ஸர்வஸித்தாந்த ஸங்க்ரஹ

‌‌‌ஶங்கராசார்யவிரசித

அத உபோத்காதப்ரகரணம் ।‌‌

வாதிபிர்தர்ஶநை: ஸர்வைர்த்ருஶ்யதே யத்த்வநேகதா ।

வேதாந்தவேத்யம் ப்ரஹ்மேதமேகரூபமுபாஸ்மஹே || ௧ ||

அங்கோபாங்கோபவேதா: ஸ்யுர்வேதஸ்யைவோபகாரகா: ।

தர்மார்தகாமமோக்ஷாணாமாஶ்ரயா: ஸ்யுஶ்சதுர்தஶ || ௨ ||

வேதாங்காநி ஷடேதாநி ஶிக்ஷா வ்யாகரணம் ததா ।

நிருக்தம் ஜ்யோதிஷம் கல்பஶ்சந்தோவிசிதிரித்யபி || ௩ ||

மீமாம்ஸா ந்யாயஶாஸ்த்ரம் ச புராணம் ஸ்ம்ருதிரித்யபி ।

சத்வார்யேதாந்யுபாங்காநி பஹிரங்காநி தாநி வை || ௪ ||

ஆயுர்வேதோऽர்தவேதஶ்ச தநுர்வேதஸ்ததைவ ச ।                    காந்தர்வவேதஶ்சேத்யேவமுபவேதாஶ்சதுர்விதா: || ௫ ||

ஶிக்ஷா ஶிக்ஷயதி வ்யக்தம் வேதோச்சாரணலக்ஷணம் ।

வக்தி வ்யாகரணம் தஸ்ய ஸம்ஹிதாபதலக்ஷணம் || ௬ ||

வக்தி தஸ்ய நிருக்தம் து பதநிர்வசந ஸ்புடம் ।

ஜ்யோதிஶ்ஶாஸ்த்ரம் வதத்யத்ர காலம் வைதிககர்மணாம் || ௭ ||

க்ரமம் கர்மப்ரயோகாணாம் கல்பஸூத்ரம் ப்ரபாஷதே ।

மாத்ராக்ஷராணாம் ஸங்க்யோக்தா சந்தோவிசிதிபிஸ்ததா || ௮ ||

மீமாம்ஸா ஸர்வவேதார்தப்ரவிசாரபராயணா ।

ந்யாயஸூத்ரம் ப்ரமாணாதிஸர்வலக்ஷணதத்பரம் || ௯ ||

புராணம் நஷ்டஶாரவஸ்ய வேதார்தஸ்யோபப்ருஹ்மணம் ।

கதாரூபேண மஹதா புருஷார்தப்ரவர்தகம் || ௧௦ ||

வர்ணாஶ்ரமாநுரூபேண தர்மாதர்மவிபாகத: ।

தர்மஶாஸ்த்ரமநுஷ்டேயதர்மாணாம் து நியாமகம் || ௧௧ ||

ஹேதுலிங்கௌஷகஸ்கந்தைராயுராரோக்யதர்ஶக: ।

ஆயுர்வேதோ ஹ்யநுஷ்டேய: ஸர்வேஷாம் தேந போத்யதே || ௧௨ ||

அர்தவேதோऽந்நபாநாதிப்ரதாநமுகதத்பர: ।

தக்ஷிணாஜ்யபுரோடாஶசருஸம்பாதநாதிபி: || ௧௩ ||

தத்பாலநாச்சதுர்வர்கபுருஷார்தப்ரஸாதக: ।

தநுர்வேதோ பவத்யத்ர பரிபந்திநிராஸக: || ௧௪ ||

ஸப்தஸ்வரப்ரயோகோ ஹி ஸாமகாந்தர்வவேதயோ: ।

ஸமேதோ லௌகிகோ யோகோ வைதிகஸ்யோபகாரக: || ௧௫ ||

அங்கோபாங்கோபவேதாநாமேவ வேதைகஶேஷதா ।

சதுர்தஶஸு வித்யாஸு மீமாம்ஸைவ கரீயஸீ || ௧௬ ||

விம்ஶத்யத்யாயயுக்தா ஸா ப்ரதிபாத்யார்ததோ த்விதா ।

கர்மார்தா பூர்வமீமாம்ஸா த்வாதஶாத்யாயவிஸ்த்ருதா || ௧௭ ||

அஸ்யாம் ஸூத்ர ஜைமிநீய ஶாபர பாஷ்யமஸ்ய து ।

மீமாம்ஸாவார்த்திகம் பாட்டம் பட்டாசார்யக்ருதம் ஹி தத் || ௧௮ ||

தச்சிஷ்யோऽப்யல்பபேதேந ஶபரஸ்ய மதாந்தரம் ।

ப்ரபாகரகுருஶ்சக்ரே தத்தி ப்ராபாகரம் மதம் || ௧௯ ||

பவத்யுத்தரமீமாம்ஸா த்வஷ்டாத்யாயீ த்விதா ச ஸா ।

 தேவதாஜ்ஞாநகாண்டாப்யாம் வ்யாஸஸூத்ரம் த்வயோஸ்ஸமம் || ௨௦ ||

பூர்வாத்யாயசதுஷ்கேண மந்த்ரவாச்யாத்ர தேவதா।

ஸங்கர்ஷணோதிதா தத்தி தேவதாகாண்டமுச்யதே || ௨௧ ||

பாஷ்யம் சதுர்பிரத்யாயைர்பகவத்பாதநிர்மிதம் ।

சக்ரே விவரணம் தஸ்ய தத்வேதாந்தம் ப்ரசக்ஷதே || ௨௨ ||

அக்ஷபாத: கணாதஶ்ச கபிலோ ஜைமிநிஸ்ததா ।

வ்யாஸ: பதஞ்ஜலிஶ்சைதே வைதிகா: ஸூத்ரகாரகா: || ௨௩ ||

ப்ருஹஸ்பத்யார்ஹதௌ புத்தோ வேதமார்கவிரோதிந: ।

ஏதேऽதிகாரிதாம் வீக்ஷ்ய ஸர்வே ஶாஸ்த்ரப்ரவர்தகா: || ௨௪ ||

வேதாப்ராமாண்யஸித்தாந்தா பௌத்தலோகாயதார்ஹதா: ।

யுக்த்யா நிரஸநீயாஸ்தே வேதப்ராமாண்யவாதிபி: || ௨௫ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே ப்ரதமமுபோத்காதப்ரகரணம் ||

 

 

 

அத லோகாயதிகபக்ஷப்ரகரணம் .

லோகாயதிகபக்ஷே து தத்த்வம் பூதசதுஷ்டயம் ।

ப்ருதிவ்யாபஸ்ததா தேஜோ வாயுரித்யேவ நாபரம் || ௧ ||

ப்ரத்யக்ஷகம்யமேவாஸ்தி நாஸ்த்யத்ருஷ்டமத்ருஷ்டத: ।

அத்ருஷ்டவாதிபிஶ்சாபி நாத்ருஷ்டம் த்ருஷ்டமுச்யதே || ௨ ||

க்வாபி த்ருஷ்டமத்ருஷ்டம் சேதத்ருஷ்டம் ப்ருவதே கதம் ।

நித்யாத்ருஷ்டம் கதம் ஸத்ஸ்யாத் ஶஶஶ்ருங்காதிபிஸ்ஸமம் || ௩||

ந கல்ப்யௌ ஸுகது:காப்யாம் தர்மாதர்மௌ பரைரிஹ ।

ஸ்வபாவேந ஸுகீ து:கீ ஜநோऽந்யந்நைவ காரணம் || ௪ ||

ஶிகிநஶ்சித்ரயேத் கோ வா கோகிலாந் க: ப்ரகூஜயேத் ।

ஸ்வபாவவ்யதிரேகேண வித்யதே நாத்ர காரணம் || ௫ ||

ஸ்தூலோऽஹம் தருணோ வ்ருத்தோ யுவேத்யாதிவிஶேஷணை:. ।

விஶிஷ்டோ தேஹ ஏவாத்மா ந ததோऽந்யோ விலக்ஷண: || ௬ ||

ஜடபூதவிகாரேஷு சைதந்யம் யத்த த்ருஶ்யதே ।

தாம்பூலபூகசூர்ணாநாம் யோகாத்ராக இவோத்திதம் || ௭ ||

இஹலோகாத்பரோ நாந்ய: ஸ்வர்கோऽஸ்தி நரகா ந ச ।

ஶிவலோகாதயோ மூடை: கல்ப்யந்தேऽந்யை: ப்ரதாரகை: || ௮ ||

ஸ்வர்காநுபூதிர்ம்ருஷ்டாஷ்டிர்த்வ்யஷ்டவர்ஷவதூகம: ।

ஸூக்ஷ்மவஸ்த்ரஸுகந்தஸ்ரக்சந்தநாதிநிஷேவணம் || ௯||

நரகாநுபவோ வைரிஶஸ்த்ரவ்யாத்யாத்யுபத்ரவ: ।

மோக்ஷஸ்து மரணம் தச்ச ப்ராணவாயுநிவர்தநம் || ௧௦ ||

அதஸ்ததர்தம் நாயாஸம் கர்துமர்ஹதி பண்டித: ।

தபோபிருபவாஸாத்யைர்மூட ஏவ ப்ரஶுஷ்யதி || ௧௧ ||

பாதிவ்ரத்யாதிஸங்கேதோ புத்திமத்துர்பலை: க்ருத: ।

ஸுவர்ணபூமிதாநாதி ம்ருஷ்டாமந்த்ரணபோஜநம் || ௧௨ ||

க்ஷுத்க்ஷாமகுக்ஷிபிர்லோகைர்தரித்ரைருபகல்பிதம் ।

தேவாலயப்ரபாஸத்ரகூபாராமாதிகர்மணாம் || ௧௩ ||

ப்ரஶம்ஸாம் குர்வதே நித்யம் பாந்தா ஏவ ந சாபரே ।

அக்நிஹோத்ரம் த்ரயோ வேதாஸ்த்ரிதண்டம் பஸ்ம’குண்டநம் || ௧௪ ||

புத்திபௌருஷஹீநாநாம் ஜீவிகேதி ப்ருஹஸ்பதி ।

க்ருஷிகோரக்ஷ வாணிஜ்ய தண்டநீத்யாதிபிர்புத: ||

த்ருஷ்டைரேவ ஸதோபாயைர்பாகாநநுபவேத்புவி || ௧௫ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே லோகாயதிகபக்ஷோ நாம த்விதீயம் ப்ரகரணம் ||

 

 

 

அத ஆர்ஹதபக்ஷப்ரகரணம்

லோகாயதிகபக்ஷோऽயமாக்ஷேப்யஸ்ஸர்வவாதிநாம் ।

ஸ்வபக்ஷேண க்ஷிபத்யேஷ தத்பக்ஷம் க்ஷபணோऽதுநா || ௧ ||

அக்நேரௌஷ்ண்யமபாம் ஶைத்யம் கோகிலே மதுர: ஸ்வர: ।

இத்யாத்யேகப்ரகார: ஸ்யாத் ஸ்வபாவோ நாபர: க்வசித் || ௨ ||

காதாசித்கம் ஸுரவம் து:வம் ஸ்வபாவோ நாத்மநோ மத: ।

தர்மாதர்மாவதஸ்தாப்யாமத்ருஷ்டாவிதி நிஶ்சிதௌ || ௩ ||

அத்ருஷ்டஸ்யாத்ர த்ருஷ்டத்வே நாத்ருஷ்டத்வம் பவேதிதி ।

த்வயோக்ததோஷோ ந ஸ்யாந்மே தத்ஸித்யத்யாகமாத்யத: || ௪ ||

அத்ருஷ்டமக்நிமாதாதும் தூமம் த்ருஷ்ட்வோபதாவதா ।

தூமேநாக்ந்யநுமாநந்து த்வயாப்யங்கீக்ருதம் நநு || ௫ ||

ப்ரத்யக்ஷேணாநுமாநேந பஶ்யந்த்யத்ராகமேந ச ।

த்ருஷ்டாத்ருஷ்டம் ஜநா: ஸ்பஷ்டமார்ஹதாகமஸம்ஸ்திதா || ௬ ||

ஸித்தா பத்தா நாரகீயா இதி ஸ்யு: புருஷாஸ்த்ரிதா ।

கேசித்பரமஸித்தா: ஸ்யு: கேசிந்மந்த்ரைர்மஹௌஷதை: || ௭ ||

குரூபதிஷ்டமார்கேண ஜ்ஞாநகர்மஸமுச்சயாத் ।

மோக்ஷோ பந்தாத்விரக்தஸ்ய ஜாயதே புவி கஸ்யசித் || ௮ ||

அர்ஹதாமகிலம் ஜ்ஞாதும் கர்மார்ஜிதகளேபரை: ।

ஆவ்ருதிர்பந்தநம் முக்தி: நிராவரணதாத்மநாம் || ௯ ||

புத்கலாபரஸம்ஜ்ஞைஸ்து தர்மாதர்மாநுகாமிபி: ।

பரமாணுபிராபத்தா: ஸர்வதேஹாஸ்ஸஹேந்த்ரியை: || ௧௦ ||

ஸ்வதேஹமாநா ஹ்யாத்மாநோ மோஹாத்தேஹாபிமாநிந: ।

க்ரிமிகீடாதிஹஸ்த்யந்ததேஹபஞ்ஜரவர்திந: || ௧௧ ||

ஆத்மாவரணதேஹஸ்ய வஸ்த்ராத்யாவரணாந்தரம் ।

ந ஹ்யயம் யதி க்ருஹ்ணாதி தஸ்யாபீத்யநவஸ்திதி || ௧௨ ||

ப்ராணிஜாதமஹி ஸந்தோ மநோவாக்காயகர்மபி:।

திகம்பராஶ்சரந்த்யேவ யோகிநோ ப்ரஹ்மசாரிண: || ௧௩ ||

மயூரபிச்சஹஸ்தாஸ்தே க்ருதவீராஸநாதிகா ।

பாணிபாத்ரேண புஞ்ஜாநா லூநகேஶாஶ்ச மௌநிந: || ௧௪ ||

முநயோ நிர்மலாஶ்ஶுத்தா: ப்ரணதாகௌகபேதிந ।

ததீயமந்த்ரபலதோ மோக்ஷமார்கே வ்யவஸ்தித: ।

ஸர்வைர்விஶ்வஸநீய: ஸ்யாத் ஸ ஸர்வஜ்ஞோ ஜகத்குரு: || ௧௫ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசித ஸர்வதஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே

ஆர்ஹதபக்ஷோ நாம த்ருதீயம் ப்ரகரணம்

 

அத பௌத்தபக்ஷப்ரகரணம் .

மாத்யமிகமதம்

பௌத்தா: க்ஷபணகாசார்யப்ரணீதமபி ஸாம்ப்ரதம் ।

பக்ஷம் ப்ரதிக்ஷிபந்த்யேவ லோகாயதமதம் யதா || ௧ ||

சதுர்ணாம் மதபேதேந பௌத்தஶாஸ்த்ரம்ம் சதுர்விதம் ।

அதிகாராநுரூபேண தத்ர தத்ர ப்ரவர்தகம் || ௨ ||

ஜ்ஞாநமேவ ஹி ஸா புத்திர்ந சாந்த:கரணமதம் ।

ஜாநாதி புத்யதே சேதி பர்யாயத்வப்ரயோகத || ௩ ||

த்ரயாணாமத்ர பௌத்தாநாம் புத்திரஸ்த்யவிவாதத: ।

பாஹ்யார்தோऽஸ்தி த்வயோரேவ விவாதோऽந்யத்ர தத்யதா || ௪ ||

ப்ரத்யக்ஷஸித்தம் பாஹ்யார்தமஸௌ வைபாஷிகோऽப்ரவீத் ।

புத்த்யாகாராநுமேயோऽர்தோ பாஹ்யஸ்ஸௌத்ராந்திகோதித: || ௫ ||

புத்திமாத்ரம் வதத்யத்ர யோகாசாரோ ந சாபரம் ।

நாஸ்தி புத்திரபீத்யாஹ வாதீ மாத்யமிக: கில || ௬ ||

ந ஸந்நாஸந்ந ஸதஸந்நசோபாப்யாம் விலக்ஷணம் ।

சதுஷ்கோடிவிநிர்முக்தம் தத்த்வம் மாத்யமிகா விது || ௭ ||

யதஸத்காரணைஸ்தந்ந ஜாயதே ஶஶஶ்ருங்கவத் ।

ஸதஶ்சோத்பத்திரிஷ்டா சேஜ்ஜநிதம் ஜநயேதயம் || ௮ ||

ஏகஸ்ய ஸதஸத்பாவோ வஸ்துநோ நோபபத்யதே ।

ஏகஸ்ய ஸதஸத்ப்யோऽபி வைலக்ஷண்யம் ந யுக்திமத் || ௯ ||

சதுஷ்கோடிவிநிர்முக்தம் ‘ஶூந்யம் தத்வமிதி ஸ்திதம் ।

ஜாதிர்ஜாதிமதோ பிந்நா ந வைத்யத்ர விசார்யதே || ௧௦ ||

பிந்நா சேத்ஸா ச க்ருஹ்யேத வ்யக்திப்யோऽங்குஷ்டவத்ப்ருதக் ।

அவிசாரிதஸம்ஸித்தா வ்யக்திம் ஸா பாரமாணுகீ || ௧௧ ||

ஸ்வரூபம் பரமாணுநாம் வாச்யம் வைஶேஷிகாதிபி: ।

ஷட்கேந யுகபத்யோகே பரமாணோஷ்ஷடம்ஶதா || ௧௨ ||

ஷண்ணாம் ஸமாநதேஶத்வே பிண்ட: ஸ்யாதணுமாத்ரக: ।

ப்ராஹ்மணத்வாதிஜாதி: கிம் வேதபாடேந ஜந்யதே || ௧௩ ||

ஸம்ஸ்காரைர்வா த்வயேநாத தத்ஸர்வம் நோபபத்யதே ।

வேதபாடேந சேத்கஶ்சித் ஶூத்ரோ தேஶாந்தரங்கத: || ௧௪ ||

ஸம்யக் படிதவேதோऽபி ப்ராஹ்மணத்வமவாப்நுயாத் ।

ஸர்வஸம்ஸ்காரயுக்தோऽத்ர விப்ரோ லோகே ந த்ருஶ்யதே || ௧௫ ||

சத்வாரிம்ஶத்து ஸம்ஸ்காரா விப்ரஸ்ய விஹிதா யத: ।

ஏகஸம்ஸ்காரயுக்தஶ்சேத்விப்ர: ஸ்யாதகிலோ ஜந: || ௧௬ ||

ஜாதிவ்யக்த்யாத்மகோऽர்தோऽத்ர நாஸ்த்யேவேதி நிரூபிதே ।

விஜ்ஞாநமபி நாஸ்த்யேவ ஜ்ஞேயாபாவே ஸமுத்திதே ।

இதி மாத்யமிகேநைவ ஸர்வஶூந்யம் விசாரிதம் || ௧௭ ||

இதி பௌத்தபக்ஷே மாத்யமிகமதம் ||

 

 

 

அத யோகாசாரமதம் .

