ಶ್ರೀಮದ್ವೇದಾನ್ತಾಚಾರ್ಯವಿರಚಿತಾ

ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ

ಮೀಮಾಂಸಾಪಾದುಕಾ ವೇದಪ್ರಮಾಣಕತ್ವಾಧಿಕರಣಮ್

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಪ್ರತ್ಯಪೇಕ್ಷಾನ್ವಯತದಿತರಯೋರತ್ರ ಭಙ್ಗಾತ್ತದುತ್ಥಂ ಮಾನಂ ನಾತ್ರಾನುಮಾನಂ ತದನುವಿಹಿತಿತೋ ವಾಕ್ಯಮತ್ರಾಪ್ರಮಾಣಮ್ । ಇತ್ಯಾಶಙ್ಕಾಂ ನಿರೋದ್ಧುಂ ಪರಮಿಹ ವಿದಧೇ ಸೂತ್ರಮೌತ್ಪತ್ತಿಕಾದ್ಯಂ ಕರ್ತಾ ಶಾರೀರಕಸ್ಯ ಸ್ವಗುರುರಪಿ ವದತ್ಯೇತದಿತ್ಯಾಹ ಭಕ್ತ್ಯಾ || ೧೦೫ ||

ನಿರ್ಬಾಧಾಸ್ಸನ್ತಿ ಬೋಧಾಃ ಕತಿಕತಿ ಜಗತಿ ತ್ಯಕ್ತದೋಷಪ್ರಸಙ್ಗಾ ದೋಷೋಪೇತೇಽಪಿ ಧರ್ಮಿಪ್ರಭೃತಿಷು ನಿಯತಃ ಸ್ಥಾಪಿತಸ್ಸತ್ಯಭಾವಃ । ತಸ್ಮಾದೌತ್ಸರ್ಗಿಕತ್ವಂ ಮುನಿರಮತ ಧಿಯಾಂ ಮಾನಭಾವಸ್ಯ ಯುಕ್ತ್ಯಾ ವೇದೋತ್ಪನ್ನೇಽಪಿ ನಿತ್ಯೇಶ್ವರಮತಿನಯತೋ ದೋಷಹಾನ್ಯೇವ ತತ್ಸ್ಯಾತ್ || ೧೦೬ ||

ಪಾಣಿನ್ಯಾದಿಪ್ರವಾಹೈರಸದಿತರತಯಾ ಸ್ಥಾಪಿತಶ್ಶಬ್ದರಾಶಿಶ್ಶಬ್ದಸ್ಯೇತ್ಯುದ್ಗೃಹೀತೋ ನ ಖಲು ಸಹಜಸಂಬನ್ಧಶಾಲೀ ತದನ್ಯಃ । ಗಾವೀಗೋಣ್ಯಾದಿಶಬ್ದಾಸ್ತ್ವಲಸಜಡಮುಖೈರರ್ಭಕಾಲಾಪನೀತ್ಯಾ ಕೀರ್ತ್ಯನ್ತೇ ತತ್ತದರ್ಥೇಷ್ವಿತಿ ನ ಖಲು ತತಸ್ತತ್ರ ತಚ್ಛಕ್ತಿಸಿದ್ಧಿಃ || ೧೦೭ ||

ಬನ್ಧಶ್ಚೇದ್ಬನ್ಧಶೂನ್ಯಃ ಕಥಮಿವ ಘಟಯೇದ್ಬನ್ಧವತ್ತ್ವೇಽನವಸ್ಥಾ ಮೈವಂ ಸಂಬನ್ಧಮಾತ್ರಸ್ಥಿತಿಮಪಲಪತಸ್ಸ್ವೋಕ್ತಿಬಾಧಾದಿದೋಷಾತ್ । ಇಷ್ಟಶ್ಚೇದ್ದೂಷಕತ್ವಪ್ರಭೃತಿರಪಿ ಮೃಷಾ ಸಿದ್ಧಮಿಷ್ಟಂ ಪರೇಷಾಂ ದೃಷ್ಟಃ ಕಲ್ಪ್ಯಶ್ಶ್ರುತೋ ವಾ ನ ತದಪಲಪಿತುಂ ಶಕ್ಯತೇ ಸಂಪ್ರಯೋಗಃ || ೧೦೮ ||

