ಶ್ರೀಮನ್ನಿಗಮಾನ್ತಮಹಾದೇಶಿಕವಿರಚಿತಃ

ತತ್ತ್ವಮುಕ್ತಾಕಲಾಪಃ

ಜೀವಸರಃ ದ್ವಿತೀಯಃ || ೨ ||

ಯೋ ಮೇ ಹಸ್ತಾದಿವರ್ಷ್ಮೇತ್ಯವಯವನಿವಹಾದ್ಭಾತಿ ಭಿನ್ನಸ್ಸ ಏಕಃ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ಚೇತನತ್ವೇ ಬಹುರಿಹ ಕಲಹೋ ವೀತರಾಗೋ ನ ಜಾತಃ । ತತ್ಸಙ್ಘಾತಾತಿರಿಕ್ತೇಽಪ್ಯವಯವಿನಿ ಕಥಂ ತೇಷ್ವಸಿದ್ಧಾ ಮತಿಸ್ಸ್ಯಾತ್ ಸಙ್ಘಾತತ್ವಾದಿಭಿರ್ವಾ ಘಟ ಇವ ತದಚಿತ್ಸ್ಯಾನ್ಮಮಾತ್ಮೇತ್ಯಗತ್ಯಾ || ೧ ||

ಸ್ಯಾದ್ವಾಽಸೌ ಚರ್ಮದೃಷ್ಟೇರಯಮಹಮಿತಿ ಧೀರ್ದೇಹ ಏವಾತ್ಮಜುಷ್ಟೇ ನಿಷ್ಟಪ್ತೇ ಲೋಹಪಿಣ್ಡೇ ಹುತವಹಮತಿವದ್ಭೇದಕಾಖ್ಯಾತಿಮೂಲಾ । ಶ್ರುತ್ಯರ್ಥಾಪತ್ತಿಭಿಶ್ಚ ಶ್ರುತಿಭಿರಪಿ ಚ ನಸ್ಸರ್ವದೋಷೋಜ್ಝಿತಾಭಿಃ ದೇಹೀ ದೇಹಾನ್ತರಾಪ್ತಿಕ್ಷಮ ಇಹ ವಿದಿತಸ್ಸಂವಿದಾನನ್ದರೂಪಃ || ೨ ||

ಬಾಹ್ಯಾಕ್ಷೇಭ್ಯೋಽನ್ಯ ಆತ್ಮಾ ತದಖಿಲವಿಷಯಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾತುರೈಕ್ಯಾತ್ ಕರ್ತುಃ ಸ್ಮೃತ್ಯಾದಿಕಾರ್ಯೇ ಕರಣಮಿತಿ ಮನೋ ಮಾನಸಿದ್ಧಂ ತತೋಽನ್ಯತ್ । ಪ್ರಾಣಾಸ್ಸಙ್ಘಾತರೂಪಾ ವಪುರುದಿತನಯಾನ್ನ ಧ್ರುವಂ ಚೇತಯನ್ತೇ ಜ್ಞಾನಂ ಚ ಜ್ಞಾತೃಧರ್ಮಃ ಕ್ಷಣಿಕಮಪಿ ಚ ವಸ್ತೇನ ನಾಸ್ಯಾಽಽತ್ಮಭಾವಃ || ೩ ||

ಧೀರ್ನಿತ್ಯಾ ಯಸ್ಯ ಪಕ್ಷೇ ಪ್ರಸರತಿ ಬಹುಧಾಽರ್ಥೇಷು ಸೈವೇನ್ದ್ರಿಯಾದ್ಯೈಸ್ತೇನಾಽಽತ್ಮಾಽಜಾಗಲಸ್ಥಸ್ತನ ಇವ ಕಿಮಿಹ ಸ್ವೀಕ್ರಿಯೇತೇತಿ ಚೇನ್ನ । ಕಲ್ಪ್ಯಂ ಚೇದಾತ್ಮತತ್ತ್ವಂ ಕಥಯಿತುಮುಚಿತಂ ಲಾಘವಂ ತತ್ರ ಯುಕ್ತ್ಯಾ ನಿತ್ಯಾ ಸಾ ಯಸ್ಯ ತದ್ವಾನಪಿ ನಿಗಮಮಿತೋ ಗೌರವಂ ನಾಸ್ಯ ಭಾರಃ || ೪ ||

ಜ್ಞಾನತ್ವಂ ವಕ್ತಿ ಪುಂಸಃ ಶ್ರುತಿರಿಹ ನ ಪುನರ್ಬುದ್ಧಿಮಾತ್ರಸ್ಯ ಪುಂಸ್ತ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೇಃ ಪ್ರಕೋಪಾದನುಗತಕಥನೇ ಜ್ಞಾನಮರ್ಥಪ್ರಕಾಶಃ । ಸ್ವಸ್ಯೈವಾಽಽತ್ಮಾ ತು ಸಿದ್ಧಿಂ ಮತಿರನುಭವತಿ ಸ್ವಾನ್ಯಯೋಸ್ಸಿದ್ಧಿಭಾವಂ ಜ್ಞಾತುರ್ಜಾಡ್ಯಪ್ರಸಙ್ಗವ್ಯುದಸನವಿಷಯಾ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೋಕ್ತಯೋಽಪಿ || ೫ ||

ಆತ್ಮಾ ಸ್ವೇನೈವ ಸಿಧ್ಯತ್ಯಹಮಿತಿ ನಿಗಮೈರ್ಯತ್ಸ್ವಯಂಜ್ಯೋತಿರುಕ್ತಃ ಸ್ವಾಪೇಽಪ್ಯಸ್ಯ ಸ್ವಸಿದ್ಧಾವಶಯಿಷಿ ಸುಖಮಿತ್ಯಕ್ಷತಾ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾ । ಚೇತಶ್ಚಾನ್ಯಾನಪೇಕ್ಷಂ ಮತಿಷು ನ ಹಿ ಭವೇತ್ಕಿಂ ಚ ವೇದಾನ್ತದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಜ್ಞಾನತ್ವಾದೇಷ ಧೀವತ್ ಸ್ವವಿಷಯಧಿಷಣಾನಿರ್ವ್ಯಪೇಕ್ಷಸ್ವಸಿದ್ಧಿಃ || ೬ ||

ಪ್ರತ್ಯಕ್ತ್ವಂ ಪುಂಸಿ ಕೇಚಿತ್ ಸ್ವವಿಷಯಧಿಷಣಾಧಾರತಾಮಾತ್ರಮಾಹುಃ ಸ್ವಸ್ಮೈ ಸ್ವೇನೈವ ಭಾನಂ ತದಿತಿ ಸಮುಚಿತಂ ತತ್ಸ್ವತಸ್ಸಿದ್ಧಿಸಿದ್ಧೇಃ । ಪ್ರತ್ಯಙ್ ಸ್ವಾಪೇಕ್ಷಯಾಽಸೌ ತ್ವಮಯಮಿತಿ ಮಿತಃ ಸ್ವೇತರೈಃ ಸ್ವಸ್ಯ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಭಾತಂ ನಿತ್ಯಂ ಪರಸ್ಮೈ ಜಡಮಜಡಮಪಿ ಸ್ಯಾತ್ಪರಾಗರ್ಥ ಏವ || ೭ ||

ಬೋದ್ಧಾ ಕರ್ತಾ ಚ ಭೋಕ್ತಾ ದೃಢಮವಗಮಿತಃ ಪ್ರತ್ಯಗರ್ಥಃ ಪ್ರಮಾಣೈಃ ಕರ್ತೃತ್ವಾಭಾವವಾದೇ ಸ್ವಯಮಿಹ ಭಗವಾನಾನ್ಯಪರ್ಯಂ ತ್ವಗಾಯತ್ । ಕರ್ತಾ ಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥವತ್ತ್ವಾತ್ಕೃತಿಷು ಚ ಸ ಪರಾಧೀನ ಆಭಾಷಿ ಸೂತ್ರೈಶ್ಚಿತ್ರೈಃ ಕರ್ಮಪ್ರವಾಹೈರ್ಯತನವಿಷಮತಾ ಸರ್ವತನ್ತ್ರಾವಿಗೀತಾ || ೮ ||

ಯದ್ಭವ್ಯಂ ತನ್ನ ನ ಸ್ಯಾದ್ಯದಭವಿತೃ ನ ತದ್ಯತ್ನಕೋಟ್ಯಾಽಪಿ ಸಿದ್ಧ್ಯೇದ್ದ್ವೇಧಾಽಪಿ ವ್ಯರ್ಥಯತ್ನಾ ನರ ಇತಿ ಯದಿ ನ ಸ್ವೋಕ್ತಿಯತ್ನಾದಿಬಾಧಾತ್ । ಯದ್ಯತ್ನೇನೈವ ಭವ್ಯಂ ಭವತಿ ಯತನತಸ್ತತ್ಸ್ವಹೇತೂಪನೀತಾದ್ದುಸ್ಸಾಧಾ ಯತ್ನಲಭ್ಯೇ ಪ್ರತಿ ಯದಿ ಯತತೇ ತತ್ರ ನೈಷ್ಫಲ್ಯಮಿಷ್ಟಮ್ || ೯ ||

