ಶ್ರೀಮತೇ ರಾಮಾನುಜಾಯ ನಮಃ

ಪರಮಾಚಾರ್ಯ ಶ್ರೀಮದ್ಯಾಮುನಾಚಾರ್ಯ ಸಮನುಗೃಹೀತೇ,

ಸಿದ್ಧಿತ್ರಯೇ ಸಂವಿತ್ಸಿದ್ಧಿಃ

3.1 ಸಿದ್ಧಾಞ್ಜನನಾಮಕವ್ಯಾಖ್ಯೋಪೇತಾ । ಏಕಮೇವಾದ್ವಿತೀಯಂ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯುಪನಿಷದ್ವಚಃ ।ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽನ್ಯಸ್ಯ ಸದ್ಭಾವಂ ನನು ತತ್ಪ್ರತಿಷೇಧತಿ ।। 1 ।।

3.2 ಅತ್ರೇ ಬ್ರೂಮೋಽದ್ವಿತೀಯೋಕ್ತೌ ಸಮಾಸಃ ಕೋ ವಿವಕ್ಷಿತಃ ।ಕಿಂಸ್ವಿತ್ತತ್ಪುರುಷಃ ಕಿಂ ವಾ ಬಹುವ್ರೀಹಿರಥೋಚ್ಯತಾಮ್ ।। 2 ।।

3.3 ಪೂರ್ವಸ್ಮಿನ್ನುತ್ತರಸ್ತಾವತ್ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ವಿವಕ್ಷ್ಯತೇ ।ಪದಾರ್ಥಸ್ತತ್ರ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ತತೋಽನ್ಯತ್ಸದೃಶಂ ತು ವಾ ।। 3 ।।

3.4 ತದ್ವಿರುದ್ಧಮಥೋ ವಾ ಸ್ಯಾತ್ರಿಷ್ವಪ್ಯನ್ಯನ್ನ ಬಾಧತೇ ।ಅನ್ಯತ್ವೇ ಸದೃಶತ್ವೇ ವಾ ದ್ವಿತೀಯಂ ಸಿಧ್ಯತಿ ಧ್ರುವಮ್ ।। 4 ।।

3.5 ವಿರುದ್ಧತ್ವೇ ದ್ವಿತೀಯೇನ ತೃತೀಯಂ ಪ್ರಥಮಂ ತು ವಾ ।ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಯಸ್ಮಾತ್ತತ್ ದ್ವಿತೀಯೇನ ವಿರುಧ್ಯತೇ ।। 5 ।।

3.6 ಅತಃ ಸಪ್ರಥಮಾಃ ಸರ್ವೇ ತೃತೀಯಾದ್ಯರ್ಥರಾಶಯಃ ।ದ್ವಿತೀಯೇನ ತಥಾ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ವಸ್ಥಾಸ್ತಿಷ್ಠನ್ತ್ಯಬಾಧಿತಾಃ ।। 6 ।।

3.7 ನನು ನಞ್ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽನ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವಸ್ಯೈವ ನಿಷೇಧಕಮ್ ।ದ್ವಿತೀಯಗ್ರಹಣಂ ಯಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಸ್ಯವೋಪಲಕ್ಷಣಮ್ ।। 7 ।।

3.8 ನೈವಂ ವಿಷೇಧೋ ನ ಹ್ಯಸ್ಮಾದ್ವಿದೀಯಸ್ಯಾವಗಮ್ಯತೇ ।ತತೋಽನ್ಯತ್ತದ್ವಿರುದ್ಧಂ ವಾ ಸದೃಶಂ ವಾಽತ್ರ ವಕ್ತಿ ಸಃ ।। 8 ।।

3.9 ದ್ವಿತೀಯಂ ಯಸ್ಯ ನೈವಾಸ್ತಿ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ವಿವಕ್ಷಿತೇ ।ಸತ್ಯಾದಿಲಕ್ಷಣೋಕ್ತೀನಾಮಪಲಕ್ಷಣತಾ ಭವೇತ್ ।। 9 ।।

3.10 ಅದ್ವಿತೀಯೇ ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಥನಾಸ್ತಿತಾಮಾತ್ರಗೋಚರೇ ।ಸ್ವನಿಷ್ಠತ್ವಾನ್ನಞರ್ಥಸ್ಯ ನ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಪದಾನ್ವಯಃ ।। 10 ।।

3.11 ದ್ವಿತೀಯಶೂನ್ಯತಾ ತತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ನ ವಿಶೇಷಣಮ್ ।ವಿಶೇಷಣೇ ವಾ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ತೃತೀಯಂ ಪ್ರಥಮಂ ತು ವಾ ।। 11 ।।

3.12 ಪ್ರಸಕ್ತಂ ಪೂರ್ವವತ್ಸರ್ವಂ ಬಹುರ್ವೀಹೌ ಸಮಸ್ಯತಿ ।ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪ್ರಥಮಾ ಯೇ ಚ ತೃತೀಯಾದ್ಯಾ ಜಗತ್ರ್ತ್ರಯೇ ।। 12 ।।

3.13 ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರತ್ಯದ್ವಿತೀಯತ್ವಾತ್ಸ್ವಸ್ಥಾಸ್ತಿಷ್ಠನ್ತ್ಯಬಾಧಿತಾಃ ।ಕಿಞ್ಚ ತತ್ರ ಬಹುವ್ರೀಹೌ ಸಮಾಸೇ ಸಂಶ್ರಿತೇ ಸತಿ ।। 13 ।।

3.14 ವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಸ್ಯ ನಞರ್ಥಸ್ಯ ನ ಪದಾರ್ಥಾನ್ತರಾನ್ವಯಃ ।ಸತ್ಯಾ(ತ್ಯ)ರ್ಥಾನ್ತರಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಷಷ್ಠೀ ಯಸ್ಯೇತಿ ಯುಜ್ಯತೇ ।। 14 ।।

3.15 ದ್ವಿತೀಯವಸ್ತುನಾಸ್ತಿತ್ವಂ ನ ಬ್ರಹ್ಮ ನ ವಿಶೇಷಣಮ್ ।ಅಸತ್ತ್ವಾನ್ನ ಹ್ಯಸದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಭವೇನ್ನಾಪಿ ವಿಶೇಷಣಮ್ ।। 15 ।।

3.16 ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಪಞ್ಚಸದ್ಭಾವೋ ನಾದ್ವೈತಶ್ರುತಿಬಾಧಿತಃ ।ಸ್ವಪ್ರಮಾಣಬಲಾತ್ಸಿದ್ಧಃ ಶ್ರುತ್ಯಾ ಚಾಪ್ಯನುಮೋದಿತಃ ।। 16 ।।

3.17 ತೇನಾದ್ವಿತೀಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಶ್ರುತೇರರ್ಥೋಽಯಮುಚ್ಯತೇ ।ದ್ವಿತೀಯಗಣನಾಯೋಗ್ಯೋ ನಾಸೀದಸ್ತಿ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।। 17 ।।

3.18 ಸಮೋ ವಾಽಭ್ಯಧಿಕೋ ವಾಽಸ್ಯ ಯೋ ದ್ವಿತೀಯಸ್ತುಗಣ್ಯತೇ ।ಯತೋಽಸ್ಯ ವಿಭವವ್ಯೂಹಕಲಾಮಾತ್ರಮಿದಂ ಜಗತ್ ।। 18 ।।

3.19 ದ್ವಿತೀಯವಾಗಾಸ್ಪದತಾಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯೇತ ತತ್ಕಥಮ್ ।ಯಥಾ ಚೋಲನೃಪಃ ಸಮ್ರಾಡದ್ವಿತೀಯೋಽದ್ಯ ಭೂತಲೇ ।। 19 ।।

3.20 ಇತಿ ತತ್ತುಲ್ಯನೃಪತಿನಿವಾರಣಪರಂ ವಚಃ ।ನ ತು ತದ್ಭೃತ್ಯತತ್ಪುತ್ರಕಲತ್ರಾದಿನಿಷೇಧಕಮ್ ।। 20 ।।

3.21 ತಥಾ ಸುರಾಸುರನರಬ್ರಹ್ಮಬ್ರಹ್ಮಾಣ್ಡಕೋಟಯಃ ।ಕ್ಲೇಶಕರ್ಮವಿಪಾಕಾದ್ಯೈರಸ್ಪೃಷ್ಟಸ್ಯಾಖಿಲೇಶಿತುಃ ।। 21 ।।

3.22 ಜ್ಞಾನಾದಿಷಾಙ್ಗುಣ್ಯನಿಧೇರಚಿನ್ತ್ಯವಿಭವಸ್ಯ ತಾಃ ।ವಿಷ್ಣೋರ್ವಿಭೂತಿಮಹಿಮಸಮುದ್ರದ್ರಪ್ಸವಿಪ್ರುಷಃ ।। 22 ।।

3.23 ಕಃ ಖಲ್ವಙ್ಗುಲಿಭಙ್ಗೇನ ಸಮುದ್ರಾನ್ ಸಪ್ತಸಙ್ಖ್ಯಾ ।ಗಣಯನ್ ಗಣಯೇದೂರ್ಮಿಫೇನಬುದ್ಬುದವಿಪ್ರುಷಃ ।। 23 ।।

3.24 ಯಥೈಕ ಏವ ಸವಿತಾ ನ ದ್ವಿತೀಯೋ ನಭಃಸ್ಥಲೇ ।ಇತ್ಯುಕ್ತಾ ನ ಹಿ ಸಾವಿತ್ರಾ ನಿಷಿಧ್ಯನ್ತೇಽತ್ರ ರಶ್ಮಯಃ ।। 24 ।।

3.25 ಯಥಾ ಪ್ರಧಾನಸಙ್ಖ್ಯೇಯಸಙ್ಖ್ಯಾಯಾಂ ನೈವ ಗಣ್ಯತೇ ।ಸಙ್ಖ್ಯಾ ಪೃಥಕ್ಸತೀ ತತ್ರ ಸಙ್ಖ್ಯೇಯಾನ್ಯಪದಾರ್ಥವತ್ ।। 25 ।।

3.26 ತಥಾ, ಪಾದೋಽಸ್ಯ ವಿಶ್ವಾ ಭೂತಾನಿ ತ್ರಿಪಾದಸ್ಯಾಮೃತಂ ದಿವಿ ।ಇತಿ ಬ್ರುವನ್ ಜಗತ್ಸರ್ವಮಿತ್ಥಮ್ಭಾವೇ ನ್ಯವೇಶಯತ್ ।। 26 ।।