ವೇದೇ ತಚ್ಚೋದಿತೇ ಚ ತ್ಯಜದುಪಧಿ ಮಹಾಲೋಕಸಂಗೃಹ್ಯಮಾಣೇ ಮಾನತ್ವಂ ಧರ್ಮತಾ ಚ ಸ್ಥಿತಮಪಿ ಕುರುತಾಂ ನಾಮ ನಿತ್ಯಂ ತಥಾಽಪಿ । ಏತಸ್ಯೇತ್ಯೇತದಿತ್ಥಂ ಹಿತಮಹಿತಮಿದಂ ತ್ವೇವಮಿತ್ಯಾದಿಬೋಧಸ್ತತ್ತದ್ವೇದೋಪದೇಶಪ್ರಭವ ಇತಿ ವದತ್ಯತ್ರ ತಸ್ಯಾದಿಶಬ್ದಃ || ೧೦೯ ||

ನಿತ್ಯಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಸಿದ್ಧಂ ನಿಗಮಮಿತರದಪ್ಯಾಹ ಚೇದ್ವಿಶ್ವಕರ್ತಾ ಸ್ಮರ್ತೃತ್ವಂ ತಸ್ಯ ನ ಸ್ಯಾತ್ಕ್ವಚಿದಿತರಸಮಂ ತದ್ಗಿರಾಂ ಚ ಸ್ಮೃತೀನಾಮ್ । ಮಾ ಭೂದೇತತ್ತಥಾಽಪಿ ಸ್ಮರತಿರಿಹ ಭವೇತ್ಕ್ಷೇತ್ರಸಾಮಾದಿನೀತ್ಯಾ ವೇದಾರ್ಥವ್ಯಞ್ಜಕತ್ವಾತ್ಸ್ಮೃತಿರಿತಿ ಚ ವಚಸ್ತೇನ ಸಞ್ಜಾಘಟೀತಿ || ೧೧೦ ||

ಕಿಞ್ಚಾಮ್ನಾಯಾನಭಿನ್ನಕ್ರಮನಿಯಮತಯಾಽದ್ಧ್ಯಾಪಯೇಚ್ಛಾತ್ರಪೂರ್ವಾನ್ ಗೀತಾದಿಗ್ರನ್ಥರಾಶಿಂ ಕ್ರಮವಿಘಟನಯಾ ತತ್ರತತ್ರ ಪ್ರಯುಙ್ಕ್ತೇ । ತಸ್ಮಾದ್ವಿಷ್ಣುಸ್ಮೃತಿರ್ಯಾ ತದಿತರದಪಿ ಯನ್ನಿತ್ಯಸರ್ವಜ್ಞಶಾಸ್ತ್ರಂ ಪ್ರಖ್ಯಾತಂ ಭಾರತಾದೌ ಭವತಿ ತದಖಿಲಂ ವೇದರಾಶೇರ್ವಿಭಕ್ತಮ್ || ೧೧೧ ||

ಸನ್ದರ್ಭೋ ಯಸ್ತ್ವಪೂರ್ವಸ್ಸ್ಮೃತಿರಿವ ಕವಿಭಿಃ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ ಸಾವಧಾನೈರ್ನಿತ್ಯಂ ಸರ್ವಜ್ಞಬುದ್ಧೌ ನಿಹಿತವಪುರಸೌ ನೈಗಮಾತ್ಕೋ ವಿಶೇಷಃ । ಸತ್ಯಂ ಪುಂಸಾಂ ವಿಶೇಷಾದುಪನಮತಿ ಭಿದಾ ತತ್ರ ಮಾನೇತರಾತ್ಮಾ ನಿರ್ಬಾಧತ್ವೇತರಾಭ್ಯಾಂ ಭವತಿ ಕವಯತಾಂ ಕರ್ತೃಭಾವೋಽಪಿ ಕಶ್ಚಿತ್ || ೧೧೨ ||