இதி மாத்யமிகேநோக்தம் ஶூந்யத்வம் ஶூந்யவாதிநா ।

நிராலம்பநவாதீ து யோகாசாரோ நிரஸ்யதி || ௧ ||

த்வயோக்தஸர்வஶூந்யத்வே ப்ரமாணம் ஶூந்யமேவ தே ।

அதோ வாதேऽதிகாரஸ்தே ந பரேணோபபத்யதே || ௨ ||

ஸ்வபக்ஷஸ்தாபநம் தத்வத் பரபக்ஷஸ்ய தூஷணம் ।

கதம் கரோத்யத்ர பவாந் விபரீதம் வதேந்ந கிம் || ௩ ||

அவிபாகோ ஹி புத்த்யாத்மா விபர்யாஸிததர்ஶநை: ।

க்ராஹ்யக்ராஹகஸம்வித்திபேதவாநிவ லக்ஷ்யதே || ௪ ||

மாநமேயபலாத்யுக்தம் ஜ்ஞாநத்ருஷ்ட்யநுஸாரத: ।

அதிகாரிஷு ஜாதேஷு தத்த்வமப்யுபதேக்ஷ்யதி || ௫ ||

புத்திஸ்வரூபமேகம் ஹி வஸ்த்வஸ்தி பரமார்தத: ।

ப்ரதிபாநஸ்ய நாநாத்வாந்ந சைகத்வம் விஹந்யதே || ௬ ||

பரிவ்ராட்ரகாமுகஶுநாமேகஸ்யாம் ப்ரமதாதநௌ ।

குணபம் காமிநீ பக்ஷ்யமிதி திஸ்ரோ விகல்பநா: || ௭ ||

அதாப்யேகைவ ஸா பாலா புத்திதத்த்வம் ததைவ ந: ।

ததந்யத்யத்து ஜாத்யாதி தந்நிராக்ரியதாம் த்வயா || ௮ ||

க்ஷணிகா புத்திரேவாதஸ்த்ரிதா ப்ராந்தைர்விகல்பிதா ।

ஸ்வயம்ப்ரகாஶதத்த்வஜ்ஞைர்முமுக்ஷுபிருபாஸ்யதே || ௯ ||

இதி பௌத்தபக்ஷே யோகாசாரமதம்.

.

அத ஸௌத்ராந்திகமதம்

விஜ்ஞாநமாத்ரமத்ரோக்தம் யோகாசாரேண தீமதா ।

ஜ்ஞாநம் ஜ்ஞேயம் விநா நாஸ்தி பாஹ்யார்தோऽப்யஸ்தி தேந ந: || ௧ || நீலபீதாதிபிஶ்சித்ரைர்புத்த்யாகாரைரிஹாந்தரை: ।

ஸௌத்ராந்திகமதே நித்யம் பாஹ்யார்தஸ்த்வநுமீயதே || ௨ ||

க்ஷீணாநி சக்ஷுராதீநி ரூபாதிஷ்வேவ பஞ்சஸு ।

ந ஷஷ்டமிந்த்ரியம் தஸ்ய க்ராஹகம் வித்யதே பஹி: || ௩ ||

ஷடம்ஶத்வம் த்வயாபாத்ய பரமாணோர்நிராக்ருதி: ।

யுக்தஸ்தேநாபி பாஹ்யார்தோ ந சேத்ஜ்ஞாநம் ந ஸம்பவேத் || ௪ ||

ஆகாஶதாதுரஸ்மாபி: பரமாணுரிதீரித: ।

ஸ ச ப்ரஜ்ஞப்திமாத்ரம் ஸ்யாந்ந ச வஸ்த்வந்தரம் மதம் || ௫ ||

ஸர்வே பதார்தா: க்ஷணிகா புத்த்யாகாரவிஜ்ரும்பிதா: ।

இதமித்யேவ பாவாஸ்தேऽப்யாகாராநுமிதாஸ்ததா || ௬ ||

விஷயத்வவிரோதஸ்து க்ஷணிகத்வேऽபி நாஸ்தி ந: ।

விஷயத்வம் ஹி ஹேதுத்வம் ஜ்ஞாநாகாரார்பணக்ஷமம் || ௭ ||

இதி பௌத்தபக்ஷே ஸௌத்ராந்திகமதம்

 

வைபாஷிகமதம்

ஸௌத்ராந்திகமதாதல்பபேதோ வைபாஷிகே மதே ।

ப்ரத்யக்ஷத்வம் து பாஹ்யஸ்ய க்வசிதேவாநுமேயதா || ௧ ||

பூர்வாபராநுபாவேந புஞ்ஜீபூதாஸ்ஸஹஸ்ரஶ: ।

பரமாணவ ஏவாத்ர பாஹ்யார்ததநவத் ஸ்திதா: || ௨ ||

தூராதேவ வநம் பஶ்யந் கத்வா தஸ்யாந்திகம் புந: ।

ந வநம் பஶ்யதி க்வாபி வல்லீவ்ருக்ஷாதிரேகத: || ௩ ||

ம்ருதோ கடத்வமாயாந்தி கபாலத்வந்து தே கடா: ।

கபாலாநி ச சூர்ணத்வம் தே புந: பரமாணுதாம் || ௪ ||

சதுர்ணாமபி பௌத்தாநமைக்யமத்யாத்மநிர்ணயே ।

வ்யாவஹாரிகபேதேந விவதந்தே பரஸ்பரம் || ௫ ||

புத்திதத்த்வே ஸ்திதா பௌத்தா புத்திவ்ருத்திர்த்விதா மதா ।

ஜ்ஞாநாஜ்ஞாநாத்மிகா சேதி தத்ர ஜ்ஞாநாத்மிகாமிஹ || ௬ ||

ப்ரமாணத்வேந ஜாநந்தி ஹ்யவித்யாமூலிகாப்ரமா ।

மூலாஜ்ஞாநநிமித்தாந்யா ஸ்கந்தாயதநதாதுஜா || ௭ ||

ப்ரபஞ்சஜாதமகிலம் ஶரீரம் புவநாத்மகம் ।

பஞ்சஸ்கந்தா பவந்த்யத்ர த்வாதஶாயதநாநி ச || ௮||

ஸர்வேஷாமபி பௌத்தாநாம் ததாஷ்டாதஶ தாதவ: ।

ஜ்ஞாநஸம்ஸ்காரஸம்ஜ்ஞாநாம் வேதநாம்ரூபயோரபி || ௯ ||

ஸமூஹ:ஸ்கந்தஶப்தார்த: தத்தத்ஸந்ததி வாசக: ।

ஜ்ஞாநஸந்ததிரேவாத்ர விஜ்ஞாநஸ்கந்த உச்யதே || ௧௦ ||

ஸம்ஸ்காரஸ்கந்த இத்யுக்தோ வாஸநாநாந்து ஸம்ஹதி: ।

ஸுகது:ரவாத்மிகா புத்திஸ்ததாபேக்ஷாமிகா ச ஸா || ௧௧ ||

வேதநாஸ்கந்த இத்யுக்த: ஸம்ஜ்ஞாஸ்கந்தஸ்து நாம யத் ।

ரூபஸ்கந்தோ பவத்யத்ர மூர்திபூதஸ்ய ஸம்ஹதி: || ௧௨ ||

ரூபஸ்யோபசய: ஸ்தம்பகும்பாதிரணுகல்பித: ।

ப்ருதிவ்யாஸ்ஸ்தைர்யரூபாதி த்ரவத்வாதி பவேதபாம் || ௧௩ ||

உஷ்ணத்வம் தேஜஸோ தாதோர்வாயுதாதோஸ்து ஶீததா ।

ஏஷாம் ச சதுர்ணாம் தாதூநாம் வர்ணகந்தரஸௌஜஸாம் || ௧௪ ||

பிண்டாஜ்ஜாதா: ப்ருதிவ்யாத்யா:. பரமாணுசயா அமீ ।

ஶ்ரோத்ரந்த்வக் சக்ஷுஷீ ஜிஹ்வா க்ராணம் ப்ரத்யயபஞ்சகம் || ௧௫ ||

வாக்பாதபாணிபாய்வாதி ஜ்ஞேயம் காரகபஞ்சகம் ।

ஸாமுதாயிக சைதந்யம் புத்தி ஸ்யாத்கரணம் மந: || ௧௬ ||

நாமஜாதிகுணத்ரவ்யக்ரியாரூபேண பஞ்சதா ।

கல்பிதம் ப்ராந்தத்ருஷ்ட்யைவ ஶரீரபுவநாத்மகம் || ௧௭ ||

பௌத்தஶாஸ்த்ரப்ரமேயந்து ப்ரமாணம் த்விவிதம் மதம் ।

கல்பநாபோடமப்ராந்தம் ப்ரத்யக்ஷம் கல்பநா புந: || ௧௮ ||

நாமஜாதிகுணத்ரவ்யக்ரியாரூபேண பஞ்சதா ।

லிங்கதர்ஶநதோ ஜ்ஞாநம் லிங்கிந்யத்ராநுமாநதா || ௧௯ ||

சதுர்விதம் யதஜ்ஞாநம் ப்ரமாணாம்யாம் நிவர்ததே ।

நஷ்டே சதுர்விதேऽஜ்ஞாநே மூலாஜ்ஞாநம் நிவர்ததே || ௨௦ ||

மூலாஜ்ஞாநநிவ்ருத்தௌ ச விஶுத்தஜ்ஞாநஸந்ததி: ।

ஶுத்தபுத்த்யவிஶேஷோ ஹி மோக்ஷோ புத்தமுநீரித: || ௨௧ ||

உத்பத்திஸ்திதிபங்கதோஷரஹிதாம் ஸர்வாஶயோந்மூலிநீம் ।

க்ராஹோத்ஸர்கவியோகயோகஜநிதாம் நாபாவபாவாந்விதாம் ।

தாமந்தர்த்வயவர்ஜிதாம் நிருபமாமாகாஶவந்நிர்மலாம் ।

ப்ரஜ்ஞாம் பாரமிதாம் தநஸ்ய ஜநநீம் ஶ்ருண்வந்து புத்த்யர்திந: || ௨௨ ||

அதிஸ்துதிபரைருக்தோ யஸ்து வைஶேஷிகாதிபி: ।

ஈஶ்வரோ நேஷ்யதேऽஸ்மாபி: ஸ நிராக்ரியதேऽதுநா || ௨௩ ||

ஹேயோபாதேயதத்த்வஶ்ச மோக்ஷோபாயஞ்ச வேத்தி ய: ।

ஸ ஏவ ந: ப்ரமாணம் ஸ்யாந்ந ஸர்வஜ்ஞஸ்த்வயோரித: || ௨௪ ||

தூரம் பஶ்யது வா மா வா தத்த்வமிஷ்டம் ப்ரபஶ்யது ।

ப்ரமாணம் தூரதர்ஶீ சேத்வயம் க்ருத்ராநுபாஸ்மஹே || ௨௫ ||

தேஶே பிபீலிகாதீநாம் ஸங்க்யாஜ்ஞ: கஶ்சிதஸ்தி கிம் ।

ஸர்வகர்த்ருத்வமீஶஸ்ய கதிதம் நோபபத்யதே || ௨௬ ||

யதி ஸ்யாத் ஸர்வகர்தாऽஸாவதர்மேऽபி ப்ரவர்தயேத் ।

அயுக்தம் காரயந் லோகாந் கதம் யுக்தே ப்ரவர்தயேத் || ௨௭ ||

உபேக்ஷைவ ச ஸாதூநாம் யுக்தாஸாதௌ க்ரியா பவேத் ।

ந க்ஷதக்ஷாரவிக்ஷேப: ஸாதூநாம் ஸாதுசேஷ்டிதம் || ௨௮ ||

ஈஶ்வரேணைவ ஶாஸ்த்ராணி ஸர்வாண்யாதிக்ருதாநி சேத் ।

கதம் ப்ரமாணம் தத்வாக்யம் பூர்வாபரபராஹதம் || ௨௯ ||

காரயேத்தர்மமாத்ரஞ்சேதேகஶாஸ்த்ரப்ரவர்தக: ।

கதம் ப்ராதேஶிகஸ்யாஸ்ய ஸர்வகர்த்ருத்வமுச்யதே || ௩௦ ||

ஈஶ: ப்ரயோஜநாகாங்க்ஷீ ஜகத் ஸ்ருஜதி வா ந வா ।

காங்க்ஷதே சேதஸம்பூர்ணோ நோ சேந்நைவ ப்ரவர்ததே || ௩௧ ||

ப்ரவர்ததே கிமீஶஸ்தே ப்ராந்தவந்நிஷ்ப்ரயோஜநே ।

சாகாதீநாம் புரீஷாதேர்வர்துலீகரணேந கிம் || ௩௨ ||

க்ரீடார்தேயம் ப்ரவ்ருத்திஶ்சேத் க்ரீடதே கிந்நு பாலவத் ।

அஜஸ்ரம் க்ரீடதஸ்தஸ்ய து:கமேவ பவத்யலம் || ௩௩ ||

அஜ்ஞோ ஜந்துரநீஶோऽயமாத்மநஸ்ஸுகது:கயோ: ।

ஈஶ்வரப்ரேரிதோ கச்சேத் ஸ்வர்கம் வா ஶ்வப்ரமேவ ச || ௩௪ ||

தப்தலோஹாபிதாபாத்யைரீஶேநால்பஸுரவேச்சுநா ।

ப்ராணிநோ நரகே கஷ்டே பத ப்ராணைர்வியோஜிதா: || ௩௫ ||

வரப்ரதாநே ஶக்தஶ்சேத் ப்ரஹ்மஹத்யாதிகாரிணே ।

ஸ்வர்கம் தத்யாத்ஸ்வதந்த்ர: ஸ்யாந்நரகம் ஸோமயாஜிநே || ௩௬ ||

கர்மாநுகுணதாதா சேதீஶ: ஸ்யாதகிலோ ஜந: ।

தாநே ஸ்வாதந்த்ர்யஹீநஸ்ஸந் ஸர்வேஶ: கதமுச்யதே || ௩௭ ||

ஏவம் நைய்யாயிகாத்யுக்தஸர்வஜ்ஞேஶநிராக்ரியா ।

ஹேயோபாதேயமாத்ரஜ்ஞோ க்ராஹ்யோ புத்தமுநிஸ்தத: || ௩௮ ||

சைத்யம் வந்தேத சைத்யாத்யா தர்மா புத்தாகமோதிதா: ।

அநுஷ்டேயா ந யாகாத்யா வேதாத்யாகமசோதிதா: || ௩௯ ||

கியாயாம் தேவதாயாம்ஞ்ச யோகே ஶூந்யபதே க்ரமாத் ।

வைபாஷிகாதயோ பௌத்தா: ஸ்திதாஶ்சத்வார ஏவ தே || ௧௦ ||

இதி பௌத்தபக்ஷே வைபாஷிகமதம் ||

 

லோகாயதார்ஹதமாத்யமிகயோகாசாரஸௌத்ராந்திகவைபாஷிகமதாநி ஷட் ஸமாப்தாநி ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே பௌத்தபக்ஷோ நாம சதுர்தம் ப்ரகரணம் ||