ಭಿನ್ನಾ ಜೀವಾಃ ಸ್ವತಸ್ಸ್ಯುಃ ಪ್ರತಿನಿಯತತಯಾ ಧೀಸ್ಮೃತೀಚ್ಛಾಸುಖಾದೇಃ ಚೇತೋಭೇದಾದ್ವ್ಯವಸ್ಥಾ ನ ತು ಭವತಿ ಯಥಾ ದೇಹಬಾಹ್ಯಾಕ್ಷಭೇದಾತ್ । ನಿತ್ಯಾನ್ ಭಿನ್ನಾಂಶ್ಚ ಜೀವಾನ್ಕಥಯತಿ ನಿಗಮಸ್ತದ್ಧಿ ನೋಪಾಧಿತಸ್ಸ್ಯಾತ್ ಆತ್ಮಾದ್ವೈತಶ್ರುತೀನಾಮಿತರಹೃದಯತಾ ತತ್ರತತ್ರೈವ ಸಿದ್ಧಾ || ೧೦ ||

ಜೀವಾಃ ಪೃಥ್ವ್ಯಾದಿಭೂತೇಷ್ವಣವ ಇವ ಮಿಥೋ ಭೇದವನ್ತಃ ಸ್ವತೋಽಮೀ ಸನ್ಮಾತ್ರಬ್ರಹ್ಮಭಾಗಾಸ್ತದಿಹ ನಿಯತಯಸ್ಸುಸ್ಥಿತಾ ಇತ್ಯಯುಕ್ತಮ್ । ಐಕ್ಯಸ್ಯಾಪ್ಯಕ್ಷತತ್ವಾದನವಧಿ ಚ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಯಾದವದ್ಯಂ ಸತ್ಯಂ ತಚ್ಚೇತ್ಯಭಿಜ್ಞೈರ್ಬಹಿರಗಣಿ ಮೃಷಾವಾದತೋಽಪ್ಯೇಷ ಪಕ್ಷಃ || ೧೧ ||

ದೇಹತ್ವಾದ್ಯೈರ್ವಿಗೀತಂ ನಿಖಿಲಮಪಿ ಮಯಾ ಹ್ಯಾತ್ಮವತ್ಕಿಂ ಚ ಪುಂಸ್ತ್ವಾತ್ ಸರ್ವೇ ಜೀವಾ ಅಹಂ ಸ್ಯುರ್ನ ಯದಿ ಭವತಿ ತೇ ಗೌರವಾದೀತ್ಯಸಾರಮ್ । ಶ್ರುತ್ಯಧ್ಯಕ್ಷಾದಿಬಾಧಾತ್ಪ್ರಸಜತಿ ಚ ತದಾ ತತ್ತದೈಕ್ಯಂ ಘಟಾದೇಃ ಪಕ್ಷಾದೇರ್ವಾದಿನೋಶ್ಚೇತ್ಯಲಮಿಹ ಕಲಹೈಸ್ತಜ್ಜಿಗೀಷಾದಿಮೂಲೈಃ || ೧೨ ||

ಸಾವಿದ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಜೀವಸ್ಸ ಚ ನ ಬಹುತನುರ್ನೇತರೇ ಸನ್ತಿ ಜೀವಾಃ ಸ್ವಪ್ನಾದೇಕಸ್ಯ ಲೋಕೇ ಬಹುವಿಧಪುರುಷಾಧ್ಯಾಸವದ್ವಿಶ್ವಕೢಪ್ತಿಃ । ನೇತಃ ಪ್ರಾಕ್ಕೇಽಪಿ ಮುಕ್ತಾ ನ ಪರಮಪಿ ಸ ತು ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತಿ ಶ್ರೇಯ ಏಕೋ ಮಾಯೋತ್ಥೌ ಬನ್ಧಮೋಕ್ಷಾವಿತಿ ಚ ಮತಮಸತ್ಸರ್ವಮಾನೋಪರೋಧಾತ್ || ೧೩ ||

ಸ್ವಸ್ಯ ಸ್ವೇನೋಪದೇಶೋ ನ ಭವತಿ ನ ಪರಬ್ರಹ್ಮಣಾ ನಿಷ್ಕಲತ್ವಾನ್ನಾವಿದ್ಯಾ ಚೇತಯಿತ್ರೀ ಸ್ವತನುಸಮಧಿಕಂ ವರ್ಷ್ಮ ನಿರ್ಜೀವಮಾತ್ಥ । ಕಶ್ಚಿತ್ತತ್ತ್ವಂ ಬ್ರವೀತೀತ್ಯಯಮುಪನಿಪತದ್ಭ್ರಾನ್ತಿರುನ್ಮುಚ್ಯತೇ ಚೇತ್ ತಾದೃಗ್ಭ್ರಾನ್ತಿಃ ಪುರಾಽಪಿ ಹ್ಯಭವದಿತಿ ನ ತೇ ಕಿಂ ತದೈವೈಷ ಮುಕ್ತಃ || ೧೪ ||

ತೋಯಾಧಾರೇಷು ದೋಷಾಕರ ಇವ ಬಹುಧೋಪಾಧಿಷು ಬ್ರಹ್ಮ ಶುದ್ಧಂ ಛಾಯಾಪನ್ನಂ ವಿಶೇಷಾನ್ ಭಜತಿ ತನುಭೃತಸ್ತತ್ಪ್ರತಿಚ್ಛನ್ದಭೂತಾಃ । ಇತ್ಯಪ್ಯತ್ಯನ್ತದುಃಸ್ಥಂ ಪ್ರಸಜತಿ ಚ ತದಾ ಜೀವನಾಶೋಽಪವರ್ಗಶ್ಛಾಯಾಚ್ಛಾಯಾವದೈಕ್ಯಂ ನ ಭಜತಿ ನ ಚ ತದ್ದರ್ಶನಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತೇ || ೧೫ ||

ಏಕಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ನಿತ್ಯಂ ತದಿತರದಖಿಲಂ ತತ್ರ ಜನ್ಮಾದಿಭಾಗಿತ್ಯಾಮ್ನಾತಂ ತೇನ ಜೀವೋಽಪ್ಯಚಿದಿವ ಜನಿಮಾನಿತ್ಯನಧ್ಯೇತೃಚೋದ್ಯಮ್ । ತನ್ನಿತ್ಯತ್ವಂ ಹಿ ಸಾಙ್ಗಶ್ರುತಿಶತಪಠಿತಂ ಸೃಷ್ಟಿವಾದಃ ಪುನಃ ಸ್ಯಾತ್ ದೇಹಾದಿದ್ವಾರತೋಽಸ್ಯೇತ್ಯವಹಿತಮನಸಾಮಾವಿರಸ್ತ್ಯೈಕರಸ್ಯಮ್ || ೧೬ ||

ಸ್ಥೈರ್ಯಂ ಚೇನ್ನಾಭ್ಯುಪೇತಂ ಭವಭೃತಿ ನ ಭವೇದೈಹಿಕಾರ್ಥಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ದೇಹಾನ್ತತ್ವೇ ತು ಧರ್ಮ್ಯೇ ಪಥಿ ನಿರುಪಧಿಕಾ ವಿಶ್ವವೃತ್ತಿರ್ನ ಸಿಧ್ಯೇತ್ । ಆಕಲ್ಪಸ್ಥಾಯಿಪಕ್ಷೇ ಕೃತಮಫಲತಯಾ ಮುಕ್ತಿಮಾರ್ಗೋಪದೇಶೈಃ ಆಮೋಕ್ಷಸ್ಥಾಯಿತಾಯಾಂ ಶ್ರುತಿರನಭಿಮುಖೀ ಪೂರುಷಾರ್ಥೇ ಚತುರ್ಥೇ || ೧೭ ||

ವ್ಯಾಪ್ತಾಸ್ಸರ್ವತ್ರ ಜೀವಾಸ್ಸುಖತದಿತರಯೋಸ್ತತ್ರತತ್ರೋಪಲಮ್ಭಾನ್ನಿರ್ವಾಹ್ಯೇ ದೇಹಗತ್ಯಾ ಗತಿರಿಹ ವಿತಥಾ ತದ್ವತೋಽಪೀತಿ ಚೇನ್ನ । ವಕ್ತ್ರೀ ಪಞ್ಚಾಗ್ನಿವಿದ್ಯಾಪ್ರಭೃತಿಷು ಭವಿನಾಂ ಸ್ವಸ್ವರೂಪೇಣ ಸಿದ್ಧಂ ಯಾತಾಯಾತಪ್ರಕಾರಂ ಶ್ರುತಿರಗತಿರಿಮಾಂ ಲಾಘವೋಕ್ತಿಂ ಶೃಣೋತು || ೧೮ ||