ಬುದ್ಧಾರ್ಹನ್ತೌ ಕಣಾದಃ ಕಪಿಲ ಇತಿ ಯಥಾಕಾಮಮುದ್ಗ್ರೃಹ್ಯಮಾಣಾಸ್ಸರ್ವಜ್ಞಾಸ್ಸನ್ತ್ಯನೇಕೇ ಕಲಿತಮಪಿ ಚ ತೈಸ್ಸಂಗೃಹೀತಂ ತತಃ ಕಿಮ್ । ವೇದಾದಿತ್ಯಪ್ರಕಾಶಪ್ರತಿಹತಗತಿಭಿರ್ದೃಷ್ಟಿಭಿಸ್ತಾದೃಶಾನಾಂ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮವ್ಯವಸ್ಥಾ ದುರಧಿಗಮತಮಾ ದೋಷಮಾಲಾವಿಲಾಭಿಃ || ೧೧೩ ||

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದನ್ಯದೇವ ಸ್ಮೃತಿಜನಕತಯಾ ವರ್ಣಯನ್ತೋಽನುಮಾನಂ ತಸ್ಮಾಚ್ಛಾಸ್ತ್ರಂ ವಿಭಕ್ತಂ ನ ಕಥಮಕಥಯನ್ ಬಾಧನಾಕ್ಷೇಪಸಾಮ್ಯಾತ್ । ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೇಽಪ್ಯಪ್ರಮಾಣಂ ತ್ವವಧೃತಿವಿರಹಾನ್ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ ವದನ್ತಶ್ಶಾಸ್ತ್ರೇಽಪ್ಯೇವಂ ಜಜಲ್ಪುಸ್ಸ್ವಹೃದಯವಿಹತಂ ತತ್ಸ್ವತೋಽನ್ಯೈಶ್ಚ ವಾರ್ಯಮ್ || ೧೧೪ ||

ವಶ್ಯಾಕೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಷಟ್ಕಪ್ರತಿಕೃತಿಲಪನಪ್ರಸ್ತರಸ್ಫೋಟನಾದ್ಯಂ ದೃಷ್ಟಂ ಜೈನಾದಿಶಾಸ್ತ್ರೇಷ್ವಿತಿ ಕುಹಕಪಥಃ ಕ್ಷುದ್ರವಿಸ್ರಮ್ಭಯೋಗ್ಯಃ । ಬಾಧೇ ದೋಷೇ ಚ ದೃಷ್ಟೇ ಬಡಿಶವದನವರ್ತ್ಯಾಮಿಷನ್ಯಾಯವಿದ್ಭಿರ್ಮನ್ವಾದ್ಯಾಪ್ತೋಪದೇಶಪ್ರಣಿಹಿತಮತಿಭಿಸ್ತೇಷು ವಾಚಾಽಪಿ ನಾರ್ಚಾ || ೧೧೫ ||

ತ್ಯಕ್ತಾನಾಂ ವೇದನಿಷ್ಠೈರಗತಿಪರವತಾಂ ತ್ಯಾಗಡಮ್ಭಾಸ್ಥಿತಾನಾಂ ಮೂಢಾನಾಂ ಕ್ಷುದ್ರತರ್ಕೈರ್ಮುನಿಸಮಘಟಿಕಾಭೋಜನೌತ್ಸುಕ್ಯಭಾಜಾಮ್ । ತತ್ತದ್ಬಾಹ್ಯಾಗಮೇಷು ಭ್ರಮದನುಗಧಿಯಾಂ ಭಣ್ಡಸಮ್ಮೋಹಿತಾನಾಂ ಸ್ವೈರಾಚಾರಾರ್ಥಿನಾಂ ಚ ಸ್ವಕಹೃದಯವಿಸಂವಾದಶಾರಃ ಪ್ರವೇಶಃ || ೧೧೬ ||