3.27 ತಥಾ, ಏತಾವಾನಸ್ಯ ಮಹಿಮಾ ತತೋ ಜ್ಯಾಯಸ್ತರೋ ಹಿ ಸಃ । ಯತ್ರಾನ್ಯನ್ನ ವಿಜಾನಾತಿ ಸ ಭೂಮೋದರಮನ್ತರಮ್ ।ಕುರುತೇಽಸ್ಯ ಭಯಂ ವ್ಯಕ್ತಮಿತ್ಯಾದಿಶ್ರುತಯಃ ಪರಾಃ ।। 27 ।।

3.28 ಮೇರೋರಿವಾಣುರ್ಯಸ್ಯೇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಣ್ಡಮಖಿಲಂ ಜಗತ್ ।ಇತ್ಯಾದಿಕಾಃ ಸಮಸ್ತಸ್ಯ ತದಿತ್ಥಮ್ಭಾವತಾಪರಾಃ ।। 28 ।।

3.29 ವಾಚಾರಮ್ಭಣಮಾತ್ರಂ ತು ಜಗತ್ ಸ್ಥಾವರಜಙ್ಗಮಮ್ ।ವಿಕಾರಜಾತಂ, ಕೂಟಸ್ಥಂ ಮೂಲಕಾರಣಮೇವ ಸತ್ ।। 29 ।।

3.30 ಅನನ್ಯತ್ಕಾರಣಾತ್ಕಾರ್ಯಂ ಪಾವಕಾದ್ವಿಸ್ಫುಲಿಙ್ಗವತ್ ।ಮೃತ್ತಿಕಾಲೋಹಬೀಜಾದಿನಾನಾದೃಷ್ಟಾನ್ತವಿಸ್ತರೈಃ ।। 30 ।।

3.31 ನಾಶಕದ್ದಗ್ಧುಮನಲಸ್ತೃಣಂ ಮಜ್ಜಯಿತುಂ ಜಲಮ್ ।ನ ವಾಯುಶ್ಚಲಿತುಂ ಶಕ್ತಃ ತಚ್ಛಕ್ತ್ಯಾಪ್ಯಾಯನಾದೃತೇ ।। 31 ।।

3.32 ಏಕಪ್ರಧಾನವಿಜ್ಞಾನಾದ್ವಿಜ್ಞಾತಮಖಿಲಂ ಭವೇತ್ ।ಇತ್ಯಾದಿವೇದವಚನತನ್ಮೂಲಾಪ್ತಾಗಮೈರಪಿ ।। 32 ।।

3.33 ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮನಾಽಽತ್ಮಲಾಭೋಽಯಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಶ್ಚಿದಚಿನ್ಮಯಃ ।ಇತಿ ಪ್ರಮೀಯತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ವಿಭೂತಿರ್ನ ನಿಷಿಧ್ಯತೇ ।। 33 ।।

3.34 ತನ್ನಿಷೇಧೇ ಸಮಸ್ತಸ್ಯ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾಲ್ಲೋಕವೇದಯೋಃ ।ವ್ಯವಹಾರಾಸ್ತು ಲುಪ್ಯೇರನ್ ತಥಾ ಸ್ಯಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಧೀರಪಿ ।। 34 ।।

3.35 ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಸತ್ಯತ್ವಾನ್ಮೃಷಾತ್ವೇಽಪ್ಯವಿರುದ್ಧತಾ ।ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೇರಿತಿ ಮತಂ ಪ್ರಾಗೇವ ಸಮದೂದುಷಮ್ ।। 35 ।।

3.36 ಅತಶ್ಚೋಪನಿಷಜ್ಜಾತಬ್ರಹ್ಮಾದ್ವೈತಧಿತಧಿಯಾ ಜಗತ್ ।ನ ಬಾಧ್ಯತೇ ವಿಭೂತಿತ್ವಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚೇತ್ಯವಸ್ಥಿತಮ್ ।। 36 ।।

3.37 ನನು ಸತ್ತ್ವೇ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ನಾಸ್ತೀತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಃ ಕಥಮ್ ।ಅಸತ್ತ್ವೇ ವಾ ಕಥಂ ತಸ್ಮಿನ್ನಸ್ತೀತಿ ಪ್ರತ್ಯಯೋ ಭವೇತ್ ।। 37 ।।

3.38 ಸದಸತ್ತ್ವಂ ತಥೈಕಸ್ಯ ವಿರುದ್ಧತ್ವಾದಸಮ್ಭವಿ ।ಸದಸತ್ಪ್ರತ್ಯಯಪ್ರಾಪ್ತವಿರುದ್ಧದ್ವನ್ದ್ವಸಙ್ಗಮೇ ।। 38 ।।

3.39 ತಯೋರನ್ಯತರಾರ್ಥಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಯಾಭಾವಹೇತುತಃ ।ಸದಸತ್ತ್ವಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ಜೈನಾಸ್ತು ಪ್ರತಿಪೇದಿರೇ ।। 39 ।।

3.40 ಸತ್ತ್ವಪ್ರಾಪ್ತಿಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ನಾಸ್ತೀತಿ ಪ್ರತ್ಯಯೋದಯಾತ್ ।ಸದಾ ಸತ್ತ್ವಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ಸಾಙ್ಖ್ಯಾಸ್ತು ಪ್ರತಿಪೇದಿರೇ ।। 40 ।।

3.41 ಸದಸತ್ಪ್ರತ್ಯಯ ಪ್ರಾಪ್ತವಿರುದ್ಧದ್ವನ್ದ್ವಸಙ್ಕಟೇ । ವಿರೋಧಪರಿಹಾರಾರ್ಥಂ ಸತ್ತ್ವಾಸತತ್ವಾಂಶಭಙ್ಗತಃ ।ಸದಸದ್ಭ್ಯಾಮನಿರ್ವಾಚ್ಯಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಂ ಕೇಚಿದೂಚಿರೇ ।। 41 ।।

3.42 ಸತ್ತ್ವಾಸತ್ತ್ವೇ ವಿಭಾಗೇನ ದೇಶಕಾಲಾದಿಭೇದತಃ ।ಘಟಾದೇರಿತಿ ಮನ್ವಾನಾ ವ್ಯವಸ್ಥಾಮಪರೇ ಜಗುಃ ।। 42 ।।

3.43 ತದೇವಂ ವಾದಿಸಮ್ಮರ್ದಾತ್ ಸಂಶಯೇ ಸಮುಪಸ್ಥಿತೇ ।ನಿರ್ಣಯಃ ಕ್ರಿಯತೇ ತತ್ರ ಮೀಮಾಂಸಕಮತೇನ ತು ।। 43 ।।

3.44 ಘಟಸ್ವರೂಪೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಮಸ್ತಿತ್ವಂ ಯದ್ಯಬೂಬುಧತ್ ।ಸ್ಯಾದೇವ ಯುಗಪತ್ಸತ್ತ್ವಮಸತ್ತ್ವಂ ಚ ಘಟಾದಿಷು ।। 44 ।।

3.45 ಇದಾನೀಮಿದಮತ್ರಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತೀತ್ಯೇವಂವಿಧಾ ಯತಃ ।ದೇಶಕಾಲದಶಾಭೇದಾದಸ್ತಿನಾಸ್ತೀತಿ ನೋ ಧಿಯಃ ।। 45 ।।

3.46 ಅತೋ ದೇಶಾದಿಭೇದೇನ ಸದಸತ್ತ್ವಂ ಘಟಾದಿಷು ।ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ ನಿರಸ್ತತ್ವಾ(ಸ್ಯಾ)ದ್ವಾದಸ್ಯೇಹ ನ ಸಮ್ಭವಃ ।। 46 ।।

3.47 ನನು ದೇಶಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧಃ ಸತ ಏವೋಪಪದ್ಯತೇ ।ನ ದೇಶಕಾಲಸಮ್ಬನ್ಧಾದಸತಃ ಸತ್ತ್ವಮಿಷ್ಯತೇ ।। 47 ।।

3.48 ಸಮ್ಬಧೋ ದ್ವ್ಯಾಶ್ರಯಸ್ತಸ್ಮಾತ್ಸತಃ ಸತ್ತ್ವಂ ಸದಾ ಭವೇತ್ ।ಅಸತಃ ಕಾರಕೈಃ ಸತ್ತ್ವಂ ಜನ್ಮನೇತ್ಯತಿದುರ್ಘಟಮ್ ।। 48 ।।

3.49 ಆದ್ಯನ್ತವಾನ್ ಪ್ರಪಞ್ಚೋಽತಃ ಸತ್ಕಕ್ಷ್ಯಾನ್ತರ್ನಿವೇಶ್ಯತೇ । ಉಕ್ತಂ ಚ – ಆದಾವನ್ತೇ ಚ ಯನ್ನಾಸ್ತಿ ನಾಸ್ತಿ ಮಧ್ಯೇಽಪಿ ತತ್ತಥಾ ಇತಿ ।ಅತೋ ನಿಶ್ಚಿತಸದ್ಭಾವಃ ಸದಾ ಸನ್ನಭ್ಯುಯೇಯತಾಮ್ ।। 49 ।।

3.50 ಅಸತಃ ಸರ್ವದಾಽಸತ್ತ್ವಂ ಜನ್ಯಯೋಗಾತ್ ಖಪುಷ್ಪವತ್ ।ಅಸತ್ತ್ವೇ ನ ವಿಶೇಷೋಽಸ್ತಿ ಪ್ರಾಗತ್ಯನ್ತಾಸತೋರಿಹ ।। 50 ।।

3.51 ಶ್ವೇತಕೇತುಮುಪಾದಾಯ ತತ್ತ್ವಮಿತ್ಯಪಿ ಯಚ್ಛ್ರುತಮ್ ।ಷಷ್ಠಪ್ರಪಾಠಕೇ ತಸ್ಯ ಕುತೋ ಮುಖ್ಯಾರ್ಥಸಮ್ಭವಃ ।। 51 ।।