ಅವ್ಯಾಪಿತ್ವೇಽಪಿ ಪುಂಸೋಽಭಿಮತಬಹುವಪುಃಪ್ರೇರಣೇ ಯೌಗಪದ್ಯಂ ಜ್ಞಾನವ್ಯಾಪ್ತ್ಯೋಪಪನ್ನಂ ಬಹುಷು ಚ ವಪುಷೋಂಽಶೇಷು ನಿರ್ವಾಹ ಏಷಃ । ಯಚ್ಚಾದೃಷ್ಟಂ ಕ್ರಿಯಾಂ ಸ್ವಾಶ್ರಯಯುಜಿ ತನುತೇಽನ್ಯತ್ರ ತತ್ಕೃದ್ಗುಣತ್ವಾದಿತ್ಯೇತತ್ಸಿದ್ಧಸಾಧ್ಯಂ ವಿಭುನ ಇಹ ಹಿ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪ್ರೀತಿಕೋಪೌ || ೧೯ ||

ಇಷ್ಟಂ ಪ್ರಾದೇಶಿಕತ್ವಂ ವಿಭುಷು ಜನಿಮತಾಂ ಬುದ್ಧಿಶಬ್ದಾದಿಕಾನಾಂ ತೇನಾದೃಷ್ಟಂ ಚ ತಾದೃಙ್ನ ಯದಿ ತವ ಸುಖಾದ್ಯಾಶ್ರಯವ್ಯಾಪಕಂ ಸ್ಯಾತ್ । ತಸ್ಮಾತ್ತತ್ಸ್ವಪ್ರದೇಶಾನ್ವಯವತಿ ಜನಯೇತ್ಸ್ವಂ ಫಲಂ ಯತ್ನನೀತ್ಯಾ ಭ್ರಾತೃವ್ಯಾದೌ ಚ ಪೀಡಾಂ ನ ಘಟಯಿತುಮಲಂ ಕಿಂ ವಿಭುತ್ವೇನ ಭೋಕ್ತುಃ || ೨೦ ||

ಸ್ವಾದೃಷ್ಟೋಪಾರ್ಜಿತತ್ವಾದ್ವಿಭುಷು ಯದವದನ್ವಿಗ್ರಹಾದೇರ್ವ್ಯವಸ್ಥಾಂ ತಚ್ಚೈವಂ ನಿರ್ನಿಮಿತ್ತಂ ತತ ಇಹ ನ ಕಥಂ ಸರ್ವತಸ್ಸರ್ವಭೋಗಃ । ಆರಾಧ್ಯೇ ವಿಶ್ವಸಾಕ್ಷಿಣ್ಯನುಗುಣಫಲದೇ ತ್ವಸ್ತಿ ರಾಜಾದಿನೀತಿಸ್ತತ್ಸಾಮ್ಯೇ ಭೋಗಸಾಮ್ಯಂ ನ ಹಿ ಭವತಿ ಯಥಾಕರ್ಮ ಭೋಗಪ್ರದಾನಾತ್ || ೨೧ ||

ದೇಹಾನ್ತರ್ಮಾತ್ರದೃಷ್ಟೇಃ ಪೃಥಗಿಹ ವಿಷಯಿಪ್ರಾಣಜೀವೋತ್ಕ್ರಮೋಕ್ತೇರ್ಭೂಯೋವಾಕ್ಯಾನುಸಾರದಣುರಿತಿ ವಚನೇ ತಾದೃಶೋಪಾಧ್ಯನುಕ್ತೇಃ । ಈಶಾದಾರಾಗ್ರಮಾತ್ರೋ ಹ್ಯವರ ಇತಿ ಭಿದಾವರ್ಣನಾತ್ಸ್ಪನ್ದವಾಕ್ಯಾದ್ವ್ಯಾಪ್ತ್ಯುಕ್ತಿರ್ಜಾತಿಧರ್ಮಪ್ರತಿಹತಿವಿನಿವೃತ್ತ್ಯಾದಿಮಾತ್ರೇಣ ಜೀವೇ || ೨೨ ||

ನಾತ್ಮಾ ದೇಹಾನುರೂಪಂ ವಿವಿಧಪರಿಣತಿರ್ನಿರ್ವಿಕಾರೋಕ್ತಿಬಾಧಾತ್ ಸ್ಥೂಲೋಽಹಂ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಜಾತಂ ಸುಖಮಿತಿ ಚ ಮತಿಸ್ತಸ್ಯ ದೇಹಾತ್ಮಮೋಹಾತ್ । ನಾನಾದೇಹಶ್ಚ ಯೋಗೀ ಪ್ರಸಜತಿ ಭಿದುರಃ ಪುಂಸಿ ದೇಹಪ್ರಮಾಣೇ ಮುಕ್ತೌ ದೇಹಾತ್ಯಯಾತ್ಸ್ಯಾತ್ಪರಿಮಿತಿವಿರಹಸ್ತತ್ಪ್ರಯುಕ್ತೇಽಸ್ಯ ಮಾನೇ || ೨೩ ||

ನಿರ್ಮುಕ್ತಸ್ತ್ವನ್ಮತೇ ಸ್ಯಾತ್ಕಥಮಪರಿಮಿತೋ ನಿತ್ಯಮೂರ್ಧ್ವಂ ಪ್ರಧಾವನ್ ದೇಹಃ ಕಶ್ಚಿತ್ತದಾನೀಮಪಿ ಯದಿ ನಿಯತಸ್ಸ್ಯಾತ್ತು ತನ್ನಿಘ್ನತಾಽಸ್ಯ । ಇಚ್ಛಾತೋ ದೇಹಮೇಕಂ ವಿಶತಿ ಸ ಪರಿಮಿತ್ಯರ್ಥಮೇವೇತಿ ಹಾಸ್ಯಂ ತಸ್ಮಾದಾಸ್ಮಾಕನೀತ್ಯಾ ಪರಿಮಿತಿರಿಹ ಸಾ ಸ್ಥಾಯಿನೀ ಯಾ ವಿಮುಕ್ತೌ || ೨೪ ||

ಕರ್ಮಾವಿದ್ಯಾದಿಚಕ್ರೇ ಪ್ರತಿಪುರುಷಮಿಹಾನಾದಿಚಿತ್ರಪ್ರವಾಹೇ ತತ್ತತ್ಕಾಲೇ ವಿಪಕ್ತಿರ್ಭವತಿ ಹಿ ವಿವಿಧಾ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಾನ್ತಸಿದ್ಧಾ । ತಲ್ಲಬ್ಧಸ್ವಾವಕಾಶಪ್ರಥಮಗುರುಕೃಪಾಗೃಹ್ಯಮಾಣಃ ಕದಾಚಿತ್ ಮುಕ್ತೈಶ್ವರ್ಯಾನ್ತಸಮ್ಪನ್ನಿಧಿರಪಿ ಭವಿತಾ ಕಶ್ಚಿದಿತ್ಥಂ ವಿಪಶ್ಚಿತ್ || ೨೫ ||

ಕೃಚ್ಛ್ರಾತ್ಸಂವರ್ತಕಷ್ಟಾದ್ಯಪಗಮಜನಿತಸ್ಥೂಲದೇಹಸ್ಯ ಜನ್ತೋರ್ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಪ್ನಸ್ಸುಷುಪ್ತಿರ್ಮರಣಮಥ ಮೃತೇರರ್ಧಸಂಪದ್ದಶಾಸ್ಸ್ಯುಃ । ಸರ್ವಂ ದುಃಖಾನ್ಧಕಾರಸ್ಥಗಿತಮಿಹ ಸುಖಂ ತ್ವತ್ರ ಖದ್ಯೋತಕಲ್ಪಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಶುದ್ಧಾಶಯಾಸ್ತನ್ನಿರವಧಿಕಸುಖಾಂ ನಿರ್ವಿವಿಕ್ಷನ್ತಿ ಮುಕ್ತಿಮ್ || ೨೬ ||

ಕಶ್ಚಿಚ್ಚೇನ್ನಿತ್ಯಬದ್ಧಃ ಕಿಮಯಮಹಮಿತಿ ಸ್ಯಾನ್ಮುಮುಕ್ಷೋರುಪೇಕ್ಷಾ ಮೈವಂ ಯುಕ್ತಸ್ಯ ಮುಕ್ತಿರ್ಭವತಿ ದೃಢಮಿತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಾತ್ತತ್ಪ್ರವೃತ್ತೇಃ । ನೋ ಚೇತ್ಸ್ಯಾಮನ್ತ್ಯಮುಕ್ತಃ ಕಿಮಹಮಿತಿ ನ ಕೇಽಪ್ಯದ್ಯ ಮುಕ್ತೌ ಯತೇರನ್ ಸರ್ಗಸ್ಥಿತ್ಯಾದಿಸನ್ತತ್ಯವಿರತಿರತ ಇತ್ಯೇವಮೇಕೇಽನ್ಯಥಾಽನ್ಯೇ || ೨೭ ||

ನಿಃಶೇಷಾತ್ಮಾಪವರ್ಗೇ ವಿಹತವಿಹರಣೋ ವಿಶ್ವಕರ್ತಾ ತದಾ ಸ್ಯಾತ್ ನಿತ್ಯಂ ಚೇತ್ಕೋಽಪಿ ದುಃಖ್ಯೇನ್ನಿರುಪಧಿಕದಯಾಹಾನಿರಸ್ಯೇತಿ ಚೇನ್ನ । ಪಕ್ಷಃ ಪೂರ್ವೋ ಯದಿ ಸ್ಯಾದ್ವಿಹರಣವಿರತಿಃ ಸ್ವೇಚ್ಛಯಾ ನೈವ ದೋಷಃ ಶಿಷ್ಟೇ ಪಕ್ಷೇ ನಿರುದ್ಧಾ ನಿರುಪಧಿಕದಯಾ ಕುತ್ರಚಿನ್ನಿತ್ಯಮಸ್ತು || ೨೮ ||

