श्रीरङ्गनाथस्तोत्रम् -पराशरभट्टकृतम्

श्रीरङ्गनाथस्तोत्रम् पराशरभट्टकृतम् । श्रीरङ्गक्षेत्रे सप्तप्राकारमध्ये सरसिजमुकुलोद्भासमाने विमाने कावेरीमध्यदेशे मृदुतरफणिराड्भोगिपर्यङ्कभागे । निद्रामुद्राभिरामं कटिनिकटशिरःपार्श्वविन्यस्तहस्तं पद्माधात्रीकराभ्यां परिचितचरणं रङ्गराजं भजेऽहम् ॥ १॥ कस्तूरीकलितोर्ध्वपुण्ड्रतिलकं कर्णान्तलोलेक्षणं मुग्धस्मेरमनोहराधरदलं मुक्ताकिरीटोज्ज्वलम् । पश्यन्मानसपश्यतोहररुचिं पर्यायपङ्केरुहं श्रीरङ्गाधिपतेः कदा नु वदनं सेवेय भूयोऽप्यहम् ॥ २॥ कदाऽहं कावेरीतटपरिसरे रङ्गनगरे शयानं भोगीन्द्रे शतमखमणिश्यामळरचिम् । उपासीनः क्रोशन्मधुमथन नारायण हरे मुरारे गोविन्देत्यनिशमनुनेष्यामि दिवसान् ॥ ३॥ कदाहं कावेरीविमलसलिले वीतकलुषो भवेयं तत्तीरे श्रममुषि […]

नरसिंहाष्टकम्-श्रीवादिकेसरिसुन्दरजामातृमुनि

श्री: श्रीमते रामानुजाय नमः ।। श्रीवादिकेसरिसुन्दरजामातृमुनिभिरनुगृहीतम् नरसिंहाष्टकम् ।। सुन्दरजामातृमुनेः प्रपद्ये चरणाम्बुजम्। संसारार्णवसंमग्नजन्तुसन्तारपोतकम्।। श्रीमदकलंक परिपूर्णशशिकोटि– श्रीधर मनोहरसटापटलकान्त। पालय कृपालय भवाम्बुधिनिमग्न दैत्यपरकाल नरसिंह नरसिंह।।१।। पादकमलावनतपातकिजनानां पातकदवानल पतत्रिवरकेतो।। भावनपरायण भवातिहरया मां पाहि कृपयेव नरसिंह नरसिंह।।२।। तुइगनखपङ्क्तिदलितासुरवरासृक्– पङ्कनवकुङ्कुमविपकिलमनोहर। पण्डितनिधान कमलालय नमस्ते पकनिषण्ण नरसिंह नरसिंह।। ३ ।। मोलिषु विभूषणमिवामरवराणां च शिरस्सु निगमानाम्। योगिहदयेषु राजदरविन्दरुचिरं पदयुगं ते धेहि मम मूर्ध्नि नरसिंह […]

तत्त्वसारः

श्रीरस्तु श्रीमते रामानुजाय नमः श्रीवत्सकुलतिलकैः वरदाचार्यैः समनुगृहीतः तत्त्वसारः रम्यजामातृरूपेण योऽवतीर्णो यतीशिता। विना तस्य पदाब्जाते न मेऽस्ति शरणं क्वचित् ॥ वंदेऽहं वरदार्यं तं वत्साभिजनभूषणम् । भाष्यामृतप्रदानाद्यः संजीवयति मामपि ।। (मंगलाचरणम्) श्रीविष्णुचित्तपदपंकजसंगमाय चेतो मम स्पृहयते किमतः परेण । नो चेन्ममापि यतिशेखरभारतीनां भावः कथं भवितुमर्हति वाग्विधेयः ॥२॥ (स्वाहंकारखण्डनम्) क्व पथि विदुषामेषा प्रौढिः श्रियःप्रभुणा शपे मशकशकनं मन्ये मादृक्प्रभावनिदर्शनम् । […]

आह्निककारिका:

।। श्रीः ॥ || श्रीमते रामानुजायनम: || || श्रीवङ्गिवंशेश्वरमहादोशिकायनमः || || श्रीवङ्गीशेश्वरविरचिताः आह्निककारिका: || मातरं रङ्गराजस्य शौरिराज (शबरीश) पुरोहितम् । गुरुं वरदराजस्य वन्दे वङ्गिपुराधिपम् ।। 1 ।। || प्रातर्निर्वेदकारिकाः || ब्राह्मे मुहूर्ते सम्प्राप्ते त्यक्त्वा निद्रां प्रसन्नधीः । हरिर्हरिर्हरिरिति व्याहरेद्वैष्णवः पुमान् ॥ 2 उत्थाय शयने तस्मिन्नासीनो नियतेन्द्रियः । त्रस्तनिर्विण्णहृदयो व्यर्थं वीक्ष्य गतं वयः ॥ 3 तापत्रयेण […]