அத வைஶேஷிகபக்ஷ ||

நாஸ்திகாந் வேதபாஹ்யாம்ஸ்தாந் பௌத்தலோகாயதார்ஹதாந் ।

நிராகரோதி வேதார்தவாதீ வைஶேஷிகோऽதுநா || ௧ ||

வேதமார்கபரிப்ரஷ்டா விஶிஷ்டா: பரதர்ஶநே ।

பௌத்தாதயோ விஶிஷ்டாஸ்தே ந பவந்தி த்விஜா: புந: || ௨ ||

அதோ புத்தாதிபிர்நித்யம் வேதப்ராஹ்மணநிந்தயா ।

ஆத்மவஞ்சகதா கஷ்டா ஸர்வத்ராகோஷிதா புவி || ௩ ||

ப்ரமாணமேவ வேதாஸ்ஸ்யு: ஸர்வேஶ்வரக்ருதத்வத: ।

ஸ ஏவ கர்மபலதோ ஜீவாநாம் பாரிஶேஷ்யத: || ௪ ||

ஜீவா வா ஜீவகர்மாணி ப்ரக்ருதி: பரமாணவ: ।

நேஶதே ஹ்யத்ர ஜீவாநாம் தத்தத்கர்மபலார்பணே || ௫ ||

ஜீவா: கர்மபலாவாப்தௌ ஶக்தாஶ்சேத்ஸ்வஸுகேவ ரதா: ।

அப்ரார்திதாநி து:காநி வாரயந்து ப்ரயத்நத: || ௬ ||

அஶக்தாந்யத்ர கர்மாணி ஜீவாநாம் ஸ்வபலார்பணே ।

அசேதநத்வாதகதே ஸ்வர்காதிபலபூமிஷு || ௭ ||

நாசேதநத்வாத்ப்ரக்ருதே: பலதாத்ருத்வஸம்பவ: ।

அசேதநா: பலம் தாதுமஶக்தா: பரமாணவ: || ௮ ||

காலோऽப்யசேதநஸ்தேஷாம் ந ஹி கர்மபலப்ரத: ।

அதோऽந்ய: பாலதோ லோகே பவத்யேப்யோ விலக்ஷண: || ௯ ||

ஸ து ப்ராணிவிஶேஷாம்ஶ்ச தேஶாநபி ததாஶ்ரயாந் ।

ஜாநந் ஸர்வஜ்ஞ ஏவேஷ்டோ நாந்யே பௌத்தாதி ஸம்மதா: || ௧௦ ||

அஜாநந் ப்ராணிநோ லோகே ஹேயாபாதேயமாத்ரவித் ।

ப்ராதேஶிகோ ந ஸர்வஜ்ஞோ நாஸ்மதாதிவிலக்ஷண: || ௧௧ ||

வேதைகதேஶம் த்ருஷ்ட்வா து காரீரீ வ்ருஷ்டிபோதகம் ।

அத்ருஷ்ட்யோஶ்ச விஶ்வாஸ: கார்ய: ஸ்வர்காபவர்கயோ: || ௧௨ ||

காரீரீஷ்ட்யுக்தவ்ருஷ்டிஶ்ச த்ரஷ்டவ்யாத்ருஷ்டநிர்ணயே ।

சித்ராதே: புத்ரபஶ்வாப்திர்த்ரஷ்டவ்யாத்ருஷ்டநிர்ணயே || ௧௩ ||

ஜ்யோதிஶ்ஶாஸ்த்ரோக்தகாலஸ்ய க்ரஹணம் தந்நிதர்ஶநம் ।

த்ருஷ்டைகதேஶப்ராமாண்யம் யத்தூக்தம் ஸௌகதாதிபி: || ௧௪ ||

தச்ச வேதாதபஹ்ருதம் ஸர்வலோகப்ரதாரகை: ।

மந்த்ரவ்யாகரணம் த்ருஷ்ட்வா மந்த்ரா விரசிதா: புந: || ௧௫ ||

லிபிஸம்மிஶ்ரஜாதாஸ்தே ஸித்தமந்த்ராஸ்ததா க்ருதா: ।

பௌதாகமேப்யோ த்ருஷ்டார்தா ந ஹ்ருதா வைதிகை: க்வசித் || ௧௬ ||

வேதஸ்யைவ ஷடங்காநி யதஶ்ஶீக்ஷாதிகாநி வை ।

நாந்யாகமாங்கதா தேஷாம் ந காப்யுக்தா பரைரபி || ௧௭ ||

அதோ வேதபலீயஸ்த்வம் நாஸ்திகாகமஸஞ்சயாத் ।

ஷட்பதார்தபரிஜ்ஞாநாந் மோக்ஷம் வைஶேஷிகா விது: || ௧௮ ||

ததந்தர்கத ஏவேஶோ ஜீவாஸ்ஸர்வமிதம் ஜகத் ।

த்ரவ்யம் குணஸ்ததா கர்ம ஸாமாந்யம் யத்பராபரம் || ௧௯ ||

விஶேஷஸ்ஸமவாயஶ்ச ஷட் பதார்தா இஹேரிதா: ||

ப்ருதிவ்யாபஸ்ததா தேஜோ வாயுராகாஶமேவ ச || ௨௦ ||

திக்காலாத்மமநாம்ஸீதி நவ த்ரவ்யாணி தந்மதே ।

ப்ருதிவீ கந்தவத்யாப: ஸரஸாஸ்தேஜஸ: ப்ரபா || ௨௧ ||

அநுஷ்ணாஶீதஸம்ஸ்பர்ஶோ வாயுஶ்ஶப்தகுணம் நப: ।

திக்பூர்வாபரதீலிங்கா கால: க்ஷிப்ரசிராகத: || ௨௨ ||

ஆத்மாஹம்ப்ரத்யயாத்ஸித்தோ மநோऽந்த:கரணம் மதம் ।

அயோகமந்யயோகஞ்ச முக்த்வா த்ரவ்யாஶ்ரிதா குணா: || ௨௩ ||

சதுர்விம்ஶதிதா பிந்நா குணாஸ்தேऽபி யதாக்ரமாத் ।

ஶப்த: ஸ்பர்ஶோ ரஸோ ரூபம் கந்தஸம்யோகவேகதா: || ௨௪ ||

ஸம்க்யாத்ரவத்வஸம்ஸ்காரபரிமாணவிபாகதா: ।

ப்ரயத்நஸுகது:கேச்சாபுத்தித்வேஷப்ருதக்த்வதா: || ௨௫ ||

பரத்வஞ்சாபரத்வஞ்ச தர்மாதர்மௌ ச கௌரவம் ।

இமே குணாஶ்சதுர்விம்ஶத்யத கர்ம ச பஞ்சதா || ௨௬ ||

ப்ரஸாராகுஞ்சநோத்க்ஷேபா கத்யவக்ஷேபணே இதி ।

பரஞ்சாபரமித்யத்ர ஸாமாந்யம் த்விவிதம் மதம் || ௨௭ ||

பரம் ஸத்தாதி ஸாமாந்யம் த்ரவ்யத்வாத்யபரம் மதம் ।

பரஸ்பரவிவேகோऽத்ர த்ரவ்யாணாம் யைஸ்து கம்யதே || ௨௮ ||

விஶேஷா இதி தே ஜ்ஞேயா த்ரவ்யமேவ ஸமாஶ்ரிதா ।

ஸம்பந்தஸ்ஸமவாயஸ்ஸ்யாத் த்ரவ்யாணாந்து குணாதிபி: || ௨௯ ||

ஷட் பதார்தா இமே ஜ்ஞேயாஸ்தந்மயம் ஸகலம் ஜகத் ।

தேஷாம் ஸாதர்ம்யவைதர்ம்யஜ்ஞாநம் மோக்ஷஸ்ய ஸாதநம் || ௩௦ ||

த்ரவ்யாந்தர்கத ஏவாத்மா பிந்நோ ஜீவபரத்வத: ।

தேவா மநுஷ்யாஸ்திர்யஞ்சோ ஜீவாஸ்த்வந்யோ மஹேஶ்வர: || ௩௧ ||

ததாஜ்ஞப்தக்ரியாம் குர்வந் முச்யதேऽந்யஸ்து பத்யதே ।

ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீதிஹாஸாத்யம் புராணம் பாரதாதிகம் || ௩௨ ||

ஈஶ்வராஜ்ஞேதி விஜ்ஞேயா ந லங்க்யா வேதிகை: க்வசித் ।

த்ரிதா ப்ரமாணம் ப்ரத்யக்ஷமநுமாநாகமாவிதி || ௩௩ ||

த்ரிபிரேதை: ப்ரமாணைஸ்து ஜகத்கர்தாவகம்யதே ।

தஸ்மாத்ததுக்தகர்மாணி குர்யாத்தஸ்யைவ த்ருப்தயே || ௩௪ ||

பக்த்யைவாவர்ஜநீயோऽஸௌ பகவாந்பரமேஶ்வர: ।

தத்ப்ரஸாதேந மோக்ஷ: ஸ்யாத் கரணோபரமாத்மக: || ௩௫ ||

கரணோபரமே த்வாத்மா பாஷாணவதவஸ்தித: ।

து:கஸாத்ய: ஸுகோச்சேதோ து:கோச்சேதவதேவ ந: || ௩௬ ||

அதஸ்ஸம்ஸாரநிர்விண்ணோ முமுக்ஷுர்முச்யதே ஜந: ।

பஶ்சாந்நைய்யாயிகஸ்தர்கை: ஸாதயிஷ்யதி நஶ்ஶிவம் ।

நாதிபிந்நம் மதம் யஸ்மாதாவயோர்வேதவாதிநோ: || ௩௭ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே வைஶேஷிகபக்ஷோ நாம பஞ்சமம் ப்ரகரணம் ||

 

அத நையாயிகபக்ஷ:

நையாயிகஸ்ய பக்ஷோऽத ஸம்க்ஷேபாத்ப்ரதிபாத்யதே ।

யத்தர்கரக்ஷிதோ வேதோ க்ரஸ்த: பாஷண்டதுர்ஜநை: || ௧ ||

அக்ஷபாத: ப்ரமாணாதிஷோடஶார்தப்ரபோதநாத் ।

ஜீவாநாம் முக்திமாசஷ்டே ப்ரமாணஞ்ச ப்ரமேயதா || ௨ ||

நிர்ணயஸ்ஸம்ஶயோsந்யஶ்ச ப்ரயோஜநநிதர்ஶநே ।

ஸித்தாந்தாவயவௌ தர்கோ வாதோ ஜல்போ விதண்டதா || ௩ ||

ஹேத்வாபாஸஶ்சலம் ஜாதிர்நிக்ரஹஸ்தாநமித்யபி ।

ப்ரத்யக்ஷமநுமாநாக்யமுபமாநாகமாவிதி || ௪ ||

சத்வார்யத்ர ப்ரமாணாநி நோபமாநந்து கஸ்யசித் ।

ப்ரத்யக்ஷமஸ்மதாதீநாமஸ்த்யந்யத்யோகிநாமபி || ௫ ||

பஶ்யாந்தி யோகிநஸ்ஸர்வமீஶ்வரஸ்ய ப்ரஸாதத: ।

ஸ்வபாவேநேஶ்வரஸ்ஸர்வம் பஶ்யதி ஜ்ஞாநசக்ஷுஷா || ௬ ||

யத்நேநாபி ந ஜாநந்தி ஸர்வேஶம் மாம்ஸசக்ஷுஷ: ।

ஈஶ்வரம் ஸாதயத்யேததநுமாநமிதி ஸ்புடம் || ௭ ||

பூர்பூதராதிகம் ஸர்வம் ஸர்வவித்தேதுகம் மதம் ।

கார்யத்வாத்தடவச்சேதி ஜகத்கர்தாநுமீயதே || ௮ ||

கார்யத்வமப்யாஸித்தஞ்சேத்க்ஷ்மாதேஸ்ஸாவயவத்வத: ।

கடகுண்ட்யாதிவச்சேதி கார்யத்வமபி ஸாத்யதே || ௯ ||

த்ருஷ்டாந்தஸித்ததேஹாதேர்தர்மாதர்மப்ரஸங்கத: ।

ந விஶேஷவிரோதோऽத்ர வாச்யோ பட்டாதிபி: க்வசித் || ௧௦ ||

உத்கர்ஷஸமஜாதித்வாத்ஸம்யக்தோஷோ ந தாத்ருஶ: ।

கார்யத்வமாத்ராத்கர்த்ருத்வமாத்ரமேவாநுமீயதே || ௧௧ ||

த்ருஷ்டாந்தஸ்தவிஶேஷைஸ்த்வம் விரோதம் யதி பாஷஸே ।

தூமேநாக்ந்யநுமாநஸ்யாப்யபாவோऽபி ப்ரஸஜ்யதே || ௧௨ ||

அஶரீரோऽபி கருதே ஶிவ: கார்யமிஹேச்சயா ।

தேஹாநபேக்ஷோ தேஹம் ஸ்வம் யதா சேஷ்ட்யதே ஜந: || ௧௩ ||

இச்சாஜ்ஞாநப்ரயத்நாக்யா மஹேஶ்வரகணாஸ்த்ரய: ।

ஶரீரரஹிதேऽபி ஸ்யு: பரமாணுஸ்வரூபவத் || ௧௪ ||

கார்யம் க்ரியாம் விநா நாத்ர ஸா க்ரியா யத்நபூர்விகா ।

க்ரியாத்வாத் ஸாத்யதேऽஸ்மாபிரஸ்மதாதிக்ரியா யதா || ௧௫ ||

ஸர்வஜ்ஞீயக்ரியோத்பூதக்ஷ்மாதிகார்யோபபத்திபி: ।

ஈஶ்வராஸத்த்வமுக்தம் யந்நிரஸ்தம் பாரிஶேஷ்யத: || ௧௬ ||

யதா வைஶேஷிகேணேஶ: பாரிஶேஷ்யேண ஸாதித: ।

தத்தர்கோऽத்ராநுஸந்தேய: ஸமாநம் ஶாஸ்த்ரமாவயோ: || ௧௭ ||

காலகர்மப்ரதாநாதேரசைதந்யாச்சிவோऽபர: ।

அல்பஜ்ஞத்வாத்து ஜீவாநாம் க்ராஹ்யஸ்ஸர்வஜ்ஞ ஏவ ஸ: || ௧௮ ||

ஸர்வஜ்ஞேஶப்ரணீதத்வாத்வேதப்ராமாண்யாமிஷ்யதே ।

ஸ்ம்ருத்யாதீநாம் ப்ரமாணத்வம் தந்மூலத்வேந ஸித்யதி || ௧௯ ||

ஶ்ரௌதம் ஸ்மார்தஞ்ச யத்கர்ம யதாவதிஹ குர்வதாம் ।

ஸ்வர்காபவர்கௌ ஸ்யாதாம் ஹி நைவ பாஷண்டிநாம் க்வசித் || ௨௦ ||

த்ரியம்பகாதிபிர்மந்த்ரைரபி தேவோ மஹேஶ்வர: ।

அநுஷ்டாநோபயுக்தார்தஸ்மாரகை: ப்ரதிபாத்யதே || ௨௧ ||

காரீரீஷ்ட்யர்தவ்ருஷ்ட்யாதி த்ருஷ்ட்வா ஸ்வர்காபவர்கயோ: ।

விஶ்வாஸோऽத்ருஷ்டயோ: கார்ய: காரணாத்யை: ப்ரபஞ்சித: || ௨௨ ||

அப்ரமாணமஶேஷ்ஞ்ச ஶாஸ்த்ரம் புத்தாதிகல்பிதம் ।

ஸ்யாதநாப்தப்ரணீதத்வாதுந்மத்தாநாம் யதா வச: || ௨௩ ||

பீஜப்ரரோஹரக்ஷாயை வ்ருதி: கண்டகிநீ யதா ।

வேதார்ததத்த்வரக்ஷார்தம் ததா தர்கமயீ வ்ருதி: || ௨௪ ||

ப்ரமாநுக்ராஹகஸ்தர்க: ஸ கதாத்ரயஸம்வ்ருத: ।

வாதோ ஜல்போ விதண்டேதி திஸ்ர ஏவ கதா மதா: || ௨௫ ||

ஆசார்யேண து ஶிஷ்யஸ்ய வாதஸ்தத்வபுபுத்ஸயா ।

ஜய: பராஜயோ நாத்ர தௌ து ஜல்பவிதண்டயோ: || ௨௬ ||

வாதீ ச ப்ரதிவாதீ ச ப்ராஶ்நிகஶ்ச ஸபாபதி: ।

சத்வார்யங்காநி ஜல்பஸ்ய விதண்டாயாஸ்ததைவ ச || ௨௭ ||

ஸதுத்தராபரிஜ்ஞாநாத் பராஜயபயே ஸதி ।

ஜயேச்சலேந ஜாத்யா வா ப்ரதிவாதீ து வாதிநம் || ௨௮ ||

சலம் ஜாதிம் ப்ருவாணஸ்ய நிக்ரஹஸ்தாநமீரயேத் ।

நிக்ரஹஸ்தாநமித்யுக்தம் கதாவிச்சேதகாரகம் || ௨௯ ||

தத்ரோபசாரஸாமாந்யவாக்பூர்வம் த்ரிவிதம் சலம் ।

சதுர்வேதவிதித்யுக்தே கஸ்மிம்ஶ்சித்வாதிநா த்விஜே || ௩௦ ||

கிமத்ர சித்ரம் ப்ராஹ்மண்யே சதுர்வேதஜ்ஞதோசிதா ।

ஏவம் ஸாமாந்யத்ருஷ்ட்யா து தூஷிதே ப்ரதிவாதிநா || ௩௧ ||

வதேத்வாக்யைரநேகாந்த நிக்ரஹஸ்தாநமப்யத ।

நவவஸ்த்ரோ வடுஶ்சேதி வாத்யுக்தே தத்ர வாக்சலம் || ௩௨ ||

குதோऽஸ்ய நவ வாஸாம்ஸீத்யாசக்ஷாணஸ்ய நிக்ரஹ: ।

தாத்பர்யவைபரீத்யேந கல்பிதார்தஸ்ய பாதநம் || ௩௩ ||

ஸ்வஸ்ய வ்யாகாதகம் வாக்யம் தூஷணக்ஷமமேவ வா ।

உத்தரம் ஜாதிரித்யாஹு: சதுர்விம்ஶதிபேதபாக் || ௩௪ ||

சதுர்விம்ஶதிஜாதீநாம் ப்ரயோக்து: ப்ரதிவாதிந: ।

வக்தவ்யம் நிக்ரஹஸ்தாநமஸதுத்தரவாதிந: || ௩௫ ||

யதா ஸாதர்ம்யவைதர்ம்யாத்ஸமோத்கர்ஷாபகர்ஷத: ।

வர்ண்யாவர்ண்யவிகல்பாஶ்ச ப்ராப்த்யப்ராப்தீதிஸாத்யதா: || ௩௬ ||

ப்ரஸங்கப்ரதித்ருஷ்டாந்தாவநுத்பத்திஶ்ச ஸம்ஶய: ।

அர்தாபத்த்யவிஶேஷௌ ச ஹேதுப்ரகரணாஹ்வயௌ || ௩௭ ||

கார்யோபலப்த்யநுபலப்திநித்யாநித்யாஶ்ச ஜாதய: ।

ஸாம்யாபாதகஹேதுத்வாத் ஸமதாஜாதயோ மதா || ௩௮ ||

ஸதுத்தராம்பரிஜ்ஞாநே ஸ்யாதேகாந்தபராஜய: ।

ஏவம் ஜல்பவிதண்டாப்யாம் வேதபாஹ்யாந்நிரஸ்ய து || ௩௯ ||

வேதைகவிஹிதம் கர்ம குர்யாதீஶ்வரத்ருப்தயே ।

தத்ப்ரஸாதாப்தயோகேந முமுக்ஷுர்மோக்ஷமாப்நுயாத் || ௪௦ ||

நித்யாநந்தாநுபூதி: ஸ்யாந்மோக்ஷே து விஷயாத்ருதே ।

வரம் வ்ருந்தாவநே ரம்யே ம்ருணாலத்வம் வ்ருணோம்யஹம் || ௪௧ ||

வைஶேஷிகோக்தமோக்ஷாத்து ஸுகலேஶவிவர்ஜிதாத் ।

யோ வேத விஹிதைர்யஜ்ஞைரீஶ்வரஸ்ய ப்ரஸாதத: || ௪௨ ||

மூர்சாமிச்சதி யத்நேந பாஷாணவதவஸ்திதிம் ।

மோக்ஷோ ஹி ஹரிபக்த்யாப்தயோகேநேதி புரோதித: || ௪௩ ||

அஷ்டாவங்காநி யோகஸ்ய யமோऽத நியமஸ்ததா ।

ஆஸநம் பவநாயாம: ப்ரத்யாஹாரோऽத தாரணம் || ௪௪ ||

த்யாநம் ஸமாதிரித்யேவம் தத்ஸாங்க்யோ விஸ்தரிஷ்யதி ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்வாந்தஸங்க்ரஹே நையாயிகபக்ஷோ நாம ஷஷ்டப்ரகரணம்