ಭಕ್ತಿರ್ಮುಕ್ತೇರುಪಾಯಃ ಶ್ರುತಿಶತವಿಹಿತಸ್ಸಾ ಚ ಧೀಃ ಪ್ರೀತಿರೂಪಾ ತನ್ನಿಷ್ಪತ್ತ್ಯೈ ಫಲೇಚ್ಛಾದ್ಯುಪಧಿವಿರಹಿತಂ ಕರ್ಮ ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದೇಃ । ಜ್ಞಾನಧ್ಯಾನಾದಿವಾಚಾಂ ಸಮಫಲವಿಷಯಾ ಸೈವ ಯುಕ್ತಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಸಾಮಾನ್ಯೋಕ್ತಿಸ್ಸಮಾನಪ್ರಕರಣಪಠಿತಾ ಪರ್ಯವಸ್ಯೇದ್ವಿಶೇಷೇ || ೨೯ ||

ಧ್ಯಾನಾದ್ಯುಕ್ತ್ಯಾ ಧ್ರುವಾನುಸ್ಮೃತಿರಿಹ ವಿಹಿತಾ ಗ್ರನ್ಯಿಮೋಕ್ಷಾಯ ಸೈವ ಸ್ಪಷ್ಟಾ ದೃಷ್ಟಿಸ್ತಥೈವ ಶ್ರುತಫಲವಿಷಯಾ ಸೇವನತ್ವಾದುಪಾಸ್ತಿಃ । ಕ್ವಾಽಪ್ಯೈಕ್ಯಂ ವಿದ್ಯುಪಾಸ್ತ್ಯೋರ್ವ್ಯತಿಕರಿತಗಿರಾ ಭಕ್ತಿಮೇವಾಹ ಗೀತಾ ಸರ್ವಂ ತದ್ವಿತ್ತಿಮಾತ್ರೇ ಫಲವತಿ ವಿಫಲಂ ತೇನ ಸೈವಂ ವಿಶಿಷ್ಟಾ || ೩೦ ||

ವಿದ್ಯಾಃ ಪಞ್ಚಾಗ್ನಿವೈಶ್ವಾನರದಹರಮಧುನ್ಯಾಸಸತ್ಪೂರ್ವಸಂಜ್ಞಾಃ ನಾನಾ ಶಬ್ದಾದಿಭೇದಾತ್ತುಲಿತಫಲತಯಾ ತದ್ವಿಕಲ್ಪಶ್ಚ ಶಿಷ್ಟಃ । ಕರ್ಮಜ್ಞಾನಾಖ್ಯಯೋಗೌ ತ್ವಿಹ ಪರಭಜನಾಧಿಕ್ರಿಯಾರ್ಥೌ ಸ್ವದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಧರ್ಮೈರ್ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾಣಾಂ ತ್ರಯಮಿದಮವದನ್ ಸೇತಿಕರ್ತವ್ಯತಾಕಮ್ || ೩೧ ||

ವಿಶ್ವಾನ್ತರ್ಯಾಮಿ ತತ್ತ್ವಂ ಸ್ವಯಮಿಹ ಚಿದಚಿದ್ವಿಗ್ರಹೈರ್ವಾ ವಿಶಿಷ್ಟಂ ಯಸ್ಯಾಮಾಲಮ್ಬನಂ ಸಾ ಭವಭಯಶಮನೀ ವೀತರಾಗಸ್ಯ ವಿದ್ಯಾ । ಯಸ್ತೂಪಾಸ್ತೇ ಯಥೋಕ್ತಂ ತದಿತರದಖಿಲಂ ಬ್ರಹ್ಮದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಸ್ವತೋ ವಾ ನೈತಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮನಾಡ್ಯೋದ್ಗತಿರಪಿ ನ ಪದವ್ಯರ್ಚಿರಾದಿರ್ನ ಮೋಕ್ಷಃ || ೩೨ ||

ಸ್ವಾನ್ತಧ್ವಾನ್ತಪ್ರಸೂತಂ ದುರಿತಮಪನುದನ್ ಯೋಗಿನಸ್ಸತ್ತ್ವಶುದ್ಧ್ಯೈ ಸರ್ವೋ ವರ್ಣಾದಿಧರ್ಮಶ್ಶಮದಮಮುಖವತ್ಸನ್ನಿಪತ್ಯೋಪಕಾರೀ । ವಿದ್ಯಾಂ ಚೇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೇಽಪ್ಯನುಕಥಿತಮಿದಂ ನೈಕವಾಕ್ಯಾನುರೋಧಾತ್ ಕರ್ಮಾಪೇಕ್ಷಾಭಿಸನ್ಧಿಂ ಕ್ವಚನ ವಿವೃಣುತೇ ತತ್ಸಮುಚ್ಚಿತ್ಯವಾದಃ || ೩೩ ||

ಸಂಸ್ಕಾರಃ ಕರ್ಮಕರ್ತುರ್ನ ಭವತಿ ವಿಹಿತಂ ಮುಕ್ತಯೇ ಜ್ಞಾನಮನ್ಯನ್ನಾಪ್ಯೇತತ್ಕರ್ಮಣೋಽಙ್ಗಂ ನ ಚ ಸಕೃದಸಕೃತ್ತ್ವಾಪ್ರಯಾಣಾನುವೃತ್ತಮ್ । ಅಙ್ಗಂ ತಸ್ಯಾಽಽಸನಾದ್ಯಂ ಪ್ರಣಿಧಿಸಮುಚಿತೌ ದೇಶಕಾಲಪ್ರಭೇದಾವಿತ್ಯಾದ್ಯಂ ಸಾಙ್ಗಯೋಗಪ್ರಕರಣವಿತತಂ ಸೂತ್ರಭಾಷ್ಯಾದಿಷೂಕ್ತಮ್ || ೩೪ ||

ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೈಕಾನ್ತ್ಯಭಾಜಾಂ ಮುಹುರನುಕಥಿತೋ ಮೋಕ್ಷಧರ್ಮೇಽಪವರ್ಗಸ್ತಸ್ಮಾನ್ನಾನಾಽಮರೇಜ್ಯಾ ನ ಭವತಿ ಪರಭಕ್ತ್ಯಙ್ಗಮಿತ್ಯಪ್ಯಯುಕ್ತಮ್ । ಐನ್ದ್ರೀಪ್ರಾತರ್ದನಾದಿಪ್ರಥಿತನಯವಿದಾಮನ್ತರಾತ್ಮೈಕಲಕ್ಷ್ಯೇಷ್ವಗ್ನೀನ್ದ್ರಾದಿಪ್ರಯೋಗೇಷ್ವಖಿಲಮಪಿ ವಿಭುಃ ಕರ್ಮ ಭುಙ್ಕ್ತೇ ಸ ಏಕಃ || ೩೫ ||

ತ್ಯಾಗತ್ರೈವಿಧ್ಯಮುಕ್ತ್ವಾ ಸ್ವಮತಮಿಹ ಜಗೌ ಸಾತ್ತ್ವಿಕಂ ತ್ಯಾಗಮೀಶಸ್ತಸ್ಮಾದ್ವರ್ಣಾಶ್ರಮಾದಿತ್ಯಜನಮಪದೃಶಾಂ ತಾಮಸಂ ಮೋಹಮೂಲಮ್ । ಯೋಗಾರೂಢಸ್ಯ ಕರ್ಮಚ್ಯವನಮಪಿ ತದಾ ಸಹ್ಯಮಙ್ಗ್ಯರ್ಥವಾಕ್ಯೈರ್ಯೋಗಂ ತ್ವತ್ಯಾಶ್ರಮಿಭ್ಯಃ ಪರಮಮಿತಿ ವಚೋ ವಕ್ತಿ ಮೋಕ್ಷಾಶ್ರಮೇಣ || ೩೬ ||

ತುರ್ಯೋ ನಿಷ್ಕೃಷ್ಯ ಮೋಕ್ಷಾಶ್ರಮ ಇತಿ ಕಥಿತಸ್ತೇನ ನಾನ್ಯೇಷು ವಿದ್ಯಾ ಶಾನ್ತ್ಯಾದಿವ್ಯಾಹತೇಶ್ಚೇತ್ಯಸದಿಹ ಗುಣಿನಾಂ ಸರ್ವತೋ ಮುಕ್ತ್ಯಧೀತೇಃ । ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ದ್ವಿತೀಯಾಶ್ರಮವತಿ ಪುನರಾವೃತ್ತ್ಯಭಾವೋಽಪ್ಯಧೀತಃ ಸ್ಮೃತ್ಯಾದ್ಯೈಶ್ಚೈವಮುಕ್ತಂ ಭವತಿ ತು ಚರಮೇ ಯೋಗ್ಯತಾಧಿಕ್ಯಮಾತ್ರಮ್ || ೩೭ ||