जिततन्ता स्तोत्राणि (षट्)

जिततन्ता स्तोत्राणि (षट्) -:प्रथम जिततन्ता:-   जितन्ते पुण्डरीकाक्ष नमस्ते विश्वभावन । नमस्तेऽस्तु हृषीकेश महापुरुष पूर्वज ॥ १ ॥ देवानां दानवानां च सामान्यमधिदैवतम् । सर्वदा चरणद्वन्द्वं व्रजामि शरणं तव ॥ २ ॥ एकस्त्वमसि लोकस्य स्रष्टा संहारकस्तथा । अध्यक्षश्चानुमन्ता च गुणमाया समावृतः॥ ३ ॥ संसार सागरं घोरमनन्त क्लेशभाजनम् । त्वामेव शरणं प्राप्य निस्तरन्ति मनीषिणः ॥ ४ ॥ […]

परतत्त्वनिर्णयः

|| श्रीः ।। ।।परतत्त्वनिर्णयः।। ।। वत्सकुलतिलकेन वरदाचार्येण कृतः ।। श्रीमद्रामानुजमुनिवरैर्याममुनाद्यैर्मुनीन्द्रै– रप्याचार्यैर्बहुभिरपरैविस्तरेणाभ्यधायि। विष्णुस्तत्त्वं परमिति परन्यायमन्वादिवाक्यै– र्व्यक्तार्थाभिः श्रुतिविततिभिस्तद्वयं संक्षिपामः ।। अत्रेदं साध्यते “नारायणः परं ब्रह्मे” ति। तत्र पूर्वपक्षी मन्यते-रुद्र एव सर्वस्मात्पर इति। तथाहि यतो वा इमानी त्यादिना जगत्कारणमेव परं तत्त्वमित्यवगम्यते। तच्च कारणं किमित्यपेक्षायां, छान्दोग्ये ‘सदेव सोम्येदमग्र आसीदि’ त्यनेन जगत्कारणं सच्छब्दवाच्यमिति प्रतीयते । वाजसनेयके च ‘ब्रह्म वा इदमेकमेवाग्र […]

18 तात्पर्यचन्द्रिका अष्टादशोऽध्यायः

श्रीमद् भगवद्गीता वेदान्ताचार्यविरचित तात्पर्यचन्द्रिका अष्टादशोऽध्यायः अर्जुन उवाच संन्यासस्य महाबाहो तत्त्वमिच्छामि वेदितुम्। त्यागस्य च हृषीकेश पृथक्केशिनिषूदन।।18.1।। ।।18.1।।कर्तव्यविशोधनप्रधाने अन्तिमेऽध्यायत्रिकेऽस्याध्यायस्य पश्चाद्भावित्वज्ञापनाय षोडशसप्तदशयोर्देवासुरविभागोक्त्यादिमुखेन हेयोपादेयविभजनपरतया प्रघट्टकैक्यमभिप्रेत्याऽऽह — अतीतेनेति।वैदिकस्य कर्मणः सामान्यलक्षणं प्रणवान्वयः? तत्र मोक्षाभ्युदयसाधनयोर्भेदस्तत्सच्छब्दनिर्देशत्वेनेति विभजमानस्वायमभिप्रायः — विशेषणादिसामर्थ्यलब्धोऽयं विभागः। ब्रह्मणः पारोक्ष्यात्तत् इति निर्देशः। तज्ज्ञाने तु सन्मात्रविवक्षया सच्छब्दः। क्रमादेते सात्त्विकराजसतामसा इति विभागस्तु कस्यचिदुत्प्रेक्षाकल्पितः — इति। एवमुक्तेष्वप्यर्थेषु मोक्षसाधनभूतांशस्वरूपशोधनमुत्तराध्यायेन क्रियत इति सङ्गत्यभिप्रायेणाऽऽह — अनन्तरमिति।ईश्वरे कर्तृताबुद्धिः […]

