ వైవిధ్యయోగ్యుపాదానముచ్యతే ।
పరిణామయితృత్వేన నిమిత్తమపి తన్మతమ్ || ౯.౩||
కార్యోత్పత్త్యుపకారేణ సహకారి చ తద్భవేత్ ।
ఏకవిజ్ఞానసహితసర్వవిజ్ఞానవాదతః || ౯.౪||
ఉపాదానత్వమేవోక్తం మృదాదావివ చేశ్వరే ।
తదైక్షతేతి సఙ్కల్పాన్నిమిత్తత్వం కులాలవత్ || ౯.౫||
సహకారిత్వమప్యస్యాన్తర్యామిబ్రాహ్మణోదితమ్ ।
సద్బ్రహ్మాత్మాదయః శబ్దాః కారణత్వావబోధినః || ౯.౬||
తత్ర చ్ఛాగపశున్యాయాన్నారాయణపరా మతాః ।
నామరూపవిభాగానర్హత్వావస్థాసమన్వితమ్ || ౯.౭||
సుసూక్ష్మచిదచిద్యుక్తమేకం బ్రహ్మాత్మకం మతమ్ ।
నామరూపవిభాగాత్ప్రాఙ్ న హి భేదోऽవసీయతే || ౯.౮||
మృద్ఘటాదావపి తతస్తదేకమితి గీయతే ।
నామరూపాద్యభావేన సచ్ఛబ్దేనాపి గీయతే || ౯.౯||
తదేవాన్తఃప్రవేశేన నామరూపవిభాగకృత్ ।
యథా జీవోऽన్తరావిష్టో నామరూపవిభాగభాక్ || ౯.౧౦||
దేవోऽహమితి శబ్దైశ్చ ముఖ్యవృత్త్యాభిధీయతే ।
యథా నీలాదయః శబ్దా నీలాద్యవ్యభిచారిణమ్ || ౯.౧౧||
విశిష్టమేవ ముఖ్యార్థం వదన్తి నిరుపాధికమ్ ।
తథైవ భగవానన్తర్యామీ సన్నామరూపయోః || ౯.౧౨||
విభాగకృత్స తైః శబ్దైర్ముఖ్యవృత్త్యాభిధీయతే ।
అముఖ్యార్థత్వమేతేషాం పరైరుక్తం న యుక్తిమత్ || ౯.౧౩||
శరీరాద్యపృథగ్భావాచ్ఛబ్దా నిష్కర్షకేతరే ।
విశిష్టమేవ శ్రీమన్తమభిధాస్యన్తి యుక్తితః || ౯.౧౪||
సర్వం బ్రహ్మేత్యైతదాత్మ్యమిత్యాదివ్యపదిష్టయః ।
సామానాధికరణ్యేన సంయుజ్యన్తేऽత ఏవ హి || ౯.౧౫||
స్వరూపభిదయా భేదశ్రుతయోऽస్మన్మతే స్థితాః ।
విశిష్టాభేదతోऽభేదశ్రుతయోऽపి సునిర్వహాః || ౯.౧౬||
కారణాత్సూక్ష్మచిదచిద్యుక్తాత్స్థూలైతదాహితమ్ ।
కార్యం నాన్యదితి వ్యక్తమారమ్భణనయాదిషు || ౯.౧౭||
నిర్గుణత్వపరాః కాశ్చిచ్ఛ్రుతయః సన్తి తా ఇమాః ।
తద్ధేయగుణరాహిత్యం బోధయన్తి తతో ధ్రువమ్ || ౯.౧౮||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యామీశ్వరనిరూపణం నామ నవమం ప్రకరణమ్ ||
( అథ అద్రవ్యనిరూపణం నామ దశమం ప్రకరణమ్ )
ద్రవ్యమేవం నిరూప్యాథ తదద్రవ్యం నిరూప్యతే ।
శుద్ధసత్త్వం మిశ్రసత్త్వమితి సత్త్వం ద్విధా మతమ్ || ౧౦.౧||
రజస్తమోభ్యామస్పృష్టమద్రవ్యం పూర్వముచ్యతే ।
రజస్తమోవిమిశ్రం తు మిశ్రసత్త్వం ప్రకీర్తితమ్ || ౧౦.౨||
అతీన్ద్రియం ప్రకాశాదినిదానం సత్త్వశబ్దితమ్ ।
రజో లోభప్రవృత్త్యాదినిదానం కీర్త్యతే తమః || ౧౦.౩||
లయే సమాని చైతాని విషమాణ్యుదయాదిషు || ౧౦.౪||
శ్రోత్రగ్రాహ్యో గుణః శబ్దో వర్ణావర్ణాత్మనా ద్విధా ।
తాలుభేర్యాదిజత్వేన భూతపఞ్చకవర్త్యసౌ || ౧౦.౫||
స్పర్శస్త్వగిన్ద్రియగ్రాహ్యః పృథివ్యాదిచతుష్టయే ।