ಯನ್ನಿತ್ಯಂ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಂ ತದಪಿ ನ ತದಿತಿ ಸ್ಥಾಪಿತೇ ಕರ್ಮಭೇದೇಽಪ್ಯೇಕಂ ವಿದ್ಯಾಶ್ರಮಾಙ್ಗಂ ಭವತಿ ಹಿ ವಿನಿಯುಕ್ತ್ಯನ್ತರೇಣೋಪಪತ್ತೇಃ । ತತ್ರಾನುಷ್ಠಾನತನ್ತ್ರಂ ವಿದುಷಿ ತು ಘಟತೇ ಕರ್ತೃಕಾಲಾದ್ಯಭೇದಾತ್ ಪ್ರಾಜಾಪತ್ಯಾದಿಲೋಕಾರ್ಥಿನಿ ಚ ತದಿತರೋಽನರ್ಥರೋಧಾಯ ತದ್ವಾನ್ || ೩೮ ||

ಮನ್ದಸ್ಯಾಪಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಕಿಮಪಿ ಫಲಮನುದ್ದಿಶ್ಯ ಕಸ್ಯಾಪಿ ನ ಸ್ಯಾತ್ ನಿತ್ಯೇಽನರ್ಥೋಪರೋಧಪ್ರಭೃತಿ ಫಲಮತಃ ಕಾಮ್ಯತೈವೇತಿ ಚೇನ್ನ । ನಿತ್ಯೇಷ್ಟೋಽನರ್ಥರೋಧಸ್ತದಿತರದತಥಾ ಕಿಂಚ ಶಿಷ್ಟೋ ವಿಧೀನಾಮಾಜ್ಞಾನುಜ್ಞಾವಿಭಾಗಸ್ಸುಗಮ ಇಹ ನಿರುಕ್ತ್ಯೈವ ನೈಮಿತ್ತಿಕಾಂಶಃ || ೩೯ ||

ಕರ್ತವ್ಯಂ ಯನ್ನಿಮಿತ್ತೇ ಸತಿ ತದುಭಯಧಾ ಪಾಪಶಾನ್ತ್ಯರ್ಥಮೇಕಂ ತತ್ಸ್ಯಾತ್ಕಾಮ್ಯೇನ ತುಲ್ಯಂ ಪರಮಕರಣತೋ ದೋಷಕೃನ್ನಿತ್ಯತುಲ್ಯಮ್ । ಸತ್ಯಾಂ ಕಾಮಶ್ರುತೌ ಸಂವಲಿತಮಪಿ ಭವೇತ್ತದ್ಬಲಾದೇತದೇವ ತ್ಯಾಗಂ ಚ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಸ್ತ್ವನಧಿಕೃತಿಮುಖಸ್ತತ್ರತತ್ರಾವಸೇಯಃ || ೪೦ ||

ನಿಷ್ಕಾಮಂ ಚೇನ್ನಿವೃತ್ತಂ ತದಿಹ ನ ಘಟತೇ ಮುಕ್ತಿಕಾಮಾಧಿಕಾರಾತ್ ಸ್ವಪ್ರೀತಿಸ್ಪರ್ಶಹೀನಾ ನ ಚ ಭವತಿ ಪರಪ್ರೀತಿರಿಷ್ಟೇತಿ ಚೇನ್ನ । ಯುಕ್ತಾ ಯಸ್ಮಾನ್ನಿವೃತ್ತಿರ್ಬಹುಭಯಶಬಲಾತ್ತನ್ನಿವೃತ್ತಂ ನಿವೃತ್ತಂ ಸೂತೇ ಯತ್ರ ಪ್ರವೃತ್ತಿಸ್ತ್ವಭಿಮತಮಹಿತಂ ತತ್ಪ್ರವೃತ್ತಂ ಪ್ರವೃತ್ತಮ್ || ೪೧ ||

ಪುಂಭಿಃ ಸಿದ್ಧಾಧಿಕಾರೈಃ ಕ್ರತವ ಇವ ನಿರಾಕಾಙ್ಕ್ಷಭಾವಂ ಭಜನ್ತ್ಯಃ ಪ್ರೋಕ್ತಾಸ್ತ್ರೈವರ್ಣಿಕಾರ್ಹಾಶ್ಶ್ರುತಿನಯವಶತೋ ಯದ್ಯಪಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಃ । ಅಸ್ತೇಯಾದ್ಯೈಃ ಪ್ರಪತ್ತ್ಯಾ ಪರಿಚರಣಮುಖೈರಪ್ಯಧೀತೈಃ ಸ್ವಜಾತೇಃ ಸರ್ವೇಽಪಿ ಪ್ರಾಪ್ನುಯುಸ್ತಾಂ ಪರಗತಿಮಿತಿ ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಗೀತಾದಿಸಿದ್ಧಮ್ || ೪೨ ||

ಧ್ಯಾನಾದೃಷ್ಟೇನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕೃತಿರುಪಜನಿತಾ ಬಾಧತೇ ಚೇತ್ಪ್ರಪಞ್ಚಂ ತತ್ತುಲ್ಯಾರ್ಥೈವ ಶಾಬ್ದೀ ಪ್ರಮಿತಿರಪಿ ನ ಕಿಂ ಬಾಧತೇ ಪೂರ್ವಮೇವ । ಜ್ವಾಲೈಕ್ಯಾದೌ ಪರೋಕ್ಷಾದಪಿ ಹಿ ನಿಜಗದುರ್ಬಾಧಮಧ್ಯಕ್ಷಬುದ್ಧೇರ್ನಾಪ್ಯತ್ರಾದೃಷ್ಟರೂಪಾಮಹಿತವಿಮಥನೀಂ ಶಕ್ತಿಮಙ್ಗೀಕರೋಷಿ || ೪೩ ||

ನಿರ್ದಿಷ್ಟೋ ನಿಷ್ಪ್ರಪಞ್ಚೀಕರಣವಿಧಿರಸೌ ಗೌಡಮೀಮಾಂಸಕಾಪ್ತೈರ್ದೃಷ್ಟೋ ನ ಕ್ವಾಪಿ ದುರ್ನಿರ್ವಹಮಪಿ ಕರಣಾದ್ಯತ್ರ ಸಾಧ್ಯಾವಿಶೇಷಾತ್ । ಮುಕ್ತಿರ್ನೈಯೋಗಿಕೀ ಚೇಜ್ಜಗದಪಿ ನ ಮೃಷಾ ನಶ್ವರೀ ಸಾಪಿ ತೇ ಸ್ಯಾತ್ ಧ್ವಂಸಾತ್ಮತ್ವೇಽಪಿ ತಸ್ಯಾ ನ ಚ ವದಸಿ ಭಿದಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ತಚ್ಚ ನಿತ್ಯಮ್ || ೪೪ ||

ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಾದಮೃತಮಿತಿ ವದನ್ಮುಚ್ಯತೇ ಕಿಂ ಶ್ರುತೇಽಸ್ಮಿನ್ ಬಾಢಂ ಚೇನ್ಮಾನಬಾಧಸ್ಸ ಯದನುಭವತಿ ಪ್ರಾಗಿವಾದ್ಯಾಪಿ ದುಃಖಮ್ । ಧ್ಯಾನಾದೀನಾಂ ವಿಧಾನಂ ಭವತಿ ಚ ವಿತಥಂ ತನ್ನ ಯುಕ್ತಂ ನ ಚೇಷ್ಟಂ ಧ್ಯಾನಾದ್ಯಙ್ಗಾಢ್ಯಶಬ್ದೋದಿತಚರಮಮತೇರ್ನಾಧಿಕಂ ವಃ ಪ್ರಕಾಶ್ಯಮ್ || ೪೫ ||

ಉದ್ದೇಶ್ಯಾಂಶಂ ತ್ವಮಾದ್ಯಂ ಸ್ಫುಟಮನುಭವತಾಂ ಸಮ್ಯಗಧ್ಯಕ್ಷವಿತ್ತ್ಯಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವಭ್ರಮೋಽಯಂ ತ್ವಮಸಿ ದಶಮ ಇತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಾರ್ಥಬೋಧೇ । ಶಬ್ದಾತ್ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಬೋಧೇ ಪ್ರಸಜತಿ ಶಿಥಿಲಾ ತದ್ವ್ಯವಸ್ಥಾ ತತೋಽರ್ಥೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಂ ನ ಶಬ್ದೋ ಜನಯತಿ ವಿಮತಸ್ಸಿದ್ಧವಚ್ಛಬ್ದಭಾವಾತ್ || ೪೬ ||

ಶಿಷ್ಯೋ ಜೀವಸ್ತ್ವಸಿದ್ಧಃ ಕಿಮು ತವ ಯದಿ ವಾ ಭ್ರಾನ್ತಿಸಿದ್ಧೋ ಮಿತೋ ವಾ ನಾಸಿದ್ಧಾಯೋಪದೇಶೋ ಭ್ರಮವಿಷಯಮಿತೌ ನೋಪದೇಶಾರ್ಹತಾಽಸ್ಯ । ಭೇದೇನೈಕ್ಯೇನ ವಾಽನ್ತ್ಯಃ ಕಥಮುಪದಿಶತು ಜ್ಞಾತಭೇದೋಽಪ್ಯಭೇದಂ ತಾದಾತ್ಮ್ಯೇ ಜಾಗರೂಕೇ ಸತಿ ಕಿಮುಪದಿಶೇತ್ಸ್ವಾತ್ಮನೇ ತದ್ವಿದೇ ಸಃ || ೪೭ ||