 

 

அத ப்ரபாகரபக்ஷ

ப்ரபாகரகுரோ: பக்ஷ: ஸம்க்ஷேபாதத கத்யதே ||

துஷ்டாவ பூர்வமீமாம்ஸாமாசார்யஸ்பர்தயாபி ய || ௧ ||

த்ரவ்ய குணாஸ்ததா கர்ம ஸாமாந்யம் பரதந்த்ரதா |

பஞ்சார்தாஶ்ஶக்திஸாத்ருஶ்யஸம்க்யாபிஸ்த்வஷ்டதா ஸ்ம்ருதா || ௨ ||

ந விஶேஷோ ந சாபாவோ பூதலாத்யதிரேகத ।

வேதைகவிஹிதம் கர்ம மோக்ஷதம் நாபரம் குரோ: || ௩ ||

பத்யதே ஸ ஹி லோகஸ்து ய: காம்யப்ரதிஷித்தக்ருத் ।

வித்யர்தவாதமந்த்ரைஶ்ச நாமதேயைஶ்சதுர்வித: || ௪ ||

வேதோ விதிப்ரதாநோऽயம் தர்மாதர்மாவபோதக: ।

ஆத்மா ஜ்ஞாதவ்ய இத்யாதிவிதயஸ்த்வாருணே ஸ்திதா: || ௫ ||

யதாவதாத்மநாம் தத்ர போதம் விதததே ஸ்புடம் ।

புத்தீந்த்ரியஶரீரேப்யோ பிந்ந ஆத்மா விபுர்த்ருவ: || ௬ ||

நாநாபூத: ப்ரதிக்ஷேத்ரமர்தஜ்ஞாநேஷு பாஸதே ।

கடம் ஜாநாம்யஹம் ஸ்பஷ்டாமித்யத்ர யுகபத்த்ரயம் || ௭ ||

கடோ விஷயரூபேண கர்தாஹம் ப்ரத்யயாகத: ।

ஸ்வயம் ப்ரகாஶரூபேண ஜ்ஞாநம் பாதி ஜநஸ்ய ஹி || ௮ ||

கரணோபரமாந்முக்திமாஹ வைஶேஷிகோ யதா ।

துரஸஹாபாரஸம்ஸாரஸாகரோத்தரணோத்ஸுக: || ௯ ||

ப்ரயத்நஸுகத:கேச்சாதர்மாதர்மாதிநாஶத: ।

பாஷாணவதவஸ்தாநமாத்மநோ முக்திமிச்சதி || ௧௦ ||

து:கஸாத்யஸுகோச்சேதோ து:கோச்சேதவதிஷ்யதே ।

நித்யாநந்தாநுபூதிஶ்ச நிர்குணஸ்ய ந சேஷ்யதே || ௧௧ ||

ந புத்திபேதம் ஜநயேதஜ்ஞாதாம் கர்மஸங்கிநாம் ।।

அந்யஸ்ஸந்ந்யாஸிநாம் மார்கோ ஜாகடீதி ந கர்மிணாம் || ௧௨ ||

தஸ்மாத்யாகாதயோ தர்மா: கர்தவ்யா விஹிதா யத: ।

அந்யதா ப்ரத்யவாயஸ்ஸ்யாத்கர்மண்யேவாதிகாரிணாம் || ௧௩ ||

கர்மமாத்ரைகஶரணா: ஶ்ரேய: ப்ராப்ஸ்யந்த்யநுத்தமம் ।

ந தேவதா சதுர்த்யந்தவிநியோகாத்ருதே பரா || ௧௪ ||

வேதபாஹ்யாந்நிராக்ருத்ய பட்டாசார்யைர்கதே பதி । .

சக்ரே ப்ரபாகரஶ்ஶாஸ்த்ரம் குரு: கர்மாதிகாரிணாம் || ௧௫ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே

ப்ரபாகரபக்ஷோ நாம ஸப்தமப்ரகரணம் ।

 

அத பட்டாசார்யபக்ஷ:

பௌத்தாதிநாஸ்திகத்வஸ்தவேதமார்கம் புரா கில ।

பட்டாசார்ய: குமாராம்ஶ: ஸ்தாபயாமாஸ பூதலே || ௧ ||

த்யக்த்வா காமயநிஷித்தே த்வே விஹிதாசரணாந்நர: ।

ஶுத்தாந்த:கரணோ ஜ்ஞாநீ பரம் நிர்வாணம்ருச்சதி || ௨ ||

காம்யகர்மாணி குர்வாணை: காம்யகர்மாநுரூபத: ।

ஜநித்வைவோபபோக்தவ்யம் பூய: காம்யபலம் நரை: || ௩ ||

க்ருமிகீடாதிரூபேண ஜநித்வா து நிஷித்தக்ருத் ।

நிஷித்தபலபோகீ ஸ்யாததோsதோ நரகம் வ்ரஜேத் || ௪ ||

அதோ விசார்ய விஜ்ஞேயௌ தர்மாதர்மௌ விபஶ்சிதா ।

சோதநைகப்ரமாணௌ தௌ ந ப்ரத்யக்ஷாதிகோசரௌ || ௫ ||

வித்யர்தவாதைர்மந்த்ரைஶ்ச நாமதேயைஶ்சதுர்வித: ।

வேதோ விதிப்ரதாநோsயம் தர்மாதர்மாவபோதக: || ௬ ||

நிவர்தகம் நிஷித்தாத்யத் பும்ஸாம் தர்மப்ரவர்தகம் ।

வாக்யம் தச்சோதநா  வேதே லிங்லோட்தவ்யாதிலாஞ்சிதம் || ௭ ||

நிஷித்தநிந்தகம் யத்தூ விஹிதார்தப்ரஶம்ஸகம் ।

வாக்யமத்ரார்தவாத: ஸ்யாத்வித்யம்ஶத்வாத்ப்ரமாணகம் || ௮ ||

கர்மாங்கபூதா மந்த்ரா: ஸ்யுரநுஷ்டேயப்ரகாஶகா: ।

யாகாதேர்நாமபூதாநி நாமதேயாநி ஹி ஶ்ருதௌ || ௯ ||

ஆத்மா ஜ்ஞாதவ்ய இத்யாதி விதயஸ்த்வாருணேஷு யே ।

போதம் விதததே ப்ரஹ்மண்யாத்மநாம் பரமாத்மநி || ௧௦ ||

தூஷயந்த்யநுமாநாப்யாம் பௌத்தா வேதமபி ஸ்புடம் ।

தந்மூலலப்ததர்மாதேரபலாபஸ்து ஸித்யதி || ௧௧ ||

வேதோऽப்ரமாணம் வாக்யத்வாத்ரத்யாபுருஷவாக்யவத் ।

அதாநாப்த ப்ரணீதத்வாதுந்மத்தாநாம் யதா வச: || ௧௨ ||

ததயுக்தமிமௌ ஹேதூ பவேதாமப்ரயோஜகௌ ।

வாக்யத்வமாத்ராத்வேதஸ்ய ந பவத்யப்ரமாணதா || ௧௩ ||

அநாப்தபுருஷோக்தத்வம் ஹேதுஸ்தே ந ப்ரயோஜக: ।

ஸ்யாதநாப்தோக்ததாமாத்ராதப்ராமாண்யம் ந ச ஶ்ருதே: || ௧௪ ||

நித்யவேதஸ்ய சாநாப்தப்ரணீதத்வம் ந துஷ்யதி ।

விப்ரலம்பாதயோ தோஷா வித்யந்தே புங்கிராம்ஹ ஸதா || ௧௫ ||

வேதஸ்யாபௌருஷேயத்வாத்தோஷஶங்கைவ  நாஸ்தி ந ।

வேதஸ்யாபௌருஷேயத்வம் கேசிந்நையாயிகாதய: || ௧௬ ||

தூஷயந்தீஶ்வரோக்தத்வாந்மந்யமாநா: ப்ரமாணதாம் ।

பௌருஷேயோ பவேத்வேதோ வாக்யத்வாத்பாரதாதிவத் || ௧௭ ||

ஸர்வேஶ்வரப்ரணீதத்வே ப்ராமாண்யமபி ஸுஸ்திதம் ।

ப்ராமாண்யம் வித்யதே நேதி பௌருஷேயேஷு யுஜ்யதே || ௧௮ ||

வேதே வக்துரபாவாச்ச தத்வார்தாபி ஸுதுர்லபா ।

வேதஸ்ய நித்யதா ப்ரோக்தா ப்ராமாண்யேநோபயுஜ்யதே || ௧௯ ||

ஸர்வேஶ்வரப்ரணீதத்வம் ப்ராமாண்யஸ்யைவ காரணம் ।

ததயுக்தம் ப்ரமாணேந கேநாத்ரேஶ்வரகல்பநா || ௨௦ ||

ஸ யத்யாகமகல்பஸ்ஸ்யாந்நித்யோऽநித்ய: கிமாகம: ।

நித்யஶ்சேத்தம் ப்ரதீஶஸ்ய கேயம் கர்த்ருத்வகல்பநா || ௨௧ ||

அநித்யாகமபக்ஷே ஸ்யாதந்யோऽந்யாஶ்ரயதூஷணம் ।

ஆகமஸ்ய ப்ரமாணத்வமீஶ்வரோக்த்யேஶ்வரஸ்தத: || ௨௨ || ஆகமாத்ஸித்யதீத்யேவமந்யோऽந்யாஶ்ரயதூஷணம் ।

ஸ்வத ஏவ ப்ரமாணத்வமதோ வேதஸ்ய ஸுஸ்திதம் || ௨௩ ||

தர்மாதர்மௌ ச வேதைககோசராவித்யபி ஸ்திதம் ।

நநு வேதம் விநா ஸாக்ஷாத்கராமலகவத்ஸ்புடம் || ௨௪ ||

பஶ்யந்தி யோகிநோ தர்மம் கதம் வேதைகமாநதா ।

ததயுக்தம் ந யோகீ ஸ்யாதஸ்மதாதிவிலக்ஷண: || ௨௫ ||

ஸோऽபி பஞ்சேந்ந்த்ரியை: பஶ்யந் விஷயம் நாதிரிச்யதே ।

ப்ரத்யக்ஷமநுமாநாக்யமுபமாநமநந்தரம் || ௨௬ ||

அர்தாபத்திரபாவஶ்ச ந தர்மம் போதயந்தி வை ||

தத்ததிந்த்ரியயோகேந வர்தமாநார்தபோதகம் || ௨௭ ||

ப்ரத்யக்ஷம் ந ஹி க்ருஹ்ணாதி ஸோऽப்யதீதமநாகதம் ।

தர்மேண நித்யஸம்பந்திரூபஸ்யாபாவத: க்வசித் || ௨௮ ||

நாநுமாநமபி வ்யக்தம் தர்மாதர்மாவபோதகம் ।

தர்மாதிஸத்ருஶாபாவாதுபமாநமபி க்வசித் || ௨௯ ||

ஸாத்ருஶ்யக்ராஹகம் நைவ தர்மாதர்மாவபோதகம் ।

ஸுகஸ்ய காரணம் தர்மோ து:கஸ்யாதர்ம இத்யபி || ௩௦ ||

அர்தாபத்யாத்ர ஸாமாந்யமாத்ரே ஜ்ஞாதே ந துஷ்யதி ।

ஸாமாந்யமநநுஷ்டேயம் கிஞ்சாதீதம் ததா பவேத் || ௩௧ ||

யாகாதயோ ஹ்யநுஷ்டேயா விஶேஷா விதிசோதிதா: ।

அபாவாக்யம் ப்ரமாணம் ந புண்யாபுண்யப்ரகாஶகம் || ௩௨ ||

ப்ரமாணபஞ்சகாபாவே தத் ஸதா வர்ததே யத: ।

வேதைககோசரௌ தஸ்மாத்தர்மாதர்மாவிதி ஸ்திதம் || ௩௩ ||

வேதைகவிஹிதம் கர்ம மோக்ஷதம் நாபரம் தத: ।

மோக்ஷார்தீ ந ப்ரவர்தேத தத்ர காம்யநிஷித்தயோ: || ௩௪ ||

நித்யநைமித்திகே குர்யாத்ப்ரத்யவாயஜிஹாஸயா ।

ஆத்மா ஜ்ஞாதவ்ய இத்யாதிவிதிபி: ப்ரதிபாதிதே || ௩௫ ||

ஜீவாத்மநாம் ப்ரபோதஸ்து ஜாயதே பரமாத்மநி ।

ப்ரத்யாஹாராதிகம் யோகமப்யஸ்யந்விஹிதக்ரிய: || ௩௬ ||

மந:கரணகேநாத்மா ப்ரத்யக்ஷேணாவஸீயதே ।

பிந்நாபிந்நாத்மகஸ்த்வாத்மா கோவத்ஸதஸதாத்மத: || ௩௭ ||

ஜீவரூபேண பிந்நோऽபி த்வபிந்ந: பரரூபத:।

அஸத்ஸ்யாஜ்ஜீவரூபேண ஸத்ரூப: பரரூபத: || ௩௮ ||

ஶாபளேயாதிகோஷ்வேவ யதா கோத்வம் ப்ரதீயதே ।

பரமாத்மா த்வநுஸ்யூதவ்ருத்திர்ஜீவேsபி புத்யதாம் || ௩௯ ||

த்ரையம்பகாதிபிர்மந்த்ரை: பூஜ்யோ த்யேயோ முமுக்ஷுபி: ।

த்யாத்வைவாரோபிதாகாரம் கைவல்யம் ஸோऽதிகச்சதி || ௪௦ ||

பராநந்தாநுபூதி: ஸ்யாந்மோக்ஷே து விஷயாத்ருதே ।

விஷயேஷு விரக்தாஸ்ஸ்யுர்நித்யாநந்தாநுபூதித: ||

கச்சந்த்யபுநராவ்ருத்திம் மோக்ஷமேவ முமுக்ஷவ: || ௪௧ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே

பட்டாசார்யபக்ஷோ நாம அஷ்டமப்ரகரணம் ।

 

அத ஸாங்க்யபக்ஷ: .