3.52 ಕಾರ್ಪಣ್ಯಶೋಕದುಃಖಾರ್ತಶ್ಚೇತನಸ್ತ್ವಂಪದೋದಿತಃ । ಸರ್ವಜ್ಞಸ್ಸತ್ಯಸಙ್ಕಲ್ಪೋ ನಿಸ್ಸೀಮಸುಖಸಾಗರಃ ।ತತ್ಪದಾರ್ಥಸ್ತಯೋರೈಕ್ಯಂ ತೇಜಸ್ತಿಮಿರವತ್ಕಥಮ್ ।। 52 ।।

3.53 ತ್ವಮರ್ಥಸ್ಥೇ ತಟಸ್ಥೇ ವಾ ….. ( ತದೇರ್ಥಸ್ಥೇ ವಿಭೇದಕೇ ) ।ಗುಣೇ ತತ್ತ್ವಂಪದಶ್ರುತ್ಯೋರೈಕಾರ್ಥ್ಯಂ ದೂರವಾರಿತಮ್ ।। 53 ।।

3.54 ಅಜ್ಞತ್ವಸರ್ವವೇದಿತ್ವದುಃಖಿತ್ವಸುಖಿತಾದಿಕೇ । ವಿಶೇಷಣೇ ವಾ ಚಿದ್ಧಾತೋರಥವಾಽಪ್ಯುಪಲಕ್ಷಣೇ ।ವಿರುದ್ಧಗುಣಸಙ್ಕಾನ್ತೇರ್ಭೇದಃ ಸ್ಯಾತ್ ತ್ವಂತದರ್ಥಯೋಃ ।। 54 ।।

3.55 ವಾಚ್ಯೈಕದೇಶಭಙ್ಗೇನ ಚಿದೇಕವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠತಾ ।ಸೋಽಯಂ ಗೌರಿವತ್ತತ್ತ್ವಂಪದಯೋರಿತ್ಯಪೇಶಲಮ್ ।। 55 ।।

3.56 ದೇಶಕಾಲದಶಾಭೇದಾದೇಕಸ್ಮಿನ್ನಪಿ ಧರ್ಮಿಣಿ ।ವಿರುದ್ಧದ್ವನ್ದ್ವಸಙ್ಕಾನ್ತೇಃ ಸೋಽಯಂ ಗೌರಿತಿ ಯುಜ್ಯತೇ ।। 56 ।।

3.57 ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಚಿದ್ಧಾತೋರ್ವಿರುದ್ಧದ್ವನ್ದ್ವಸಙ್ಗತೌ ।ನ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕಂ ಕಿಞ್ಚಿದ್ದೇಶಕಾಲದಶಾದಿಕೇ ।। 57 ।।

3.58 ನಿರ್ಧೂತನಿಖಿಲದ್ವನ್ದ್ವಸ್ವಪ್ರಕಾಶೇ ಚಿದಾತ್ಮನಿ ।ದ್ವೈತಾನರ್ಥಭ್ರಮಾಭಾವಾಚ್ಛಾಸ್ತ್ರಂ ನಿರ್ವಿಷಯಂ ಭವೇತ್ ।। 58 ।।

3.59 ಏತೇನ ಸತ್ಯಕಾಮತ್ವಜಗತ್ಕಾರಣತಾದಯಃ ।ಮಾ … ಪರೇ ( ಮಾಯೋಪಾಧೌ ಪರೇ )ಽಧ್ಯಸ್ತಾಃ ಶೋಕಮೋಹದಯಃ ಪುನಃ ।। 59 ।।

3.60 ಅವಿದ್ಯೋಪಾಧಿಕೇ ಜೀವೇ ವಿನಾಶೇ ನೇತಿ ಯನ್ಮತಮ್ ।ಕ್ಷುದ್ರಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಮೇತನ್ಮತಂ ಪ್ರಾಗೇವ ದೂಷಿತಮ್ ।। 60 ।।

3.61 ಚಿತ್ಸ್ವರೂಪೇ ವಿಶಿಷ್ಟೇ ವಾ ಮಾಯಾಽವಿದ್ಯಾದ್ಯುಪಾಧಯಃ ।ಪೂರ್ವಸ್ಮಿನ್ ಸರ್ವಸಾಙ್ಕರ್ಯಂ ಪರಜೀವಾವಿಭಾಗತಃ ।। 61 ।।

3.62 ಉತ್ತರಸ್ಮಿನ್ನಪಿ ತಥಾ ವಿಶಿಷ್ಟಮಪಿ ಚಿದ್ಯದಿ । ಚಿತ್ಸ್ವರೂಪಂ ಹಿ ನಿರ್ಭೇದಂ ಮಾಯಾಽವಿದ್ಯಾದ್ಯುಪಾಧಿಭಿಃ ।ವಿಭಿನ್ನಮಿವ ವಿಭ್ರಾನ್ತಂ ವಿಶಿಷ್ಟಂ ಚ … (ಮತಂ ತವ ) ।। 62 ।।

3.63 ತಟಸ್ಥಾವಸ್ಥಿತಾ ಧರ್ಮಾಃ ಸ್ವರೂಪಂ ನ ಸ್ಪೃಶನ್ತಿ ಕಿಮ್ ।ನ ಹಿ ದಣ್ಡಿಶಿರಶ್ಛೇದಾದ್ದೇವದತ್ತೋ ನ ಹಿಂಸಿತಃ ।। 63 ।।

3.64 ಅಚಿದಂಶವ್ಯಪೋಹೇನ ಚಿದೇಕಪರಿಶೇಷತಾ ।ಅತಸ್ತತ್ತ್ವಮಸೀತ್ಯಾದೇರರ್ಥ ಇತ್ಯಪ್ಯಸುನ್ದರಮ್ ।। 64 ।।

3.65 ಅಬ್ರಹ್ಮಾನಾತ್ಮತಾಭಾವೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ ಚಿತ್ ಪರಿಶಿಷ್ಯತೇ । ತತ್ತ್ವಂಪದದ್ವಯಂ ಜೀವಪರತಾದಾತ್ಮ್ಯಗೋಚರಮ್ ।ತನ್ಮುಖ್ಯವೃತ್ತಿ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಮಪಿ ವಸ್ತುದ್ವಯಾಶ್ರಯಮ್ ।। 65 ।।

3.66 ಭೇದಾಭೇದವಿಕಲ್ಪಸ್ತು ಯಸ್ತ್ವಯಾ ಪರಿಚೋದಿತಃ ।ಅಭೇದಾಭೇದಿನೋಽಸತ್ಯೇ ಬನ್ಧೇ ಸತಿ ನಿರರ್ಥಕಃ ।। 66 ।।

3.67 ಅಭೇದೋ ಭೇದಮರ್ದೀ ತು ಸ್ವಾಶ್ರಯೀಭೂತವಸ್ತುನೋಃ ।ಭೇದಃ ಪರಸ್ಪರಾನಾತ್ಮ್ಯಂ ಭಾವಾನಾಮೇವಮೇತಯೋಃ ।। 67 ।।

3.68

3.69 ಭಿನ್ನಾಭಿನ್ನತ್ವಸಮ್ಬನ್ಧಸದಸತ್ತ್ವವಿಕಲ್ಪನಮ್ ।ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾನುಭಾವಾಪಾಸ್ತಂ ಕೇವಲಂ ಕಣ್ಠಶೋಷಣಮ್ ।। 69 ।।

3.70 ನೀಲೇ ನೀಲಮತಿರ್ಯಾದೃಗುತ್ಪಲೇ ನೀಲಧೀರ್ಹಿ ಸಾ ।ನೀಲಮುತ್ಪಲಮೇವೇದಮಿತಿ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಚಕಾಸ್ತಿ ನಃ ।। 70 ।।

3.71 ಯಥಾ ವಿದಿತಸಂಯೋಗಸಮ್ಬನ್ಧೇಽಪ್ಯಕ್ಷಗೋಚರೇ ।ಭೇದಾಭೇದಾದಿದುಸ್ತರ್ಕವಿಕಲ್ಪಾಧಾನವಿಭ್ರಮಃ ।। 71 ।।

3.72 ತದ್ವತ್ತಾದಾತ್ಮ್ಯಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಶ್ರುತಿಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೂಲಕೇ ।ಶ್ರುತಿದಣ್ಡೇನ ದುಸ್ತರ್ಕವಿಕಲ್ಪಭ್ರಮವಾರಣಮ್ ।। 72 ।।

3.73 ನಿರ್ದೋಷಾಽಪೌರುಷೇಯೀ ಚ ಶ್ರುತಿರತ್ಯರ್ಥಮಾದರಾತ್ ।ಅಸಕೃತ್ತತ್ತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಜೀವಾಯೋಃ ।। 73 ।।

3.74 ಬ್ರಹ್ಮಾನನ್ದಹ್ರದಾನ್ತಃಸ್ಥೋ ಮುಕ್ತಾತ್ಮಾ ಸುಖಮೇಧತೇ । ಫಲೇ ಚ ಫಲಿನೋಽಭಾವಾನ್ಮೋಕ್ಷಸ್ಯಾಪುರುಷಾರ್ಥತಾ ।ಏಕಶೇಷೇ ಹಿ ಚಿದ್ಧಾತೋಃ ಕಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಃ ಫಲಂ ಭವೇತ್ ।। 74 ।।

3.75 ಕಿಞ್ಚ ಪ್ರಪಞ್ಚರೂಪೇಣ ಕೋ ನು ಸಂವಿದ್ವಿವರ್ತತೇ ।ನ ತಾವದ್ಘಟಧೀಸ್ತಸ್ಯಾಮಸತ್ಯಾಮಪಿ ದರ್ಶನಾತ್ ।। 75 ।।

3.76 ನ ಹಿ ತಸ್ಯಾಮಜಾತಾಯಾಂ ನಷ್ಟಾಯಾಂ ವಾಽಖಿಲಂ ಜಗತ್ । ನಾಸ್ತೀತಿ ಶಕ್ಯತೇ ವಕ್ತುಮುಕ್ತೌ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಬಾಧನಾತ್ ।ನಾಪ್ಯನ್ಯಸಂವಿತ್ ತನ್ನಾಶೇಽಪ್ಯನ್ಯೇಷಾಮುಪಲಮ್ಭನಾತ್ ।। 76 ।।

3.77 ನನು ಸಂವಿದಭಿನ್ನೈಕಾ ನ ತಸ್ಯಾಮಸ್ತಿ ಭೇದಧೀಃ ।ಘಟಾದಯೋ ಹಿ ಭಿದ್ಯನ್ತೇ ನ ತು ಸಾ ಚಿತ್ ಪ್ರಕಾಶನಾತ್ ।। 77 ।।