ನೈವಾಲಂ ಭ್ರಾನ್ತಿಬಾಧೇ ಪರಮಪಿ ತದಿದಂ ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಂ ಭ್ರಾನ್ತೋಕ್ತಿರ್ಯದ್ವದಾದೌ ಶ್ರುತಿಕೃತನಿಖಿಲಭ್ರಾನ್ತಿಮೂಲತ್ವಬೋಧಾತ್ । ರಜ್ಜೌ ಸರ್ಪಭ್ರಮೇ ಕಿಂ ಜನಯತಿ ವಿದಿತಭ್ರಾನ್ತವಾಕ್ಸರ್ಪಬಾಧಂ ಸ್ವಪ್ನೇಽಹಿಃ ಸ್ವಪ್ನಬುದ್ಧ್ಯಾ ಕಿಮು ಗಲತಿ ಯದಾ ತತ್ರ ಚ ಸ್ವಾಪ್ನತಾಧೀಃ || ೪೮ ||

ಛಾಯಾದಿರ್ನ ತ್ವಸತ್ಯಸ್ಸದವಗತಿಕರಸ್ತತ್ರ ಹೇತುರ್ಹಿ ತದ್ಧೀಸ್ಸಾಧ್ಯಜ್ಞಪ್ತ್ಯಾದಿವತ್ಸಾ ಸ್ವಯಮಿಹ ನ ಮೃಷಾ ನಾಸ್ತಿ ಧೀರಿತ್ಯಬಾಧಾತ್ । ಸತ್ಯೇನೈವ ಪ್ರಸೂತಾ ಘಟ ಇವ ವಿಮತಾ ಶೇಮುಷೀ ಕಾರ್ಯಭಾವಾದ್ಧೇತುತ್ವಾಲೀಕಭಾವೌ ಕಥಮಿವ ವಿಹತಾವೇಕಮೇವಾಶ್ರಯೇತಾಮ್ || ೪೯ ||

 ಜ್ಞಾನಸ್ಯಾಶೇಷಭೇದೋದಯವಿಹತಿಕೃತೋ ನ ಸ್ವನಾಶ್ಯತ್ವಯುಕ್ತಿರ್ವಾತಾದ್ಯೈರೇವ ಸದ್ಯಶ್ಶಮಮಧಿಕುರುತೇ ದಗ್ಧದಾಹ್ಯೋಽಪಿ ವಹ್ನಿಃ । ತಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಯಾನ್ಯದೇವ ಪ್ರಶಮಕಮಪರಂ ತಸ್ಯ ಚೇತ್ಯವ್ಯವಸ್ಥಾ ತಚ್ಚೇಚ್ಛಾನ್ತಿಂ ನ ಗಚ್ಛೇತ್ಕಥಮಿವ ಭವಿತಾ ಸರ್ವಭೇದೋಪಮರ್ದಃ || ೫೦ ||

ಬೋಧಸ್ಯಾನ್ತ್ಯಸ್ಯ ವೇದ್ಯಂ ಕಿಮು ತವ ವಿಶದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಾಯಾನ್ವಿತಂ ವಾ ಕಿಂ ವಾ ಭೇದಪ್ರಪಞ್ಚಃ ಕಿಮು ತದನೃತತಾ ಕಿನ್ನು ವೇದ್ಯಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿತ್ । ಆದ್ಯೇ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಹ್ಮ ದೃಶ್ಯಂ ತದುಪರಿ ಯುಗಲೇ ಮೋಹಸತ್ತಾಽಥ ತುರ್ಯೇ ಸೂತೇ ದ್ವೈತಂ ಸತೀ ಸಾ ಸ್ವವಿಹತಿಮನೃತಾ ಪಞ್ಚಮೇ ಸ್ಯಾನ್ನ ಧೀತ್ವಮ್ || ೫೧ ||

ಸಾಧ್ಯಾ ವಸ್ಸರ್ವಮಾಯಾವಿರತಿರಪಿ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತಸ್ಮಾತ್ಪರಾ ವಾ ಪೂರ್ವತ್ರ ಪ್ರಾಗಪಿ ಸ್ಯಾತ್ಪರಮಪಿ ನ ಭವೇದುತ್ತರತ್ರಾಭ್ಯುಪೇತೇ । ಸಾಽಪಿ ಸ್ಯಾಚ್ಚೇನ್ನಿವರ್ತ್ಯಾ ಪುನರಪಿ ವಿಲಗೇತ್ಪೂರ್ವ ಏವ ಪ್ರಪಞ್ಚೋ ನೋ ಚೇತ್ಸತ್ಯೈವ ಸಾ ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಸಜತಿ ಚ ತತೋ ಬ್ರಹ್ಮ ತತ್ಸದ್ವಿತೀಯಮ್ || ೫೨ ||

ಅನ್ತ್ಯಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಜೀವಃ ಸ್ಥಿತಿಪದಮಥವಾ ಕೇವಲಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತೇ ಸ್ಯಾದಾದ್ಯೇ ತೇನೈವ ಬಾಧ್ಯೋ ನ ತದುಪಜನಯೇದ್ಧೀಸ್ಥಿತೌ ಕಿಂ ತತೋಽಸ್ಯ । ಅನ್ತ್ಯೇ ಸತ್ಯಾಽನೃತಾ ವಾ ತದಧಿಕರಣತಾ ನಾದ್ಯ ಇಷ್ಟಃ ಪರಸ್ಮಿಂಸ್ತತ್ಕೢಪ್ತ್ಯಾದೇರಯೋಗಸ್ತದಿಹ ವಿಮೃಶತಾಂ ಕಿಂ ನ ದುಷ್ಟಂ ತ್ವದಿಷ್ಟಮ್ || ೫೩ ||

ನಾಭುಕ್ತಂ ಕಲ್ಪಕೋಟ್ಯಾಽಪ್ಯುಪಶಮನಮಿಯಾತ್ಕರ್ಮ ನಿಷ್ಕೃತ್ಯಭಾವೇ ವಿದ್ಯಾತಸ್ತದ್ವಿನಾಶಶ್ರುತಿರಿಹ ತದಸೌ ತತ್ಪ್ರಶಂಸೇತಿ ಚೇನ್ನ । ತಾದೃಗ್ವಿದ್ಯೈವ ತನ್ನಿಷ್ಕೃತಿರಿತಿ ಹಿ ವಿದಾಂಚಕ್ರುರಾಮ್ನಾಯವೃದ್ಧಾ ನಾನ್ಯದ್ಬ್ರಹ್ಮಾನುಭೂತಿಪ್ರತಿಭಟದುರಿತಧ್ವಂಸತಸ್ಸಾಧ್ಯಮತ್ರ || ೫೪ ||

ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತಂ ನ ಪುಣ್ಯೇ ನ ಚ ಸುಕೃತಮನುಶ್ರೂಯತೇ ಧರ್ಮಬಾಧ್ಯಂ ನಾಧರ್ಮತ್ವಂ ವಿಧಾನಾನ್ನ ಯದಿ ಸುಚರಿತಂ ತ್ವಙ್ಗಮಸ್ಯಾಶ್ಚ ನ ಸ್ಯಾತ್ । ಮೈವಂ ಧರ್ಮೋಽಪ್ಯಧರ್ಮೋ ಭವತಿ ಹಿ ಬಹುಧಾಽಧಿಕ್ರಿಯಾದೇರ್ವಿಶೇಷಾತ್ ಧರ್ಮಂ ತ್ರೈವರ್ಗಿಕಂ ತು ಸ್ವಯಮಿಹ ನಿಗಮಃ ಪಾಪ್ಮಕೋಟೌ ಪಪಾಠ || ೫೫ ||

ಅಶ್ಲೇಷಃ ಪಾಪ್ಮಭಿಶ್ಚೇತ್ಪ್ರಸಜತಿ ವಿತಥಾ ದುಶ್ಚರಿತ್ರಾನ್ನಿವೃತ್ತಿಸ್ತೇಷು ಪ್ರಾಮಾದಿಕೇಷ್ವಪ್ಯಮತಿಕನಿಪತದ್ವೀಜವತ್ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರರೋಹಃ । ಮೈವಂ ಶಾಸ್ತ್ರೈಕವೇದ್ಯೇ ಫಲಫಲಿವಿಷಯೇ ಯುಕ್ತಯೋ ಹ್ಯಸ್ವತನ್ತ್ರಾಃ ಶಾಸ್ತ್ರಾದ್ಬಾಧಸ್ತು ತಿಷ್ಠೇನ್ಮತಿಕೃತವಿಷಯೇ ಶಬ್ದಶಕ್ತ್ಯಾದಿಭಿರ್ನಃ || ೫೬ ||