ஸாங்க்ய தர்ஶநஸித்தாந்த ஸம்க்ஷேபாதத கத்யதே ।

ஸாங்க்யஶாஸ்த்ரம் த்விதாபூதம் ஸேஶ்வரஞ்ச நிரீஶ்வரம் || ௧ ||

சக்ரே நிரீஶ்வரம் ஸாங்க்யம் கபிலோऽந்யத்பதஞ்ஜலி: ।

கபிலோ வாஸுதேவஸ்ஸ்யாதநந்தஸ்ஸ்யாத்பதஞ்ஜலி: || ௨ ||

ஜ்ஞாநேந முக்திம் கபிலோ யோகேநாஹ பதஞ்ஜலி: ।

யோகீ கபிலபக்ஷோக்தம் தத்வஜ்ஞாநமபேக்ஷதே || ௩ ||

ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீதிஹாஸேஷு புராணே பாரதாதிகே ।

ஸாங்க்யோக்தம் த்ருஶ்யதே ஸ்பஷ்டம் ததா ஶைவாகமாதிஷு || ௪ ||

வ்யக்தாவ்யக்தவிவேகேந புருஷஸ்யைவ வேதநாத் ।

து:கத்ரயநிவ்ருத்தி: ஸ்யாதேகாந்தாத்யந்ததோ ந்ருணாம் || ௫ ||

து:கமாத்யாத்மிகம் சாதிபௌதிகம் சாதிதைவிகம் ।

ஆத்யாத்மிகம் மநோது:கம் வ்யாதய: பிடகாதய: || ௬ ||

ஆதிபௌதிகது:கம் ஸ்யாத் கீடாதிப்ராணிஸம்பவம் ।

வர்ஷாதபாதிஸம்பூதம் து:கம் ஸ்யாதாதிதைவிகம் || ௭ ||

ஏகாந்தாத்யந்ததோ து:கம் நிவர்தேதாத்மவேதநாத் ।

உபாயாந்தரதோ மோக்ஷ: க்ஷயாதிஶயஸம்யுத: || ௮ ||

ந சௌஷதைர்ந யாகாத்யை: ஸ்வர்காதிபலஹேதுபி: ।

த்ரைகுண்யவிஷயைர்மோக்ஷஸ்தத்வஜ்ஞாநாத்ருதே பரை: || ௯ ||

பஞ்சவிம்ஶதிதத்வாநி வ்யக்தாவ்யக்தாதிகாநி ச ।

வேத்தி தஸ்யைவ விஸ்பஷ்டமாத்மஜ்ஞாநம் பவிஷ்யதி || ௧௦ ||

பஞ்சவிம்ஶதிதத்த்வஜ்ஞோ யத்ர குத்ராஶ்ரமே வஸேத் ।

ஜடீ முண்டீ ஶிகீம் வாபி முச்யதே நாத்ர ஸம்ஶய: || ௧௧ ||

பஞ்சவிம்ஶதிதத்வாநி புருஷ: ப்ரக்ருதிர்மஹாந் ।

அஹங்காரஶ்ச ஶப்தஶ்ச ஸ்பர்ஶரூபரஸாஸ்ததா || ௧௨ ||

கந்த: ஶ்ரோத்ரம் த்வக்ச சக்ஷுர்ஜிஹ்வா காணஞ்ச வாகபி ।

பாணி: பாதஸ்ததா பாயுருபஸ்தஶ்ச மநஸ்ததா || ௧௩ ||

ப்ருதிவ்யாபஸ்ததா தேஜோ வாயுராகாஶமித்யபி ।

ஸ்ருஷ்டிப்ரகாரம் வக்ஷ்யாமி தத்த்வாத்மகமிதம் ஜகத் || ௧௪ ||

ஸர்வம் ஹி ப்ரக்ருதே: கார்யம் நித்யைகா ப்ரக்ருதிர்ஜடா ।

ப்ரக்ருதேஸ்த்ரிகுணாவேஶாதுதாஸீநோऽபி கர்த்ருவத் || ௧௫ ||

ஸ சேதநாவத்தத்யோகாத்ஸர்க: பங்க்வந்தயோகவத் ।

ப்ரக்ருதிர்குணஸாம்யம் ஸ்யாத்குணாஸ்ஸத்வம் ரஜஸ்தம: || ௧௬ ||

ஸத்த்வோதயே ஸுகம் ப்ரீதி ஶாந்திர்லஜ்ஜாங்கலாகவம் ।

க்ஷமா த்ருதிரகார்பண்யம் தமோ ஜ்ஞாநப்ரகாஶநம் || ௧௭ ||

ரஜோகுணோதயே லோப: ஸந்தாப: கோபவிக்ரஹௌ ।

அபிமாநோ ம்ருஷாவாத: ப்ரவ்ருத்திர்தம்ப இத்யபி || ௧௮ ||

தமோகுணோதயே தந்த்ரீ மோஹோ நித்ராங்ககௌரவம் ।

ஆலஸ்யமப்ரபோதஶ்ச ப்ரமாதஶ்சைவமாதய: || ௧௯ ||

வ்யாஸாபிப்ரேதஸித்தாந்தே வக்ஷ்யேऽஹம் பாரதே ஸ்புடம் ।

த்ரைகுண்யவிததிம் ஸம்யக்விஸ்தரேண யதாததம் || ௨௦ ||

ப்ரக்ருதே: ஸ்யாந்மஹாம்ஸ்தஸ்மாதஹங்காரஸ்ததோऽப்யபூத் ।

தந்மாத்ராக்யாநி பஞ்ச ஸ்யு: ஸூக்ஷ்மபூதாநி தாநி ஹி || ௨௧ ||

வாக்பாணிபாதஸம்ஜ்ஞாநி பாயூபஸ்தௌ ததைவ ச ।

ஶப்தஸ்ஸ்பர்ஶஸ்ததா ரூபம் ரஸோ கந்த இதீரிதா: || ௨௨ ||

கம்வாய்வக்ந்யம்புப்ருத்வ்யஸ்ஸ்யு: ஸூக்ஷ்மா ஏவ ந சாபரே ।

பட: ஸ்யாச்சுக்லதந்துப்ய: ஶுக்ல ஏவ யதா ததா || ௨௩ ||

த்ரிகுணாநுகுணம் தஸ்மாத்தத்த்வஸ்ருஷ்டிரபி த்ரிதா ।

ஸத்த்வாத்மகாநி ஸ்ருஷ்டாநி தேப்யோ ஜ்ஞாநேந்த்ரியாண்யத || ௨௪ ||

ஶ்ரோத்ரம் த்வக் சக்ஷுஷீ ஜிஹ்வா க்ராணமித்யத்ர பஞ்சகம் ।

தைஶ்ஶப்தஸ்பர்ஶரூபாணி ரஸகந்தௌ ப்ரவேத்த்யஸௌ || ௨௫ ||

ரஜோகுணோத்பவாநி ஸ்யுஸ்தேப்ய: கர்மேந்த்ரியாண்யத ।

வாக்பாணிபாதஸம்ஜ்ஞாநி பாயூபஸ்தௌ ததைவ ச || ௨௬ ||

வசநாதாநகமநவிஸர்காநந்தகர்ம ச ।

மநோऽந்த:கரணாக்யம் ஸ்யாத் ஜ்ஞேயமேகாதஶேந்த்ரியம் || ௨௭ ||

தமோகுணோத்பவாந்யேப்யோ மஹாபூதாநி ஜஜ்ஞிரே ।

ப்ருதிவ்யாபஸ்ததா தேஜோ வாயுராகாஶ இத்யபி || ௨௮ ||

பஞ்சவிம்ஶதிதத்த்வாநி ப்ரோக்தாந்யேதாநி வை மயா ।

ஏதாந்யேவ விஶேஷேண ஜ்ஞாதவ்யாநி குரோர்முகாத் || ௨௯ ||

ஆத்மாந: ப்ரளயே லீநா: ப்ரக்ருதௌ ஸூக்ஷ்மதேஹிந: ।

குணகர்மவஶாத்ப்ரஹ்மஸ்தாவராந்தஸ்வரூபிண: || ௩௦ ||

ப்ரக்ருதௌ ஸூக்ஷ்மரூபேண ஸ்திதமேவாகிலம் ஜகத் ।

ஆபிவ்யக்தம் பவத்யேவ நாஸதுத்பத்திரிஷ்யதே || ௩௧ ||

அஸதுத்பத்திபக்ஷே ச ஶஶஶ்ருங்காதி ஸம்பவேத் ।

அஸத்தைலம் திலாதௌ சேத்ஸிகதாப்யோऽபி தத்பவேத் || ௩௨ ||

ஜநித ஜநயேச்சேதி யஸ்து தோஷஸ்த்வயேரித: ।

அபிவ்யக்திமதே ந ஸ்யாதபிவ்யஞ்ஜககாரணை: || ௩௩ ||

ஆத்மாநோ பஹவ: ஸாத்யா தேஹே தேஹே வ்யவஸ்திதா: ।

ஏகஶ்சேத்யுகபத்ஸர்வே ம்ரியேரந் ஸம்பவந்து வா || ௩௪ ||

பஶ்யேயுர்யுகபத்ஸர்வே பும்ஸ்யேகஸ்மிந் ப்ரபஶ்யதி ।

அத: ஸ்யாதாத்மநாநாத்வமத்வைதம் நோபபத்யதே || ௩௫ ||

ஆத்மா ஜ்ஞாதவ்ய இத்யாதிவிதிபிர்ப்ரதிபாதித: ।

நிவ்ருத்திரூபதர்ம: ஸ்யாந்மோக்ஷதோऽந்ய: ப்ரவர்தக: || ௩௬ ||

அக்நிஷ்டோமாதயோ யஜ்ஞா: காம்யா: ஸ்யுர்விஹிதா அபி ।

ப்ரவ்ருத்திதர்மாஸ்தே ஜ்ஞேயா யத: பும்ஸாம் ப்ரவர்தகா: || ௩௭ ||

தர்மேணோர்த்வகதி: பும்ஸாமதர்மாத்ஸ்யாததோகதி: ।

ஜ்ஞாநேநைவாபவர்க ஸ்யாதஜ்ஞாநாத்பத்யதே நர: || ௩௮ ||

ப்ரஹ்மார்பணதயா யஜ்ஞா: க்ருதாஸ்தே மோக்ஷதா யதி ।

அயஜ்ஞத்வப்ரஸங்கஸ்ஸ்யாந்மந்த்ரார்தஸ்யாந்யதாக்ருதே: || ௩௯ ||

தஸ்மாத்யாகாதயோ தர்மாஸ்ஸம்ஸாரேஷு ப்ரவர்தகா: ।

நிஷித்தேப்யோऽபி கர்தவ்யா: பும்ஸாம் ஸம்பத்திஹேதவ: || ௪௦ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநாஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே

கபிலவாஸுதேவஸாங்க்யபக்ஷா நாம நவமப்ரகரணம் ।

 

 

அத பதஞ்ஜலிபக்ஷ:

அத ஸேஶ்வரஸாங்க்யஸ்ய வக்ஷ்யே பக்ஷம் பதஞ்ஜலே: ।

பதஞ்ஜலிரநந்த: ஸ்யாத்யோகஶாஸ்த்ரப்ரவர்தக: || ௧ ||

பஞ்சவிம்ஶதிதத்த்வாநி புருஷம் ப்ரக்ருதே: பரம் ।

ஜாநதோ யோகஸித்தி: ஸ்யாத்யோகாத்தோஷக்ஷயோ பவேத் || ௨ ||

பஞ்சவிம்ஶதிதத்த்வாநி புருஷ: ப்ரக்ருதிர்மஹாந் !

அஹங்காரஶ்ச தந்மாத்ரா விகாராஶ்சாபி ஷோடஶ: || ௩ ||

மஹாபூதாநி சேத்யேதத்ருஷிணைவ ஸுவிஸ்த்ருதம் ।

ஜ்ஞாநமாத்ரேண முக்தி: ஸ்யாதித்யாலஸ்யஸ்ய லக்ஷணம் || ௪ ||

ஜ்ஞாநிநோऽபி பவத்யேவ தோஷைர்புத்திப்ரம: க்வசித் ।

குரூபதிஷ்டவித்யாதோ நஷ்டாவித்யோऽபி பூருஷ: || ௫ ||

தேஹதர்பணதோஷாம்ஸ்து யோகேநைவ விநாஶயேத் ।

ஸம்யக்ஜ்ஞாதோ ரஸோ யத்வத்குடாதேர்நாநுபூயதே || ௬ ||

பித்தஜ்வரயுதைஸ்தஸ்மாத்தோஷாநேவ விநாஶயேத் ।

குரூபதிஷ்டவித்யஸ்ய விரக்தஸ்ய நரஸ்ய து || ௭ ||

தோஷக்ஷயகரஸ்தஸ்மாத்யோகாதந்யோ ந வித்யதே ।

அவித்யோபாத்தகர்த்ருத்வாத்காமாத்கர்மாணி குர்வதே || ௮ ||

தத: கர்மவிபாகேந ஜாத்யாயுர்போகஸம்பவ: ।

பஞ்சக்லேஶாஸ்த்வவித்யா ச ராகத்வேஷௌ ததுத்பவௌ || ௯||

அஸ்மிதாபிநிவேஶௌ ச தத்ராவித்யைவ காரணம் ।

ஆத்மபுத்திரவித்யா ஸ்யாத‌‌‌‌‌நாத்மநி களேபரே || ௧ ||

பஞ்சபூதாத்மகோ தேஹோ தேஹீ த்வாத்மா ததோऽபர: ।

தஜ்ஜந்யபுத்ரபௌத்ராதிஸந்தாநேऽபி மமத்வதீ: || ௧௧ ||

அவித்யா தேஹபோக்யே வா க்ருஹக்ஷேத்ராதிகே ததா ।

நஷ்டாவித்யோऽத தந்மூலராகத்வேஷாதிவர்ஜித: || ௧௨ ||

முக்தயே யோகமப்யஸ்யேதிஹாமுத்ரபலாஸ்ப்ருஹ: ।

சித்தவ்ருத்திநிரோதே ஸ்யாத்யோக: ஸ்வஸ்மிந்வ்யவஸ்திதி: || ௧௩ ||

வ்ருத்தயோ நாத்ர வர்ண்யந்தே க்லிஷ்டாக்லிஷ்டவிபேதிதா: ।

க்ரியாயோகம் ப்ரகுர்வீத ஸாக்ஷாத்யோகப்ரவர்தகம் || ௧௪ ||

க்ரியாயோகஸ்தபோ மந்த்ரஜபோ பக்திர்த்ருடேஶ்வரே ।

க்லேஶகர்மவிபாகாதிஶூந்ய: ஸர்வஜ்ஞ ஈஶ்வர: || ௧௫ ||

ஸ காலேநாநவச்சேதாத்ப்ரஹ்மாதீநாம் குருர்மத: ।

தத்வாசக: ஸ்யாத்ப்ரணவஸ்தஜ்ஜபோ வாச்யபாவநம் || ௧௬ ||

யோகாந்தராயநாஶ: ஸ்யாத்தேந ப்ரத்யங்மநோ பவேத் ।

ஆலஸ்யம் வ்யாதயஸ்தீவ்ரா: ப்ரமாதஸ்த்யாநஸம்ஶயா: || ௧௭ ||

அநவஸ்திதசித்தத்வமஶ்ரத்தா ப்ராந்திதர்ஶநம் ।

து:காநி தௌர்மநஸ்யஞ்ச விஷயேஷு ச லோலதா || ௧௮ ||

ஶ்வாஸப்ரஶ்வாஸதோஷௌ ச தேஹகம்போ நிரங்குஶ: ।

இத்யேவமாதயோ தோஷா யோகவிக்நா: ஸ்வபாவத: || ௧௯ ||

ஈஶ்வரப்ரணிதாநேந தஸ்மாத்விக்நாந்விநாஶயேத் ।

மைத்ர்யாதிபிர்மநஶ்ஶுத்திம் குர்யாத்யோகஸ்ய ஸாதநம் || ௨௦ ||

மைத்ரீம் குர்யாத்ஸுதீலோகே கருணாம் து:கிதே ஜநே ।

தர்மேऽநுமோதநம் குர்யாதுபேக்ஷாமேவ பாபிநாம் || ௨௧ ||

பகவத்க்ஷேத்ரஸேவா ச ஸஜ்ஜநஸ்ய ச ஸங்கதி: ।

பகவச்சரிதாப்யாஸோ பாவநா ப்ரத்யகாத்மந: || ௨௨ ||

இத்யேவமாதிபிர்யத்நை: ஸம்ஶுத்தம் யோகிநோ மந: ।

ஶக்தம் ஸ்யாததிஸூக்ஷ்மாணாம் மஹதாமபி பாவநே || ௨௩ ||

யோகாங்ககாரணாத்தோஷே நஷ்டே ஜ்ஞாநப்ரகாஶநம் ।

அஷ்டாவங்காநி யோகஸ்ய யமோऽத நியமஸ்ததா || ௨௪ ||

ஆஸநம் பவநாயாம: ப்ரத்யாஹாரோऽத தாரணா ।

த்யாநம் ஸமாதிரித்யேவம் தாநி விஸ்தரதோ யதா || ௨௫ ||

அஹிம்ஸா ஸத்யமஸ்தேயம் ப்ரஹ்மசர்யாபரிக்ரஹௌ ।

யமா: பஞ்ச பவந்த்யேதே ஜாத்யாத்யநுகுணா மதா: || ௨௬ || நியமாஶ்ஶௌசஸந்தோஷதபோமந்த்ரேஶஸேவநா: ।

யமஸ்ய நியமஸ்யாபி ஸித்தௌ வக்ஷ்யே பலாநி ச || ௨௭ ||

அஹிம்ஸாயா: பலம் தஸ்ய ஸந்நிதௌ வைரவர்ஜநம் ।

ஸத்யாதமோகவாக்த்வம் ஸ்யாதஸ்தேயாத்ரத்நஸங்கதி: || ௨௮ ||

ப்ரஹ்மசர்யாத்வீர்யலாபோ ஜந்மதீரபரிக்ரஹாத் ।

ஶீசாத்ஸ்வாங்கேऽஜுகுப்ஸா ஸ்யாத்துர்ஜநஸ்பர்ஶவர்ஜநம் || ௨௯ || ஸத்த்வஶுத்திஸ்ஸௌமநஸ்யமைகாத்ம்யேந்த்ரியவஶ்யதே ।

ஆத்மதர்ஶநயோக்யத்வம் மநஶ்ஶௌசபலம் பவேத் || ௩௦ ||

அநுத்தமஸுகாவாப்தி: ஸந்தோஷாத்யோகிநோ பவேத் ।

இந்த்ரியாணாஞ்ச காயஸ்ய ஸித்தி: ஸ்யாத்தபஸ: பலம் || ௩௧ ||

இந்த்ரியஸ்ய து ஸித்த்யா ஸ்யாத்துராலோகாதிஸம்பவ: ।

காயஸித்த்யாணிமாதி: ஸ்யாத்தஸ்ய திவ்யஶரீரிண: || ௩௨ ||

ஜபேந தேவதாகர்ஷ: ஸமாதிஸ்த்வீஶஸேவயா ।

ஆஸநம் ஸ்யாத் ஸ்திரஸுகம் த்வந்த்வநாஶஸ்ததோ பவேத் ||௩௩||  பத்மபத்ரமயூராக்யைர்வீரஸ்வஸ்திககுக்குடை: ।