ಪಾಷಣ್ಡತ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧಿಶ್ಚತುರುದಧಿಪರಿಷ್ಕಾರವತ್ಯಾಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಪಾಪಾನಾಂ ಷಣ್ಡಮನ್ಯನ್ಮತಮಖಿಲಪರಿಭ್ರಷ್ಟಮಾವಿಷ್ಕರೋತಿ । ಪ್ರತ್ಯನ್ತಕ್ಷುದ್ರಭಾಷಾವಿಹಿತಮನಿಯತಾಶೇಷವೃತ್ತ್ಯರ್ಹಮೇತತ್ತತ್ಪ್ರತ್ಯರ್ಥಿಸ್ವಭಾವಶ್ರುತಿಪರಿಷದವಧ್ವಸ್ತಮಸ್ತಂ ಪ್ರಯಾತಿ || ೧೧೭ ||

ಸಾಧೂನಾಂ ತ್ರಾಣಮಿಚ್ಛುಸ್ತದಹಿತದಮನೇ ದತ್ತದೃಷ್ಟಿರ್ಮುಕುನ್ದೋ ಮಾಯಾನಿಷ್ಪನ್ನದೈತ್ಯಪ್ರಮುಖಕುಹನಯಾ ಮೋಹಯಾಮಾಸ ಪಾಪಾನ್ । ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟ್ಯೈವ ಶಾಸ್ತ್ರಾಣ್ಯಪಿ ಕತಿಚಿದಸೌ ನಿರ್ಮಮೇ ನಿರ್ಮಮೇಭ್ಯಸ್ತ್ವಾಚಷ್ಟಾನನ್ಯಶೇಷಶ್ರುತಿನಿಕರಶಿರಸ್ಸಾರಸಂಗ್ರಾಹಕಾಣಿ || ೧೧೮ ||

ಬಾಧೇ ವೇದೋದಿತಾನಾಂ ಭವತಿ ವಿಫಲತಾ ಸಿದ್ಧಿರಸ್ತ್ವನ್ಯತಶ್ಚೇನ್ನೈಷ್ಫಲ್ಯಂ ವೇದವಾಚಾಂ ದಿನಕರಕಿರಣೈರ್ದರ್ಶಿತೇ ಕಿಂ ಪ್ರದೀಪೈಃ । ತಸ್ಮಾದ್ಬಾಧೋಪಲಮ್ಭವ್ಯಪನಯನವಚಸ್ಸಾರ್ಥಕಂ ವೇದವೇದ್ಯೇ ದ್ವೇಧಾ ಬಾಹ್ಯಾನ್ಪ್ರವೃತ್ತಾನ್ದಮಯಿತುಮನಸಸ್ಸಂಗ್ರಹೋ ಹ್ಯೇಷ ಸಾರಃ || ೧೧೯ ||

ನಿತ್ಯೇ ವೇದೇ ನ ವಕ್ತುರ್ಗುಣ ಇತಿ ಸ ಕಥಂ ಮಾನಮಿತ್ಯಪ್ಯಯುಕ್ತಂ ವಕ್ತುಸ್ಸತ್ತ್ವೇ ಹಿ ವಾಚಾಮಪವದನಭಿಯಾ ತದ್ಗುಣೋಽನ್ವೇಷಣೀಯಃ । ನಿತ್ಯಜ್ಞಾನಂ ಚ ಹೇತೋರ್ನ ಭವತಿ ಗುಣತಸ್ಸ್ವೀಕೃತಂ ತಚ್ಚ ಮಾನಂ ತಾದೃಗ್ವಿಜ್ಞಾನಮಾತ್ಮನ್ಯವಿತಥವಿಷಯಂ ವರ್ಣಿತಂ ಕ್ವಾಪಿ ಬೋಧೇ || ೧೨೦ ||