17 तात्पर्यचन्द्रिका सप्तदशोऽध्यायः

श्रीमद् भगवद्गीता वेदान्ताचार्यविरचित तात्पर्यचन्द्रिका सप्तदशोऽध्यायः अर्जुन उवाच ये शास्त्रविधिमुत्सृज्य यजन्ते श्रद्धयाऽन्विताः। तेषां निष्ठा तु का कृष्ण सत्त्वमाहो रजस्तमः।।17.1।। ।।17.1।।उक्तशेषतया सप्तदशमवतारयितुमुक्तमुद्गृह्णाति — देवासुरेति। प्रकृतस्य मुखभेदेन प्रपञ्चनपरतया सङ्गतिमाह — इदानीमिति। हेयोपादेयव्यवस्थायाः शास्त्रैकमूलत्वोक्तिसमनन्तरमित्यर्थः।अशास्त्रमासुरं कृत्स्नं शास्त्रीयं गुणतः पृथक्। लक्षणं शास्त्रसिद्धस्य त्रिधा सप्तदशोदितम् [गी.सं.21] इति सङ्ग्रहश्लोकं विवृणोति — अशास्त्रविहितस्येत्यादिना। अत्र सामान्यतो विशेषतश्च शास्त्रीयार्थविभजनमध्यायानुवृत्तार्थः।सप्तदशोदितम् इत्येतत्सङ्ग्रहश्लोकवाक्यत्रयेऽपि प्रत्येकमन्वेतव्यम्। एतत्सर्वं सप्तदशोदितमिति सर्वोपसंहारेण वाऽन्वयः।ज्ञात्वा शास्त्रविधानोक्तम् […]

16 तात्पर्यचन्द्रिका षोडशोऽध्यायः

श्रीमद् भगवद्गीता वेदान्ताचार्यविरचित तात्पर्यचन्द्रिका षोडशोऽध्यायः श्री भगवानुवाच अभयं सत्त्वसंशुद्धिः ज्ञानयोगव्यवस्थितिः। दानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम्।।16.1।। ।।16.1।।तृतीयषट्कस्य त्रिकभेदादिप्रकारः प्रागेवास्माभिः प्रपञ्चितः तत्र त्रिकभेदं प्रदर्श्य त्रिभिः सङ्गततया षोडशमवतारयितुं तत्त्वत्रयविशोधनपरस्य त्रयोदशादित्रिकस्यार्थं क्रमादनुवदति — अतीतेनाध्यायत्रयेणेति। गुणसङ्गतद्विपर्ययहेतुत्वमिति पाठः। कप्रत्ययप्रयोगाभावेऽप्यत्र बहुव्रीहित्वमेवेति।इति गुह्यतमं शास्त्रम् [15।20] इति पूर्वाध्यायान्ते शास्त्रमुपक्षिप्तम्। अनघभारतशब्दाभ्यां च तदधिकारी सूचितः। स एव हिमा शुचः सम्पदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव [16।5] इति वक्ष्यते। तत्रोक्तार्थव्यवसायस्य […]

15 तात्पर्यचन्द्रिका पञ्चदशोऽध्यायः

श्रीमद् भगवद्गीता वेदान्ताचार्यविरचित तात्पर्यचन्द्रिका पञ्चदशोऽध्यायः श्री भगवानुवाच ऊर्ध्वमूलमधःशाखमश्वत्थं प्राहुरव्ययम्। छन्दांसि यस्य पर्णानि यस्तं वेद स वेदवित्।।15.1।। ।।15.1।।एवमध्यायद्वयेन प्रथमषट्कोदितप्रकृतिपुरुषतत्प्रकारविशेषविशोधनं कृतम् तत्रेयं प्रकृतिः स्वगुणैर्यदधीनसत्तादि पुरुषश्च यदपराधाद्बद्धः यत्प्रसादाच्च मोक्ष्यत इत्युक्तम् स इदानीं मध्यमषट्कोदितः परमात्मा विशोध्यत इति सङ्गतिमाह — क्षेत्राध्याय इत्यादिनाआरभत इत्यन्तेन। एतेनअचिन्मिश्राद्विशुद्धाच्च चेतनात्पुरुषोत्तमः। व्यापनाद्भरणात्स्वाम्यादन्यः पञ्चदशोदितः [गी.सं.19] इति सङ्ग्रहश्लोकोऽप्यनुसंहितः। त्रयोदशशेषतया चतुर्दशे वृत्ते तदन्तेमां च (26?27) इत्यादिश्लोकद्वयेन अव्यभिचारिभक्त्या भजनीयः फलप्रदश्च […]