3.78 ಘಟಧೀಃ ಪಟಸಂವಿತ್ತಿಸಮಯೇ ನಾವಭಾತಿ ಚೇತ್ ।ನೈವಂ, ಘಟೋ ಹಿ ನಾಭಾತಿ ಸಾ ಸ್ಫುರತ್ಯೇವ ತು ಸ್ಫುಟಮ್ ।। 78 ।।

3.79 ಘಟವ್ಯಾವೃತ್ತಸಂವಿತ್ತಿರಥ ನ ಸ್ಫುರತೀತಿ ಚೇತ್ । ತದ್ವ್ಯಾವೃತ್ತಿಪದೇನಾಪಿ ಕಿಂ ಸೈವೋಕ್ತಾಽಥ ವೇತರತ್ ।ಸೈವ ಚೇದ್ಭಾಸತೇಽನ್ಯಚ್ಚೇನ್ನ ಬ್ರೂಮಸ್ತಸ್ಯ ಭಾಸನಮ್ ।। 79 ।।

3.80 ಕಿಞ್ಚಾಸ್ಯಾಃ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಾಯಾ ನೀರೂಪಾಯಾ ನ ಹಿ ಸ್ವತಃ ।ಋತೇ ವಿಷಯನಾನಾತ್ವಾನ್ನಾನಾತ್ವಾವಗ್ರಹಭ್ರಮಃ ।। 80 ।।

3.81 ನ ವಸ್ತು ವಸ್ತುಧರ್ಮೋ ವಾ ನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೋ ನ ಲೈಙ್ಗಿಕಃ ।ಘಟಾದಿವೇದ್ಯಭೇದೋಽಪಿ ಕೇವಲಂ ಭ್ರಮಲಕ್ಷಣಃ ।। 81 ।।

3.82 ಯದಾ, ತದಾ ತದಾಯತ್ತೋ ಧೀಭೇದಾವಗ್ರಹೋದಯಃ ।ಕುತಃ, ಕುತಸ್ತರಾಂ ತಸ್ಯ ಪರಮಾರ್ಥತ್ವಸಮ್ಭವಃ ।। 82 ।।

3.83 ಕಿಞ್ಚ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಸ್ವತೋ ವಾ ಪರತೋಽಪಿ ವಾ ।ಪ್ರಾಗಭಾವಾದಿಸಿದ್ಧಿಃ ಸ್ಯಾತ್ , ಸ್ವತಸ್ತಾವನ್ನ ಯುಜ್ಯತೇ ।। 83 ।।

3.84 ಸ್ವಸ್ಮಿನ್ ಸತಿ ವಿರುದ್ಧತ್ವಾದಭಾವಸ್ಯಾನವಸ್ಥಿತೇಃ । ಸ್ವನಿಮಿತ್ತಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಸ್ವಸ್ಯಾಭಾವೇಽಪ್ಯಸಮ್ಭವಾತ್ ।ಅನನ್ಯಗೋಚರತ್ವೇನ ಚಿತೋನ ಪರತೋಽಪಿ ಚ ।। 84 ।।

3.85 ಕಿಞ್ಚ ವೇದ್ಯಸ್ಯ ಭೇದಾದೇರ್ನ ಚಿದ್ಧರ್ಮತ್ವಸಮ್ಭವಃ ।ರೂಪಾದಿವತ್ , ಅತಃ ಸಂವಿದದ್ವಿತೀಯಾ ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಾ ।। 85 ।।

3.86 ಅತಸ್ತದ್ಭೇದಮಶ್ರಿತ್ಯ ಯದ್ವಿಕಲ್ಪಾದಿಜಲ್ಪಿತಮ್ ।ತದವಿದ್ಯಾವಿಲಾಸೋಽಯಮಿತಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿದೋ ವಿದುಃ ।। 86 ।।

3.87 ಹನ್ತ ಬ್ರಹ್ಮೋಪದೇಶೋಽಯಂ ಶ್ರದ್ದಧಾನೇಷು ಶೋಭತೇ ।ವಯಮಶ್ರದ್ದಧಾನಾಃ ಸ್ಮೋ ಯೇ ಯುಕ್ತಿಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಾಮಹೇ ।। 87 ।।

3.88 ಪ್ರತಿಪ್ರಮಾತೃವಿಷಯಂ ಪರಸ್ಪರವಿಲಕ್ಷಣಾಃ ।ಅಪರೋಕ್ಷಂ ಪ್ರಕಾಶನ್ತೇ ಸುಖದುಖಾದಿವದ್ಧಿಯಃ ।। 88 ।।

3.89 ಸಮ್ಬನ್ಧಿವ್ಯಙ್ಗ್ಯಭೇದಸ್ಯ ಸಂಯೋಗೇಚ್ಛಾದಿಕಸ್ಯ ನಃ ।ನ ಹಿ ಭೇದಃ ಸ್ವತೋ ನಾಸ್ತಿ ನಾಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಶ್ಚ ಸಮ್ಮತಃ ।। 89 ।।

3.90 ಯದಿ ಸರ್ವಗತಾ ನಿತ್ಯಾ ಸಂವಿದೇವಾ(ಕಾಽ)ಭ್ಯುಪೇಯತೇ ।ತತಃ ಸರ್ವಂ ಸದಾ ಭಾಯಾತ್ , ನ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿತ್ಕದಾಚನ ।। 90 ।।

3.91 ತದಾನೀಂ ನ ಹಿ ವೇದ್ಯಸ್ಯ ಸನ್ನಿಧೀತರಕಾರಿತಾ ।ವ್ಯವಸ್ಥಾ ಘಟತೇ, ವಿತ್ತೇರ್ವ್ಯೋಮವದ್ವೈಭವಾಶ್ರಯಾತ್ ।। 91 ।।

3.92 ನಾಪಿ ಕಾರಣಭೇದೇನ, ನಿತ್ಯಾಯಾಸ್ತದಭಾವತಃ ।ನ ಚ ಸ್ವರೂಪನಾನಾತ್ವಾತ್ , ತದೇಕತ್ವಪರಿಗ್ರಹಾತ್ ।। 92 ।।

3.93 ತತಶ್ಚ ಬಧಿರಾನ್ಧಾದೇಃ ಶಬ್ದಾದಿಗ್ರಹಣಂ ಭವೇತ್ ।ಗುರುಶಿಷ್ಯಾದಿಭೇದಶ್ಚ ನಿರ್ನಿಮಿತ್ತಃ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ।। 93 ।।

3.94 ನನು ನಃ ಸಂವಿದೋ ಭಿನ್ನಂ ಸರ್ವಂ ನಾಮ ನ ಕಿಞ್ಚನ ।ಅತಃ ಸರ್ವಂ ಸದಾ ಭಾಯಾದಿತ್ಯಕಾಣ್ಡೇಽನುಜ್ಯತೇ ।। 94 ।।

3.95 ಇದಮಾಖ್ಯಾಹಿ ಭೋಃ ಕಿಂ ನು ನೀಲಾದಿರ್ನ ಪ್ರಕಾಶತೇ ।ಪ್ರಕಾಶಮಾನೋ ನೀಲಾದಿಃ ಸಂವಿದೋ ವಾ ನ ಭಿದ್ಯತೇ ।। 95 ।।

3.96 ಆದೌ ಪ್ರತೀತಿಸುಭಗೋ ನಿರ್ವಾಹೋ ಲೋಕವೇದಯೋಃ ।ಯತಃ ಪದಪದಾರ್ಥಾದಿ ನ ಕಿಞ್ಚಿದವಭಾಸತೇ ।। 96 ।।

3.97 ದ್ವಿತೀಯೇ ಸಂವಿದೋಽದ್ವೈತಂ ವ್ಯಾಹನ್ಯೇತ ಸಮೀಹಿತಮ್ । ಯದ್ಯಯಂ ವಿವಿಧಾಕಾರಪ್ರಪಞ್ಚಃ ಸಂವಿದಾತ್ಮಕಃ ।ಸಾಽಪಿ ಸಂವಿತ್ತದಾತ್ಮೇತಿ ಯತೋ ನಾನಾ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ।। 97 ।।

3.98 ನಚಾವಿದ್ಯಾವಿಲಾಸತ್ವಾದ್ಭೇದಾಭೇದಾನಿರೂಪಣಾ ।ಸಾ ಹಿ ನ್ಯಾಯಾನಪಸ್ಪೃಷ್ಟಾ ಜಾತುಷಾಭರಣಾಯತೇ ।। 98 ।।

3.99 ತಥಾಹಿ ಯದ್ಯವಿದ್ಯೇಯಂ ವಿದ್ಯಾಭಾವಾತ್ಮಿಕೇಷ್ಯತೇ ।ನಿರುಪಾಖ್ಯಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ಸಾ ನ ಕಿಞ್ಚಿನ್ನಿಯಚ್ಛತಿ ।। 99 ।।

3.100 ಅರ್ಥಾನ್ತರಮವಿದ್ಯಾ ಚೇತ್ಸಾಧ್ವೀ ಭೇದಾನಿರೂಪಣಾ । ಅರ್ಥಾನರ್ಥಾನ್ತರತ್ವಾದಿವಿಕಲ್ಪೋಽಸ್ಯಾ ನ ಯುಜ್ಯತೇ ।ವಿದ್ಯಾತೋಽರ್ಥಾನ್ತರಂ ಚಾಸಾವಿತಿ ಸುವ್ಯಾಹೃತಂ ವಚಃ ।। 100 ।।

3.101 ಅಥಾರ್ಥಾನ್ತರಭಾವೋಽಪಿ ತಸ್ಯಾಸ್ತೇ ಭ್ರಾನ್ತಿಕಲ್ಪಿತಃ ।ಹನ್ತೈವಂ ಸತ್ಯವಿದ್ಯೈವ ವಿದ್ಯಾ ಸ್ಯಾತ್ಪರಮಾರ್ಥತಃ ।। 101 ।।

3.102 ಕಿಞ್ಚ ಶುದ್ಧಾಽಜಡಾ ಸಂವಿತ್ , ಅವಿದ್ಯೇಯಂ ತು ನೇದೃಶೀ ।ತತ್ಕೇನ ಹೇತುನಾ ಸೇಯಮನ್ಯೈವ ನ ನಿರೂಪ್ಯತೇ ।। 102 ।।