ಚಿತ್ರಾದೀನಾಂ ಸಮಾಪ್ತೌ ನ ಭವತಿ ಪಶುವೃಷ್ಟ್ಯಾದ್ಯಭೀಷ್ಟಂ ನಿಯತ್ಯಾ ಸ್ವರ್ಗಾದೇಃ ಕಾ ಕಥಾ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಕಿಲ ಕಲಯನ್ತ್ಯತ್ರ ಲೋಕಾಯತಸ್ಥಾಃ । ದೃಷ್ಟೋಪಾಯೇ ಫಲಾನಾಮನಿಯತಿವದಿಹಾಪ್ಯಸ್ತು ಕಿಂ ನಸ್ತತಸ್ಯಾದ್ಧರ್ಮಾಣಾಂ ಕರ್ಮಕರ್ತೃಪ್ರಭೃತಿವಿಗುಣತಾ ತತ್ಫಲಾನಾಪ್ತಿಹೇತುಃ || ೧೨೧ ||

ಯಾಗಸ್ವರ್ಗಾದಿಮಧ್ಯೇ ಯದಿ ಭವತಿ ಕಿಮಪ್ಯಾಸ್ತಿಕಾನಾಮಪೂರ್ವಂ ಚಿತ್ರಾಪಶ್ವಾದಿಮಧ್ಯೇ ನ ತದಿಹ ಘಟತೇ ತತ್ಕ್ಷಣೋತ್ಪತ್ತಿಯೋಗಾತ್ । ನೋ ಖಲ್ವನ್ಯತ್ರ ದೇಹೇ ಪರಮಿಹ ಪಶುವೃಷ್ಟ್ಯಾದಿಲಾಭಾಯ ಯತ್ನೋ ಬಾಧೇ ಚೈವಂ ಸಮಸ್ತಾ ಶ್ರುತಿರನೃತವಚಸ್ತನ್ನ ಬಾಧವ್ಯಪೋಹಾತ್ || ೧೨೨ ||

ಸದ್ಯಸ್ಸಿದ್ಧಿರ್ಯದಾ ಸ್ಯಾದಿಹ ನ ಖಲು ತದಾ ಬಾಧಶಙ್ಕಾವಕಾಶೋ ವಿಘ್ನೈಸ್ಸಿದ್ಧೌ ವಿಲಮ್ಬಃ ಕೃಷಿವದಿಹ ಭವೇದನ್ಯಥಾಽತಿಪ್ರಸಙ್ಗಾತ್ । ತೇನೈವಾಪೂರ್ವಮನ್ತರ್ಭವತಿ ನರಪತಿಪ್ರೀಣನನ್ಯಾಯದೃಷ್ಟ್ಯಾ ವೈಗುಣ್ಯೋತ್ಥೇ ವಿಲಮ್ಬೇ ವಿಹತಿವಿಹತತಾ ಶೇಷಮಪ್ಯೇವಮೂಹ್ಯಮ್ || ೧೨೩ ||

ನಾನಾಭೂತೈರ್ನಿಜಾಙ್ಗೈಃ ಕ್ರಮಸಮುಪನತೈರಙ್ಗಿಸಿದ್ಧಾವಪೂರ್ವಂ ತತ್ತನ್ನಿಷ್ಪಾದನೀಯಂ ಕರಣಸಮುದಯಾತ್ಪೂರ್ವಮೇವಾಭ್ಯುಪೇತ್ಯಮ್ । ಭೋಗಶ್ಚಿತ್ರಾದಿಸಾಧ್ಯೋ ಬಹುದಿವಸಸಮಾಸಾದನೀಯಶ್ಚ ಮಧ್ಯೇ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾಽಪೂರ್ವಂ ನ ಸಿಧ್ಯೇದಪಿ ಚ ಸುನಿಯತಾಽದೃಷ್ಟಹೇತೂಪನೀತಿಃ || ೧೨೪ ||