ಶ್ಲಿಷ್ಟಂ ವಿದ್ಯಾಙ್ಗಪುಣ್ಯಂ ಸ್ವಫಲವಿತರಣಾನ್ನೇತರಾರ್ಥಂ ವಿರಾಗೇ ರಾಗಾದಾರಭ್ಯಮಾಣಂ ಫಲವದಮತಿಕಂ ಸಂಭವೇನ್ನೈವ ಪುಣ್ಯಮ್ । ಪುಣ್ಯಾಶ್ಲೇಷಸ್ತತೋಽಸ್ಮಿನ್ನ ಘಟತ ಇತಿ ಚೇನ್ನೋಪಯುಕ್ತಾತಿರಿಕ್ತೈರ್ವಿದ್ಯಾಙ್ಗೈಸ್ತಸ್ಯ ಯೋಗಾದಮತಿಕೃತಮಪಿ ಹ್ಯಾಮನನ್ತ್ಯೇವ ಪುಣ್ಯಮ್ || ೫೭ ||

ಕರ್ಮಾಶ್ಲೇಷಪ್ರಣಾಶೌ ತದುಪಧಿಭಗವನ್ನಿಗ್ರಹಾದೇರ್ನಿವೃತ್ತಿರ್ನಷ್ಟಾಶ್ಲಿಷ್ಟಾತಿರಿಕ್ತಂ ನ ಚ ಕಿಮಪಿ ತತಃ ಸಂಕ್ರಮಃ ಕಸ್ಯ ಮೈವಮ್ । ತತ್ತತ್ಕರ್ಮಪ್ರಸೂತೌ ಸ್ವಭಜನಶಮಿತೌ ನಿಗ್ರಹಾನುಗ್ರಹೌ ಯೌ ತತ್ತುಲ್ಯಾವೇವ ದೇವಃ ಪ್ರಯತಿ ವಿದುಷಿ ತಚ್ಛತ್ರುಮಿತ್ರೇಷು ಧತ್ತೇ || ೫೮ ||

ಅನ್ಯಶ್ಚೇದನ್ಯಕರ್ಮಪ್ರಜನಿತಫಲಭುಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರವೈಯಾಕುಲೀ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞೈರುಜ್ಝಿತಾನಾಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ನ ತತಃ ಕರ್ಮಣಾಂ ಸಂಕ್ರಮಃ ಸ್ಯಾತ್ । ಉದ್ವೇಲಸ್ಸ್ಯಾಚ್ಚ ಧಾತೇತ್ಯಸದವಿಷಮತಾದ್ಯನ್ವಿತೇನೈವ ಧಾತ್ರಾ ವಿದ್ಯಾನಿಷ್ಠೋಪಕಾರಾದ್ಯುಚಿತಫಲಮಿದಂ ದೀಯತೇ ವರ್ಗಯುಗ್ಮೇ || ೫೯ ||

ಅರ್ಚಿರ್ಘಸ್ರೋಽಥ ಪಕ್ಷಸ್ಸಿತ ಉದಗಯನಂ ವತ್ಸರೋ ಮಾತರಿಶ್ವಾ ಮಾರ್ತಣ್ಡಸ್ತಾರಕೇಶಸ್ತಡಿದಪಿ ವರುಣಾಮರ್ತ್ಯನಾಥಪ್ರಜೇಶೈಃ । ಆದಿಷ್ಟೋ ವಿಶ್ವನೇತ್ರಾ ಸ್ವಯಮತಿವಹನೇ ದೇವಯಾನಾಧ್ವಗಾನಾಂ ಯಃ ಪ್ರೋಕ್ತೋಽಮಾನವಾಖ್ಯಸ್ತ ತಟಿದಧಿಪತಿರ್ವಿಶ್ರುತೋ ಮಾನಸೋಽಪಿ || ೬೦ ||

ಬುದ್ಧೇರ್ಯೋಽಸೌ ವಿಕಾಸಃ ಕಬಲಿತನಿಖಿಲೋಪಸ್ಕೃತಬ್ರಹ್ಮತತ್ತ್ವಃ ಸ ಪ್ರಾಕ್ಚೇನ್ನಿತ್ಯಮುಕ್ತಿರ್ನ ಯದಿ ಕಥಮಸೌ ನಶ್ವರತ್ವಂ ನ ಗಚ್ಛೇತ್ । ಮೈವಂ ಪ್ರಧ್ವಂಸವತ್ತೇ ಸ ಖಲು ಮಮ ತಥಾ ಶೌನಕಾದ್ಯುಕ್ತನೀತ್ಯಾ ಶಾನ್ತಾಶೇಷಾಪರಾಧೇ ನ ಚ ಭವತಿ ಪುನಸ್ತತ್ರ ಸಙ್ಕೋಚಹೇತುಃ || ೬೧ ||

ಮುಕ್ತೌ ದೇಹಾದ್ಯಭಾವೇ ಮುಕುಲಿತವಿಷಯೋ ಜಕ್ಷದಾದಿಪ್ರವಾದಸ್ತತ್ಸತ್ತ್ವೇ ಚಾಶರೀರಶ್ರುತಿವಿಹತಿರತಃ ಕಾ ಚಿಕಿತ್ಸೇತಿ ಚೇನ್ನ । ಇಚ್ಛಾತಸ್ಸ್ಯಾದವಸ್ಥಾದ್ವಯಮುಭಯವಿಧಶ್ರುತ್ಯಬಾಧಾದ್ವಿಮುಕ್ತೌ ಕರ್ಮಾಯತ್ತೈರ್ವಿಯೋಗಃ ಪರಮಿಹ ಕಥಿತಸ್ತಸ್ಯ ದೇವೋಪಮಸ್ಯ || ೬೨ ||

ಸ್ಯಾನ್ಮುಕ್ತೋ ವಿಶ್ವದೇಹೀ ಯದಿ ಭವತಿ ಜಗದ್ವ್ಯಾಪೃತೌ ತಸ್ಯ ಶಕ್ತಿಃ ಸ್ವಾತನ್ತ್ರ್ಯಂ ಕ್ವಾಪ್ಯಶಕ್ತೌ ವಿಗಲತಿ ಸ ಚ ನಃ ಸ ಸ್ವರಾಡಿತ್ಯಧೀತಃ । ಧತ್ತೇಽನುಚ್ಛೇದ್ಯಸಾರಾ ತದಿಯಮುಭಯತಃಪಾಶತಾಂ ತರ್ಕರಜ್ಜುರ್ಮೈವಂ ದೇವಸ್ತದಿಚ್ಛಾಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ನ ವಿಹನ್ತ್ಯೇವಮಸ್ತು ಸ್ವರಾಟ್ ಸಃ || ೬೩ ||

ಆವಿರ್ಭೂತಸ್ವರೂಪಾ ನಿರವಧಿಕಸುಖಬ್ರಹ್ಮಭುಕ್ತಿಸ್ತು ಮುಕ್ತಿಃ ಸೇವಾತ್ವಾದ್ದುಃಖಕೃತ್ಸಾ ಭವತಿ ಯದಿ ನ ತದ್ಧರ್ಮಿಮಾನೇನ ಬಾಧಾತ್ । ಪಾಪ್ಮಾ ಚಾಸ್ಮಿನ್ನುಪಾಧಿಸ್ಸ ಚ ನ ಖಲು ತದಾ ಪುಣ್ಯಪಾಪವ್ಯಪಾಯಾದಾತ್ಮಾನೋ ವಿಷ್ಣುಶೇಷಾ ಇತಿ ಚ ಸುಖಮಯೀ ಸಾ ಸ್ವರೂಪಾನುರೂಪ್ಯಾತ್ || ೬೪ ||

ಸರ್ವಸ್ಯಾಪ್ಯಾನುಕೂಲ್ಯಂ ಸ್ವತ ಇಹ ಜಗತೋ ವಾಸುದೇವಾತ್ಮಕಸ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಂ ತನ್ಮುಕ್ತಿಕಾಲೇ ಭಜತಿ ಭವಕೃತಜ್ಞಾನಸಙ್ಕೋಚಹಾನೇಃ । ಪ್ರಾಚೀನಪ್ರಾತಿಕೂಲ್ಯಕ್ರಮವಿಷಯಧಿಯಾ ನೈಷ ದುಃಖ್ಯೇತ್ತದಾನೀಂ ಪ್ರಾಗಪ್ಯೇತತ್ಸ್ವಕರ್ಮೋಪಧಿಕೃತಭಗವನ್ನಿಗ್ರಹೈಕಪ್ರಯುಕ್ತಮ್ || ೬೫ ||

ಅನ್ಯೇ ಚಾನಾದಿಶುದ್ಧಾಃ ಶ್ರುತಿಸಮಧಿಗತಾಸ್ಸೂರಯಸ್ಸನ್ತ್ಯಸಙ್ಖ್ಯಾಃ ಕರ್ಮಾಭಾವಾದನಾದೇರ್ನ ತು ಭವತಿ ಕದಾಽಪ್ಯೇಷು ಸಂಸಾರಬನ್ಧಃ । ಶೇಷಾಣಾಂ ಶೇಷಿಣಶ್ಚ ಸ್ಫುರತಿ ಸುಖತಯಾ ಸರ್ವದಾ ಸರ್ವತತ್ತ್ವೇ ನಿತ್ಯಾನಾಂ ಮುಕ್ತಿಭಾಜಾಮಪಿ ಭುವನಕೃತಾ ಭೋಗಮಾತ್ರಂ ಸಮಾನಮ್ || ೬೬ ||