3.103 ಅಪಿ ಚೇಯಮವಿದ್ಯಾ ತೇ ಯದಭಾವಾದಿರೂಪಿಣೀ ।ಸಾ ವಿದ್ಯಾ ಕಿಂ ನು ಸಂವಿತ್ತಿರ್ವೇದ್ಯಂ ವಾ ವೇದಿತಾಽಥವಾ ।। 103 ।।

3.104 ವೇದ್ಯತ್ವೇ ವೇದಿತೃತ್ವೇ ಚ ನಾಸ್ಯಾಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ ನಿವರ್ತನಮ್ । ನ ಹಿ ಜ್ಞಾನಾದೃತೇಽಜ್ಞಾನಮನ್ಯತಸ್ತೇ ನಿವರ್ತತೇ ।ಸಂವಿದೇವೇತಿ ಚೇತ್ತಸ್ಯಾ ನನು ಭಾವಾದಸಮ್ಭವಃ ।। 104 ।।

3.105 ಕಿಞ್ಚೇಯಂ ತದ್ವಿರುದ್ಧಾ ವಾ, ನ ತಸ್ಯಾಃ ಕ್ವಾಪಿ ಸಮ್ಭವಃ ।ಯತೋಽಖಿಲಂ ಜಗದ್ವ್ಯಾಪ್ತಂ ವಿದ್ಯಯವಾದ್ವಿತೀಯಯಾ ।। 105 ।।

3.106 ಅಭಾವೋಽನ್ಯೋ ವಿರುದ್ಧೋ ವಾ ಸಂವಿತೋಽಪಿ ಯದೀಷ್ಯತೇ ।ತದಾನೀಂ ಸಂವಿದದ್ವೈತಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ದೂರತಸ್ತ್ಯಜ ।। 106 ।।

3.107 ಕಿಞ್ಚಾಸೌ ಕಸ್ಯ ? ಜೀವಸ್ಯ, ಕೋ ಜೀವೋ ಯಸ್ಯ ಸೇತಿ ಚೇತ್ ।ನನ್ವೇವಮಸಮಾಧಾನಮನ್ಯೋನ್ಯಾಶ್ರಯಣಂ ಭವೇತ್ ।। 107 ।।

3.108 ನ ತೇ ಜೀವಾದವಿದ್ಯಾ ಸ್ಯಾತ್ , ನ ಚ ಜೀವಸ್ತಯಾ ವಿನಾ ।ನ ಬೀಜಾಙ್ಕುರತುಲ್ಯತ್ವಂ ಜೀವೋತ್ಪತ್ತೇರಯೋಗತಃ ।। 108 ।।

3.109 ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚೇನ್ನ ಸರ್ವಜ್ಞಂ ಕಥಂ ತತ್ ಬಂಭ್ರಮೀತಿ ತೇ(ಭೋಃ) । ಅವಿದ್ಯಾಕೃತದೇಹಾತ್ಮಪ್ರತ್ಯಯಾಧೀನತಾ ನ ತೇ ।ಬ್ರಹ್ಮಸರ್ವಜ್ಞಭಾವಸ್ಯ, ತತ್ಸ್ವಾಭಾವಿಕತಾಶ್ರುತೇಃ ।। 109 ।।

3.110 ಭೇದಾವಭಾಸಗರ್ಭತ್ವಾದಥ ಸರ್ವಜ್ಞತಾ ಮೃಷಾ ।ತತ ಏವಾಮೃಷಾ ಕಸ್ಮಾನ್ನ ಸ್ಯಾಚ್ಛಬ್ದಾನ್ತರಾದಿವತ್ ।। 110 ।।

3.111 ಯಥಾ ಶಬ್ದಾನ್ತರಾಭ್ಯಾಸಸಙ್ಖ್ಯಾದಾಯಾಃ ಶಾಸ್ತ್ರಭೇದಕಾಃ ।ಭೇದಾವಭಾಸಗರ್ಭಾಶ್ಚ ಯಥಾರ್ಥಾಃ, ತಾದೃಶೀ ನ ಕಿಮ್ ।। 111 ।।

3.112 ಸರ್ವಜ್ಞೇ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತೇಽಪಿ ಯದ್ಯಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸಮ್ಭವಃ ।ತೇಜಸೀವ ತಮಸ್ತಸ್ಮಾನ್ನ ನಿವರ್ತೇತ ಕೇನಚಿತ್ ।। 112 ।।

3.113 ಪ್ರಮಾಣತ್ವಮದ್ವೈತವಚಸಾಮಿತಿ ।ನಿಯಾಮಕಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮೋ ನಿರ್ಬನ್ಧಾತ್ತಾವಕಾದೃತೇ ।। 113 ।।

3.114 ಆಶ್ರಯಪ್ರತಿಯೋಗಿತ್ವೇ ಪರಸ್ಪರವಿರೋಧಿನೀ ।ಕಥಂ ವೈಕರಸಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸದಿತಿ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ।। 114 ।।

3.115 ಪ್ರತ್ಯಕ್ತ್ವೇನಾಶ್ರಯೋ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೇಣ ಪ್ರತಿಯೋಗಿ ಚೇತ್ । ರೂಪಭೇದಃ ಕುತಸ್ತ್ಯೋಽಯಂ ಯದ್ಯವಿದ್ಯಾಪ್ರಸಾದಜಃ ।ನನು ಸಾಽಪಿ ತದಾಯತ್ತೇತ್ಯನ್ಯೋನ್ಯಾಶ್ರಯಣಂ ಪುನಃ ।। 115 ।।

3.116 ಅವಸ್ತುತ್ವಾದವಿದ್ಯಾಯಾಃ …..(ನೇದಂ ತದ್ದೂಷಣಂ ಯದಿ) ।ವಸ್ತುನೋ ದೂಷಣತ್ವೇನ ತ್ವಯಾ ಕ್ವೇದಂ ನಿರೀಕ್ಷಿತಮ್ ।। 116 ।।

3.117 ಸಸಾ…..ಉಕ್ತಾರಾ ( ಸ್ವಸಾಧ್ಯಸ್ಯ ಪುರಸ್ಕಾರಾ ) ದ್ದೋಷೋಽನ್ಯೋನ್ಯಸಮಾಶ್ರಯಃ ।ನ ವಸ್ತುತ್ವಾದವಸ್ತುತ್ವಾದಿತ್ಯತೋ ನೇದಮುತ್ತರಮ್ ।। 117 ।।

3.118

3.119

3.120 ಸಮಸ್ತೇನ ನಞಾ ವಸ್ತು ಪ್ರಥಮಂ ಯನ್ನಿಷಿಧ್ಯತೇ ।ಪ್ರತಿಪ್ರಸೂತಂ ವ್ಯಸ್ತೇನ ಪುನಸ್ತದಿತಿ ವಸ್ತುತಾ ।। 120 ।।

3.121

3.122 ಕಿಞ್ಚ ಪ್ರಪಞ್ಚನಿರ್ವಾಹಜನನೀ ಯೇಯಮಾಶ್ರಿತಾ । ಅವಿದ್ಯಾ ಸಾ ಕಿಮೇಕೈವ ನೈಕಾ ವಾ ತದಿದಂ ವದ ।ತದಾಶ್ರಯಶ್ಚ ಸಂಸಾರೀ ತಥೈಕೋ ನೈಕ ಏವ ವಾ ।। 122 ।।

3.123 ಸಾ ಚೇದೇಕಾ, ತತಸ್ಸೈಕಾ ಶುಕಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಯಾ ।ಪೂರ್ವಮೇವ ನಿರಸ್ತೇತಿ ವ್ಯರ್ಥಸ್ತೇ ಮುಕ್ತಯೇ ಶ್ರಮಃ ।। 123 ।।

3.124 ಸ್ಯಾನ್ಮತಂ ನೈವ ತೇ ಸನ್ತಿ ವಾಮದೇವಶುಕಾದಯಃ ।ಯದ್ವಿದ್ಯಯಾ ನಿರಸ್ತತ್ವಾನ್ನಾದ್ಯಾವಿದ್ಯೇತಿ ಚೋದ್ಯತೇ ।। 124 ।।

3.125 ಮುಕ್ತಾಮುಕ್ತಾದಿಭೇದೋ ಹಿ ಕಲ್ಪಿತೋ ಮದವಿದ್ಯಯಾ ।ದೃಶ್ಯತ್ವಾನ್ಮಾಮಕಸ್ವಪ್ನದೃಶ್ಯಭೇದಪ್ರಪಞ್ಚವತ್ ।। 125 ।।

3.126 ಯತ್ಪುನರ್ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾತಸ್ತೇಷಾಂ ಮುಕ್ತಿರಭೂದಿತಿ ।ವಾಕ್ಯಂ ತತ್ಸ್ವಾಪ್ನಮುಕ್ತ್ಯುಕ್ತಿಯುಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರತ್ಯೂಹ(ಹ್ಯ)ತಾಮಿತಿ ।। 126 ।।

3.127 ನನ್ವೀದೃಶಾನುಮಾನೇನ ಸ್ವಾವಿದ್ಯಾಪರಿಕಲ್ಪಿತಮ್ ।ಪ್ರಪಞ್ಚಂ ಸಾಧಯತ್ಯ(ನ್ನ)ನ್ಯಃ ಕಥಂ ಪ್ರತ್ಯುಚ್ಯತೇ ತ್ವಯಾ ।। 127 ।।

3.128 ತ್ವದವಿದ್ಯಾನಿಮಿತ್ತತ್ವೇ ಯೋ ಹೇತುಸ್ತೇ ವಿವಕ್ಷಿತಃ ।ಸ ಏವ ಹೇತುಸ್ತಸ್ಯಾಪಿ ಭವೇತ್ಸರ್ವಜ್ಞಸಿದ್ಧಿವತ್ ।। 128 ।।

3.129 ಇತ್ಯನ್ಯೋನ್ಯವಿರುದ್ಧೋಕ್ತಿವ್ಯಾಹತೇ ಭವತಾಂ ಮತೇ ।ಮುಖಮಸ್ತೀತಿ ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿತ್ಪ್ರಲಪನ್ನಿವ ಲಕ್ಷ್ಯಸೇ ।। 129 ।।