శీతోష్ణాదిప్రభేదస్తు శాస్త్రాన్తరనిరూపితః || ౧౦.౬||
చక్షురిన్ద్రియనిర్గ్రాహ్యం రూపమేతచ్చతుర్విధమ్ ।
శ్వేతరక్తే పీతకృష్ణే ఇతి
|| ౧౦.౭||
భాస్వరాభాస్వరత్వాభ్యాం భాస్వరం తేజసి స్థితమ్ ।
పృథివీజలయోశ్చైతదభాస్వరముదాహృతమ్ || ౧౦.౮||
రసనేన్ద్రియనిర్గ్రాహ్యో రసః షోఢా స కీర్తితః ।
ఘ్రాణగ్రాహ్యో గుణో గన్ధో ద్విధా శాస్త్రాన్తరేష్వివ || ౧౦.౯||
పృథివ్యామేవ గన్ధః స్యాత్పృథివీజలయో రసః ।
పృథివీజలతేజఃసు రూపం స్పర్శః సవాయుషు || ౧౦.౧౦||
శబ్దః పఞ్చసు భూతేషు ప్రాధాన్యేనైవముచ్యతే ।
పఞ్చీకరణరీత్యా తు సర్వే సర్వత్ర సఙ్గతాః || ౧౦.౧౧||
సంయుక్తప్రత్యయే హేతుః సంయోగ ఇతి కథ్యతే ।
కార్యాకార్యప్రభేదేన స సంయోగో ద్విధా మతః || ౧౦.౧౨||
మేషహస్తాదిసంయోగః కార్యోऽకార్యో విభోర్విభోః ।
విభుద్వయస్య సంయోగః శ్రుత్యా యుక్త్యా చ మన్యతే || ౧౦.౧౩||
తస్మాత్కాలస్యేశ్వరేణ సంయోగోऽపి సుసమ్మతః ।
సంయోగాభావరూపో హి విభాగో న గుణాన్తరమ్ || ౧౦.౧౪||
సర్వహేతుషు హేతుత్వనిర్వోఢ్రీ శక్తిరిష్యతే ।
మణిమన్త్రాదికేష్వేషా ప్రసిద్ధా సా త్వతీన్ద్రియా || ౧౦.౧౫||
బుద్ధ్యాదయోऽష్టౌ విజ్ఞానే భావనా చాన్తరావిశన్ ।
ద్రవత్వస్నేహసఙ్ఖ్యానపరిమాణాని వేగకః || ౧౦.౧౬||
ద్రవ్యస్వరూపరూపత్వాన్నాధిక్యం యాన్తి కేవలమ్ ।
స్థితస్థాపకమేతస్మిన్ సంయోగేऽన్తర్భవత్యతః || ౧౦.౧౭||
సంయోగాభావరూపత్వాత్పృథక్త్వస్య విభాగవత్ ।
గురుత్వస్యాపి శక్తిత్వాన్నాధిక్యం క్వాపి విద్యతే || ౧౦.౧౮||
కర్మణామపి శక్తిత్వం కేచిదాహుర్మనీషిణః ।
పదార్థాన్తరతామన్యే ప్రాహుర్వేదాన్తవేదినః || ౧౦.౧౯||
ప్రాచీనగ్రన్థపదవీమనుసృత్య యథామతి ।
విశిష్టాద్వైతసిద్ధాన్తఫక్కికేత్థం నిదర్శితా || ౧౦.౨౦||
అణ్ణయార్యాధ్వరీన్ద్రస్య తార్తీయీకతనూభువా ।
శ్రీమద్వేఙ్కటదాసేన నిర్మితా కారికావలీ || ౧౦.౨౧||
నిరమాయి రమాయత్తపరమాద్భుతతేజసః ।
ముదమాధాతుకామేన మయేయం కారికావలీ || ౧౦.౨౨||
భక్తిప్రపత్త్యోరధిదేవతాభ్యా-
మివాబ్జనాభస్య పదామ్బుజాభ్యామ్ ।
సమర్పయేऽస్మన్మతకారికావలీం
తదఙ్గులీసఙ్ఖ్యనిరూపణాఢ్యామ్ || ౧౦.౨౩||
యః శ్రీమచ్ఛఠమర్షణాన్వయపయః సిన్ధోః సుధాంశుర్మహా-
నణ్ణార్యః సమభూద్విభూషితచతుస్తన్త్రో వచఃకాన్తిభిః ।
తస్యాసౌ తనయః సమార్జితనయః శ్రీవేఙ్కటార్యః సుధీః
శ్రుత్యన్తాన్వయకారికాలిమకరోత్ప్రీత్యై మహత్యై సతామ్ || ౧౦.౨౪||
|| ఇతి వేదాన్తకారికావల్యామద్రవ్యనిరూపణం నామ దశమం ప్రకరణమ్ ||
(ప్రమేయనిరూపణం సమాప్తమ్)
|| ఇతి శ్రీబుచ్చివేఙ్కటాచార్యకృతా వేదాన్తకారికావలీ సమాప్తా ||