ஆஸநைர்யோகஶாஸ்த்ரோக்தைராஸிதவ்யஞ்ச யோகிபி: || ௩௪ ||

ப்ராணாபாநநிரோத: ஸ்யாத் ப்ராணாயாமஸ்த்ரிதா ஹி ஸ: ।

கர்தவ்யோ யோகிநா தேந ரேசபூரககும்பகை: || ௩௫ ||

ரேசநாத்ரேசகோ வாயோ: பூரணாத்பூரகோ பவேத் ।

ஸம்பூர்ணகும்பவத்ஸ்தாநாதசலஸ்ஸ து கும்பக: || ௩௬ ||

ப்ராணாயாமஶ்சதுர்த: ஸ்யாத்ரேசபூரககும்பகாந் ।

ஹித்வா நிஜஸ்திதிர்வாயோரவித்யாபாபநாஶிநீ || ௩௭ ||

இந்த்ரியாணாஞ்ச சரதாம் விஷயேப்யோ நிவர்தநம்। ।

ப்ரத்யாஹாரோ பவேத்தஸ்ய பலமிந்த்ரியவஶ்யதா || ௩௮ ||

சித்தஸ்ய தேஶபந்த: ஸ்தாத்தாரணா த்விவிதா ஹி ஸா ।

தேஶபாஹ்யாந்தரத்வேந பாஹ்ய: ஸ்யாத்ப்ரதிமாதிக: || ௩௯ ||

தேஶஸ்த்வாப்யந்தரோ ஜ்ஞேயோ நாபிசக்ரஹ்ருதாதிக: ।

சித்தஸ்ய பந்தநம் தத்ர வ்ருத்திரேவ ந சாபரம் || ௪௦ ||

நாபிசக்ராதிதேஶேஷு ப்ரத்யயஸ்யைகதாநதா ।

த்யாநம் ஸமாதிஸ்தத்ரைவ த்வாத்மந: ஶூந்யவத்ஸ்திதி: || ௪௧ ||

தாரணாதித்ரயே த்வேகவிஷயே பாரிபாஷிகீ ।

ஸம்ஜ்ஞாம் ஸயம இத்யேஷா த்ரயோச்சாரணலாகவாத் || ௪௨ ||

யோகிநஸ்ஸம்யமஜயாத் ப்ரஜ்ஞாலோக: ப்ரவர்ததே ।

ஸம்யமஸ்ஸது கர்தவ்யோ விநியோகோऽத்ர பூமிஷு || ௪௩ ||

பஞ்சப்யோऽபி யமாதிப்யோ தாரணாதித்ரயம் பவேத் ।

அந்தரங்கம் ஹி நிர்பீஜ ஸமாதி: ஸ்யாத்தத: பரம் || ௪௪ ||

அஜித்வாத்வபராம் பூமிம் நாரோஹேத்பூமிமுத்தராம் ।

அஜித்வாரோஹணே பூமேர்யோகிநஸ்ஸ்யுருபத்ரவா: || ௪௫ ||

ஹிக்காஶ்வாஸப்ரதிஶ்யாயகர்ணதந்தாக்ஷிவேதநா: ।

மூகதாஜடதாகாஸஶிரோரோகஜ்வராஸ்த்விதி || ௪௬ ||

யஸ்யேஶ்வரப்ரஸாதேந யாகோ பவதி தஸ்ய து ।

ந ரோகா: ஸம்பவந்த்யேதே யேऽதரோத்தரபூமிஜா: || ௪௭ ||

ஏக ஏவாகிலோ தர்மோ பால்யகௌமாரயௌவநை: ।

வார்தகேந து காலேந பரிணாமாத்விநஶ்யதி || ௪௮ ||

பராக்பூதஸ்ய யாதீடாபிங்களாப்யாமஹர்நிஶம் ।

காலஸ்தம் ஶமயேத்ப்ரத்யகபியாத: ஸுஷும்நயா || ௪௯ ||

முக்திமார்க: ஸுஷும்நா ஸ்யாத் காலஸ்தத்ர ஹி வஞ்சித: ।

சந்த்ராதித்யாத்மக: காலஸ்தயோர்மார்கத்வயம் ஸ்புடம் || ௫௦ ||

க்ஷீராத்ஸமுத்த்ருதம் த்வாஜ்யம் ந புந: க்ஷீரதாம் வ்ரஜேத் ।

ப்ருதக்க்ருதோ குணேப்யஸ்து பூயோ நாத்மா குணீ பவேத் || ௫௧ ||

யதா நீதா ரஸேந்த்ரேண தாதவஶ்ஶாதகும்பதாம் ।

புநராவ்ருத்தயே ந ஸ்யுஸ்தத்வதாத்மாபி யோகிநாம் || ௫௨ ||

நாடீசக்ரகதிர்ஜ்ஞேயா யோகமப்யஸ்யதாம் ஸதா ।

ஸுஷும்நா மத்யவம்ஶாஸ்தித்வாரேணது ஶிரோகதா || ௫௩ ||

இடா ச பிங்களா க்ராண ப்ரதேஶே ஸவ்யதக்ஷிணே ।

இடா சந்த்ரஸ்ய மார்க: ஸ்யாத்பிங்களா து ரவேஸ்ததா || ௫௪ ||

குஹூரதோ கதா லிங்கம் வ்ருஷணம் பாயுமப்யஸௌ ।

விஶ்வோதரா தாரணா ச ஸவ்யேதரகரௌ க்ரமாத் || ௫௫ ||

ஸவ்யேதராங்க்ரீ விஜ்ஞேயௌ ஹஸ்திஜிஹ்வா யஶஸ்விநீ ।

ஸரஸ்வதீ து ஜிஹ்வா ஸ்யாத் ஸுஷும்நாப்ருஷ்டநிர்கதா || ௫௬ ||

தத்பார்ஶ்வயோ: ஸ்திதௌ கர்ணௌ ஶாங்கிநீ ச பயஸ்விநீ ।

காந்தாரீ ஸவ்யநேத்ரம் ஸ்யாந்நேத்ரம் பூஷா து தக்ஷிணம் || ௫௭ ||

ஜ்ஞாநகர்மேந்த்ரியாணி ஸ்யுர்நாட்ய: கண்டாத்விநிஸ்ஸ்ருதா: ।

நாட்யோ ஹி யோகிநாம் ஜ்ஞேயா: ஸிரா ஏவ ந சாபரா: || ௫௮ ||

ப்ராணாதிவாயுஸஞ்சாரோ நாடீஷ்வேவ யதா ததா ।

ஜ்ஞாதவ்யோ யோகஶாஸ்த்ரேஷு தத்வ்யாபாரஶ்ச த்ருஶ்யதாம் || ௫௯ ||

யோகீ து ஸம்யமஸ்தாநே ஸம்யமாத்ஸர்வவித்பவேத் ।

பூர்வஜாதிபரிஜ்ஞாநம் ஸம்ஸ்காரே ஸம்யமாத்பவேத் || ௬௦ ||

ஹஸ்த்யாதீநாம் பலாநி ஸ்யுர்ஹஸ்த்யாதிஸ்தாநஸம்யமாத் ।

மேத்ர்யாதி லபதே யோகீ மைத்ர்யாதிஸ்தாநஸம்யமாத் || ௬௧ ||

சந்த்ரே ஸ்யாத்ஸம்யமாத்தஸ்ய தாரகாவ்யூஹவேதநம் ।

த்ருவேऽநாகதவிஜ்ஞாநம் ஸூர்யே ஸ்யாத்புவநேஷு தீ: || ௬௨ ||

காயவ்யூஹபரிஜ்ஞாநம் நாபிசக்ரே து ஸம்யமாத் ।

க்ஷுத்பிபாஸாநிவ்ருத்தி: ஸ்யாத்கர்ணகூபே து ஸம்யமாத் || ௬௩ ||

கர்ணநாட்யாம் பவேத்ஸ்தைர்யமர்தஜ்யோதிஷி ஸித்ததீ: ।

ஜிஹ்வாக்ரே ரஸஸம்வித்ஸ்யாந்நாஸாக்ரே கந்தவேதநம் || ௬௪ ||

அப்யாஸாதநிஶம் தஸ்மாத்தேஹகாந்திஶ்ஶுபாக்ருதி: ।

க்ஷுதாதிவிநிவ்ருத்திஶ்ச ஜாயதே வத்ஸராத்யத: || ௬௫ ||

ஸம்வத்ஸரேண விவிதா ஜாயந்தே யோகஸித்தய: ।

யதேஷ்டசரிதம் ஜ்ஞாநமதீதாத்யர்தகோசரம் || ௬௬ ||

ஸ்வதேஹேந்த்ரியஸம்ஶுத்திர்ஜராமரணஸம்க்ஷய: ।

வைராக்யேண நிவ்ருத்தி: ஸ்யாத்ஸம்ஸாரே யோகிநோऽசிராத் || ௬௭ ||

அணிமாத்யஷ்டகம் தஸ்ய யோகஸித்தஸ்ய ஜாயதே ।

தேந முக்திவிரோதோ ந ஶிவஸ்யேவ யதா ததா || ௬௮ ||

அணிமா லகிமா சைவ மஹிமா ப்ராப்திரீஶதா ।

ப்ராகாம்யஞ்ச ததேஶித்வம் வஶித்வம் யத்ர காமதம் || ௬௯ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே

பதஞ்ஜலி-ஸேஶ்வரஸாங்க்யபக்ஷோ நாம தஶமப்ரகரணம்

 