ಸಾಲೋಕ್ಯಾದ್ಯಾಃ ಪ್ರಭೇದಾ ನನು ಪರಿಪಠಿತಾಃ ಕ್ವಾಪಿ ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ ಮೈವಂ ಸಾಯುಜ್ಯಸ್ಯೈವ ತತ್ತ್ವಾತ್ತದಿತರವಿಷಯೇ ಮುಕ್ತಿಶಬ್ದಸ್ತು ಭಾಕ್ತಃ । ತಸ್ಮಿಂಸ್ತೇ ಚ ತ್ರಯಸ್ಸ್ಯುಸ್ತದಪಿ ಚ ಸಯುಜೋರ್ಭಾವ ಇತ್ಯೈಕರಸ್ಯಂ ಯುಕ್ಸಾಮ್ಯಂ (ಲೋಕ)ಯೋಗಸಾಮ್ಯಾದಿವದಪಟುಧಿಯಾಂ ತಾವತೈವೈಕ್ಯಮೋಹಃ || ೬೭ ||

ವಿಶ್ವಾಧಾರಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮೇತ್ಯಭಿಹಿತಮಖಿಲಂ ಸಂಭವೇನ್ನಾಪವೃತ್ತೇ ತನ್ನಿಷ್ಠತ್ವಾದಿ ಸರ್ವಂ ನ ಹಿ ವಿಲಯಮಿಯಾತ್ತಚ್ಛರೀರಸ್ಯ ತಸ್ಯ । ತನ್ನಿಘ್ನತ್ವೇಽಪಿ ಮುಕ್ತೋ ನ ಭವತಿ ಪುನರಾವೃತ್ತಿಶಙ್ಕಾಕಲಙ್ಕೀ ತಾದೃಕ್ಸೌಹಾರ್ದದೃಷ್ಟೇರ್ವಯಮಿಹ ತದನಾವೃತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ವಿದ್ಮಃ || ೬೮ ||

ವಿಶ್ವೈರ್ವೈಶೇಷಿಕೈಸ್ತೈರ್ಭವತಿ ವಿರಹಿತೋ ನಾಶಿತಾದೃಗ್ಗುಣತ್ವಾಜ್ಜೀವಾತ್ಮಾ ಜನ್ಮಕಾಲೇ ಘಟವದಿತಿ ಯದಿ ಸ್ಯಾದಿಹಾಮ್ನಾಯಬಾಧಃ । ದೃಷ್ಟಾನ್ತಸ್ಸಾಧ್ಯಹೀನಃ ಕ ಇವ ನಿಗಮವಿಲ್ಲಿಪ್ಸತೇ ಮುಕ್ತಿಮೇತಾಂ ಧೀರ್ನಿತ್ಯೇಚ್ಛಾದಯಸ್ತತ್ಪರಿಣತಯ ಇತಿ ಸ್ಯಾಚ್ಚ ಹೇತೋರಸಿದ್ಧಿಃ || ೬೯ ||

ಆತ್ಮಾ ಚಿನ್ಮಾತ್ರರೂಪೋ ವಿಕೃತಿಮತಿ ಜಡೇ ಬಿಮ್ಬಿತೋ ಬುದ್ಧಿತತ್ತ್ವೇ ತಚ್ಚಾಸ್ಮಿಂಸ್ತದ್ವಿವೇಕಾಗ್ರಹಣವಿರಚಿತಃ ಪುಂಸಿ ಸಂಸಾರಮೋಹಃ । ಅನ್ತ್ಯಾ ವಿಜ್ಞಾನವೃತ್ತಿಃ ಪ್ರಕೃತಿಪುರುಷಯೋರನ್ಯತಾಂ ಗಾಹಮಾನಾ ತಾದೃಕ್ಸಂಸಾರಭೇತ್ತ್ರೀ ಪುರುಷ ಇಹ ಸದಾ ಮುಕ್ತ ಏವೇತಿ ಸಾಙ್ಖ್ಯಾಃ || ೭೦ ||

ನೀರೂಪೇ ಬಿಮ್ಬಿತತ್ವಂ ಕ್ವ ನು ಭವತಿ ಕಥಂ ರೂಪಶೂನ್ಯಸ್ಯ ತತ್ಸ್ಯಾನ್ನಿರ್ಲೇಪೇ ಸಂಸೃತಿಃ ಕಾ ಕಥಮತಿವಿಶದೋ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಶ್ಚೈಷ ಮುಹ್ಯೇತ್ । ನಿತ್ಯಂ ವಾ ಕಿಂ ನ ಮುಹ್ಯೇದುಪಧಿಭಿರಿತರೈರ್ವೇತ್ತು ಭೇದಂ ಕಥಂ ವಾ ಕೋ ವಾ ಮೋಕ್ಷೋಽದ್ಯ ಪುಂಸಃ ಪ್ರಥಮಮಪಿ ನ ಖಲ್ವಸ್ಯ ದುಃಖಾದಿಗನ್ಧಃ || ೭೧ ||

ವ್ಯಾಪಿನ್ಯೇಕಾಽಪಿ ಸಾಂಖ್ಯೈಃ ಪ್ರಕೃತಿರಭಿಹಿತಾ ಸರ್ವಸಾಧಾರಣೀ ಸಾ ವ್ಯಾಪ್ತಾ ಜೀವಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಕೃತಿಪರಿಣತಿರ್ಭೋಗ ಏಷಾಮಭೀಷ್ಟಃ । ಸರ್ವೇ ಸರ್ವಸ್ಯ ಭೋಗಾಃ ಸ್ಯುರಿಹ ತತ ಇಮೇ ಸಂನಿಧಾನಾದಿಸಾಮ್ಯಾತ್ ಬುದ್ಧೀಚ್ಛಾದ್ಯಂ ಚ ಸರ್ವಂ ಪ್ರಕೃತಿಗತಮತೋ ನ ವ್ಯವಸ್ಥಾ ತತೋಽಪಿ || ೭೨ ||

ಮುಕ್ತಿಃ ಪ್ರಾಣಾಕ್ಷದೇಹಾದಿಭಿರುಪಧಿಭಿರತ್ಯನ್ತವಿಶ್ಲೇಷರೂಪಾ ಜೀವದ್ಭಾವೋಽಪಿ ತೈಸ್ಸಙ್ಗಮ ಇತಿ ವಿಹತೇರ್ಜೀವತಸ್ಸಾ ಕಥಂ ಸ್ಯಾತ್ । ಆಪಸ್ತಮ್ಬಾದಯಶ್ಚ ಶ್ರುತಿಗತಿಭಿರಿಮಾಂ ಯುಕ್ತಿಭಿಶ್ಚ ವ್ಯುದಾಸುರ್ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಾದಿಶಬ್ದಃ ಕ್ವಚಿದುಪಚರಿತಸ್ತತ್ಸಮಾವಸ್ಥಯೈವ || ೭೩ ||

ಚನ್ದ್ರೈಕತ್ವಾದಿಬುದ್ಧ್ಯಾ ನ ಹಿ ವಿಲಯಮಿಯಾಚ್ಚಕ್ಷುರರ್ಥಾದಿದೋಷಃ ಸ್ಯಾದ್ಬಾಧೇಽಪಿ ದ್ವಿಚನ್ದ್ರಪ್ರಭೃತಿಷು ಹಿ ತತೋ ಭ್ರಾನ್ತಿಮಾತ್ರಾನುವೃತ್ತಿಃ । ವಿಸ್ರಮ್ಭಾಭಾವತಃ ಸ್ಯಾತ್ ಫಲಮಪಿ ನ ತು ತೇ ಜಾಘಟೀತಿ ದ್ವಯಂ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮಾನ್ಯಾಶೇಷಬಾಧಾದನತಿಬಲತಯಾ ಬಾಧ್ಯತೋ ಬಾಧಕಸ್ಯ || ೭೪ ||

ಸ್ವಾತನ್ತ್ರ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಣೈಕ್ಯಂ ಪಶುಪತಿಸಮತಾಂ ವಾಸನೋಚ್ಛೇದಮಾತ್ರಂ ಧೀಸನ್ತಾನಪ್ರಣಾಶಂ ನಿಜಮತಿಸುಖಯೋರ್ನಿತ್ಯಯೋಸ್ಸನ್ನಿಕರ್ಷಮ್ । ಚಿತ್ತೇನ ಸ್ವಾತ್ಮಸೌಖ್ಯಾನುಭವಮುಪಲವದ್ಭಾವಮೂರ್ಧ್ವಪ್ರಯಾಣಂ ಶೂನ್ಯಾದ್ವೈತಂ ಚ ಮುಕ್ತೌ ಶ್ರುತಿರುಪಕೃತಯೇ ಕಲ್ಪತಾಂ ಜಲ್ಪತಾಂ ವಃ || ೭೫ ||

|| ಇತಿ ತತ್ತ್ವಮುಕ್ತಾಕಲಾಪೇ ಜೀವಸರಃ ದ್ವಿತೀಯಃ || ೨ ||