3.130 ಯಥಾ ಚ ಸ್ವಾಪ್ನಮುಕ್ತ್ಯುಕ್ತಿಸದೃಶೀ ತದ್ವಿಮುಕ್ತಿಗೀಃ ।ತಥೈವ ಭವತೋಽಪೀತಿ ವ್ಯರ್ಥೋ ಮೋಕ್ಷಾಯ ತೇ ಶ್ರಮಃ ।। 130 ।।

3.131 ಯಥಾ ತೇಷಾಮಭೂತೈವ ಪುರಸ್ತಾದಾತ್ಮವಿದ್ಯಯಾ ।ಮುಕ್ತಿರ್ಭೂತೋಚ್ಯತೇ ತದ್ವತ್ಪರಸ್ತಾದಾತ್ಮವಿದ್ಯಯಾ ।। 131 ।।

3.132 ಅಭಾವಿನ್ಯೇವ ಸಾ ಮಿಥ್ಯಾ ಭಾವಿನೀತ್ಯಪದಿಶ್ಯತಾಮ್ ।ಸನ್ತಿ ಚ ಸ್ವಪ್ನದೃಷ್ಟಾನಿ ದೃಷ್ಟಾನ್ತವಚನಾನಿ ತೇ ।। 132 ।।

3.133 ನನು ನೇದಮನಿಷ್ಟಂ ಮೇ ಯನ್ಮುಕ್ತಿರ್ನ ಭವಿಷ್ಯತಿ ।ಆತ್ಮನೋ ನಿತ್ಯಮುಕ್ತತ್ವಾನ್ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧೈವ ಸಾ ಯತಃ ।। 133 ।।

3.134 ತದಿದಂ ಶಾನ್ತಿಕರ್ಮಾದೌ ವೇತಾಲಾವಾಹನಂ ಭವೇತ್ ।ಯೇನೈವಂ ಸುತರಾಂ ವ್ಯರ್ಥೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾರ್ಜನಶ್ರಮಃ ।। 134 ।।

3.135 ಅವಿದ್ಯಾಪ್ರತಿಬದ್ಧತ್ವಾದಥ ಸಾ ನಿತ್ಯಸತ್ಯಪಿ ।ಅಸತೀವೇತಿ ತದ್ವ್ಯಕ್ತಿರ್ವಿದ್ಯಾಫಲಮುಪೇಯತೇ ।। 135 ।।

3.136 ಹಸ್ತಸ್ಥಮೇವ ಹೇಮಾದಿ ವಿಸ್ಮೃತಂ ಮೃಗ್ಯತೇ ಯಥಾ ।ಯಥಾ ತದೇವ ಹಸ್ತಸ್ಥಮವಗಮ್ಯೋಪಶಾಮ್ಯತಿ ।। 136 ।।

3.137 ತಥೈವ ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಾನವಬೋಧತಃ ।ಸಂಸಾರಿಣಸ್ತಥಾಭಾವೋ ವ್ಯಜ್ಯತೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಯಾ ।। 137 ।।

3.138 ಹನ್ತ ಕೇಯಮಭಿವ್ಯಕ್ತಿರ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾಫಲಮಿಷ್ಯತೇ ।ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಸ್ಯ ಚಿದ್ಧಾತೋರ್ಯಾ ಸ್ವರೂಪಪದೇ ಸ್ಥಿತಾ ।। 138 ।।

3.139 ಸಂವಿತ್ ಕಿಂ ಸೈವ ಕಿಂ ವಾಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮೀತೀತಿ ಕೀದೃಶೀ ।ಯದಿ ಸ್ವರೂಪಸಂವಿತ್ ಸಾ, ನಿತ್ಯೈವೇತಿ ನ ತತ್ಫಲಮ್ ।। 139 ।।

3.140 ಅಥ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಸ್ಮೀತಿ ಸಂವಿತ್ತಿರ್ವ್ಯಕ್ತಿರಿಷ್ಯತೇ ।ನನು ತೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾ ಸಾ ಸೈವ ತಸ್ಯಾಃ ಫಲಂ ಕಥಮ್ ।। 140 ।।

3.141 ಕಿಞ್ಚ ಸಾ ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಜನ್ಯಾ ಭವನ್ಮತೇ ।ಉತ್ಪತ್ತಿಮತ್ಯನಿತ್ಯೇತಿ ಮುಕ್ತಸ್ಯಾಪಿ ಭಯಂ ಭವೇತ್ ।। 141 ।।

3.142 ಅಪಿ ಚ ವ್ಯವಹಾರಜ್ಞಾಃ ಸತಿ ಪುಷ್ಕಲಕಾರಣೇ ।ಕಾರ್ಯಂ ನ ಜಾಯತೇ ಯೇನ ತಮಾಹುಃ ಪ್ರತಿಬನ್ಧಕಮ್ ।। 142 ।।

3.143 ಇಹ ಕಿಂ ತದ್ಯದುತ್ಪತ್ತುಮುಪಕ್ರಾನ್ತಂ ಸ್ವಹೇತುತಃ ।ಅವಿದ್ಯಾಪ್ರತಿಬದ್ಧತ್ವಾದುತ್ಪತ್ತಿಂ ನ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ ।। 143 ।।

3.144 ನ ಮುಕ್ತಿರ್ನಿತ್ಯಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ , ನ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮೀತಿಧೀರಪಿ । ನ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಯ(ಹ)ಮಸ್ಮೀತಿ ಸಂವಿತ್ಪುಷ್ಕಲಕಾರಣಮ್ ।ಸಂಸಾರಿಣಸ್ತದಾಽಸ್ತೀತಿ ಕಥಂ ಸಾ ಪ್ರತಿಬಧ್ಯತೇ ।। 144 ।।

3.145 ಯತಃ ಸಾ ಕಾರಣಾಭಾವಾದಿದಾನೀಂ ನೋಪಜಾಯತೇ ।ನ ಪುನಃ ಪ್ರತಿಬದ್ಧತ್ವಾದಸ್ಥಾನೇ ತೇನ ತದ್ವಚಃ ।। 145 ।।

3.146 ಕಿಞ್ಚೈಕೋ ಜೀವ ಇತ್ಯೇತದ್ವಸ್ತುಸ್ಥಿತ್ಯಾ ನ ಯುಜ್ಯತೇ ।ಅವಿದ್ಯಾತತ್ಸಮಾಶ್ಲೇಷಜೀವತ್ವಾದೀ ಮೃಷಾ ಹಿ ತೇ ।। 146 ।।

3.147 ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕಮೇಕತ್ವಂ ಪ್ರತಿಭಾಸಪರಾಹತಮ್ ।ಯತೋ ನಃ ಪ್ರತಿಭಾಸನ್ತೇ ಸಂಸರನ್ತಃ ಸಹಸ್ರಶಃ ।। 147 ।।

3.148 ಆಸಂಸಾರಸಮುಚ್ಛೇದಂ ವ್ಯವಹಾರಾಶ್ಚ ತತ್ಕೃತಾಃ ।ಅಬಾಧಿತಾಃ ಪ್ರತೀಯನ್ತೇ ಸ್ವಪ್ನವೃತ್ತವಿಲಕ್ಷಣಾಃ ।। 148 ।।

3.149 ತೇನ ಯೌಕ್ತಿಕಮೇಕತ್ವಮಪಿ ಯುಕ್ತಿಪರಾಹತಮ್ । ಪ್ರವೃತ್ತಿಭೇದಾನುಮಿತಾ ವಿರುದ್ಧಮಿತಿವೃತ್ತಯಃ ।ತತ್ತತ್ಸ್ವಾತ್ಮವದನ್ಯೇಽಪಿ ದೇಹಿನೋಽಶಕ್ಯನಿಹ್ನವಾಃ ।। 149 ।।

3.150 ಯಥಾಽನುಮೇಯಾದ್ವಹ್ನ್ಯಾದೇರ(ರಾ)ನುಮಾನಾ ವಿಲಕ್ಷಣಾಃ ।ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತೇ (ಕ್ಷ್ಯನ್ತೇ)ತಥಾಽನ್ಯೇಭ್ಯೋ ಜೀವೇಭ್ಯೋ ನ ಪೃಥಕ್ ಕಥಮ್ ।। 150 ।।

3.151 ನ ಚೇಞ್ಚೇಷ್ಟಾವಿಶೇಷೇಣ ಪರೋ ಬೋದ್ಧಾಽನುಮೀಯತೇ ।ವ್ಯವಹಾರೋಽವಲುಪ್ಯೇತ ಸರ್ವೋ ಲೌಕಿಕವೈದಿಕಃ ।। 151 ।।

3.152 ನ ಚೌಪಾಧಿಕಭೇದೇನ ಮೇಯಮಾತೃವಿಭಾಗಧೀಃ ।ಸ್ವಶರೀರೇಽಪಿ ತತ್ಪ್ರಪ್ತೇಃ ಶಿರಃಪಾಣ್ಯಾದಿಭೇದತಃ ।। 152 ।।

3.153 ತ(ಯ)ಥಾ ತತ್ರ ಶಿರಃಪಾಣಿಪಾದಾದೌ ವೇದನೋದಯೇ ।ಅನುಸನ್ಧಾನಮೇಕತ್ವೇ, ತಥಾ ಸರ್ವತ್ರ ತೇ ಭವೇತ್ ।। 153 ।।

3.154 ಪ್ರಾಯಣಾನ್ನರಕಕ್ಲೇಶಾತ್ ಪ್ರಸೂತಿವ್ಯಸನಾದಪಿ ।ಚಿರಾತಿವೃತ್ತಾಃ ಪ್ರಾಗ್್ಜನ್ಮಭೋಗಾ ನ ಸ್ಮೃತಿಗೋಚರಾಃ ।। 154 ।।

3.155 ಯುಗಪಜ್ಜಾಯಮಾನೇಷು …… (ಸುಖದುಖಾದಿಷು ಸ್ಫುಟಃ) ।ಆಶ್ರಯಾಸಙ್ಕರಸ್ತತ್ರ ಕಥಮೈಕಾರ್ಥ್ಯವಿಭ್ರಮಃ ।। 155 ।।

3.156 ನ ಚ ಪ್ರಾತಿಸ್ವಿಕಾವಿದ್ಯಾಕಲ್ಪಿತಸ್ವಸ್ವದೃಶ್ಯಕೈಃ ।ಜೀವೈರನೇಕೈರಪ್ಯೇಷಾ ಲೋಕಯಾತ್ರೋಪಪದ್ಯತೇ ।। 156 ।।