அத வேதவ்யாஸபக்ஷ

ஸர்வஶாஸ்த்ராவிரோதேந வ்யாஸோக்தோ பாரதே த்விஜை: ।

க்ருஹ்யதே ஸாங்க்யபக்ஷாத்தி வேதஸாரோऽத வைதிகை: || ௧ ||

புருஷ: ப்ரக்ருதிஶ்சேதி த்வயாத்மகமிதம் ஜகத் ।

பரஶ்ஶயாநஸ்தந்மாத்ரபுரே து புருஷ: ஸ்ம்ருத: || ௨ ||

தந்மாத்ராஸ்ஸூக்ஷ்மபூதாநி ப்ராயஸ்தே த்ரிகுணாஸ்ஸ்ம்ருதா: ।

ப்ரக்ருதிர்குணஸாம்யம் ஸ்யாத்குணாஸ்ஸத்த்வம் ரஜஸ்தம: || ௩ ||

பந்த: பும்ஸோ குணாவேஶோ முக்திர்குணவிவேகதீ: ।

குணஸ்வபாவைராத்மா ஸ்யாதுத்தமோ மத்யமோऽதம: || ௪ ||

உத்தம: ஸாத்த்விக: ஶ்லேஷ்மப்ரக்ருதிஸ்ஸ ஜலாத்மக: ।

ராஜஸோ மத்யமோ ஹ்யாத்மா ஸ பித்தப்ரகதிர்மத || ௫ ||

அதமஸ்தாமஸோ வாதப்ரக்ருதிர்யத்தமோ மருத் ।

ஸத்த்வம் ஶுக்லம் ரஜோ ரக்தம் தூம்ரம் க்ருஷ்ணம் தமோ மதம் || ௬ ||

ஜலாக்நிபவநாத்மாந: ஶுக்லரக்தாஸிதாஸ்தத: ।

தத்ததாகாரசேஷ்டாத்யைர்லக்ஷ்யந்தே ஸாத்த்விகாதய: || ௭ ||

ப்ரியங்குதூர்வாஶஸ்த்ராப்ஜஹேமவர்ண: கபாத்மக: ।

கூடாஸ்திபந்தஸ்ஸுஸ்நிக்தப்ருதுவக்ஷா ப்ருஹத்தநு: || ௮ ||

கம்பீரோ மாம்ஸல: ஸௌம்யோ கஜகாமீ மஹாமநா: ।

ம்ருதங்கநாதோ மேதாவீ தயாளுஸ்ஸத்யவாக்ருஜு: || ௯ ||

க்ஷுத்ரது:கபரிக்லேஶைரதப்தோ தர்மதஸ்ததா  ।

அநேகபுத்ரப்ருத்யாட்யோ பூரிஶுக்லோ ரதிக்ஷம: || ௧௦ ||

தர்மாத்மா மிதபாஷீ ச நிஷ்டுரம் வக்தி ந க்வசித் ।

பால்யேsப்யரோதநோsலோலோ ந புபுக்ஷார்திதோ ப்ருஶம் || ௧௧ ||

புங்க்தேsல்பம் மதுரம் கோஷ்ணம் ததாபி பலவாநஸௌ ।

அப்ரதீகாரதௌ வைரம் சிரம் கூடம்வஹத்யஸௌ || ௧௨ ||

த்ருதிர்புத்தி: ஸ்ம்ருதி: ப்ரீதி: ஸுகம் லஜ்ஜங்கலாகவம் ।

ஆந்ருண்யம் ஸமதாரோக்யமகார்பண்யமசாபலம் || ௧௩ ||

இஷ்டாபூர்தவிஶேஷாணாம் க்ரதூநாமவிகத்தநம் ।

தாநேந சாநுக்ரஹணமஸ்ப்ருஹா ச பரார்தத: || ௧௪ ||

ஸர்வபூததயா சேதி குணைர்ஜ்ஞேயோsத்ர ஸாத்த்விக: ।

ரஜோகுணபரிச்சேத்யோ ராஜஸோsத்ர யதா ஜந: || ௧௫ ||

ரஜ: பித்தம் ததேவாக்நிரக்நிஸ்தத்பித்தஜஸ்து வா ।

தீவ்ரத்ருஷ்ணோ புபுக்ஷார்த: பைத்திகோsமிதபோஜந: || ௧௬ ||

பிங்ககேஶோsல்பரோமா ச தாம்ரவக்த்ராங்க்ரிஹஸ்தக: ।

கர்மாஸஹிஷ்ணுருஷ்ணாங்க: ஸ்வேதந: பூதிகந்தயுக் || ௧௭ ||

ஸ்வஸ்தோ விரேசநாதேவம் ம்ருதுகோஷ்டோsதிகோபந: ।

ஶூரஸ்ஸுசரிதோ மாநீ க்லேஶபீருஶ்ச பண்டித: || ௧௮ ||

மால்யாநுலேபநாதீச்சுரதிஸ்வஸ்தோஜ்ஜ்வலாக்ருதி: ।

அல்பஶுக்லோsல்பகாமஶ்ச  காமிநீநாமநீப்ஸித: || ௧௯ ||

பால்யேsபி பலிதம் தத்தே ரக்தரோமாத நீலிகாம்  ।

பலீ  ஸாஹஸிகோ  போகீ ஸம்ப்ராப்தவிபவஸ்ஸதா || ௨௦ ||

புங்தேsதிமதுரம் சார்த்ரம் பக்ஷ்யம் கட்வம்லநிஸ்ஸ்ப்ருஹ: ।

நாத்யுஷ்ணபோஜீ பாநீயமந்தரா ப்ரசுரம் பிபந் || ௨௧ ||

நேத்ரம்  சாத்யல்பபக்ஷமாஸ்யம் பவேச்சீதஜலப்ரிய: ।

கோபேநார்காபிதாபேந ராகமாஶு ப்ரயாதி  ச || ௨௨ ||

அத்யாகித்வமகாருண்யம் ஸுகது:கோபஸேவநம் ।

அஹங்காராதஸத்காரஶ்சிந்தா வைரோபஸேவநம்  || ௨௩ ||

பரபார்யாபஹரணம் ஹ்ரீநாஶோsநார்ஜவந்த்விதி ।

ராஜஸஸ்ய குணா: ப்ரோக்தாஸ்தாமஸஸ்ய குணா யதா || ௨௪ ||

அதர்மஸ்தாமஸோ ஜ்ஞேயஸ்தாமஸோ வாதிகோ ஜந: ।

அதந்யோ மத்ஸரீ சோர: ப்ராக்ருதோ நாஸ்திகோ ப்ருஶம் || ௨௫ ||

தீர்கஸ்புடிதகேஶாந்த: க்ருஶ: க்ருஷ்ணோsதிலோமஶ: ।

அஸ்நிக்தவிரளஸ்தூலதந்தோ தூஸரவிக்ரஹ: || ௨௬ ||

சஞ்சலாஸ்ய த்ருதிர்புத்திஶ்சேஷ்டா த்ருஷ்டிர்கதி: ஸ்ம்ருதி: ।

ஸௌஹார்தமஸ்திரம் தஸ்ய ப்ரலாபோsஸங்கதஸ்ஸதா || ௨௭ ||

பஹ்வாஶீ ம்ருகயாஶீலோ மலிஷ்ட: கலஹப்ரிய: ।

ஶீதாஸஹிஷ்ணுஶ்சபலோ  தோஷதீர்ஜர்ஜரஸ்வர: || ௨௮ ||

சந்த்ரே ஸ்யாத்ஸம்யமாத்தஸ்ய தாரகாவ்யூஹவேதநம் ।

ஸந்நதக்தசலாலாபோ கீதவாத்யரதஸ்ஸதா ।

மதுராத்யுபபோகீச பக்ஷ்யபக்வாம்லஸஸ்ப்ருஹ: || ௨௯ ||

அல்பபித்தகப: ப்ரேக்ஷ்யோऽஸ்வல்பநித்ரோऽல்பஜீவந: ।

ஏவமாதிகுணைர்ஜ்ஞேயஸ்தாமஸோ வாதிகோ ஜந: || ௩௦ ||

பஞ்சபூதகுணாந்வக்ஷ்யே த்ரைகுண்யாந்நாதிபேதிந: ।

ஜங்கமாநாஞ்ச ஸர்வேஷாம் ஶரீரே பஞ்ச தாதவ: || ௩௧ ||

ப்ரத்யேகஶ: ப்ரபித்யந்தே யைஶ்ஶரீரம் விசேஷ்டதே ।

த்வக் ச மாம்ஸம் ததாஸ்தீநி மஜ்ஜா ஸ்நாயுஶ்ச பஞ்சம: ||௩௨||

இத்யேததிஹ ஸம்க்யாதம் ஶரீரே ப்ருதிவீமயம் ।

தேஜோऽக்நிதஸ்ததா க்ரோதஶ்சக்ஷுரூஷ்மா ததைவ ச || ௩௩ ||

அக்நிர்ஜரயதே சாபி பஞ்சாக்நேயாஶ்ஶரீரிணாம் ।

ஶ்ரோத்ரம் க்ராணமதாஸ்யஞ்ச ஹ்ருதயம் கோஷ்டமேவ ச || ௩௪ ||

ஆகாஶாத்ப்ராணிநாமேதே ஶரீரே பஞ்ச தாதவ: ।

ஶ்லேஷ்மா பித்தமத ஸ்வேதோ வஸா ஶோணிதமேவ ச || ௩௫ ||

இத்யாப: பஞ்சதா தேஹே பவந்தி ப்ராணிநாம் ஸதா ।

ப்ராணாத்ப்ராணயதே தேஹீ வ்யாநாத்வ்யாயச்சத்தே ஸதா || ௩௬ ||

கச்சத்யபாநோsவாக் சைவ ஸமாநோ ஹ்ருத்யவஸ்தித: ।

உதாநாதுச்ச்வஸிதி ச வ்ருத்திபதாம்ஶ்ச பாஷதே || ௩௭ ||

இத்யேதே வாயவ: பஞ்ச சேஷ்டயந்தீஹ தேஹிந: ।

இஷ்டாநிஷ்டஸகந்தஶ்ச மதுர: கடுரேவ ச || ௩௮ ||

நிர்ஹாரீ ஸங்கத: ஸ்நிக்தோ ரூக்ஷோ விஶத ஏவ ச ।

ஏவம் நவவிதோ ஜ்ஞேய: பார்திவோ கந்தவிஸ்தர: || ௩௯ ||

மதுரோ லவணஸ்திக்த: கஷாயோऽம்ல: கடுஸ்ததா ।

ஏவம் ஷட்விதவிஸ்தாரோ ரஸோ வாரிமயோ மத: || ௪௦ ||

ஹ்ரஸ்வோ தீர்கஸ்ததா ஸ்தூலஶ்சதுரஶ்ரோऽத வ்ருத்தவாந் ।

ஶுக்ல: க்ருஷ்ணஸ்ததா ரக்தோ நீல: பீதோऽருணஸ்ததா || ௪௧ ||

ஏவம் த்வாதஶவிஸ்தாரோ ஜ்யோதிஷோऽபி குண: ஸ்ம்ருத: ।

ஷட்ஜர்ஷபௌ ச காந்தாரோ மத்யம: பஞ்சமஸ்ததா || ௪௨ ||

தைவதோ நிஷதஶ்சைவ ஸப்தைதே ஶப்தஜா குணா: ।

உஷ்ணஶ்ஶீதம் ஸுகம் து:கம் ஸ்நிக்தோ விஶத ஏவ ச || ௪௩ ||

கடிநஶ்சிக்கண: ஶ்லக்ஷ்ண: பிச்சிலோ ம்ருதுதாருணௌ ।

ஏவம் த்வாதஶவிஸ்தாரோ வாயவ்யோ குண உச்யதே || ௧௪ ||

ஆகாஶஜம் ஶப்தமாஹுரேபிர்வாயுகுணைஸ்ஸஹ ।

அவ்யாஹதைஶ்சேதயதே ந வேத்தி விஷமாகதை: || ௪௫ ||

அதாப்யாயயதே நித்ய தாதுபிஸ்தைஸ்து பஞ்சபி: ।

ஆபோऽக்நிர்மருதஶ்சைவ நித்யம் ஜாக்ரதி தேஹிஷு || ௪௬ ||

சதுர்வ்யூஹாத்மகோ விஷ்ணுஶ்சதுர்தைவாகரோஜ்ஜகத் ।

ப்ரஹ்மக்ஷத்ரியவிட்ஶூத்ராம்ஶ்சதுர்வர்ணாந் குணாத்மகாந் || ௪௭ ||

விப்ரஶ்ஶுக்லோ ந்ருபோ ரக்த: பீதோ வைஶ்யோऽந்த்யஜோsஸித: ।

விஸ்த்ருத்ய தர்மஶாஸ்த்ரே ஹி தேஷாம் கர்ம ஸமீரிதம் || ௪௮ ||

ஏகஸ்மிந்நேவ வர்ணே து சாதுர்வர்ண்யம் குணாத்மகம் ।

மோக்ஷதர்மேऽதிகாரித்வஸித்தயே முநிரப்யதாத் || ௪௯ ||

ஸ கர்மதேவதாயோகஜ்ஞாநகாண்டேஷ்வநுக்ரமாத் ।

ப்ரவர்தயதி தத்கர்மபரிபாகக்ரமம் விதந் || ௫௦ ||

ருஜவஶ்ஶுத்தவர்ணாபா: க்ஷமாவந்தோ தயாளவ: ।

ஸ்வதர்மநிரதா யே ஸ்யுஸ்தே த்விஜேஷு த்விஜாதய: || ௫௧ ||

காமபோகப்ரியாஸ்தீக்ஷ்ணா: க்ரோதநா: ப்ரியஸாஹஸா: ।

த்யக்தஸ்வதர்மா ரக்தாங்காஸ்தே த்விஜா: க்ஷத்ரதாம் கதா: || ௫௨ ||

கோஷு வ்ருத்திம் ஸமாதாய பீதா. க்ருஷ்யுபஜீவிந: ।

ந ஸ்வகர்ம கரிஷ்யந்தி தே த்விஜா வைஶ்யதாம் கதா: || ௫௩||

ஹிம்ஸாந்ருதாப்ரியா க்ஷுத்ராஸ்ஸர்வகர்மோபஜீவிந: ।

க்ருஷ்ணாஶ்ஶௌசபரிப்ரஷ்டாஸ்தே த்விஜாஶ்ஶூத்ரதாம் கதா: || ௫௪ ||

ஸமயாசாரநிஶ்ஶேஷக்ருத்யபேதைர்விமோஹயந் ।

மோக்ஷதோ விஷ்ணுரேவ ஸ்யாத்தேவதைதேயரக்ஷஸாம் || ௫௫ ||

சதுர்பிர்ஜந்மபிர்முக்திர்த்வேஷேண பஜதஸ்தவ ।

பவேதிதி வரோ தத்த: புண்டரீகாய விஷ்ணுநா || ௫௬ ||

ரஜஸ்ஸத்த்வதமோமார்கைஸ்ததாத்மாநஸ்ஸ்வகர்மபி: ।

ப்ராப்யதே விஷ்ணுரேவைகோ தேவதைத்யநிஶாசரை: || ௫௭ ||

ப்ரஹ்மவிஷ்ணுஹராக்யாபி: ஸ்ருஷ்டிஸ்திதிலயாநபி ।

ஹரிரேவ கரோத்யேகோ ரஜஸ்ஸத்த்வதமோவஶாத் || ௫௮ ||

ஸாத்விகாஸ்த்ரிதஶாஸ்ஸர்வே த்வஸுரா ராஜஸா மதா: ।

தாமஸா ராக்ஷஸாஶ்ஶீலப்ரக்ருத்யாக்ருதிவர்ணத: || ௫௯ ||

தர்மஸ்ஸுராணாம் பக்ஷஸ்ஸ்யாததர்மோऽஸுரரக்ஷஸாம் ।

பிஶாசாதேரதர்மஸ்ஸ்யாதேஷாம் லக்ஷ்ம ரஜஸ்தம || ௬௦ ||

ஈஶ்வராஜ்ஜ்ஞாநமந்விச்சேச்ச்ரியமிச்சேத்துதாஶநாத் ।

ஆரோக்யம் பாஸ்கராதிச்சேந்மோக்ஷாமிச்சேஜ்ஜநார்தநாத் || ௬௧ ||

யஸ்மிந்பக்ஷே து யோ ஜாத: ஸுரோ வாப்யஸுரோऽபி வா ।

ஸ்வதர்ம ஏவ தஸ்ய ஸ்யாததர்மேऽப்யத்ர தர்மவித் || ௬௨ ||

வேதத்ரயோக்தா யே தர்மாஸ்தேऽநுஷ்டேயாஸ்து ஸாத்த்விகை: ।

அதர்மோऽதர்வவேதோக்தோ ராஜஸைஸ்தாமஸை: ஶ்ரித: || ௬௩ ||

விஷ்ணுக்ரமணபர்யந்தோ யாகோऽஸ்மாகம் யதா ததா ।

ராஜஸைஸ்தாமஸைர்ப்ரஹ்மருத்ராவிஜ்யௌ து தத்குணௌ: || ௬௪ ||

நிஜதர்மபதாயாதாநநுக்ருஹ்ணாத்யஸௌ ஹரி: ।

முச்யதே நிஜதர்மேண பரதர்மோ பயாவஹ: || ௬௫ ||

ஏக ஏவ பரோ விஷ்ணு: ஸுராஸுரநிஶாசராந் ।

த்ரிகுணாநகுணம் நித்யமநுக்ருஹ்ணாதி லீலயா || ௬௬ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிரசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தஸங்க்ரஹே வேதவ்யாஸோக்தபாரதபக்ஷோ நாமைகாதஶப்ரகரணம் ||

 

அத வேதாந்தபக்ஷ

வேதாந்தஶாஸ்த்ரஸித்தாந்த: ஸம்க்ஷேபாதத கத்யதே ।

ததர்தப்ரவணா: ப்ராய: ஸித்தாந்தா: பரவாதிநாம் || ௧ ||

ப்ரஹ்மார்பணக்ருதை: புண்யைர்ப்ரஹ்மஜ்ஞாநாதிகாரிபி: ।

தத்த்வமஸ்யாதிவாக்யார்தோ ப்ரஹ்ம ஜிஜ்ஞாஸ்யதே புதை: ||௨||

நித்யாநித்யவிவேகித்த்வமிஹாமுத்ரபலாஸ்ப்ருஹா !