ಗ್ರಾವ್ಣಾಂ ಚೈತನ್ಯಕೃತ್ಯಂ ಶ್ರವಣಮಭಿದಧೇ ಸತ್ರಚರ್ಯಾ ಪಶೂನಾಮನ್ಯೇಽಪಿ ಹ್ಯರ್ಥವಾದಪ್ರಭೃತಿಷು ವಿಹತಾಸ್ತತ್ಕಥಂ ಮಾನತೇತ್ಥಮ್ । ವ್ಯಾಘಾತೋ ಯತ್ರ ದೃಷ್ಟಶ್ಶ್ರುತಿಷು ಬಹುವಿಧಸ್ತತ್ರ ಚಾಽಽಪ್ತೋಕ್ತನೀತ್ಯಾ ಮುಖ್ಯಾದನ್ಯತ್ರ ವೃತ್ತೇಃ ಪ್ರಮಿತಿಕರಣತಾ ಸ್ಥಾಪನೀಯಾ ಯಥಾರ್ಹಮ್ || ೧೨೫ ||

ಯಸ್ಮಿನ್ಮೂಲಪ್ರಮಾಣಂ ನ ಭವತಿ ನ ಭವೇತ್ತತ್ರ ಶಬ್ದಃ ಪ್ರಮಾಣಂ ಧರ್ಮೇ ಮಾನಂ ಚ ನಾನ್ಯತ್ತತ ಇಹ ವಚಸೋ ಮಾನತಾ ಮಾನಶೂನ್ಯಾ । ಇತ್ಯುತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಾವಿಲಾನಾಂ ಕ್ಷಮ ಇಹ ತು ಪರಂ ಮೂಲದೋಷವ್ಯಪೋಹಸ್ಸೋಽಯಂ ನಿರ್ಧಾರಣೀಯಸ್ತ್ರಿಭಿರಧಿಕರಣೈರ್ದುಸ್ತರೈರುತ್ತರತ್ರ || ೧೨೬ ||

ಏಕಸ್ಸರ್ವೇನ್ದ್ರಿಯಾಣಾಂ ವಿಷಯಮನುಭವನ್ಬುದ್ಧಿತಶ್ಚಾತಿರಿಕ್ತಸ್ಸತ್ಸೂತ್ರೇ ಭಾತಿ ಹಸ್ತಾದ್ಯಪಘನಘನತೋಽಪ್ಯರ್ಥತಸ್ತುಲ್ಯನೀತ್ಯಾ । ತಸ್ಮಾತ್ಸ್ವರ್ಗಾದಿದೃಷ್ಟೇತರದಪಿ ಹಿ ಫಲಂ ದೇಹಭೇದಾತ್ಸ ಭೋಕ್ತಾ ಬಾಧೇ ಚೈವಂ ವಿಧೂತೇ ಭವತಿ ಫಲವತೀ ಚೋದನಾಽತೀನ್ದ್ರಿಯಾರ್ಥಾ || ೧೨೭ ||

ಸ್ವಪ್ನೇ ದೇಹಾನ್ತರೇಣಾಪ್ಯನುಭವತಿ ಸುಖಾದ್ಯೇಷ ಪಶ್ಚಾತ್ತು ಜಾಗ್ರತ್ಸ್ವಾಪ್ನೇ ದೇಹೇ ವ್ಯತೀತೇ ಸ್ಮರತಿ ಕಿಮಪಿ ತಚ್ಛೈಶವಾದೌ ಚ ತದ್ವತ್ । ನಾನಾಭೂತೇಷು ಪಾಣಿಪ್ರಭೃತಿಷು ಚ ಪರಾಮೃಶ್ಯತೇಽಸಾವಭಿನ್ನಸ್ತದ್ವನ್ನಾನಾಶರೀರೋ ಯುಗಪದಯುಗಪಚ್ಚೈಷ ಭುಙ್ಕ್ತೇ ಫಲಾನಿ || ೧೨೮ ||