3.157 ಪರವಾರ್ತಾಽನಭಿಜ್ಞಾಸ್ತೇ ಸ್ವಸ್ವಸ್ವಪ್ನೇಕದರ್ಶಿನಃ ।ಕಥಂ ಪ್ರವರ್ತಯೇಯುಸ್ತಾಂ ಸಙ್ಗಾದ್ಯೇಕನಿಬನ್ಧನಾಮ್ ।। 157 ।।

3.158 ಕಿಞ್ಚ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶತ್ವವಿಭುತ್ವೈಕತ್ವನಿತ್ಯತಾಃ ।ತ್ವದಭ್ಯುಪೇತಾ ಬಾಧೇರನ್ ಸಂವಿದಸ್ತೇಽದ್ವಿತೀಯತಾಮ್ ।। 158 ।।

3.159 ಸಂವಿದೇವ ನ ತೇ ಧರ್ಮಾಃ, ಸಿದ್ಧಾಯಾಮಪಿ ಸಂವಿದಿ ।ವಿವಾದದರ್ಶನಾತ್ತೇಷು ; ತದ್ರೂಪಾಣಾಂ ಚ ಭೇದತಃ ।। 159 ।।

3.160 ನ ಚ ತೇ ಭ್ರಾನ್ತಿಸಿದ್ಧಾಸ್ತೇ ಯೇನಾದ್ವೈತಾವಿರೋಧಿನಃ ।ತತ್ತ್ವಾವೇದಕವೇದಾನ್ತವಾಕ್ಯಸಿದ್ಧಾ ಹಿ ತೇ ಗುಣಾಃ ।। 160 ।।

3.161 ಆನನ್ದಸ್ವಪ್ರಕಾಶತ್ವನಿತ್ಯತ್ವಮಹಿಮಾದ್ಯಥ ।ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರೂಪಮೇವೇಷ್ಟಂ, ತತ್ರಾೀದಂ ವಿವಿಚ್ಯತಾಮ್ ।। 161 ।।

3.162 ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಯಾವನ್ನಿರ್ದಿಷ್ಟಂ ತನ್ಮಾತ್ರಂ ಕಿಂ ಸುಖಾದಯಃ ।ಅಥವಾ ತಸ್ಯ ತೇ, ಯದ್ವಾ ತ ಏವ ಬ್ರಹ್ಮಸಂಜ್ಞಿನಃ ।। 162 ।।

3.163 ಆದ್ಯೇ ತತ್ತತ್ಪದಾಮ್ನಾನವೈಯರ್ಥ್ಯಂ ವೇದಲೋಕಯೋಃ ।ಪೂರ್ವೋಕ್ತನೀತ್ಯಾಭೇದಶ್ಚ, ಜಗಜ್ಜನ್ಮಾದಿಕಾರಣಮ್ ।। 163 ।।

3.164 ಅಭ್ಯುಪೇತ್ಯೈವ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿವಾದಾಸ್ತೇಷು ವಾದಿನಾಮ್ ।ದ್ವಿತೀಯೇ ಸೈವ ತೈರೇವ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸದ್ವಿತೀಯತಾ ।। 164 ।।

3.165 ತೃತೀಯೇ ಬ್ರಹ್ಮ ಭಿದ್ಯೇತ ತನ್ಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ಪದೇ ಪದೇ ।ತತ್ಸಮೂಹೋಽಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮ ತರುವೃನ್ದವನಾದಿವತ್ ।। 165 ।।

3.166 ಪ್ರಕರ್ಷಶ್ಚ ಪ್ರಕಾಶಶ್ಚ ಭಿನ್ನಾವೇವಾರ್ಕವರ್ತಿನೌ ।ತೇನ ನ ಕ್ವಾಪಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥೋ ವಿಭಾಗೋಽಸ್ತಿ ನಿದರ್ಶನಮ್ ।। 166 ।।

3.167 ಜಾಡ್ಯದುಃಖಾದ್ಯಪೋಹೇನ ಯದ್ಯೇಕತ್ರೈವ ವರ್ತಿತಾ ।ಜ್ಞಾನಾನನ್ದಾದಿಶಬ್ದಾನಾಂ ನ ಸತಸ್ಸದ್ವಿತೀಯತಾ ।। 167 ।।

3.168 ಅಪೋಹಾಃ ಕಿಂ ನ ಸನ್ತ್ಯೇವ, ಸನ್ತೋ ವಾ, ನೋಭಯೇಽಪಿ ವಾ ।ಸತ್ತ್ವೇ ಸತ್ಸದ್ವಿತೀಯಂ ಸ್ಯಾತ್ ಜಡಾದ್ಯಾತ್ಮಕತೇತರೇ (ತಾ ಪರೇ) ।। 168 ।।

3.169 ಸದಸದ್ವ್ಯತಿರೇಕೋಕ್ತಿಃ ಪೂರ್ವಮೇವ ಪರಾಕೃತಾ ।ತಥಾತ್ವೇ ಚ ಘಟಾದಿಭ್ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಾಪಿ ನ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ।। 169 ।।

3.170 ಕಿಞ್ಚಾಪೋಹ್ಯಜಡತ್ವಾದಿವಿರುದ್ಧಾರ್ಥಾಸಮರ್ಪಣೇ ।ನೈವ ತತ್ತದಪೋಹ್ಯೇತ ತದೇಕಾರ್ಥೈಃ ಪದೈರಿವ ।। 170 ।।

3.171 ಪ್ರತಿಯೋಗಿನಿ ದೃಶ್ಯೇ ತು ಯಾ ಭಾವಾನ್ತರಮಾತ್ರಧೀಃ ।ಸೈವಾಭಾವ ಇತೀಹಾಪಿ ಸದ್ಭಿಸ್ತೇ ಸದ್ವಿತೀಯತಾ ।। 171 ।।

3.172 ಭೂತಭೌತಿಕಭೇದಾನಾಂ ಸದಸದ್ವ್ಯತಿರೇಕಿತಾ ।ಕುತೋಽವಸೀಯತೇ ಕಿಂ ನು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೇರುತಾಗಮಾತ್ ।। 172 ।।

3.173 ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೀನಿ ಮಾನಾನಿ ಸ್ವಸ್ವಮರ್ಥಂ ಯಥಾಯಥಮ್ ।ವ್ಯವಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ ಜಾಯನ್ತ ಇತಿ ಯಾ (ತಾ) ವತ್ ಸ್ವಸಾಕ್ಷಿಕಮ್ ।। 173 ।।

3.174 ಯಥಾಽಗ್ರತಃ ಸ್ಥಿತೇ ನೀಲೇ ನೀಲಿಮಾನ್ಯಕಥಾ ನ, ಧೀಃ ।ಏಕಾಕಾರಾ , ನ ಹಿ ತಥಾ ಸ್ಫಟಿಕೇ ಧವಕೇ ಮತಿಃ ।। 174 ।।

3.175 ಕ್ಷೀರೇ ಮಧುರಧೀರ್ಯಾದೃಕ್ ನೈವ ನಿಭ್ಬಕಷಾಯಧೀಃ ।ವ್ಯಾವಹಾರಾಶ್ಚ ನಿಯತಾಃ ಸರ್ವೇ ಲೌಕಿಕವೈದಿಕಾಃ ।। 175 ।।

3.176 ಸತ್ಯಂ ಪ್ರತೀತಿರಸ್ತ್ಯಸ್ಯಾ ಮೂಲಂ ನಾಸ್ತೀತಿ ಚೇನ್ನ ತತ್ ।ಸಾ ಚೇದಸ್ತಿ ತಸ್ಯಾ ಮೂಲಂ ಕಲ್ಪ್ಯತಾಂ ಕಾರ್ಯಭೂತಯಾ ।। 176 ।।

3.177 ಕ್ಲೃಪ್ತಂ ಚೇನ್ದ್ರಿಯಲಿಙ್ಗಾದಿ ತದ್ಭಾವಾನುವಿಧಾನತಃ ।ಯೌಗಪದ್ಯಕ್ರಮಾಯೋಗಾದ್ವ್ಯವಚ್ಛೇದವಿಧಾನಯೋಃ ।। 177 ।।

3.178 ಐಕ್ಯಾಯೋಗಾಚ್ಚ ಭೇದೋ ನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಇತಿ ಯೋ ಭ್ರಮಃ ।ಭೇದೇತರೇತರಾಭಾವವಿವೇಕಾಗ್ರಹಣೇನ ಸಃ ।। 178 ।।

3.179 ಸ್ವರೂಪಮೇವ ಭಾವಾನಾಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೇಣ ಪರಿಸ್ಫುರತ್ ।ಭೇದವ್ಯಾಹಾರಹೇತುಃ ಸ್ಯಾತ್ ಪ್ರತಿಯೋಗಿವ್ಯಪೇಕ್ಷಯಾ ।। 179 ।।

3.180 ಯಥಾ ತನ್ಮಾತ್ರಧೀರ್ನಾನಾನಾಸ್ತಿವ್ಯಾಹಾರಸಾಧನೀ ।ಹ್ರಸ್ವದೀರ್ಘತ್ವಭೇದಾ ವಾ ಯಥೈಕತ್ರ ಷಡಙ್ಗುಲೇ ।। 180 ।।

3.181 ಏವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾನೇಕಪ್ರಕಾರಾಕರವತ್ತಯಾ ।ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಸ್ಯ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ತದ್ಭಾವೋಽಶಕ್ಯನಿಹ್ನವಃ ।। 181 ।।

3.182 ಆಗಮಃ ಕಾರ್ಯನಿಷ್ಠತ್ವಾದೀದೃಶೇಽರ್ಥೇ ನ ತು ಪ್ರಮಾ ।ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯೇಽಪ್ಯನ್ವಯಾಯೋಗ್ಯಪದಾರ್ಥತ್ವಾನ್ನ ಬೋಧಕಃ ।। 182 ।।

3.183 ನಾಸತ್ ಪ್ರತೀತೇಃ , ಬಾಧಾಚ್ಚ ನ ಸದಿತ್ಯಪಿ ಯನ್ನ ತತ್ । ಪ್ರತೀತೇರೇವ ಸತ್ ಕಿಂ ನ , ಬಾಧಾನ್ನಾಸತ್ ಕುತೋ ಜಗತ್ ? ।ತಸ್ಮಾದವಿದ್ಯಯೈವೇಯಮವಿದ್ಯಾ ಭವತಾಽಽಶ್ರಿತಾ ।। 183 ।।