ஶமோ தமோ முமுக்ஷுத்வம் யஸ்ய தஸ்யாதிகாரிதா || ௩ ||

தத்த்வமஸ்யேவ நாந்யஸ்த்வம் தச்சப்தார்த: பரேஶ்வர: ।

த்வம் ஶப்தார்த: புரோவர்தீ திர்யங்மர்த்யாதிகோऽபர: || ௪ ||

தாதாத்ம்யமஸிஶப்தார்தோ ஜ்ஞேயஸ்தத்த்வம்பதார்தயோ: ।

ஸோऽயம் புருஷ இத்யாதிவாக்யே தாதாத்ம்யவந்மத: || ௫ ||

ஸ்யாந்மதம் தத்த்வமஸ்யாதிவாக்யம் ஸித்தார்தபோதநாத் ।

கதம் ப்ரவர்தகம் பும்ஸாம் விதிரேவ ப்ரவர்தக: || ௬ ||

ஆத்மா ஜ்ஞாதவ்ய இத்யாதிவிதிபி: ப்ரதிபாதிதா: ।

யஜமாநா: ப்ரஶஸ்யந்தே தத்வவாதைரிஹாருணை: || ௭ ||

புத்தீந்த்ரியஶரீரேப்யோ பிந்ந ஆத்மா விபுர்த்ருவ ।

நாநாபூத: ப்ரதிக்ஷேத்ரமர்தவித்திஷு பாஸதே || ௮ ||

வ்யர்தாதோ ப்ரஹ்மஜிஜ்ஞாஸா வாக்யஸ்யாந்யபரத்வத: ।

அத்ர ப்ரூமஸ்ஸமாதாநம் ந லிஙேவ ப்ரவர்தக: || ௯ ||

இஷ்டஸாதநதாஜ்ஞாநாதபி லோக: ப்ரவர்ததே ।

புத்ரஸ்தே ஜாத இத்யாதௌ விதிரூபோ ந தாத்ருஶ: || ௧௦ ||

ஆத்மா ஜ்ஞாதவ்ய இத்யாதிவிதயஸ்த்வாருணே ஸ்திதா: ।

போதம் விதததே ப்ரஹ்மண்யஜ்ஞாநாத்ப்ராந்த  சேதஸாம் || ௧௧ ||

ஸ்யாதேதத்காம்யகர்மாணி ப்ரதிஷித்தாநி வர்ஜயந் ।

விஹிதம் கர்ம குர்வாண: ஶுத்தாந்த:கரண: புமாந் || ௧௨ ||

ஸ்வயமேவ பவேஜ்ஜ்ஞாநீ குருவாக்யாநபேக்ஷயா ।

ததயுக்தம் ந விஜ்ஞாநம் கர்மபி கேவலைர்பவேத் || ௧௩ ||

குருப்ரஸாதஜந்யம் ஹி ஜ்ஞாநமித்யுக்தமாருணை: ।

ப்ரத்யக்ப்ரவணதாம் புத்தே: கர்மாண்யுத்பாத்ய ஶக்தித: || ௧௪ ||

க்ருதார்தாந்யஸ்தமாயாந்தி ப்ராவ்ருடந்தே கநா இவ ।

ப்ரத்யக்ப்ரவணபுத்தேஸ்து ப்ரஹ்மஜ்ஞாநாதிகாரிண: || ௧௫ ||

ஸ்யாதேவ ப்ரஹ்மஜிஜ்ஞாஸா தத்த்வமஸ்யாதிபிர்குரோ: ।

தத்த்வமஸ்யாதிவாக்யௌகோ வ்யாக்யாதோ ஹி பந: புந: || ௧௬ ||

குர்வநுக்ரஹஹீநஸ்ய நாத்மா ஸம்யக்ப்ரகாஶதே ।

ஆத்மாவித்யாநிமித்தோத்த: ப்ரபந்ந: பாஞ்சபௌதிக: || ௧௭ ||

நிவர்ததே யதா துச்சம் ஶரீரபுவநாத்மகம் ।

ததா ப்ரஹ்மவிவர்தந்து விஜ்ஞேயமகிலம் ஜகத் || ௧௮ ||

வேதாந்தோக்தாத்மவிஜ்ஞாநவிபரீதமதிஸ்து யா ।

ஆத்மந்யவித்யா ஸாநாதி ஸ்தூலஸூக்ஷ்மாத்மநா ஸ்திதா || ௧௯ ||

ஆத்மந: கம் ததோ வாயுர்வாயோரக்நிஸ்ததோ ஜலம் ।

ஜலாத்ப்ருதிவ்யபூத்பூமேர்வ்ரீஹ்யாத்யௌஷதயோsபவந் || ௨௦ ||

ஓஷதிப்யோsந்நமந்நாத்து புருஷ: பஞ்சகோஶவாந் ।

அபவீக்ருததந்மாத்ர ஸூக்ஷ்மபூதாத்மகோ ஜந: || ௨௧ ||

ஸ்தூலீபவதி தத்பேதஸ்திர்யட்நரஸுராத்மக: ।

தர்மாதிக்யே து தேவத்வம் திர்யக்த்வம் ஸ்யாததர்மத: || ௨௨ ||

தயோஸ்ஸாம்யே மநுஷ்யத்வமிதி த்ரேதா து கர்மபி: ।

த்வகஸ்ருங்மாம்ஸமேதோsஸ்திமஜ்ஜாஶுக்லாநி தாதவ: || ௨௩ ||

ஸப்தாந்நபரிணாமா ஸ்யு பும்ஸ்த்ரீத்வமபி ந ஸ்வத: ।

ஶுக்லாதிக்ய புமாந் கர்பே ரக்தாதிக்யே வதூஸ்ததா || ௨௪ ||

நபும்ஸகம் தயோஸ்ஸாம்யே மாதுஸ்ஸஞ்ஜாயதே ஸதா ।

மஜ்ஜாஸ்திஸ்நாயவஶ்ஶுக்லாத்ரக்தாத்த்வங்மாம்ஸஶோணிதா: || ௨௫ ||

ஷட்கோஶாக்யம் பவேதேதத்பிதுர்மாதுஸ்த்ரயந்த்ரயம் ।

புபுக்ஷா ச பிபாஸா ச ஶோகமோஹௌ ஜராம்ருதீ || ௨௬ ||

ஷடூர்மய: ப்ராணபுத்திதேஹேஷு ஸ்யாத்த்வயந்த்வயம் ।

ஆத்மத்வேந ப்ரமந்த்யத்ர வாதிந: கோஶபஞ்சகே || ௨௭ ||

அந்நப்ராணமநோஜ்ஞாநமயா: கோஶாஸ்ததாத்மந: |

ஆநந்தமயகோஶஶ்ச பஞ்சகோஶா இதீரிதா: || ௨௮ ||

மயங்விகாரே விஹித இத்யாநந்தமயோऽப்யஸந் ।

க்ருஹ்ணாத்யந்நமயாத்மாநம் தேஹம் லோகாயத: கலு || ௨௯ ||

தேஹை: பரிமிதம் ப்ராணமயமாரூஹதா விது: ।

விஜ்ஞாநமயமாத்மாநம் பௌத்தா க்ருஹ்ணந்தி நாபரம் || ௩௦ ||

ஆநந்தமயமாத்மாநம் வைதிகா: கேசிதூசிரே।

அஹங்காராத்மவாதீ து ப்ராஹ ப்ராயோ மநோமயம் || ௩௧ ||

கர்த்ருவாதிபிரஸ்ப்ருஷ்டோ க்ராஹ்ய ஆத்மாத்மவிந்மதே ।

கர்த்ருத்வம் கர்மகாண்டஸ்தைர்தேவதாகாண்டமாஶ்ரிதை: || ௩௨ ||

அவஶ்யாஶ்ரயணீயம் ஹி நாந்யதா கர்ம ஸித்யதி ।

வஸந்தே ப்ராஹ்மணோऽத்ராக்நீநாததீதேதி வை விதௌ || ௩௩ ||

தேஹோ வாத்மவிஶிஷ்டோ வா கோऽதிகாரீ து கர்மணி ।

அசேதநத்வாத்தேஹஸ்ய ஸ்வர்ககாமாத்யஸம்பவாத் || ௩௪ ||

ந ஜாகடீதி கர்த்ருத்வம் நாஶித்வாத்தத்ர கர்மணி ।

ஆத்மநோ ப்ராஹ்மணத்வாதிஜாதிரேவ ந வித்யதே || ௩௫ ||

ஜாதிவர்ணாஶ்ரமாவஸ்தாவிகாரப்யோऽபி ஸோऽபர ।

விஶிஷ்டோ நாபர கஶ்சித்வித்யதே தேஹதேஹிநோ: || ௩௬ ||

அத: கால்பநிக: கர்தா விஜ்ஞேயஸ்தத்ர கர்மாணி ।

நேதி நேத்யுச்யமாநே து பஞ்சகோஶே க்ரமேண ய: || ௩௭ ||

பாஸதே தத்பரம் ப்ரஹ்ம ஸ்யாதவித்யா ததோऽந்யதா ।

ஆத்மஸ்வரூபமாச்சாத்ய விக்ஷேபாந் ஸா கரோத்யலம் || ௩௮ ||

அஹட்காராக்யவிக்ஷேப: காமாத்கர்மபலஸ்ததா ।

மூலபூதோऽகிலப்ராந்தேர்பிப்ராணோ து:கஸங்கதிம் || ௩௯ ||

வ்யவஹாராந் கரோத்யுச்சை: ஸர்வாந் லௌகிகவைதிகாந் ।

மாத்ருமாநப்ரமேயாதிபிந்நாந் ஸர்வஸ்ய ஸத்யவத் || ௪௦ ||

நிஷ்க்ரியஸ்ய த்வஸங்கஸ்ய சிந்மாத்ரஸ்யாத்மந: ரவலு ।

ஸ்வதோ ந வ்யவஹாரோऽயம் ஸம்பவத்யநபேக்ஷிண: || ௪௧ ||

ஜடஶ்சேதத்யஹங்காரஶ்சைதந்யாத்யாஸவாந்த்ருவம் ।

அந்யவஸ்த்வந்தராத்யாஸாதாத்மாந்யத்வேந பாஸதே || ௪௨ ||

இதமம்ஶோ த்விதாபூதஸ்தத்ர ப்ராண: க்ரியாஶ்ரய:।

ஜ்ஞாநாதாரோऽபரோ புத்திர்மந இத்யம்ஶ ஈரித: || ௪௩||

தஸ்ய சேஷ்டாதயோऽபீஷ்டா: ப்ராணாத்யா: பஞ்ச வாயவ: ।

கரணாத்யா: க்ரியாபேதவாகாதித்வாரகாஸ்ததா || ௪௪ ||

த்விதாந்த:கரணம் புத்திர்மந: கார்யவஶாதிஹ ।

ஆத்மைவ கேவலஸ்ஸாக்ஷாதஹம்புத்தௌ து பாதி சேத் || ௪௫ ||

க்ருஶோऽஸ்மீதி மதௌ பாதி கேவலோ நேதி தத்வத ।

க்ருஶாதயோऽத்ர த்ருஶ்யத்வாந்நாத்மதர்மா யதா மதா: || ௪௬ ||

ஸுஸ்வாதயோऽபி தேஹஸ்தா நாத்மதர்மாஸ்ததைவ ச ।

மாத்ருமநிப்ரமேயேப்யோ பிந்ந ஆத்மாத்மவிந்மதே || ௪௭ ||

ததைவ சோபபாத்யஸ்ஸ்யாந்நிரஸ்ய பரவாதிந: ||

அநாத்மா விபயஶ்சேதி ப்ரதிபாத்யோ ந கஸ்யசித் || ௪௮ ||

கடோऽஹமிதி கஸ்யாபி ப்ரதிபத்தேரபாவத:।

ரூபாதிமத்த்வாத்த்ருஶ்யத்வாஜ்ஜடத்வாத்பௌதிகத்வத: || ௪௯ ||

அந்நவச்சாதநீயத்வாச்ச்வாதேர்நாத்மா களேபரம் ।

தேஹதோ வ்யதிரேகேண சைதந்யஸ்ய ப்ரகாஶநாத் || ௫௦ ||

அதஸ்த்வந்நமயோ தேஹோ நாத்மா லோகாயதேரித: ।

ப்ராணோऽப்யாத்மா ந வாயுத்வாஜ்ஜடத்வாத்பாஹ்யவாயுவத் || ௫௧ ||

இந்த்ரியாணி ந சாத்மா ஸ்யாத் கரணத்வாத்ப்ரதீபவத் ।

சஞ்சலத்வாந்மநோ நாத்மா ஸுஷுப்தௌ ததஸம்பவாத் || ௫௨ ||

ஸுகே பர்யவஸாநாச்ச ஸுகமேவாத்மவிக்ரஹ: ।

தத்தேऽந்நமயமாத்மாநம் ப்ராண: ப்ராணம் மநோ மந: || ௫௩ ||

ஸச்சிதாநந்தகோவிந்தபரமாத்மா வஹத்யஸௌ ।

யதா பாஹ்யேந்த்ரியைராத்மா புங்க்தேऽர்தாந் ஸ்வபராங்முரவாந் || ௫௪ ||

ததா ஜாக்ரதவஸ்தா ஸ்யாதாத்மநோ விஶ்வஸம்ஹிதா ।

பாஹ்யேந்த்ரியக்ருஹீதார்தாந் மநோமாத்ரேண வை யதா || ௫௫ ||

புங்க்தே ஸ்வப்நாம்ஸ்ததா ஜ்ஞேயா தைஜஸாக்யா பராத்மந: ।

அவித்யாதிபிரக்ரஸ்தமநஸ்யாத்மந்யவஸ்திதே || ௫௬ ||

ஸுஷுப்த்யவஸ்தா விஜ்ஞேயா ப்ராஜ்ஞாக்யாநந்தஸம்ஜ்ஞிதா ।

ஸ்வாபேऽபி திஷ்டதி ப்ராணோ ம்ருதப்ராந்திநிவ்ருத்தயே || ௫௭ ||

அந்யதா ஶ்வாதயோऽஶ்நந்தி ஸம்ஸ்கரிஷ்யந்தி வாநலே ।

ஸ்வாபேऽப்யாநந்தஸத்பாவோ பவத்யேவோத்திதோ யத: || ௫௮||

ஸுகமஸ்வாப்ஸமித்யேவம் பராம்ருஶதி வை ஸ்மரந் ।

ஸ்யாந்மதம் விஷயாபாவாந்ந தத்விஷயஜம் ஸுகம் || ௫௯ ||

வைத்யத்வாந்ந நிஜந்தேந து:காபாவே ஸுகப்ரம: ।

ப்ரதியோகிந்யத்ருஷ்டேऽபி ஸர்வாபாவோऽபி க்ருஹ்யதே || ௬௦ ||

யதோऽந்யஸ்மை புந: ப்ருஷ்ட: ஸர்வாபாவம் ப்ரபாஷதே ।

ந்யாயேநாநேந பாவாநாம் ஜ்ஞாநாபாவோऽநுபூயதே || ௬௧ ||

அத்ர ப்ரூமஸ்ஸமாதாநம் து:காபாவோ ந க்ருஹ்யதே ||

ப்ரபுத்தேநேதி ஸுப்தஸ்ய நாஜ்ஞாநம் ப்ரதி ஸாக்ஷிதா || ௬௨ ||

ப்ரதியோக்யக்ரஹாஸ்வாபே துரவஸ்ய ப்ரதியோகிதா ।

அபாவாக்யம் ப்ரமாணந்து நாஸ்தி ப்ராபாகரே மதே || ௬௩||

நையாயிகமதேபாவ: ப்ரத்யக்ஷாந்நாதிரிச்யதே।

ஸுகதுவாதிநிர்முக்தேமோக்ஷே பாஷாணவத்ஸ்திதம் || ௬௪||

ஆத்மாநம் ப்ரவதந்வாதீ மூர்க: கிந்ந வதத்யஸௌ ।

ஸ்திதமஜ்ஞாநஸாக்ஷித்வம் நித்யாநந்தத்வமாத்மந: || ௬௫ ||

வதந்த்யத்ராத்மநாநாத்வம் தேஹேஷு ப்ரதிவாதிந: ।

ஏகஶ்சேத்ஸர்வபூதேஷு பும்ஸி கஸ்மிந் ம்ருதே ஸதி || ௬௬ ||

ஸர்வே ம்ரியேரந் ஜாயேரந் ஜாதே குர்யுஶ்ச குர்வதி ।

ஏவம்விருத்ததர்மா ஹி த்ருஶ்யந்தே ஸர்வஜந்துஷு || ௬௭ ||

அதஸ்ஸர்வஶரீரேஷு நாநாத்வம் சாத்மநாம் ஸ்திதம் ।

விருத்ததர்மத்ருஷ்ட்யைவ பும்ஸாம் பேதஸ்த்வயேரித: || ௬௮ ||

விருத்ததர்மா த்ருஷ்டா: தேஹே வாத்மநி வா வத |

தேஹே சேத்தேஹநாநாத்வம் ஸித்தம் கிம் தேந சாத்மநி || ௬௯ ||

சித்ரூபாத்மநி பேதஶ்சேத்பும்ஸ்யேகஸ்மிந் ப்ரஸஜ்யதே ।

ஏகஸ்யேந்தோரபாம்பாத்ரேஷ்வநேகத்வம் யதா ததா || ௭௦ ||

அநேகதேஹேஷ்வேகாத்மப்ரதிபாஸஸ்ததா மத: ।

ஆத்மந்ய: பஞ்சகோஶேப்ய: ஷட்பாவேப்ய: ஷடூர்மித: || ௭௧ ||

தேஹேந்த்ரியமநோபுத்திப்ராணாஹ்ங்காரவர்ஜித: ।

ஏகஸ்ஸகலதேஹேஷு நிர்விகாரோ நிரஞ்ஜந: || ௭௨ ||

நித்யோsகர்தா ஸ்வயம்ஜ்யோதிர்விபுர்போகவிவர்ஜித: ।

ப்ரஹ்மாத்மா நிர்குணஶ்ஶுத்தோ போதமாத்ரதநுஸ்ஸ்வத: || ௭௩ ||

அவித்யோபாதிக: கர்தா போக்தா ராகாதிதூஷித: ।

அஹங்காராதிதேஹாந்த:கலுஷீக்ருதவிக்ரஹ: || ௭௪ ||

யதோபாதிபரிச்சிந்நோ பந்தகாஷ்டகவேஷ்டித: |

ப்ரஹ்மாதிஸ்தாவராந்தேஷு ப்ரமந் கர்மவஶாநுக: || ௭௫ ||

கர்மணா பித்ருலோகாதி நிஷித்தைர்நரகாதிகம் ।

வித்ய்யா ப்ரஹ்மஸாயுஜ்யம் தத்தீந: க்ஷுத்ரதாம் கத: || ௭௬ ||

ஏக ஏவ பரோ ஜீவ: ஸ்வகல்பிதஜகத்த்த்ரய: ।

பந்தமுக்தாதிபேதஶ்ச ஸ்வப்நவத்தஷ்டநாமியாத் || ௭௭ ||

அதவா பஹவோ ஜீவா: ஸம்ஸாரஜ்ஞாநபாகிந: ।

அநாதித்வாதவித்யாயா அந்யோந்யாஶ்ரயதா ந ஹி || ௭௮ ||

வ்யஷ்டிதேஹாதிதம் யுக்தம் த்வயமித்யபரம் மதம் ।

ஸமஷ்டித்ருஷ்ட்யா த்வேகத்வம் வ்யஷ்டித்ருஷ்ட்யா த்வநேகதா || ௭௯ ||

ஸாக்ஷீ ஸத்வாரநிர்த்வாரஸம்பந்தாநாம் ஜடாத்மநாம் ।

விஜ்ஞாநாஜ்ஞாநரூபேண ஸதா ஸவஜ்ஞதாம் கத: || ௮௦ ||

மாயாமாத்ரஸ்ஸுஷுப்த்யாதௌ கசிதாஜ்ஞாநகஞ்சுக: ।

ஜந்மாந்தராநுபூதாநமபி ஸம்ஸ்மரணக்ஷ்ம: || ௮௧ ||

தத்ப்ராபகவஶாதத்ர தாரதம்யவிஶேஷபாக் ।

அவஸ்தாபஞ்சகாதீத: ப்ரமாதா ப்ரஹ்மவிந்மத: || ௮௨ ||

ப்ரமாஸாதநமித்யேவ மாநஸாமாந்யலக்ஷணம் ।

தத்பரிச்சேதபேதேந ததேவம் த்விவிதம் மதம் || ௮௩ ||

நிவர்தகமவித்யாயா இதி வா மாநலக்ஷணம் ।

ஸஶேஷாஶேஷபேதேந ததேவம் த்விவிதம் மதம் || ௮௪ ||

தத்த்வமஸ்யாதிவாக்யோத்தமஶேஷாஜ்ஞாநபாதகம் ।

ப்ரத்யக்ஷமநுமாநாக்யமுபமாநந்ததாகம: || ௮௫ ||

அர்தாபத்திரபாவஶ்ச ப்ரமாணாநி ஷடேவ ஹி ।

வ்யாவஹாரிகநாமாநி பவந்த்யேதாநி நாத்மநி || ௮௬ ||

ஸ்வஸம்வேத்யோsப்ரமேயோsபி லக்ஷ்யதே வாங்மநோsதிக: ।

ஹிரண்யகர்பபக்ஷஸ்து வேதாந்தாந்நாதிபித்யதே || ௮௭ ||

ஆநந்த:புருஷோsஜ்ஞாநம் ப்ரக்ருதிஸ்தந்மதே மதா ।

ஜ்ஞாநம் த்விதா ஸ்திதம் ப்ரத்யக்பராகிதி பேதத: || ௮௮ ||

ஆநந்தாபிமுகம் ப்ரத்யக்பாஹ்யார்தாபிமுகம் பராக் ।

ஆத்மாஜ்ஞாநவிவர்த: ஸ்யாத்பூததந்மாத்ரபஞ்சகம் || ௮௯ ||

தந்மாத்ரபஞ்சகாஜ்ஜாதமந்த:கரணபஞ்சகம் ।

மநோபுத்திரஹங்காராஶ்சித்தம் ஜ்ஞாத்ருத்வமித்யபி || ௯௦ ||

பார்திவஸ்ஸ்யாதஹங்காரோ ஜ்ஞாத்ருத்வமவகாஶஜம் ।

கரணத்வயமேதத்து கர்த்ருத்வேநாவபாஸதே  || ௯௧ ||

புத்தி: ஸ்யாத்தைஜஸீ சித்தமாப்யம் ஸ்யாத்வாயுஜம் மந: ।

பூம்யாத்யேகைகபூதஸ்ய விஜ்ஞேயம் குணபஞ்சகம் || ௯௨ ||

அஹங்காரோ புவ: ப்ராணோ க்ராணங்கந்தஶ்ச பாயுநா ।

சித்தபாநௌ ததா ஜிஹ்வா ரஸோபஸ்தாவபாங்குணா: || ௯௩ ||

புத்த்யுதாநௌ ததா சக்ஷூ ரூபபாதாஸ்து தைஜஸா: ।

மநோ வாயோர்வ்யாநசர்மஸ்பர்ஶா: பாணிர்குணாஸ்ததா || ௯௪ ||

ஜ்ஞாத்ருத்வஶ்ச ஸமாநஶ்ச ஶ்ரோத்ரம் ஶப்தஶ்ச வாக் ரவஜா: ।

ஏகைகஸூக்ஷ்மபூதேப்ய: பஞ்ச பஞ்சாபரே குணா: || ௯௫ ||

அஸ்தி சர்ம ததா மாம்ஸம் நாடீரோமாணி பூகணா: ।

மூத்ரம் ஶ்லேஷ்மா ததா ரக்தம் ஶுக்லம் மஜ்ஜா த்வபாங்குணா: || ௯௬ ||

நித்ரா த்ருஷ்ணா க்ஷுதா ஜ்ஞேயா மைதுநாலஸ்யமக்நிஜா: ।

ப்ரசாலஸ்தரணாரோஹை வாயோருத்தாநரோதநே || ௯௭ ||

காமக்ரோதௌ லோபபயே மோஹோ வ்யோமகுணாஸ்ததா ।

உக்தோsவதூதமார்கஶ்ச க்ருஷ்ணேநைவோத்தவம் ப்ரதி || ௯௮ ||

ஶ்ரீபாகவதஸம்ஜ்ஞே து புராணே த்ருஶ்யதே ஹி ஸ: ।

ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்தாந்வேதாந்தாந்தாநிமாந் க்ரமாத் ।

ஶ்ருத்வார்தவித்ஸுஸம்க்ஷிப்தாந்தத்த்வத: பண்டிதோ புவி || ௯௯ ||

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிராசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்நஸங்க்ரஹே வேதாந்தபக்ஷோ நாம த்வாதஶப்ரகரணம் ।।

 

இதி ஶ்ரீமச்சங்கராசார்யவிராசிதே ஸர்வதர்ஶநஸித்தாந்நஸங்க்ரஹ: ஸமாப்த: ||