ನ ಜ್ಞಾನಂ ಬಾಹ್ಯಶೂನ್ಯಂ ಕಿಮಪಿ ಪರಮತಿಪ್ರತ್ಯಯಾತ್ಸ್ವಪ್ರವೃತ್ತೇರ್ನ ಜ್ಞೇಯಂ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಂ ಪ್ರಕಟತದಿತರಾವಸ್ಥಯೋಸ್ತಸ್ಯ ತತ್ತ್ವಾತ್ । ನ ಜ್ಞಾತಾ ಚೇತರಸ್ಸ್ಯಾದ್ಬಹುವಿಷಯಿಗಣಗ್ರಾಹ್ಯಧೀಸ್ತೋಮವತ್ವಾತ್ತ್ರಿಭ್ಯಸ್ಸಿದ್ಧೇ ತ್ರಿಕೇಽಸ್ಮಿನ್ನವಹಿತಮತಿಭಿರ್ಭಾವ್ಯಮಿತ್ಯತ್ರ ಭಾವಃ || ೧೨೯ ||

ನ ಸ್ಯಾದ್ಧರ್ಮಃ ಕ್ರಿಯಾತ್ವಾದ್ವಿಹಿತಮಿತರವನ್ನಾಪ್ಯಧರ್ಮೋ ನಿಷಿದ್ಧಂ ತಸ್ಮಾದೇವೇತಿ ಯಾವಜ್ಜಿಗದಿಷತಿ ಮುಧಾ ತನ್ತ್ರನಾಸೀರವೀರಃ । ತಾವದ್ದುಷ್ಕಮ್ಪಕೌತಸ್ಕುತಮಹಿತಮಹಾಮೋಹಮಾತಙ್ಗಯೂಥಕ್ರೀಡಾಸಂಹಾರಸಿಂಹಾರವ ಇಹ ನಿಗಮಸ್ಸ್ವಾರ್ಥರೋಧಂ ರುಣದ್ಧಿ || ೧೩೦ ||

ಯಸ್ಯಾಸಿದ್ಧಂ ನಿಷೇಧ್ಯಂ ಕಥಮನುಮಿನುಯಾತ್ತಾದೃಶಸ್ತನ್ನಿಷೇಧಂ ಸಿದ್ಧಂ ವಾ ಯಸ್ಯ ಮಾನೈಸ್ಸ ಚ ನಿರುಪಧಿಕಂ ನ ಕ್ಷಮಸ್ತನ್ನಿಷೇದ್ಧುಮ್ । ಸಾಧ್ಯಂ ಮಾನೈರಬಾಧ್ಯಂ ಕಿಮಪಿ ಯದಿ ತದಾ ಸಿದ್ಧಸಾಧ್ಯತ್ವದೋಷೋ ಯಶ್ಚಾಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಾತ್ರಂ ನ ಸದಿತಿ ಕಥಯೇತ್ಸ್ವೇಷ್ಟಭಙ್ಗಾತ್ಸ ಭಗ್ನಃ || ೧೩೧ ||

ನಿತ್ಯಂ ವಿಜ್ಞಾನಮೇಕಂ ಕ್ಷಣಭಿದುರಮುತಾಸ್ಥಾಯ ಶೇಷಂ ವಿಮೃದ್ನನ್ ಸ್ವವ್ಯಾಘಾತಾದಿದೋಷೈರಪಹೃತವಿಷಯೋ ದೋಷತೈಷಾಂ ತ್ವಖಣ್ಡ್ಯಾ । ಮರ್ಯಾದಾ ಸ್ವಾ ಪರಾ ವಾ ನ ಖಲು ನಿಯಮಯೇತ್ತಾದೃಶೈರರ್ಥಸಿದ್ಧಿಂ ಮೂಲಚ್ಛಿದ್ವಾದಕೢಪ್ತೌ ಮುಖರಿತಪಟಹೋ ಮೋಹಮೂರ್ಧಾಭಿಷಿಕ್ತಃ || ೧೩೨ ||