3.184 ಕಿಞ್ಚ ಭೇದಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ಧರ್ಮೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಲಕ್ಷಣಃ ।ಮಿಥ್ಯಾ ವಾ ಪರಮಾರ್ಥೋ ವಾ ನಾದ್ಯಃ ಕಲ್ಪೋಽಯಮಞ್ಜಸಾ ।। 184 ।।

3.185 ತನ್ಮಿಥ್ಯಾತ್ವೇ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ಸತ್ಯತ್ವಂ ದುರಪಹ್ನವಮ್ ।ಪಾರಮಾರ್ಥ್ಯೈಽಪಿ ತೇನೈವ ತವಾದ್ವೈತಂ ವಿಹನ್ಯತೇ ।। 185 ।।

3.186 ಸರ್ವಾಣ್ಯೇವ ಪ್ರಮಾಣಾನಿ ಸ್ವಂ ಸ್ವಮರ್ಥಂ ಯಥೋದಿತಮ್ ।ಅಸತೋಽರ್ಥಾನ್ತರೇಭ್ಯಶ್ಚ ವ್ಯವಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ ಭಾನ್ತಿ ನ ।। 186 ।।

3.187 ತಥಾಹೀಹ ಘಟೋಽಸ್ತೀತಿ ಯೇಯಂ ಧೀರುಪಜಾಯತೇ ।ಸಾ ತದಾ ತಸ್ಯ ನಾಭಾವಂ ಪಟತ್ವಂ ವಾಽನುಮನ್ಯತೇ ।। 187 ।।

3.188 ನನ್ವಸ್ತೀತಿ ಯದುಕ್ತಂ ಕಿಂ ತನ್ಮಾತ್ರಂ ಘಟ ಇತ್ಯಪಿ । ಅರ್ಥಾನ್ತರಂ ವಾ , ತನ್ಮಾತ್ರೇ ಸದದ್ವೈತಂ ಪ್ರಸಜ್ಯತೇ ।ಅರ್ಥಾನ್ತರತ್ವೇ ಸಿದ್ಧಂ ತತ್ ಸದಸದ್ಭ್ಯಾಂ ವಿಲಕ್ಷಣಮ್ ।। 188 ।।

3.189 ಯದ್ಯೇವಮಸ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಬ್ರಹ್ಮೌಪನಿಷದಂ ಮತಮ್ ।ಘಟವತ್ಸದಸದ್ಭ್ಯಾಮನಿರ್ವಾಚ್ಯಂ ತವಾಪತೇತ್ ।। 189 ।।

3.190 ಆನನ್ದಸತ್ಯಜ್ಞಾನಾದಿನಿರ್ದೇಶೌರೇವ ವೈದಿಕೈಃ ।ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಪ್ಯತಥಾಭಾವಸ್ತ್ವಯೈವೈವಂ ಸಮರ್ಥಿತಃ ।। 190 ।।

3.191 ಸದಸದ್ವ್ಯತಿರೇಕೋಕ್ತಿಃ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ಚ ಹೀಯತೇ ।ಯದ್ಯಥಾಕಿಞ್ಚಿದುಚ್ಯೇತ ತತ್ಸರ್ವಸ್ಯ ತಥಾ ಭವೇತ್ ।। 191 ।।

3.192 ತಸ್ಮಾದಸ್ತೀತಿ ಸಂವಿತ್ತಿರ್ಜಾಯಮಾನಾ ಘಟಾದಿಷು ।ತತ್ತತ್ಪದಾರ್ಥಸಂಸ್ಥಾನಪಾರಮಾರ್ಥ್ಯಾವಬೋಧಿನೀ ।। 192 ।।

3.193 ಸಜಾತೀಯವಿಜಾತೀಯವ್ಯವಚ್ಛೇದನಿಬನ್ಧನೈಃ । ಸ್ವೈಃಸ್ವೈರ್ವ್ಯವಸ್ಥಿತೈ ರೂಪೈಃ ಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ತು ಯಾ ಸ್ಥಿತಿಃ ।ಸಾ ಸತ್ತಾ ನ ಸ್ವತನ್ತ್ರಽನ್ಯಾ ತತ್ರಾದ್ವೈತಕಥಾ ಕಥಮ್ ।। 193 ।।

3.194 ನ ಚ ನಾನಾವಿಧಾಕಾರಪ್ರತೀತಿಃ ಶಕ್ಯನಿಹ್ನವಾ ।ನ ವೇದ್ಯಂ ವಿತ್ತಿಧರ್ಮಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಯತ್ಪ್ರಾಗುದೀರಿತಮ್ ।। 194 ।।

3.195 ತೇನಾಪಿ ಸಾಧಿತಂ ಕಿಞ್ಚಿತ್ ಸಂವಿದೋಽಸ್ತಿ ನ ವಾ ತ್ವಯಾ ।ಅಸ್ತಿ ಚೇತ್ ಪಕ್ಷಪಾತಃ ಸ್ಯಾತ್ ನ ಚೇತ್ತೇ ವಿಫಲಃ ಶ್ರಮಃ ।। 195 ।।

3.196 ಅತಃಸ್ವರಸವಿಸ್ಪಷ್ಟದೃಷ್ಟಭೇದಾಸ್ತು ಸಂವಿದಃ।ಯಥಾರಥಾದಿಭಿರ್ವಾಹ್ಯೈ (ಯಥಾವಸ್ಥಾಯಿಭಿರ್ಬಾಹ್ಯೈ) ರ್ನೈಕ್ಯಂ ಯಾನ್ತಿ ಘಟಾದಿಭಿಃ ।। 196 ।।

3.197 ಸಹೋಪಲಮ್ಭನಿಯಮೋ ನ ಖಲ್ವೈಕೈಕಸಂವಿದಾ ।ನಚೇದಸ್ತಿ ಸಸಾಮಾನ್ಯಂ ಸರ್ವಂ ಸಂವೇದನಾಸ್ಪದಮ್ ।। 197 ।।

3.198 ಸಹೋಪಲಮ್ಭನಿಯಮಾನ್ನಾನ್ಯೋಽರ್ಥಃ ಸಂವಿದೋ ಭವೇತ್ । ಯದೇತದಪರಾಧೀನಸ್ವಪ್ರಕಾಶಂ ತದೇವ ಹಿ ।ಸ್ವಯಭ್ಪ್ರಕಾಶತಾಶಬ್ದಮಿತಿ ವೃದ್ಧಾಃ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ।। 198 ।।

3.199 ಯಸ್ಮಿನ್ನಭಾಸಮಾನೇಽಪಿ ಯೋ ನಾಮಾರ್ಥೋ ನ ಭಾಸತೇ ।ನಾಸಾವರ್ಥಾನ್ತರಸ್ತ(ರಂ ತ) ಸ್ಮಾನ್ಮಿಥ್ಯೇನ್ದುರಿವ ಚನ್ದ್ರತಃ ।। 199 ।।

3.200 ಅಭಾಸಮಾನೇ ವಿಜ್ಞಾನೇ ನ ಚಾತ್ಮಾರ್ಥಾವಭಾಸನಮ್ ।ಇತಿ ಸಂವಿದ್ವಿವರ್ತತ್ವಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಃ ಸ್ಫುಟಮಞ್ಚತಿ ।। 200 ।।

3.201

3.202 ತಥಾ ಹೀದಮಹಂ ವೇದ್ಮೀತ್ಯನ್ಯೋನ್ಯಾನಾತ್ಮನಾ ಸ್ಫುಟಮ್ ।ತ್ರಯಂ ಸಾಕ್ಷಾಚ್ಚಾಕಾ ಸ್ತೀತಿ ಸಢರ್ವೇಷಾಮಾತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಕಮ್ ।। 202 ।।

3.203 ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಪ್ರತಿಪಶ್ರಂ ಚ ನಾನುಮಾನಂ ಪ್ರವರ್ತತೇ ।ನ ಹಿ ವಹ್ನೇರನುಷ್ಣತ್ವಂ ದ್ರವ್ಯತ್ವಾದನುಮೀಯತೇ ।। 203 ।।

3.204 ಕಿಞ್ಚ ಹೇತುರ್ವಿರುದ್ಧೋಽಯಂ ಸಹಭಾವೋ ದ್ವಯೋರ್ಯತಃ ।ತವಾಪಿ ನ ಹಿ ಸಂವಿತ್ತಿಃ ಸ್ವಾತ್ಮನಾ ಸಹ ಭಾಸತೇ ।। 204 ।।

3.205 ನೀಲಾದ್ಯುಪಪ್ಲವಾಪೇತಸ್ವಚ್ಛಚಿನ್ಮಾತ್ರಸನ್ತತಿಃ । ಸ್ವಾಪಾದೌ ಭಾಸತೇ , ನೈವಮರ್ಥಃ ಸಂವೇದನಾತ್ ಪೃಥಕ್ ।ತೇನ ಸಂವೇದನಂ ಸತ್ಯಂ ಸಂವೇದ್ಯೋಽರ್ಥಸ್ತ್ವಸನ್ನಿತಿ ।। 205 ।।

3.206 ತದೇತದಪರಾಮೃಷ್ಟ ಸ್ವವಾಗ್ಬಾಧಸ್ಯ ಜಲ್ಪಿತಮ್ ।ಸಹೋಪಲಮ್ಭನಿಯಮೋ ಯೇನೈವಂ ಸತಿ ಹೀಯತೇ ।। 206 ।।

3.207 ಯಸ್ಮಾದೃತೇ ಯದಾಭಾತಿ ಭಾತಿ ಯ(ತ) ಸ್ಮಾದೃತೇಽಪಿ ತತ್ ।ಘಟಾದೃತೇಽಪಿ ನಿರ್ಭಾತಃ ಪಟಾದಿವ ಘಟಃ ಸ್ವಯಮ್ ।। 207 ।।

ಏತಾವಾನೇವ ಸಂವಿತ್ಸಿದ್ಧಿಭಾಗ ಉಪಲಭ್ಯತೇ ಇತಿ |

ಶ್ರೀಮದ್ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತಸಿದ್ಧಾನ್ತಪ್ರವರ್ತನಧುರನ್ಧರಪರಮಾಚಾರ್ಯಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಯಾಮುನಮುನಿಸಮನುಗೃಹೀತೇ ಸಿದ್ಧಿತ್ರಯೇ ಸಂವಿತ್ಸಿದ್ಧಿಃ ।