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಶ್ಶಬ್ದರಾಶಿರ್ಮತಿರಪಿ ಹಿ ತತೋ ದೃಶ್ಯತೇ ನಾತ್ರ ಬಾಧಃ ಕೢಪ್ತಿಶ್ಚಾತಿಪ್ರಸಕ್ತ್ಯೈ ಕಥಮಿಹ ವಿಮುಖೀ ಮಾನತಾ ಜಾನತಾಂ ವಃ । ಲಿಙ್ಗಂ ವ್ಯಾಪ್ತಿಸ್ತದುತ್ಥಾನುಮಿತಿರಪಿ ತಥಾ ತೇನ ಚೇಷ್ಟಾಸ್ತವೇಷ್ಟಾಸ್ತಸ್ಮಾದೇಕಂ ಪ್ರಮಾಣಂ ಪರಿಗಣಿತವತೋಽಕೃಷ್ಟಪಚ್ಯಂ ತತೋಽನ್ಯತ್ || ೧೩೩ ||

ಕಿಂಚಿತ್ಸೂತ್ರೇ ಪ್ರಮಾಣಂ ಕಿಲ ನಿಯಮಯತಾ ಕಿಂಚಿದಿಷ್ಟಂ ಹ್ಯಮಾನಂ ಮಾನಾಮಾನವ್ಯವಸ್ಥಾತ್ಯಜ ಇಹ ವಿವಿಧಾಃ ಪ್ರಾಪಿತಾಸ್ತೇನ ಹಾನಮ್ । ನಿರ್ಬಾಧೈವ ಪ್ರಮೇತ್ಯಪ್ಯವಗಮಿತಮಿದಂ ತೇನ ತತ್ತ್ವಾನುಭೂತೌ ಮಾನೇ ಗ್ರಾಹ್ಯೇಽನುಭೂತಿಃ ಪ್ರಮಿತಿರಿತಿ ವದನ್ತ್ಯಪ್ರಮಾದೂರ(ಭೂ)ಭೀತಾಃ || ೧೩೪ ||

ವೇದಸ್ಯಾರ್ಥಾನುಭೂತಿಪ್ರಜನನಶಕನಸ್ಥಾಪನೇ ಕಿಂ ಫಲಂ ಸ್ಯಾತ್ಕಿಂ ವಾ ಬುದ್ಧಾರ್ಹದಾದ್ಯೈಃ ಪರುಷಮಭಿಹಿತಂ ಪ್ರತ್ಯುತೇಷ್ಟಂ ಹಿ ಶಿಷ್ಟಮ್ । ಮನ್ವಾನಃ ಪೀತಶಙ್ಖಭ್ರಮಮನುಭವನಂ ತದ್ವ್ಯವಚ್ಛೇದಸಿದ್ಧ್ಯೈ ವಿನ್ಯಸ್ಯನ್ಭೇದಕೋಕ್ತಿಂ ವಿಹರತು ವಿಮತವ್ಯೂಹಭೇದೇ ವಿಯಾತಃ || ೧೩೫ ||

ಆಪಾತಾದನ್ಯಥಾಧೀರಖಿಲಹೃದಯಸಂವಾದಿನೀ ಯೇಽತ್ರ ರುಷ್ಟಾಸ್ತೇಽಪಿ ಚ್ಛಾಯಾಮಿವ ಸ್ವಾಮತಿಪತಿತುಮಿಮಾಂ ಕುತ್ರಚಿನ್ನ ಕ್ಷಮನ್ತೇ । ತತ್ಸಾಮಗ್ರ್ಯೈವ ತತ್ತದ್ವ್ಯವಹರಣಮಿತಿ ಸ್ಥಾಪಯನ್ತಸ್ತ್ವಿಹಾನ್ಯೇ ಪ್ರಧ್ಯಾಯನ್ತೋ ಲಘುತ್ವಂ ಗುರುಮತಕಥಕಾಃ ಪ್ರಾಣಿತಾ ದೇಶಿಕೈರ್ನಃ || ೧೩೬ ||

|| ಇತಿ ವೇದಪ್ರಮಾಣಕತ್ವಾಧಿಕರಣಮ್||